Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 29.04.1893, Blaðsíða 3

n, 14.
Þjóðviljinn tjngx.
55
IV. UM SUNDURPÖETUN JARÐA
í SMÁ ÁBÚÐIR. Sigurður Sigurðssou
talaði um, hve sundurpórtun jarða í smá
ábxiðir befði skaðlegar afleiðingar fyrir
bxinaðinn, og tilfærði nokkur dæmi því
til sönnunar. Hann bar fram þá uppá-
stungu, að samið væri lagafrumvarp þessu
viðvíkjandi, sem lagt yrði fyrir næsta
þing. Hann kvaðst álita nauðsynlegt, að
bannað væri með lógum, að hafa minni
jarðaparta til ábúðar, en 10 hundruð,
nema um sórstakar jarðir væri að ræða.
Séra Þórður Ólafsson lét þá skoðim
sina í ljósi, að smábýli væri eitt af þvi
helzta, sem stæði búnaðinum fyrir þrif-
um, og það mætti jafnvel segja, að það
væri undir þeim komið, hvort hann stæði
eða félli. Hann talaði um upptök og af-
leiðingar smábýlanna, og hvernig þau
yrðu helzt afnumin. Hann áleit, að lög
um það efni rayndu gera litið gagn,
nema hin rétta liugmynd um það væri
áður búin að ryðja sér til rfirns hjá lands-
mónnum, — en það væra beztu bænd-
urnir í hverri sveit, sem helzt gætu kippt
þessu i lag.
Eptir að meiri hluti fundarmanna
hafði látið í Ijósi, að hann væri málinn
hlynntur, kaus fundurinn 3 menn, til að
hreifa þvi við þingmenn þessa kjördæm-
is, og óska að þeir leggi það fyrirnæsta
þing. Kosningu hlutu:
Sigurður Sigurðsson . . með 17 atkv.
Matthias Ölafsson ... -— 15 —
Séra Þórður Ólafsson . — 7 —
V. UM BÚNAÐARNÁM. Sigurður
Sigurðsson kom fram með þá tillögu, að
fundurinn skoraoi á hreppsnefndirnar í
vesturhluta sýslunnar, að þær reyndu að
hlutast til um, að einn eða fleiri menn
xir liverjum hreppi lærðu búfræði. Hann
áleit heppilegra, að búnaðarfélðgin gætu
haft búfræðinga úr sinum eigin sveitum,
því að þeir myndu þá fremur staðnæm-
ast sem bændur, og þannig verða til
uppbyggingar.
Mattlnas Olafsson lét í Ijósi þá skoð-
un sína, að þessu væri ekki hægt að
koma við á nokkurn hátt. Hann hélt,
að náttúran myndi verða náminu ríkari,
svo að hinir ungu menn hér, sem flestir
vilja stunda —- og' stunda — sjó, myndu
ekki vilja gerast stóðugir landmenn, þótt
þeir lærðu búfræði, og því ekki verða að
tilætluðum notum sem búfræðingar. Hann
áleit lika, að það hefði fremur góð áhrif
að ýmsu leyti, að fá menn úr óðrum
landsfjórðungum til að vinna hér hjá
bxxnaðarfélögunum.
Á likri skoðun var Jónas Asmunds-
son.
Kristinn Guðlögsson, lét þá skoðun
sína í ljósi, að biifræðingarnir — og all-
ir yfir líöfuð — ættu helzt að geta bætt
búnaðinn sem bændur. Hann áleit mest-
,ar líkur til og reynzlun'a benda á —-
að þeir myndu fremur stunda búskap i
sinum eigin sýslum, meðal ættingja sinna
og kunningja, heldur en þar sem þeir
væru mönnum og landsháttum lítið eða
ekkert kunnugir; en þeir myndu helzt
láta sig einu gilda, hvar þeir væru, á
meðan þeir væru búlausir, en yrðu að
leita sér atvinnu •— ungir og óreyndir,
og þvi minnstur slægur i þeim. Hann
áleit, að þar sem hugir manna væru mjög
lausir við landbúnaðinn, myndi ekki van-
þórf, að reyna að beina þeim að honum,
og það myndi ekki á annan hátt líklegra,
en með því, að hvetja menn til búfræð-
isnáms.
Yið atkvæðagreiðslu kom það frarn,
að meiri liluti fundarmanna var tillög-
unni meðmæltur.
VI. UM YINNUTÍMA. Kristinn
Guðlögsson lagði þá spumingu fyrir
fundinn, hvort hann áliti nokkuð athuga-
vert við þann vinnutíma, sem vanalegur
er hér á Vesturlandí, og hvert væri á-
lit hans i því efni.
Um þetta urðu nokkrar umræður. Til
máls tóku: Matthias Ólafsson, Sig. Sig-
urðsson, Kristinn Guðlögsson, séra Þórð-
úr Ólafsson, Jónas Asmundsson, séra
Ríkarður Torfason o. fl.
Flestir voru á því, að vinnutíminn
væri mjög athugavert málefni, og í allt
Öðru horti, en hann ætti að vera. Eink-
um áieit fundurinn mjög nauðsynlegt, að
vinnutími væri ákveðinn, að svo miklu
leyti sem mögulegt væri, og lielzt ekki
lengri en 10—12 tímar i sólarhring.
Vegna timaleysis, var umræðum um
þetta ekki lokið.
Fundi slitið.
Matthías Ólafsson, Kristinn Guðlögsson,
íundarstjóri. skrifari.
U M B E Ð I N F R Æ Ð S L A.
—o—
Af þvi að hr. Finnur Jónsson á Kjörs-
eyri biður mig í 9. nr. „Þjóðv. unga“ þ.
á. svo vel gjöra, að fræða menn um ým-
islegt viðvikjandi vegalagningu, þá get
eg eigi neitað gömlum kunningja um
það, þó að eg ætlaði ekki að rita um það
málefni framar. En eg verð fyrst að
reyna að leiðrétta nokkrar villur hans,
og það því heldur, sem hann veit eigi
sjálfur, live liraparlega villt hann fer.
Hvorugur okkar er bær að dæma um,
hvað hrakið er, eða óhrakið, af orðum okk-
ar, um veg og vegagjórð á Laxárdals-
heiði; þeim dómi ræður afstaða, lands-
lag og jarðvegur, ef ráðvislega ér skoð-
áð, og þetta breytist ekkert af stór-
mennskufullu orðaglamri manna, eh dóm-
inn upp kveða skynberandi tilkvaddir
skoðunarmenn, og má hvorugur okkar
vera i þeírri dómnefnd, þvi það gæti
spillt heppilegum úrslitum málsins, sem
mjög er áríðandi, að það fái. Nú getur
enginn vitað fyrir vist, hvað ölirakið
verður af orðum okkar, þó að Finnur segi,
að það viti allir o. s. frv. — Er þetta
ekki heimskulega sjálfbyrgingslegt?
Að eg hafi rangfært stórkostlega það,
sem eg hefi tekið xxr bréfum, prentuðum
bókum og blöðum, lýsi eg bein vitaverð
ósannindi; hvað bréfin snertir, þá getur
Finnxxr aldrei borið af sér, að hafa spxmn-
ið rangfærslu mína á þeim úr sinum eig-
in iðrum, því þau eru hvergi nema hjá
mér, að einu undanskildu. En eg bið
þá menn, sem leggja nokkum trúnað á
þessi Finns orð, að fletta upp í Andvara
ritgjórð, eða þó öllu heldur skýrslxx, um
vegabætur, frá vegfræðingi Niels Hovde-
nak, og bera saman, og taka vel eptir,
hvort eg hefi nokkuð skekkt meiningu
þess málsgreinar kafla, sem eg reyndi að
setja aptur í skarð það, er Finnur beit
xir setningu hans, í ritgjörð sinni i
„ísafoldu.
Hver, sem vill rengja það, að eg hafi
liaft nákvæm kynni af Laxárdalsheiði
um 50 ár, getur fengið hjá mér sundur-
liðaða skýrslu um það; en eg get þá eigi
komizt hjá þvi, að þau teljist fleirL
Finnur vill láta minna sig á, hvar
hann hafi sagt, að vegi ætti að leggja
sem lægst, einungis til að forðast illviðri.
Af því að euginn, mér vitanlega, hefir
borið honum að hafa sagt það, þarf eg
ekki að „fræða menn um þaðu; orðið
„einungis“ er stórkostleg rangfærsla, því
rnargir héldu, að skeð gæti, að annar til-
gangur væri með i því, að geta samþykkt,
að leggja veginu upp með Viðirlæk og
vestur hjá Laxárvatni, sem mun vera sxi
lægsta laut, er til er í gegnum Ijallgarð
þann, sem liggur sunnan frá Baulu norð-
ur fyrir Drangajökul, sem væri máske
verri og smánarlegri, en að forðast ill-
viðri, sem er heldur gott en illt.
Lika biður hann mig að fræða menn
um það, hverjir skynberandi menn forð-
ist að leggja vegi, þar sem lægra ber á.
Sýslumaðuriim i Strandasýslu, sem er
mágur Finns, reið suður á Iíoltavörðu-
heiði, áður en vegabótin þar var byrjuð,
til þess, með kunnugum manni, að ákveða,
hvar vegurinn skyldi liggja, og hefir þá
verið forðazt að leggja hann, eins og áð-
ur var, þar sem lægst ber á, og því
færður upp þangað, sem hærra ber á; en
þar sem hann áður lá, hæðst á heiðinni,
þar skyldi hann enn vera, og er þetta
i ómetanlegt hagræði fyrir vegfarendur.
Mörg dæmi jiessu lík mætti nefna. — Af
Holtavörðuheiðarveginxxm má mikið læra,
sem að vegabótum lýtxxr, eins og á
Laxárdalsheiði má margt sjá, sem forðast
þarf við vegabætur. — Vegurinn yfir
Kjörseyrartungu færist ekkert vestur á,
þótt Finnur segi sliakkt til um, í hvaða