Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.03.1894, Page 1

Verð árgangsins (minnst
40 arka) 3 kr.; í Ameriku
1 doll. Borgist í'yrir iúní-
manaðarlok.
DJÓÐVILJINN UNG
....j : : ÞriBJI ÁBÖAN0US. = i .i :.j—
-í—tacclj—r RITSTJÓRI: SKÚLI IHORODDSEN. ===\^<xg-
M 17-
-------------1.
ÍSAFIRÐI, 14. MARZ.
Uppsögn skrifleg, ógild
nema lcomin sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júni-
mánaðar.
1894.
Eina slíynsamlega raðið.
--COD-
Séu menn nú á þeirri skoðun, er
lýzt var í siðasta blaði voru, að aðal-
rótm til óánægju þeirrar, er elur og
glæðir utílutninga-strauminn, liggi að
mildu leyti i þjóðfélags-skipun sjálfra
VOr, liggi i þyþ pve }angt vér erum
aptur ur orðnir, þá er og auðsætt, að
eina skynsamlega ráðið, til þess að stemma
stigu við v estur-fiutningunum í jafn
storum stýl, eins og að undan förnu, er
fólgið i því, að reyna að leggja allt
kapp á það, að breyta þvi til bóta, sem
ábótavant er.
Vestur-fl utn i ngarn ir eru, og eiga að
verða oss, að ágætri hugvekju; betur, en
nokkuð annað, ættu þeir að' hvetja alla
beztu menn lándsins til þess, að' reyna
að retta við hag þess.
Takmarkið verður að vera, að breyta
SVO til i landstjórn og löggjóf, að fólk-
mu verði landið sitt kært, svo að það
únni, að hér hefir það eitthvað að yfir-
gefa,^ sem það ógjarna vill missa.
Ln þetta takmark næst aldrei með
neinu kúgunarvaldi, aldrei með neinum
lögum um „að lasta ekki landið“; miklu
rtmm geta allar því um likar tiltektir
orðlð «1 hins verra,.
, keppmn heldur að því, samhuga
og Samhe„t,r * vél. fiJ ’ f
gagngJorSa br.ytin^ 4
landsms, svo að það »eti ,
’ 1 pu motspyrnulaust
orðið að logum, sem beztu menn lar.ds-
ins eru orðnir ásáttir um, Jð helzt horfi
til bóta, eins og á sér stað í óllui)|
þingfrjálsum löndum; keppum að þvi
að atvinnufrelsi almennings verði aukið
SeTn Inest, vistar-skyldan algjórlega af-
numin og húsmanna löggjöfinni breytt.
' n lnenn ekki hraktir, eins og fénaður.
la nauðugir úr hreppi í hrepp; vinnum
a þvi, að verkmaðurinn fái daglaun sín
)oi!_,u< i peningum, en ekki eingöngu.
6 a meslinegnis, „út úr búð“, eins og
a linJ'1 ei lub slik breyting myndi gjöra
liann sjálfstæðari í andlegu og efnalegll
tilliti: keppum að því, að alþýðunni Verði
auðveldara og ódýrara, að afla börnun-
um menningar, að hún fái meira kirkju-
legt frelsi, svo að enginn þurfi t. d. að
leggja fram fé til þeirrar kirkjutrúar, er
hann eigi aðliyllist. Og siðast, en ekki
sízt, ættum vér að keppa að þvi, að
samgóngurnar verði drjúgum bættar, og
póstferðir auknar, að fréttaþráður fáist
til útlanda, og að komið verði á mál-
þráðum milli allra helztu staða landsins,
svo að vér vitum ögn meira hver af
öðrum, en séum ekki því sem næst, eins
og útlendingar gagnvart þeim, sem í
öðrum landsfjórðungi búa.
I stuttu máli, vér verðum að liafa
það hugfast, að reyna sem fyrst, að bæta
upp fyrri ára og alda forsómun, reyna
að gera landið vort ofur-lítið svipaðra
öðrum löndum, þar sem framfarir mann-
kynsins lýsa sér i verkunum.
Og þó að þessu auðvitað eigi verði
öllu kippt i lag á einu vetfangi, þá verð-
um vér að starfa svo ötullega að þessu
takmarki, að alþýðu manna, verði það
þó að minnsta kosti ljóst, að verið sé
að sýna alvarlega viðleitni í þessa áttina
af hálfu þings og stjórnar, þvi að það
er varla vafi á því, að þá myndi trúin
á framtíðina lifna við hjá mörgum,
— þótt farin væri hún áður að dofna —,
og gera þá ófúsari á að yfirgefa það
landið, sem oss öllum er þó kærast, og
sem margir nú kveðja nauðugir, og með
hálfum huga. (Meira).
Bók Fr. M. Wallem’s
um
íisk-yei'zlunina.
—••<►•••—
Norskur maður, Fredrik M. WaUetn
að nafni, hefir árið, sem leið, gefið iit í
Kristjaníu all-fróðlega bók um fisk-verzl-
unina; bók þessi, sem heitir: „Handelen
med Tórfisk og Klipfisk“, er samin, og
gefin út, að tilhlutun norsku stjórnar-
innar, og hefir höfundurinn stuðzt við
ýmsar skýrslur frá konsúlum Svía og
Norðmanna, hagskýrslur ýmsra rikja og
fl.; í bók þessari eru fjölda margar skýrsl-
ur, sem sýna alla aðal-markaði heimsins,
að þvi er sölu á harðfiski, saltfiski og 11.
fiski-tegundum snertir, hve mikið af fisk-
inum ci' selt á hverjum stað, livernig
fiskurinn er matreiddur hjá aðal-fisk-
kaupendunum og 11. og 11.
Fyrir þá, sem hafa gaman af að
kynna sér þetta nákvæmlega, er sjálf-
sagt að fá sér bókina sjálfa, enda má
hún heita fremur ódýr, þar sem verð
hennar er að eins ein króna, enda verð-
ur hér að eins á fátt eitt drepið lauslega
af efni hennar.
Það er stórkostleg breyting, sem orð-
ið hefir á siðustu 100 árum á fiskiveið-
um, og fisk-verzlun allri, og má t. d.
geta þess, að Norðmonn flytja nú að
jafnaði árlega út freklega fjórum sinn-
um meiri fisk, heldur en um 1790, þvj
að um það leyti var meðaltalið af árleg-
um útflutningi þaðan, bæði af hörðum
fiski og af saltfiski, að eins 15 milj. kg.
(1 kg. = 2 pd.); en 50 árum siðar voru
útflutt 25 milj. kg., og sé tekið rneðal-
talið af fiski þeim, er þeir fluttu út ár-
in 1887—’91, þá verða það 64 milj. kg.,
eða 400 þús skpd., á ári.
Ekki siður er það eptirtektavert, hve
stórkostleg breyting hefir orðið á þessu
síðasta 100 ára tímabili, að því er snert-
ir hlutfallið milli harðfisks og saltfisks,
sein út hefir verið fluttur, bæði frá
Noregi og óðrum löndum, og má i því
skyni geta þess, að kringum árið 1790
var hlutfallið þannig, að Norðmenn fluttu
út 11 milj. kg. af harðfiski, en af salt-
fiski að eins 4 milj. kg.; en smátt og
smátt breytist hlutfall þetta, eptir því
sem lengra dregur fram á nítjándu óld-
ina, og frá árinu 1854 má telja, að salt-
fisks-útflutningurinn sé orðinn meiri, en
útflutningur af hórðum fiski; og sé tekið
meðaltalið, að því er snertirárin 1887—’91.
þá verður hlutfallið þannig. að af hörð-
um fiski voru árlega flutt út um 17 milj.
kg., en af saltfiski rúmar 47 milj. kg.
Mestu afla-árin, sem komið hafa i
Noregi á síðustu 15 árum, voru árin