Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi


Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 13.07.1893, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 13.07.1893, Blaðsíða 1
Verð árgangsins (minnst 30 arka) 3 kr.; í Ameríku 1 doll. Borgist fyrir júní- mánaðarlok. PJOÐVILJINN UNGI. Ann AR ARGANGUR. Bitstjóri SKÚLI THORODDSEN cand. jur. Uppsögn skrifleg, ógild nema kominn sé til útgef- anda fyrir 30. dag júní- mánaðar. M 19. REYKJAVÍK, 13. JÚLÍ. 1898. Hvað á þingið að gjöra? II. I kirkjumálum kemur flestum ásamt um það, að takmarkið eigi að vera að- skilnaður ríkis og kirkju, og ætti þá landssjóður að fá allar jarðeignir þær, sem kirkjan nú hefir til afnota, en hverj- um manni frjálst, hvort hann villnokkru eða engu til prestsþjónustu kosta. En þó að þetta hljóti að vera tak- markið, dylst þó fáum, að þjóð vor er enn eigi svo þroskuð, að þetta sé gjör- legt, með því að bráð breyting gæti orð- ið trúarlífinu til hnekkis, þar sem fjöldi manna er enn á svo lágu stígi, að þeir vilja lítið eða ekkert í sölurnar leggja fyrir sannfæringu sina. Starfi þingsins verður því fyrst um sinn að vera i því fólginn, að undirbúa skilnaðinn, og í þá átt fara frv. um kosningu presta, borgaralegt hjóna- band og um gjaldfrelsi utan þjóðkirkju- manna, sem bráðlegamun lagt fyrir þingið. í réttindamáli kvenna ætti þingið að stíga eitthvað fram á leið; en hér mun þurfa að ganga smáum fetum, með því að fjöldi manna, æðri sem lægri, eiga en bágt með að slíta sig frá gamalli venju og biblíu-greininni, að konan eigi að vera „manni sínum undirgefin, eins og drottni". Vistarbandsleysingin er eitt af þýðing- armestu málum, sem nú eru á dagskrá þjóðarinnar; en kynlegt má það þykja, að í þessu máli lýtur svo út, sem stjórn- in sjálf, er annars þykir ekki ýkja frjáls- lynd, sé langar leiðir á undan ýmsum héruðum landsins. Algjörð leysing vist- arbandsins, er að voru áliti væri ákjósan- legust, mun eigi fást fram á þessu þingi, eins og það er skipað; og úr þvi sem gjöra er, verða menn því líklega að sætta sig við eins konar miðlunar-veg, líkt og stjórnarfrv. fer fram á. Á þessu þingi næst að líkindum sam- komulag um fjölgun Jcjörstaða, svo að kjósendum veiti greiðara að nota kosn- ingarr. sinn til alþ. enda er þess stór þörf. í samgöngumálinu mun þingið fallast á stefnu þá, 'sem felst í frv. síra Jens Pálssonar, enda hefir það frv. þegar feng- ið all-mikið fylgi meðal þjóðarinnar. — Að öðru leyti er hætt við, að minna verði afrekað, en skyldi. Náttúran bend- ir oss til þess, að aðal-ferða- og flutn- inga-braut vor hlýtur að liggja um sjó- inn, en frámunaleg hræðsla og vogunar- leysi, jafnt þjóðar sem stjórnar, er sá Þrándur í Grötu, er eigi mun verða yfir- stiginn á þessu þingi; og á meðan sá er hugsunar-hátturinn, að allt landið þorir ekki að ráðast í, að eiga, eða leigja, eina gufufleytu, til þess að geta komið strand- ferðunum í heilla-vænlegt horf, þá er hætt við, að þessi aðal-flutningabraut landsins liggi enn um hríð að meira eða minna leyti ónotuð, svo sem verið hefir að undanförnu. Yegabótum á landi mun aptur á móti byrja betur á þessu þingi, enda gengur landstjórnin þar á undan með góðu eptirdæmi i fjárlagafrv. því, sem nú liggur fyrir þinginu. Dauðadæmd Chicago-sendiför. Eg heyri marga segja, að það sé ó- lukkans óleikur, sem ritstjóri „ísafoldar“ hafi gert vini sínum síra 0. Y. GHslasyni, að geta ekki stillt sig um, að fara að mæla með Chicago-sendiför hans, því að það sé aldrei hyggilegt, að berja það inn í með- vitund manna um fyrirtæki, sem manni sjálfum sé annt um, að þau séu fyrir fram dauðadæmd; en í almennings augum muni meðmæli „ísafoldar“ að venju þegar hafa verið skoðuð sem dauðadómur. Af því ég er einn af vinum og vel- unnurum síra Odds, álít ég þetta illa farið, og bið menn að misskilja „ísafold“ ekki svo hörmulega, eða í öllu falli að meta orð ritstjórans, sem ótöluð, svo að þau ekki verði síra Oddi til hnekkis á þessari Chi- cago sendiför hans. Rvík, 10. júlí 1893. Vinur síra Odds. Kvennréttindi. 28. nr. Fjk. flytur 2 greinar, er snerta kvennréttindi; hin fyrri bendir á ójöfnuð þann, er konur mega búa við, þegarræða er um vinnu þeirra og kaup, í samanburði við vinnu og kanp karla. Sérhver kona ætti að vera höf. þakk- lát fyrir, hve röggsamlega hann talar máli þeirra, og vonandi er, að þau rangindi, sem konur hafa orðið fyrir í þessu efni, sjái innan skamms sitt endadægur. Hin greinin ber óneitanlega vott um hlýjan hug höf. til kvennþjóðarinnar, en ekki er jeg honum samdóma í því, að konur ættu að leggja það í vana sinn, að biðja sjer manns, ekki síður en karlar biðja sér kvenna. Það gefur að skilja, að það veldur kon- unni sorg, að geta ekki fengið að njóta þess manns, sem hún fellir ástarhug til; en konan verður, eins og aðrir, að sætta sig við, að vera án þess, sem hún ekki hefir ráð á að veita sér. Því er sem sé svo varið, að hversu heit sem ástin er, verður ekki komizt hjá því, að fullnægja þörfum líkamans; og eins og efnahag og atvinnuvegum kvenna hjer er varið, getur ekki meir en 1 af 1000 staðið straum af heimili og fjölskyldu, nema því að eins, að hún og hennar líði töluverðan skort á gæð- um lífsins; og meðan konan ekkihefirefni á að sjá sjer og sínum sómasamlega borg- ið, álít jeg, að hún getí ekki látið sér koma til hugar, að biðja nokknrn mann að taka sig á arma sér, og bera sig yfir brautir lífsins, svo ekki steyti hún fót sinn við steini; annað mál er það, þó að hún sæti því kostaboði, þegar það býðst, frá þeim manni, sem hún ann. Það er svo að sjá, sem höf. sé þeirrar meiningar, að hjónabandið sé það eina tak- mark, sem konan eigi að ná, til þess að sjá sjálfri sér borgið, og hafa nokkra þýð- ingu fyrir mannfélagið; en þetta er að mínu áliti rammskökk skoðun; gæti konan ekki unnið fósturjörðu sinni eða þjóðfé- lagi því, sem hún lifir í, gagn utan hjú- skapar, hefði forsjónin án efa hagað svo til, að mögulegleiki væri fyrir hverja stúlku að ná í pilt. En sannleikurinn er, eins og allir vita sá, að konur eru tölu- vert fleiri, en karlar, svo að ekki geta allar

x

Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi
https://timarit.is/publication/131

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.