Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.04.1895, Blaðsíða 2

TV, 23.
Þjóðviljinn ungi.
90
eru einráðnar í því, að láta ekki liug-
fallast, þó að ekki falli tré við fyrsta
högg, heldur vilja þær láta halda málinu
áfram þing eptir þing, og það er sú
þrautseigja, sein spáir hverju máli sigurs,
fyr eða síðar.
Það ættu karlmennirnir líka að hafa
hugfast í sínum áhugamálum.
---_ -jSrösríc.- —
Fá orð um skógana á Islandi.
Þegar jeg las í „Þjóðviljanum ungau
grein um 8. ár Búnaðarritsins, þar sem
getið er um ritgjörð Sæmundar Eyjólfs-
sonar um skógana i Þingeyjarsýslu og
Fljótsdalshéraði, minntist jeg greinar
nokkurrar, sem stóð fyrir tveim árum i
sænsku timariti einu, er „Skógarvörður-
inna („Skogvagtarenu) heitir. (froiiun
hét „dæmi til aðvörunara („Ett varnande
exempela), og var Island tekið þar sem
dæmi til viðvörunar. Þar var verið að
ræða um skógana á Norrlandi i Svíþjóð,
og sagt, að þeir eyddust; menn mættu
vara sig á því, og þar þyrfti þegar að
taka í taumana. Síðan var sagt frá því,
hvernig farið hefði verið með skógana
á íslandi; þar hefðu verið skógar miklir
í fornöld, en nú væru þeir eyddir; lopts-
lagið helði spillzt við það, og landið
blásið upp.
Það er líklegra kunnugra, en frá
þurfi að segja, hvílíka þýðingu skógam-
ir hafa fyrir gróðurinn, og hvílíkur hlifi-
skjöldur þeir eru í fjallshliðum öllum, og
viða annars, fyrir jarðveginn, á móti því
að hann blási upp. Það er líklega líka
kunnugt, hvaða þýðingu þeir hafa fyrir
veðursæld alla, og hvernig þeir hlifa fyrir
vindum og næðingum. Ef almenningi
er þetta eigi kunnugt heima, þá væri
óskandi, að slíkt væri brýnt fyrir mönn-
um af þeim, sem færir eru til þess, og
hafa tæki á því.
Þótt skógarnir á Islandi yrðu aldrei
svo stór-vaxnir, að þeir veiti við til
smíða og húsa að mun, þá geta þeir þó
gert þetta gagn, og það er ekki lítið.
Er þó ótalin öll sú prýði og fegurð, sem
að þeim er, og sá unaður, er fegurð þeirra
fylgir.
Avextirnir af skógarrækt sjást eigi
svo skjótt, sem af ýrnsu öðru; er því eðli-
legt, að hún sé látin sitja á hakanum nú
fyrst um sinn fyrir ýmsu öðru, sem full
þörf er á. En það ætti eigi að vera oss
íslendingum of vaxið, að láta nú staðar
numið í því, að eyðileggja skóga þá,
sem enn eru eptir.
I hitt eð fyrra ferðaðist Sæmundur
Eyjólfsson um nokkur héruð landsins, til
þess að skoða skógana, og ritaði skýrslu
um þá i Þingeyjarsýslu og Fljótsdals-
liéraði. I fyrra átti hann öðrum nauð-
synjastörfum að gegna. En það væri
fróðlegt að fá skýrslu um alla skóga á
íslandi, eins ocj þeir eru nú, og væri það
þvi æskilegt, að Sæmundur Eyjólfsson
skoðaði þá skóga, sem hann hefir eigi
skoðað áður, og ritaði skýrslu um þá.
Slíkt gæti orðið skógunum að miku gagni.
Hann gæti lagt þeim liðsyrði við menn
á ferðum sínum, og auk þess gefið al-
menningi ýms góð ráð í búnaði. Sem
betur fer, eru ýmsir bændur koinnir svo
vel á veg, og svo greindir, að þeir kunna
að nota slíkt.
19/s 1895. B, (ji Th. Melstecf.
----cOOggCOo----—
Ný uppfuudning-. Maður nokkur, M. Meyer
í París, hefir ný skeð fundið upp pappírs-tegund,
sem þolir eld, svo að ekki sakar, þó að pappír
þessi só í margar kl.stundir í logandi ofni.
Leo Tolsloí, skáldsagna-höfunduiinn rúss-
neski, hefir 1 vetur lokið við nýja skáldsögu,
er lýsir auðnum, og sorgum þeim og áhyggjum,
som honum eru samfaru.
Á hotni Kaspiska hafsins hefir skotið upp
eldfjalli, sem nær rétt að segja upp undir yfir-
borð hafsins, og hefir gosið í vetur.
í Bandaríkjunum eru gefin út. 853 hlöð á
þýzku.
Elzta almanakið, sem prentað hefir verið,
var fyrir arið 1475, og var gefið út á Ungverja-
landi. — í Englandi var fyrsta almanakið
prentað 1407.
Eigandi blaðsins „New York Herald“ hefir
heitið 50 þús. lcróna verðlaunum fyrir beztu
amerísku skáldsöguna, sem honum yrði send;
nefnd manna á að velja ur 3 beztu skáldsög-
mrnar, sem sendar verða blaðinu, og verða þær
svo prentaðar f blaðinu, en síðan skera kaup-
endur „New York Herald’s“ úr því með atkvæða-
fjölda, hver verðlaunin hlýtur.
Gísli Magnússon a Hliðarenda
(eptir Þorvali) Thorodusen.)
Gísli Magnússon, sýslnmaður á Hlíð-
arenda, var talinn lærðastur allra verzlegra
embættismanna á Islandi á 17. öld, og
var sökum kunnattu sinnar kallaður Vísi-
GHsli. Fyrir margra liluta sakirmátelja
hann einn hinn merkasta mann þeirrar
aldar; hann var lærdómsmaður mikill, og
liafði farið víða, sköruglegur höfðingi,
og hinn mesti framfara- og atorku-mað-
ur. Glísli Magmísson ferðaðist fyrstur á
Islandi til vísindalegra rannsókna; hann
gerði ault þess tilraunir með sáningu og
trjóplöntun, og fékkst mikið við efna-
fræði. — Gísli var fæddur á Múnkaþver-
árklaustri 1621; faðir lians var Magnús
löginaður Bjarnarson (f 1662), og móðir
hans Guðríður Gísladóttir lögmanns Þórð-
arsonar. — Magnús lögmaður var auð-
ugastur maður á íslandi um sina daga;
liann lét eptir sig svo mikið fé, að það,
eptir núgildandi verðlagi, myndi verða
3—400 þiisund krónur. Gisli Magnússon
fór 11 ára i Skálholtsskóla, og dvaldi
þar 3 ár; þaðan fór hann i Hólaskóla,
dvaldi þar önnur 3 ár, og útskrifaðist
þaðan, sigldi svo til háskólans (skrifaður
í stúdentatölu 27. nóv. 1639), og var þar
2 ár undir handarjaðri Ola Worms, er
um þær mundir var bjargvættur flestra
liinna merkari nemenda frá íslandi; síð-
an fór Gísli út hingað aptur, og dvaldi
um stund hjá foreldrum sínum, en sigldi
svo aptur 1642, og var þá 4 ár í ferðum;
er sagt, að enginn annar Islendingur hafi
haldið sig jafn ríkmannlega í útlöndum,
eins og hann. (Meira.)
----ooogooo-----
IVIamialát.
25. febr. síðastl. andaðist í Hrappsey
á Breiðafirði húsfrú Hlif Jónsdóttir, kona
óðalsbónda Skúla Þonaldssonar Sívertsen
i Hrappsey, rúmlega sextug; hún var
einkar stjórnsöm húsmóðir, umhyggju-
söm eiginkona, og góð móðir barna sinna,
og að öllu liin mesta merkiskona. Börn
þeirra hjóna, sem á lifi eru, eru: frú
Katrín, gipt Guðm. læknaskólakennara
Magnússyni, ÞorvaJdur bóndi í Hrappsey,
og HagnlriJdur, ógipt.
27. s. m. andaðist í Roykjavík HaJJ-
dór Mélsteð, sonur Páls amtmanns og fyrri
konu hans Önnu Sigríðar Stefansdóttur,
amtm. Þórarinssonar; hann var fæddur
á Ketilsstöðum á Völlum 21. okt. 1832,
tók stúdentspróf i Rvík 1854, en var
einn í þeirra röð, sem ekki entist til að
taka próf við liáskólann, og var auðnu-
lítill um dagana, en þó jafnan glaður og
léttlyndur. — Hann varð bráðkvaddur.
28. s. m. dó að Elliðavatni uppgjafa-
presturinn síra Kjartan Jónsson, fæddur
í Drangshlíð undir Eyjafjöllum 8. ág.
1806; var hann aðstoðarprestur að Ey-
vindarhólum 1830-’35, og prestur þar