Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 03.12.1898, Qupperneq 1

Verö árgangsins (minnst 60 arka) 3 kr. 30 aur.; erlendis 4 kr 50 cmr., og í Ameríku doll.: 1.50. Borgist fyrir júnímán- aðarlok. ÞJOÐYILJINN UNGL : fy: AtTUNUI ÁRO-AN OUR. | ! i3c*s|= RITSTJÓRI: SKÚLI THORODDSEN. ! 1 Upp s'ógn skrifkg, ógild í nem a komin sé til útgef- anda fyrir 30. dag júni- : mánaðar, og kaupandi \ samh liða uppsögninni j borgi skuld sína fyrir j blaðið.
CO ■*—< IsAFIRöI, 3. DES. 18 9 8.
Smágreinar um landbúnaðinn,
eptir alþm. Sm. Stefánsson.
1. Arferðið og landbúnaðurinn.
Um þessar mundir heyrist varla
minnzt svo á landbúnaðinn, að ekki sé
talað um lrnignun hans, og mjög óvæn-
legar horfur fyrir landbóndann, og hið
ískyggilegasta ástand í landinu. í blöð-
unum má heyra þennan harmagrát, bæði
í aðsendum greinum og bréfköílum, og
enda hjá ritstjórunum sjálfum.
Þessar umkvartanir staðfesta vissu-
lega þau ummæli, er nýlega stóðu í blaði
þessu, að efnahagur landsmanna færi yfir-
leitt heldur versnandi, og hinum sjálf-
stæðu mönnum fækkaði ár frá ári i land-
inu.
Það er öll von, þótt framtiðin verði
ekki björt í augum margra, þegar öðrum
aðal-atvinnuvegi landsmanna virðist voði
búinn, og það er eðlilegt, þótt menn
skyggnist um eptir orsökunum til þessa
bágborna ástands, og leiLi ráða því til
batnaðar.
Já, orsakirnar, — það er mestur vand-
inn að finna þær, eins og nú er ástatt.
Það er handhægast að kenna árferðinu,
verzluninni, löggjöfinni og landstjórninni,
um hnignun landbúuaðarins, og þetta er
heldur ekki sparað af sumum; en hitt er
meira álitamál, hvort nokkru af þessu
verður með réttu kennt um, að hagur
bænda er eins bágborinn, og af er látið.
Það er kemur til árferðisins, þá verð-
ur ekki annað sagt, en í 10 síðustu árin
hafi árað all-vel, og stundum ágætlega
fyrir bændurna. Á þessu tímabili hafa
engin harðindi gengið yfir landið. Arit-
anlega liafa komið harðindaköst, bæði
vetur og vor, en við slíku verðurjafnan
ráð að gjöra á Islandi.
En þótt stórbarðindalaust hafi verið
öll þessi ár, þá hefir ekki vantað harð-
indasögur af landbimaðinum víðsvegar
um landið.
Heyleysi og horfellir eru næstum ár-
legir viðburðir í sögu landbúnaðarins ein-
hverstaðar á landinu. Þessir viðburðir
eiga vissulega drjúgan þátt í örbirgð og
eymdarskap margra bænda, en þegar ár-
ferðinu ekki verður með róttu kennt um
þessa þjóðarhneysu og svívirðing eyöi-
leggingarinnar i landbúnaðinum, þá er
®bki annað að leita að upptökum hennar,'
enÁ skeytingar- og fyrirhyggju-leysi
bænda sjálfra með bústofn sinn.
Og því miður staí'ar heyleysið og hor-
fellisbaslið þessi síðastliðnu 10 ár, eins
og svo opt að undanförnu, frá þessum
vondu ókostum bændastéttarinnar sjálfrar.
Það er i raun og veru hégómi og barna-
skapur,ra: að hugsa sér nokkra verulega
framför í landbúnaðinum mögulega, með-
an svo aumlega er ástatt í landinu, að
nokkurra vikna harðindaskorpa að vetr-
inum, eða nokkurra daga vorhret, getur
gjörspillt miklum hluta búpeningsins í
heilum héruðum, en látið hinn hlutann ept-
ir gagnslitinn, sökum ráðleysislegs heyja-
ásetnings og hirðulausrar meðferðar
bænda sjálfra, á bjargræðisstofni sínum.
Meðan bændur sjálfir ekki tryggja
búskap sinn betur, en hingað til, fyrir
fóðurleysi og hordauða, þá er hætt við, að
allar tryggingar utan að, svo sem frá lög-
gjöfinni og landstjórninni komi að litlu
haldi, hve hagvænlegar sein þær í sjálfu
sór kunna að vera. —
Landbúnaðurinn verðurá meðan mæðu-
samt Sisyfusarstrit; það sem hann kemst
upp þau árin, sem náttúran leikur við
hann, hrapar hann aptur niður, jafnskjótt
og i ári harðnar. —
Að setja vel á, er fyrsta aðalslályrðið
fyrir vissuni og góðum lanÆbtmaði.
UtlöndL.
Síðari hluta októbermánaðar voru
ofsastormar í norðurhluta Evrópu, einkum
aðfaranóttina 18. okt., og fórst þá fjöldi
skipa hér og hvar við strendur Bretlands,
svo að manntjónið skiptir hundruðum. —
14. s. m. rakst stórt farþegjaskip á sker
í Englandssundi, og drukknaði á 2. hundr-
að manns; skip það hót „Mohegan“, og
var á leið frá London til New-York. —
Slysið sást úr landi, og voru björgunar-
bátar þegar settir fram, en skipið sökk
svo fljótt, að einungis nokkrum (um 60)
varð bjargað. ■—
Anarkistar virðast enn ekki vera af
baki dottnir, heldur hugsa til stórræða.
— Að minnsta kosti þykist lögregluliðið
á Þýzkalandi ný skeð hafa fengið áreið-
anlegar fregnir um það, að á fundi, er
haldinn var í Lundfmum, hafi anarkistar
samþykkt, að ráða alla konunga og stjórn-
endur í KorSurálfu af d'ógUm; og hvað
sem í þvi er hæft, þá er það víst, að
lögreglan á Egyptalandi hefir ný skeð
tekið 9 anarkista fasta i Alexandríu, sem
grunaðir eru um, að hafa átt að ráða
Vilhjálmi Þýzkálandskeisara bana á ferð
hans til Jórsala. — Fundust 2 sprengi-
kúlur bjá einum þeirra, og vitnaðist enn-
fremur, að skipverja á skipi einu, er ætl-
aði áleiðis til Gj'ðingalands, hafði verið
mútað til þess, að taka til flutnings kassa
með sprengikúlum í. —
----oooggooo--
Ekki til Ameríku.
Um ástandið í þeim héruðum Norður-
Ameríku, þar sem Islendingar hafa sér-
staklega tekið sér bólfestu er ný skeð
skrifað frá Selkirk af mjög skilríkri konu:
„Að mínu áliti er miklum mun verra,
að koma nú til Ameríku, en fyrir nokkr-
um árum. Vinnan er miklu minni, miklu
ver borguð, og margfalt fleiri að keppa
um hana, svo að hver býður annan nið-
ur. — Samt tel eg óhætt. að koma fyrir
vel röska, vinnugefna menn, sem ekki
veigra sór við að taka hverja vinnu, sem
er, eru óþreytandi að leita sér atvinnu,
tekst að ná hylli yfirmanna sinna o. s
frv., og vona eg, að slíkt dugnaðarfólk
geti átt hér framtiðarvon“.
Af brófkafla þessum, sem fyllilega
ber saman við aðrar fregnir frá Ameríku,
má sjá, að ekki muni glæsilegt að hugsa
til vesturfarar um þessar mundir, hvað
svo sem agentar Canada-stjórnar kunna
þar um að segja. — Dugandi menn, sem
ekki láta neitt tækifæri ónotað, til þess
að afla sér þar livers konar atvinnu, sem
býðst, geta brotizt þar áfram, og má ske
átt þar nokkra framtíð fyrir höndum. —
En slíkir menn þurfa sannarlega eigi að
leitá til Ameriku; þeir geta alls staðar
komizt vel áfram, einnig hór á gamla
Islandi.
Landsyli rréttardómur í
máli réttvísinnar gegn síra Bjarna Þór-
arinssyni á U tskálum var kvoðinn upp
31. okt. siðastl., og urðu lirslitin þau, að
prestur var dæmdur í 8 mánaða betrunar-
liúsvinnu, málskostnað fyrir háðam réttum,
og 321 kr. skaðahœtur til póstsjóðsins.
í ástæðum landsyfirréttardómsins seg-
ir svo:
„Það er nú með játningu ákærða, og
öðrum samhljóða skýrslum, sannað, að
bann hefir öðru hvoru, síðustu árin, sem
hann var póstafgreiðslumaður á Prests-
bakka, í fyrsta skipti á árinu 1893, fært
póstsjóðnum til útgjalda í reikningságrip-
um þeim, er hann sendi póststofunni i
Reykjavik, borgun til póstsins fyrir auka-
hesta, þar sem póstur haíði eigi haft
aukahesta, og þvi eigi talið sér, eðatek-
ið, borgun fyrir þá“. — í 12 póstferðum
hefir kærði þannig dregið sór úr-póstsjóði
320 kr., og auk þess „játað, að hafa til-
fært um of fyrir aukaflutning i 5. ferð
1896 kr. 10,00“, en á hinn bóginn hafði
hann í annað skipti gleymt að færa póst-
sjóðnum 9 kr. til útgjalda.
Sem heimildir hafði kærði látið fylgja
reikningságripunum kvittanir, er hann
sjálfur hafði samið, og undirritað með
nöfnum hlutaðeigandi pósta, og verður,
eptir þvi sem í'ram er komið, að álíta,
að hann hafi haft heimild, til að rita
nöfn póstanna, en að eins undir kvitt-
anir fyrir réttum gjaldagreiðslum.
Ákærði var hafður í gæzluvarðhaldi
frá 31. júlí til ágústloka f. á., og gafþá