Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 08.11.1890, Side 1

Verð árp;. (minnst 30
arka) 3 kr.; í Amer.
lfdoll. Borgist lyrir
miðjan nuiimánuð.
IIpp'sfign skrifleg, ð-
g-ild i nema koinin 'sð:
til útgefanda fyiir 1.
dag jútiímánaðar.
Nr. 6—7
LiNTAKA FYRIR LANDSSJÓÐ.
—o:o—-
í 11. tbl. 4. árg. ,, þjdðviljans“ lireifð-
um vér peirri tillögu, að land vort tíeki
lán, til að kóina á fút ýnisuiii iiauðsynleg-
um framfarafyrirtíekjuín, sein ekki inega
lengur dra'gasf, nóniá pjóðiíitii til stór-
1 \ • i '• 'i 0i i i, 0 . ,i , I h • i|
skaða.
Vér óskuðum pá og vonuðum, að. önnur
Iiérlend blöð vildu íliúga ineð oss málefui
'petta, sem lireift niun verða á næsta al-
JVingi, svo'að pað kreini sem bezt liugsað
og bezt undírbúið fyrir pingiö.
En pað er annað luegra en að vekja
discussion hér á landi, eins hörmulega og
blaðanuilum vorum er nn komið.
f»að cr eins og hver sá pykist mestur,
sem getur brytt á sem flestu, þó að aldrei
verði svo nokkur skapaður hlutur úr neinu
Jiví, sem þeir eru að fjasa um. enda virðist
svo^sem sunuim blaðabræðruni voruin sé
litið uin pað gefið að konia nokkru til
leiðar, heldur sé aðaltilgangurinn sá einn
að reyua á einhvern liátt að fylla blaða-
dálkana.
Mætti likja íslenzku blöðunum um poss-
ar mundir við kjapta-kerlingar, sem liver
bjaptar upp i aðra, reynir að liafa sem
liæðzt, og vill ómögulega lofa hiiium að
komast að,
]pegar „J>jóðviljinn“ ræðir nm lántöku
fyrir landið, uin telephona, uin agnúa við
verzlunina, um annað fyrirkomulag strand-
ferða, um aukin réttindi kvenna o. s. frv.,
p;i, er „Tsafold“ t, d. í óða önn að ræða
um réttan pungá bakarabrauðanna, um
skóganíðsluna og torfristuna; ,,J>jöðölfur“
scgir sögurnar um Gladstone, og „Fjall-
konan“ fræðir oss í trúnni o. s. frv.
En öll virðast blöðin sem sagt að vera
hjartanlega ásátt um pað, eins og kjapta-
kerlingarnar, að hafa sem hæðzt, og fýkur
pví strax í skapið, ef einhvor bryddir á
einhverju, sem líklegt væri til að vekja al-
menna eptirtekt, og hrýtur pá gjarna eitt-
rr
nóyeinber.
1 8 9 0.

hvdrfccópa'gíiwIaóVðfð, 'til úð ' reý'há að pagga
Tiiður í lioiuim. ':
Tillágá vöi'í :unr lántöku • fvriú Jándssjóð
hefir ,verið >tekið i á. i. peiina•. .síðast. ■ nel’n:la
hátt, sbr. 18. tbl. „þjóðóltV* p. á., dis-
cussion um málið liefir oss eigi tekizt að
vekja.
J>að verður pó ekki hrrdo'ð,. a;ð: tijlaga
pessi sé pess vel verð, að hfui sé jlniguð;
ekkert er algeugara en að privatmenn taka
láu til að koina fram ýnríjUtu fyrirtæjgum,
til að auka atvjnuu síua, eða gera sér lia-gra
fyrir að einhverju leyti; en gefistj. pað opt
og einatt vel privat-mönnum a.ð taka siik lán,
enda pótt peir verði opt .að svara pungiun
vöxtum og sæta óhagkvæmum afborgunar-
kjörum, hví myndi pá oigi einnig landinu
gvta oroið til góðs að reyna pessa aðferð,
og pað pví freinur sem. laudið óefað gæti
fengið slikt lán með nll-vægum kostuni.
Nú sem stendur svarar landsbankinn eigi
nema kr. 3,33 í vexti nf hverjum 100 kr.
af innlagsfé, og pað liefir práfalldlega kom-
ið fvrir, síðan árferðið tók að batna, að
bankinn hefir neitað að taka við innlagsfé
til ávöxtunar, svo að peir, sem peninga
eiga. hafa margir neyðzt til að koma peim
í eilend ríkisskuldabréf. eða setja pá á
vexti í útlöndum ; má pví telja liklogt, að
murgir slíkra maima myndu fúsir á að setja
fó sitt í íslenzk 4 pC. skuldabréf, og enda
pótt rentan vteri nokkru lægri.
Að koma með pá mótbáru, er vér höf-
um heyrt brvdda á hjá stöku mönnum, að
pað sé ranglátt gagnvart eptirkomendunum
að binda landinu skuld á hei’ðar, virðist
oss cigi hafa við rök að styðjast; vér er-
um eigi að ráða til lántökn, til pess að
eta féð upp, lieldnr til pess að koma á
fót ýmsum nauðsynja-fyrirtækjum t. d. raf-
magnsmálpræði milli lielztu staða landsins,
til að koina á vagnvegi um liiu hafnalausu
suð-austur-héruð, til pess að koma strand-
ferðum í skipulegra liorf, koma upp inn-
lendum iðnaðarverksmiðjum o. s. frv., og
eru petta allt fyrirtæki. sem eigi að eins
oss, heldur og eptirkomeudmn voruin mega
verða að gagni.
Meira að segja efumst vér eigi um, að
e])tirkouienduriiir muiii yerða oss miklum
mun pakklátari, ef vér látum peiin eptir
nianiiyirki nokkur, pó að nokkur skuld hvíli
á landinu, heldtir en ef vér skilum peim
lnndinu skuldlnusu, eu eius og sömu ey.ð-i-
púfunni sein nú er.
Skulum vér svo eigi ræða mál petta frek.
ar nð svo stöddu, en viljum enn á ný skora
á pingmenn og aðra að íhuga það sem bezt.
c o o o c c c c c o' c 1
° BÓKAEREGN. 0
O_______,----------O'
í S.ÍLMAR OG KV.lvDI eptir H a I I-
grím Pétursson. II. Reykjavík
1890. 456 bls. 8-bl.-br.
]>að er síðara bindið af verkum Hall-
I grims heitins Pétui’ssonar, sem út er kom-
ið í ár; fyrra bindið kom út fyrir 3 árum;
um útgáfuna liefir dr. Grímur Thomsen
; annast, en kostnaðarmaðuvinn er böksali
Sigurður Kristjánsson.
{ Eins og verk petta mi liggur fyrir á
i prenti er pað stór prýði bókmenntum vor-
um, og til niikils sóma peim er að útgáfu
pess hafa unnið; en pví miður er hætt við,
að kostnaðarmaðuiinn fái tilkostuað sinn
seint borgaðan.
UM VATNSYEITINGAR eptir séra
J ó n B j a r n a s o n . Fyrirlestur, fluttur
j á kirkjupingi við íslendingafljót 28. júní
1890. Winnipeg 1890. 20 bls. 8-bl.-br.
]>essi fyrirlestur séra Jöns Bjarnasonar
stendur í nám.i sambandi við liina fvrri
fyrii lestix. lians urn „íslenzkan nihilismus’4
' og „ísland að blása upp“, og er lianu all-