Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 03.08.1893, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
30 arka) 3 kr.; í Ameríku
1 doll. Borgist fyrir júní-
mánaðarlok.
ÞJOÐVILJINN UNGI.
----1= ANNAR ÁRGANGXJR. ==|.:---
-vj. ■ | f 1 -i|= EITSTJÓRI SKÚLI THORODDSEN CAND. JUR. 1
Uppsögn skrifleg, ðgild
nema kominn sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar.
M 22.
REYKJAVÍK, 3. ÁGÚST.
1893.
Strandferöirnar.
Það væri stakt ólag af alþingi, ef það
skildist svo við strandferðamálið að þessu
sinni, að vér fengjum eigi all-viðunanlegar
strandferðir umhverfis ísland um næstu
tvö ár.
Svo langt er nú komið, að gufuskipa-
félagið danska er eigi lengur eitt um boð-
ið, heldur hefir þingið um fleiri að velja.
Kaupmaður Otto Wathne á Seyðisfirði
hefir sent þinginu þrenns konar strand-
ferða tilboð; býðst til að taka að sér ferð-
irnar fyrir 35—50 þús. kr. eptir því, hvern-
ig þeim sé hagað; og annar Norðmaður,
Jönas Randulff að nafni, alkunnur sjó-
garpur, er lengi hefir í íslands fórum ver-
ið, hefir einnig boðizt til að taka að sér
strandferðirnar.
En allt er nú undir því komið, að þing-
menn reyni að koma sér saman, og fari
eigi í sundrung, út af einhverjum óveru-
legum atriðum, er hver um sig kynni að
óska, að hagað væri eitthvað öðru vísi.
Þjóðin væntir þess, að þingið skiljist
nú betur við mál þetta, en síðast, og að
stígið verði eitthvert spor, til að koma
þessu þýðingarmikia máli í heillavænlegra
horf. en verið heflr.
Þetta þurfa þíngmenn að hafa sér hug-
fast, og þá erum vér vissir um, að vel
muni takast.
Um strandferðir þær, sem gufuskipa-
félagið danska vill af náð sinni veita oss,
er það að segja, að fæstir þjóðkjörinna þing-
manna munu álíta þeir einhlýtar, eða sam-
svarandi því, sem þjóðfélag vort þarfnast.
Félag þetta býður uú svipaðar ferðir,
eins og vér höfðum árin 1890—’91; en
skiiyrðum þeim, er alþingi setti árið 1891,
hefir það að ýmsu leyti ekki viljað sinna.
Eigum vér þá aðkrjúpa aðkrossinum?
Eigum vér að sæta þeim sömu kjörum,
er vér fyrir tveim árum síðan álitum ó-
nóg?
Nei, svo framarlega sem kröfur alþing-
is 1891 voru á viti byggðar, og sniðnar
eptir því, sem þjóðarþörfin krafði, eigum
vér miklu freniur að reyna að feta oss
áfram, en að þoka aptur á leið,
Stöku menn eru það auðvitað á þing-
inu, sem gjarna vilja falla í faðm á félag-
inu danska, semja við það og engan annaun.
Þeir hafa tekið félag þetta því ást-
fóstri, að þeir treysta engum öðrum, gcta
ekki hugsað sér strandferðamáli voru öðru
vísi hagað, en félag þetta vill vera láta,
og álíta allt svo einstaklega gott og bless-
að, sem það býður.
En hinir eru þó fleiri, sem ýmist vilja
ekkert við danska gufuskipafélagið eiga
saman að sælda, eða að minnsta kosti ekki
vilja láta sér lynda þær strandferðir, sem
það hefir á boðstólum.
í athugasemdum við fjárlagafrumvarp
það, sem lagt hefir verið fyrir þingið, læt-
ur stjórnin það álit sitt í Ijósi, að heppi-
legast muni, að halda þeirri stefnu í strand-
ferðamáiinu, að láta sameinaða gufuskipa-
félagið annast aðal-strandferðirnar um-
hverfis landið, og sambandið við útlönd,
en styrkja jafnframt gufubátsferðir á fjörð-
um og flóum.
Þetta er og í samræmi við þá skoð-
un, er ríkti á síðasta alþingi, að láta hér-
uðin, með tilstyrk landssjóðs, koma á gufu-
bátsferðum innfjarða, og skapa þannig
smámsaman viðskipta- og- flutninga-þörfina
innan héraða, eða kenna mönnum að nota
þau samgöngufæri, sem náttúran, og reynsla
annara þjóða, sýnir oss, að hægust og
hagkvæmust eru.
En hvaða gagn er að því, að veita
annað hvort ár svo og svo miklar upp-
hæðir á fjárlögunum í þessu skyni,
þegar framkvæmda- og framtaks-semi hér-
aðanna ekki er meiri, en svo, að styrk-
urinn liggur að mestu ónotaður ár frá
ári, og hrúgast fyrir í viðlagasjóðnum, í
stað þess að greiða samgöngur og við-
skipti manna á milli?
Eins og talandi vottur um framtaks-
leysi þjóðarinnar standa tölur þessar í fjár
lögunum ár frá ári; en samgöngumáli
voru þokar lítt áleiðis, þrátt fyrir það.
Þess vegna hafa og ýmsir alþingis-
menn orðir ásáttir um það, að reyna að
breyta þessari „pappírs-gufu“ í regluleg-
ur gufuskipaferðir; og tilþess býðst þing-
inu all-gott færi, ef þingmenn eigi, sökum
sundurlyndis, láta það ganga sér úr greip-
um.
Fyrir 25 þús. krónur á ári, sem að
eins freklega samsvarar þeirri upphæð,
sem alþingi mun hafa hugsað sér, að veita
tii „pappírs“-gufubátsferðanna, býðst hr.
J. Randulff, sem fyr var nefndur, til að
fara 10 strandferðir umhverfis landið, ým-
ist sunnan og austan, eða vestan og norð-
an, um land; og hann lætur það alveg á
vald alþingis, hverjir víðkomustaðirnir
eiga að vera, og hvernig ferðunum yflr
höfuð eigi að vera háttað.
Til ferðanna ætlar hann að nota gufu-
skip sitt „Ernst“, c. 200 tonna skip, er
hann lætur umbreyta nokkuð í því skyni,
svo að það verði sem bezt til ferðanna
fallið; og tryggingu hefir liann boðið þing-
inu fyrir því, að hann haldi samningaþá,
er við hann kynnu að verða gjörðir, og
útvegi t. d. annað skip, ef „Ernst“ skyldi
eitthvað hlekkjast á.
Verði nú þetta ofan á, að samið verði
við Kandulff, og jafnframt veittar 18
þús. krónur á ári til sameinaða gufuskipa-
félagsins, til þess að halda uppi samgöng-
unum við útlönd, og svipuðum strandferð-
um, eins og árin 1890—’91, þá verður ekki
annað sagt, en að þingið skiljist vel við
strandferðamálið.
íslendingar fá þá meira en hélmingi
fleiri strandferðir, en þeir hafa nokkuru
sinni átt af að segja; og það, sem mestu
um varðar, þingið getur sjálft ráðið mestu
um það, hvernig ferðum Randulffs verð-
ur hagað.
Búast má við, að sumum þyki vel mik-
ið í lagt, þyki landssjóðurinn of rífur á
fjárframlögum til strandferðanna, ef varið
er til þeirra 43 þús. króna á ári; en von-
andi er, að þeir verði þó færri, sem telja
þá upphæðina eptir, þegar um jafn þýð-
ingarmikið mál er að ræða.
Sumir munu einnig máske vilja halda
gufubátastyrknum á fjárlögunum í því
trausti, að héruðin kunni að vakna af
dvala, og sýna meiri manndáð og rögg,
en að undanförnu.
En óhyggilegt væri það, að voru áliti,
að gera þetta og því um líkt að miklu