Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 11.01.1894, Blaðsíða 2

30
ÞjÓðviljinn ungi.
III, 8.
þessum liætti getur eigi unnizt rnikið
á hverjum stað, og að jarðabótunum
hlýtur því að miða seint áfrain.
Fáir eru þeir af bændum, er láta
vinnumenn sina vinna með búfræðing-
um. Þykjast þeir hafa nóg annað lianda
húskórlum sínum að gera.
Þess má að visu geta, að nokkrir eru
þeir bændur, einkum við Djúp, er hafa
haft búfræðinga sem ársmenn, og látið
þá ávallt vinna að jarðabótum hjá sér,
þegar náttúran hefir eigi verið því til
fyrirstóðu. Hafa þar og víða verið gerð-
ar stórkóstlegar jarðabætar, t. d. í Hnífs-
dal, Arngerðareyri, og hjá hinum alkunna
bænda-óldungi Jóni Halldórssyni á Lauga-
bóli, og víðar.
«&B0ssal»—•—
BarnasKólinii
á Ísaíii'ði.
_. • ._
• • •
Þó að skoðanir manna hór i kaup-
staðnum séu all-skiptar, að þvi er ýmis-
leg innan-bæjar-málefni snertir, þá er það
þó eitt mál, sem heita má, að enginn
ágreiningur só um, og það er bama-
skóla-málið.
Að bamaskóli vor sé í ólagi, og það
í þvi ólagi, að ekki só viðunandi, játa
þeir allir, nær undantekningarlaust, sein
eitthvað minnast á það.
Hér í kaupstaðnum eru að minnsta
kosti um 70—80 bórn, sem eru á þvi
reki, að þau gætu sótt skóla; og með þvi
skólagjaldi, sem nú er, ætti því skólinh
alveg að geta borið sig, án kostnaðar
fyrir bæjarfélagið, ef hann að eins væri
i þvi horfi, að bæjarbúar bæru traust til
hans, og notuðu hann almennt fyrir bórn
sin.
En í stað þessa, þá heíir bæjarfélag-
ið um undan farin ár orðið að leggja til
skólans um 900—1400 kr. á ári!
Og hvað er það, sem bindur bæjar-
fólaginu þennan afar-mikla, og óþarflega
háa, útgjahla bagga á herðar?
Um það er sjón sógu ríkari.
Skólinn hefir verið i því horfi, að
allur fjóldi bæjarbúa hefir ekki viljað
nota hann; ekki viljað trúa honum fyrir
uppfræðslu barna sinna, og það blátt á-
frani af því, að mónnum mislíkar kenn-
arinn, álita hr. Grim Jónsson hvorki vel
fallinn til uppfræðslu ungmenna, né
heldur heppilegan siðferðislegan leiðtoga,
og vilja því heldur vinna það til, að
vera sér úti um enda dýrari kennslu
handa börnum sínum annars staðar.
Það hefir gengið svo hér i kaupstaðn-
um að undan fórnu, að þegar liður að
skólatíma á haustin, þá fer prófasturinn,
sem er bróðir barnakennarans, í eins
konar bónorðsfór um bæinn, til að biðja
sér barna — handa G-rími á skólann.
Og þegar svo þannig hafa safnazt
4—5 krakkar, eða einhver áþekk lág tala,
þá er barnaskóli Isaijarðar settur á
haustin!
Yið þessa tólu eykst svo jafnan eitt-
hvað að vetrinum, eptir því sem á líður;
en sjaldan hefir þó barnatalan á síðari
árum farið fram úr 20; og í vetur eru
bórnin enn — þrátt fyrir all-mikla og
áleitna smalamennsku — eigi orðin nema
13, og eru þess utan flest þeirra fátækra
bórn, sem bærinn fær lítið, eða alls ekk-
ert, kennslukaup fyrir.
En fyrir þessi fáu bórn heldur bæjar-
félagið barnaskóla, og setur yfir þau
kennara með 900 kr. kaupi!
Og samtímis eru hór í bænuin barna-
kennarar, sem ekki fá oins eyris virði
af opinboru fé, og hafa þó mun meiri
aðsókn, svo sem t. d. ungfrú Sigríður
Þorsteinsdóttir, sem kennir yfir 20 bórn-
um.
Bæjarbúar kjósa það heldur, að koma
bórnum sínum annað, en á barnaskólann,
og það þótt þeiin verði sú kennslan nokk-
uð kostnaðarsamari, eins og eðlilegt er.
Það hlýtur því að vera hverjum manni
ljóst, að þetta barnaskólahald má ekki
lengur svo til ganga.
Bærinn rerður að skipta uin barna-
kennara, og það þegar á komandi sumri,
því að hver biðin bakar bæjarfólagi voru
stórkostlegt fjártjón, og einstókum mónn-
um óhagræði og kostnað.
Það er og aðgætandi, að væri þessu
barnaskólamáli voru komið í heillavæn-
legra horf, og barnaskólinn sóttur aföll-
um þorra af bæjarins bórnum — og það
myndi gbður barnaskóli óefað verða, eins
og meðan þeir Árni Jónsson og síra Sig.
Gunnarsson voru hér kennarar —, þá gæti
kennslukaupið við skólann ininnkað að
mun, og bæjarsjóðnum þó jafnframt orð-
ið skóla haldið miklu kostnaðarminna,
en nú er; en héldist kennslu-eyririnn
óbreyttur, ætti skólinn alveg að bera sig.
Sem betur fer vill nú svo vel til, að
bæjarbúum gefst kostur á, að skera úr
máli þessu fljótt og vel, þar sem bæjar-
fulltrúa kosningar eiga að fara fram í
næstk. viku; og þeir þrir, sem úr bæjar-
stjórninni ganga — Sigurður verzlunarm.
Guðmundsson, Torfi bæjarfulltrúi Márkús-
son og fír/nmr kennari Jónsson —, það
oru einmitt þeir bæjarstjórarnir, sem þess
urðu valdandi, að máli þessu eigi var
þegar kippt í rétt horf á síðast liðnu
sumri, þegar skólanefnd og bæjarstjóm
höfðu málið til ineðferðar.
Það er þvi ráðið, að kaupstaðarbúar,
konur sem karlar. er kosningarrótt hafa,
verði nú samhentir og samtaka um það,
að kjósa í hin auðu sæti þá eina, sem
eru einráðnir í því, að kippa máli þessu
í heillavænlegt horf, og sem meta hag
bæjarfélagsins og samborgara sinna meira,
heldur en óskir og bænir einstakra manna,
sem ekki skoða málið óvilhalt.
Þetta er skylda vor gagnvart sjálfum
oss, samborgurum vorum, og bæjarfólaginu
i heild sinni.
Að frændur hr. Gr. J. auðvitað óski
þess, að hann hafi hór atvinnu, það er
ekki nema bróðurlegt og eðlilogt í sjálfu
sór, að eins að frændræknin sú ekki komi
of hart niður á óðrum.
Yilji þeir, eða aðrir, hlynna að hr.
Gr. J. — og sízt vildum vér vera meins-
maður þess, ef hann á annað borð er
nokkur gustukamaður —, þá er að gera
það á einhvern annan hátt, en þann, sem
sýnt er af reynslu undan farinna ára, að
bæjarfólagi voru er til stórkostlegs baga.
Mál þetta er annars svo ofur einfalt
og ljóst, að það er næstum broslegt, að
hugsa til þess, að einstakir menn skuli
með ofur-kappi ætla sór að fá bæjar-
menn til þess, að láta slíkt ólag haldast
við lengur.
Það virðist sannarlega vera að púkka
um of upp á fásinnu og ósjálfstæði kjós-
enda í kaupstaðnum.
KVENNMENN tveir í héraðinu Kuttenburg
i Bæheimi hafa nýlega orðið uppvísir að því,
að hafa beinlinis rekið þk atvinnu, að sklga
óskilgetnum hörnum, og höfðu mæðurnar sum-
ar ferðazt til þeirra langar leiðir með börnin,
Taxtinn var 9 krónur fyrir hvern krakka,
VÍN-UPPSKERAN í Frakklandi hofir krið,
sem leið, orðið meiri, en dæmi eru til; í héruð-
nnum umhverfís Bordeaux er t. d. sagt, að
orðið hafi helmingi meiri vín-uppskera, en vant
er, og hvítu Bordeaux-vínin auk þess sögð eink-
ar góð.
GLATAÐIR BANKA-SEÐLAR. Á 40 ára
tímabilinu 1792—1832 er sagt, að glatazt hafi
svo mikið af enskum banka-seðlum, að það nam
alls 1 milj. og 235 þús. punda sterling, eða
22,230,000 ltr., og var það beinn ágóði bankans.
9000 KR. voru fyrir skömmu borgaðar í
Englandi fyrir eitt eintak af æva-gamalli útgáfu
af ritum Virgils skálds.
BANKA-SEÐLAR ÚR „ALUMINIUM11. í
enskum blöðum hefir ný skeð verið vakið máls
á því, að réttast væri, að hætta að nota banka-
seðla þá, sem nú tíðkast f flestum löndum, en
hafa i þess stað merki, eða plötur, úr „alumin-
ium“, með því að þessi nýi málmur stenzt hæði
eld og vatn.
Og þó að „aluminium“-plöturnar væru
hafðar af líkri gerð og stærð, eins og vanalegir
silfur-peningar, þá er eklcert hætt við því, að
menn myndu taka þær í misgripum fyrir silfur,
með því að „aluminium11 er miklu léttari málm-