Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.12.1889, Blaðsíða 1

Yiðanka.bláð
við „fjóðviljann66 4. ái% nr. 7.
Ísaíirði, iniunuiagiini 30. desenilber 1889.
O PIÐ E R É F
flra
ST.TÖHNAaSKÁEMALIÐ.
Frá imilaflntninpisinanni Páli Briem
til sýslumauns Skú 1 a Tkoroddsens.
I.
Gróði Tin I
Eg skrifaði pér í flýti jf eg man ekki
hvort pað var kvöluið. sem fundurinn var
gerður óli'igraætur í neðri deild eða morg-
uninn eptir — ýmislégt um stjðrnarskrár-
ínálið og meðferð pess á alpingi í sumar;
meðal annars bað eg pig að íliuga málið
vel, eins og pað nú væri koinið, og segja
álit pitt um pað.
Eg liefi fengið uppliaf á svari pínu í
„f>jöðviljanum“, og kann eg pér pakkir
fyrir. Fyrst og íremst fvrir pað, að pú
hefir sagt, að samkomulagsleiðin væri jafn-
íui fögur. pví að með pví liefir pú sýnt,
nð pú vilt eigi neita öllu samkomulagi við
pá, sem liafa verið andvígir málinu, enda
pótt peir liafi eigi uinboð stjórnarinnar til
pess að semja við pingið fyrir hennar liönd.
1 öðru lagi kann og pér pakkir fyrir pað,
að pú lieldur pví eigi frani, að með frum-
varpinu frá í sunvar, mundu verða ofurseld
landsréttindi Islands og ísland gert að
nýlendu Danmerkur. Eg pykist vita, að
pú liefir eigi getað sainsinnt pessu, pví að
hva.ð er pað. sem er einkeimi nýlendu-
stjórnar? það er ekki pað, að konungur
vor hefir hið reðsta yald og tekur sér ráð-
gjafa, sem hefir aðsetur sitt í Kaupmanna-
höfn. Hin æðsta stjórn Xoregs eríStokk-
hólmi. f*ar er konungur Norðmanna og
hefir ráðgjafa sér við hönd. en ekki er
Noregur fvrir pað nýlenda Svíaríkis. f>að
er ekki heldur pað, að konungur vor hefir
vnld til að synja lögum staðfestingar með
íáði ráðgjafaris í Kaitpmnntlaliöfn, Kon-
ungur Norðmanna liefir neitað norskum
plögum staðfestingar með ríiði ráðgjafa sinna
C í Stokkhólmi, en elcki er Noregur nýlenda
Svíaríkis fyrir pað. þar á móti má segja,
:,ð ísiand yrði gert að nýlendu, ef viður-
hennt vreri í frumvarpinu, að rikisping Dana
&uti gefið lög um vor sérstöku málefni að
sinu leyti eins og pjóðpingið á Englandi
Setur gefið lög bindandi fyrir Canada um
^"’ert efni er vera skal; en petta er elcki
þú hefir ekki fiaskað á pessu, en pað
er aptur annað, sem pú liefir eigi athrigað
nægilega, og fvrir petta hefir álit pitt orð-
1 ið allt annað, en eg hafði búizt við.
fslendingar hafa heimtað að fá innlenda
stjórn í fslands sérstöku málum. þetta
skýrir pu pannig: „Að stjórnin sé „inn-
lend“. pað er með öðrum orðum, að log-
gjafarvald, dóinsvald og framkvæmdarvald
sé allt innanlands“. Nú er pessari krðfu
ekki fullnægt í stjórnarskrárfrumvarpinu
frá i sriiriar, og pví segir pú, að par sé
uppgjöf á peirri aðalkröfu íslendinga, að
stjörnin sé innlend.
það er ekki sjálf álvktnnin, sem mjer
pykir í'Öng í sjálfu sér, pví að e f Islend-
ingar befðu heimtað, að allt vald í
hinum sérstöku málum skyldi vera innan-
lands; pá væri álit pitt rétt; en pað cr
undirstaðan lijá pér, sem elcki er rétt.
þú liefir ekki athugað petta nægilega,
að undirstaðan er ekki rétt, pví að pú
gengur ut frá henni sem sjálfsagðri og
reynir ekki einu sinni' til að sanna, að liún
só rétt. En pað yarðar mest til allra orða
að undil'staðan rétt só fundin.
Af pví að andirstaðan er alveg röng hjá
pér. verður röksemdaleiðslan öll á snndi
byggð, og muntu sanufærast vel um pað,
pegar pú athugar, að pu h’efir með áliti
pínu einnig fyrirdæmt Sigurð Stefánsson.
Hvorki liann eða Benedikt Sveinsson liafa
nokkurn tíma lialdið pví fram, að allt
valdið ætti að vera innanlands, og getur
pú vel séð petta með pví, að bera breyt-
ingartillögur Sigurðar saman við frumvarp-
ið frá í sumai', þu lrefir tekið alveg rang-
an mælikvarða, og pú lvlýtur að sjá, að
pað or ekki nokkur heimild til pess, að
méta rnálið eptir „pessum mælikvarða ein-
um“, eins og pú keinst að orði. Sigurður
Stefánsson getur já'fnvel eigi viðurkennt,
að liann liafi lialdið fram peim kröfum,
sem pú talar um, og pví síður hefir peim
verið haldið fram áður af Jóiii Sigurðs-
syni. Eg vil að eins biðja pig að lesa
frumvörpin, sem haldið var fram undir
forustu Jóns Sigurðssonar á ráðgefandi
pingunum, pá muntu saimfærast uiu, að eg
hefi rétt að mæla.
Islendingar liafa aldrei heimtað, að „lög-
gjafarvald, dómsvald og framkvæindarvald
sé allt innanlands", enda er slikt óhugs-
andi, meðan vér erum i sambandi við Dan-
ekki getum Vér farið eptir liigum Norð-
matina; ekki pekki eg nokkur stjórnski])-
unarlög, frá fvrri cða síðari tíma, sem vér
gætuin niiðað við.
Nei, Islendingar liafa ckki farið frain á
neinai' öfgar í stjórnarskrárinálinu. og að-
albreytingin á fi'Umvarpítm ^frá i sumar er
fölgin í pví, að kröfur Isleiidiiiga liafa
verið settar. par frain enn pá skýrar og
Ijósar, en áður liefir verið gert. það hafa
verið numin í burtu hin óljósu orð: „kon-
ungur eða landstjóri*', og vefið skýrt á-
kveðið, hvernig valdinu skuli fyrirkoinið.
En í pessu efni liefir verið farið eptir lög-
um Canadamanna, eins og Jón Sigurðsson
einmitt réð til í síðustu ritgjöfðinni, sem
hann skrifaði um stjórnarskrármálið.
Vér Ísleudingar liöfum optlega vitnað í
ritgjörð Monrads hiskups. Harin vildi liafa
landstjóra liér á landi likt og í Oanada.
„þessi maður ætti að liafa á liendi æðstu
forustu Islands sérstaklegu mála“, segir
liann, „svo að konungs sampykki p'yrfti
ekki að koma par til, pema í hinum allra
helztu íslenzkum málum“. Jón Sigurðsson
tók ritgjörð lians að inestu leyti upp í
Nýjum féíagsrítum 1870 hls. 3 80-—186 og
pegar hann skrifaði rítgjörðina um „Stjórn-
arskrá islands“.í Andvara 1874, pá niínnt-
ist hann enn á ritgjörð Monrads. Hann
segir um stjórnarfyrirkoinulag pað, sem
liann rreðir um: „petta fyrirkomulag er
hér uin bil liið samn, sem áður var getið
og Monrad biskup féllst á, og pað er auð-
sætt, að ekkert vei'ður eins hentugt og ein-
fallt og liðlegt í alla staði eins og petta“
(Andvari 1874 bls. 118).
það ætti ekki að purfa, að vitna til
Jóns SigrirðSsoriar, til pess að skýra petta,
mál, pví að minni ætlun gefur frumvarpjð
ekki tilefni til hiisskilnings, en óg geri pað
af pví, að eg pvkist vita, að pú metir hans
orð mikils; en ef svo er, ætti pað ekki að
vera grýla í pínum augum. að likja eptir
ákvæðum Englendinga um liina æðstu stjórn
Canadaveldis.
Af pví að undirstaðan or svo skökk hjá
pér, líkar pér eldcert í frumvarpinu. þú
kallar lög'gjafarvaldið hér á Tslatidi hið
aumasta „huinbug11. En einmitt ákvæðin
um petta eru tekin eptir lögum Canada-
manna, og getur pú í alvöru sagt pað, að
löggjafarvald peirra sé aumasta „humbug" ?
Canadamenri mundu fui'ða sig á slíkum
orðum. Eða viltu heldur hafa hin óná-
kvæmu ákvæði um staðfestingarvaldið, að
„konungur eða jarl“ staðfesti lögin ? Mér
8®rt í frumvarpinu. og pví er pað fjarstæðaf vmörku og komjingur vor hefir aðsetur par.
fó segja, að róttindi íslands sé ofurseld Eg veit heldur eklci eptir liverju vér ætt-
1 Því. i um pá að sníða stjórnarskipunarlög vor;