Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.06.1900, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
52 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 anr., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aðarlok.
ÞJOÐVILJINN.
Fjóktándi arganour.
-§s»= == RITSTJÓRI: SKÚLI THORODDSEN. =l&oeg-^
i Uppsögn skrifieg, óyild
J nema komin sé til útgef-
anda fyrir30. dagjúní-
mánaðar. og kaupandi
1 samhliöa uppsögninni
borqi skuld sina fyrir
blaðið.
M 2i.
ÍSAPIRÐI, 14. JTÍnÍ.
19 0 0.
tJtlönd
Útlend blöð, sem ná til síðustu mán-
aðamóta, geta þessara tíðinda:
Búa-stríðið. Meira og meira tek-
ur nú að þrengja að Búum, sem von er.
Eins og getið var í 19. nr. blaðsins
flýði Stejn forseti frá Kroonstad, og flutti
stjórnaraðsetrið til borgarinnar Lindley,
en varð skömmu síðar að flýja
þaðan fyrir Broadwood herforingja, er tók
borgina orustu- og mótspyrnu-laust, og
vita menn nú ógjörla, hvar Stejn forseti
hefst við, en Bretar lýstu því yíir 28.
maí, að Oranje-frírikið væri eigi lengur
til, en gert að brezku lýðlandi.
Loks hefur og Breturn 17. maí tek-
izt að stökkva Búum frá Mafekiny, eptir
7 mánaða umsát, frá 16. okt. síðastl.
Hafði Mahon ofursti 4. mai verið sendur
leynilega af stað frá Kimberley, og hitti
Plumer foringja á leiðinni, og héldu þeir
svo báðir hersveitum sinum til Mafeking,
og sáu Búar þá eigi annað vænna, en
láta undan síga, og hafa búizt fyrir
nokkurum mílum austar í landi.
Bretar fögnuðu því mjög, er Mafeking
var borgið, og guma ensk blöð mjög af
því, hve hreystilega og hyggilega Baden-
Poivéll hafi tekizt að verja borgina í fulla
7 mánuði, og hafa drjúgum hækkað hann
í hertigninni.
Þá hafa og Bretar á þrem stöðum
brotizt yfir ána Vaal, og inn í Transvaál.
- Komst French hershöfðingi fyrstur
norður yfir ána, á afmæli Victoriu drottn-
ingar, 24. maí, og 2 dögum síðar Hamil-
ton hershöfðingi, með sínar hersveitir.
— Loks hélt og Rbberts hershöfðingi 27-
maí yfir Vaal með aðal-herinn, og komst
mótspyrnulaust að kalla alla leið til
Johannesburg, demantsborgarinnar frægu,
©g hélt þar innreið sína 30. maí.
Frá Johannesburg eru taldar tvær dag-
leiðir til Prætoriu, höfuðborgarinnar í
Transvaal, sem Búar héldu áfram að
víggirða í óða önn, er siðast fréttist.
Munu Búar að líkindum veita þar
það viðnám, sem auðið er, en kvað ann-
ars fastráðnir í því, að halda meginlið-
inu upp til fjalla, verjast þaðan í lengstu
lög, og heyja „guerilla“-ófrið við Breta,
en hætta sér hvergi til aðal-orustu, og
getur Bretum þá enn orðið ærið sein-
unnið, að vinna landið til fulls.
Sum ensk blöð eru þegar farin að
leggja það til, að flytja gamla Kriiger til
St. Helenu, og hafa hann þar í haldi, það
sem eptir er æfinnar; en nógu snemm
virðist þó sú ráðagjörð, meðan karlfugl-
inn er enn ónáður, og er vonandi, að
hann komi sér öðru vísi fyrir, ef ílla fer,
því að fullkunnugt er honum, að Bretar
hata hann manna mest.
Sendinefnd Búa er nú komin til
Bandaríkjanna, og hefur verið tekið þar
einkar vel af öllum, nema af — Mc-
Kinley, og stjóm hans, sem ekki kveðst
geta haft nein afskipti af málum þeirra.
—• A hinn bóginn hefur öldungadeild
Bandamannaþingsins, með 40 atkv. gegn
26, vottað Búum hlýjan hug sinn, og
margar þúsundir skólabarna i Bandaríkj-
unum hafa sent gamla Kriiger heilla-ósk-
ir, og sent dreng einn úr sínum hóp,
James Smith að nafni, til að færa honum
ávarpið, og var hann þegar kominn til
Delagoa í Suður-Afríku, er síðast fréttist.
A Prakklandi eru sveitarstjórnar-
kosningar nýlega um garð gengnar um
land aJlt, og unnu mótstöðumenn Waldeck-
Rousseau ráðaneytisins sigur í París, svo
að búast er við, að ráðaneytið verði eigi
langlíft úr þessu, þótt örugt fylgi hafi
það enn utan höfuðborgarinnar.
Hermálaráðherrann, Gállifet hershöfð-
ingi, hefur nú og orðið að sleppa völd-
um, vegna heilsuleysis, og þykir eptir-
maður hans, er Andre er nefndur, miklu
minni atkvæðamaður.
Nú er mælt, að Frakkar séu alvar-
lega farnir að hugsa til landa í Marokko,
á norðvestur strönd Afríku, og muni ef
til vill sæta færinu, meðan Bretar eiga í
ófriði í Suður-Afríku, enda vill nú og
svo vel til, að nokkurir þjóðflokkar í
Marokko hafa hafið uppreisn gegn Midaj
Abdul Aziz soldáni, og vilja koma Midaj
Muhamed, bróður hans, til valda.
Soldán er ungur, og sagður lítt reynd-
ur, og hefur ný skeð misst aðal-styrktar-
mann sinn Síd Ahmed Ben Musa stórvesír,
sem látinn er, svo að ekki þykir ólík-
legt, að Frakkar fái átyllu til að skerast
í leikinn, og er þá eigi að efa, hver end-
irinn verður, jafn svívirðileg sem stór-
veldapolitíkin nú er orðin. — —
í Kína er hafin uppreisn í norður-
hluta ríkisins, og uppreisnarmenn þegar
sagðir vera á leiðinni til höfuðborgarinn-
ar Peking. — Uppreisnarmenn þessir eru
sagðir mjög fjandsamlegir öllu útlendu,
og ramm-gamalkínverskir í anda, og
vilja gera alla útlendinga útlæga úr Kína.
Hafa þeir þegar" víða eyðilagt járnbraut-
ir og fréttaþræði, og drepið ýmsa Evrópu-
menn, er þeir hafa náð í, tekið t. d.
þorpið Laj-Shun, er kristnir Kínverjar
búa í, og kastað sumum þeirra lifandi
á bál.
Það rekur því ef til vill að því, að
önnur riki skerast í leikinn, og fá sér
þá líklega sneið af „himneska ríkinu“
um leið.
Segir sagan, að Rússastjórn hafi þeg-
ar um 30 þúsundir vígra manna til taks
i Port Arthur, sem skorizt geti í leikinn,
er minnst vonum varir, og verður þvi
að líkindum tíðinda að vænta þaðan
austan að, áður langt um líður. — —
Úr Danmörku er að frétta lát
skáldsagnahöfundarins Carl Brösböll, er
ritaði skáldsögur sínar undir dularnafn-
inu „Carit Etlar11. — Hann andaðist 9.
maí þ. á., kominn á níræðisaldur, fædd-
ur 7. ágúst 1816. — —
Verkföll. Yagnstjórar í Berlín
hættu í vor allri vinnu um tíma, og
kröfðust betri launakjara. Horfði þar til
vandræða um hríð, unz borgarstjóranum
tókst loks að miðla málum, og fengu
vagnstjórar þá ýmsum af kröfum sínum
fullnægt að nokkru.
ÍPétursborg, og fleiri bæjum á
Bússlandi, var og að því komið, að verk-
foll yrðu, en stjórnin gerði sér lítið fyrir,
og lét þegar varpa forgöngumönnunum
í fangelsi, og búist við, að þeir verði
sendir til Síberíu.
Svo er nú persónufrelsið þar! —
Vinnu-stöðvun. (,,Lock-outu) sögð
fyrir höndum í Stokkhólmi, eins og í
Kaupmannahöfn í fyrra.
Ráðgera vinnuveitendur, að láta hætta
allri vinnu að hiisagjörðum um hríð, til
þess að verkmennirnir verði viðráðanlegri
og sanngjarnari í kröfum, og hafa því
beðið vinnuveitendur í Kaupmannahöfn,
og víðar, að sjá um, að þeir, sem frá
vinnu verða reknir, fái enga atvinnu þar.
Það er farið að verða alvarlegt í
meira lagi verkmannamálið, og biturt
vopn, sem hvorir geta beitt þar gegn
öðrum, verkmennirnir og vinnuveitend-
urnir.
Uppreisnir í Columbia og i Vene-
zuela mega nvi heita um garð gengnar í
báðum þessum Ameríku lýðveldum.
I Columbia hófst orusta milli upp-
reisnarmanna og stjórnarliðsins 11. maí,
og var barist í 70 kl.stundir; féllu þar
mörg hundruð af uppreisnarmönnum, og
1200 voru höndum teknir. — Meðal
hinna föllnu voru hershöfðingjarnir
Herrera og Leal.
I Venezuela hefur Hernandez hers-
höfðingi, foringi uppreisnarmanna, verið
höndum tekinn, og er uppreisn þeirri
þar með lokið. —------
Oscar Svía-konungur hefur verið á
ferð á Englandi, og átt þar góðum við-
tökum að fagna, verið gerður heiðursdoctor
í lögfræði af háskóla þar.
Nikolaj Kússakeisari kvað ætla að
bregða sér á Parísarsýninguna í sumar,
og þangað ætlar einnig Spánar-kóngurinn
ungi.
Ashantar sátu enn um borgina