Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.06.1900, Blaðsíða 2

82
ÞjÓÐVILJINN.
XIV, 21.
Kumassí á Grullströndinni, er síðast frétt-
ist, og befur landstjóri Breta þar syðra
gert Bretastjórn aðvart um, að hann
hljóti að gefast upp, ef hann fái eigi
herlið sér til aðstoðar sem allra bráðast.
Hersveit ein frá Kapnýlendunni var
því þegar lögð af stað þangað norður, en
óvíst, að sú liðsending verði einhlít, því
Ashantar eru 4—5 milj. að tölu, og þykj-
ast eiga sín í að hefna við Breta, er tóku
höfuðborg þeirra Kumassí 1873, og hafa
siðan eignað sér Giullströndina, er áður
heyrði ríki Ashanta til.
Sagt er, að Ashantar hafi nú all-góð
vopn, og geti því orðið Bretum all-skeinu-
hættir, enda bafa Bretar fátt herlið á
þeim slóðum, og eiga nú við öðru að
snúast í Suður-Afríku, sem kunnugt er.
Noregsaflinn. Aflabrögð Norð-
manna i Finnmörk hafa verið mjög góð
í vor, svo að 25. maí var þar kominn á
land helmingi meiri ajii, en um sama leyti
í fyrra, og er því miður hætt við, að
þetta hafi slæm áhrif á fiskverðið.
Fréttir.
Prestaköll veitt. Samkvæmt kosningum
blutaðeigandi safnaða eru þessi prestaköll ný-
lega veitt: Saurbœr á Hvalfjarðarströnd síra
Einari Thorlacius í Fellsmúla, Mosfell í Grims-
nesi síra Gísla Jónssyni í Meðallandsþingum,
og Reynivellir í Kjós síra Halldóri Jónssyni, sem
þar hefur verið aðstoðarprestur, síðan i fyrra.
Drukknun. 1. júní þ. á. vildi það slys til,
að Ólafur Sveinar Haukur Benediktsson, sýslu-
manns Sveinssonar, drukknaði i ál einum hjá
Elliðavatni. — Ólafur heitinn var bóndi á
Vatnsenda, hafði tekið þar við húi, er faðir
hans dó, en var á ferð úr Keykjavik að Elliða-
vatni, til að vera við úttekt á jörð þeirri, er
slysið bar að. — Var hann einn á ferð, svo að
menn vita ógjörla, hvernig slysið hefur að bor-
ið; en allt þykir þó benda á, að bann hafi ætlað
að sundríða álinn, og losnað þá við hestinn.
Ólafur heitinn var um tíma í lærða skólan-
um, en hafði enga festu eða þreyju, til að ljúka
þar námi, þótt ekki brysti hæfileika. — Hann
lætur eptir sig ekkju: Sigríði Þorlaksdóttur,
kaupmanns Johnson’s í Reykjavík, og eiga þau
hjón eitt barn á lífi. — Hann var að eins á
28. ári, er hann dó.
Enskir ijárkaupmenn. Stórríkt verzlunar-
féiag, Parker og Fraser, í Liverpool og Birken-
head á Englandi, ætlar á komanda hausti að
kaupa hér á landi um 15 þúsund fjár, en vill
að eins kaupa tveggja til fjögra vetra sauði, og
borga í peningum. — Félag þetta hefur áður
keypt sauði í Argentína i Suður-Ameríku, og
haft i förum um 20 fjárflutningaskip, en hef'ur
nú orðið að hætta fjárfiutningum þaðan, sakir
fjárpestar, sem þar er.
Hefur verzlunarfélag þetta þegar sent um-
boðsmenn sína hér til lands. til undirbúnings
viðskiptum þessum, og ætlar að hafa vanan
mann við fjárkaupin í haust, Alexander Ponton
að nafni, sem eitt sinn sá um fjárkaup fyrir
R. Slimons. —
Úveitt prestaköll: Meðállandsþing í Vestur-
Skaptafellssýslu, metið 688 kr. 05 a., auk 200
kr. uppbót úr landssjóði.
Landprestakall í Rangárvallasýslu, metið 765
kr. 44 a., sömuleiðis auk 200 kr. uppbótar úr
landssjóði. ______
Slys. 25. maí vildi það siys til í Vest-
mannaeyjum, að Einar Jónsson, verzlunarmaður
þar á eyjunum, varð undir stóru lifrarkeri, og
meiddist svo, að hann beið bana af litlu siðar.
Skipsbruni á Reykjavíkurböfn. Eldur kom
upp í gufuskipi á Reykjavíkurhöfn 1. júní.
Skipið hét „Moss", skipstjóri B. Eriksen, og var
alveg ný komið frá Mandal, fermt timbri, er
sumpart átti að fara til Reykjavíkur, en sum-
part til Ólafsvíkur og Hvarn msfjarðar. — Kom
eldurinn upp á næturþeli í kolarúmi, rétt hjá
gufuvélinni, og stóð skipið í björtu báli, er
bæjarbúar í Reykjavík risu úr rekkju, og vissu
skipverjar ekkert um eldinn, fyr en þeim var
gert aðvart af skipverjum á „Heimdal", er lá
þar á höfninni. — Björguðust skipverjar þá allir
til lands, en skip og farmur hélt áfram að
brenna allan 1. júni, og fram á næsta dag.
Bæði skip og farmur var i sjóábyrgð.
Fundin steinkoliináma. Englendingur nokk-
ur, Black að nafni, þykist hafa fundið all-stóra
steinkolanámu í tún jaðrinum í Stafholti i Borg-
arfirði. — Segir hann kol þau, sem þar eru,
vera gljákol („anthracít"), og eru þau kol talin
mjög hitamikil.
Hr. Black er nú farinn aptur til Englands,
en ráðgerir að koma aptur í sumar, og rann-
saka þá kol þessi nákvæmar.
—sa a-
Héraðsfundurinn
Fiskisamþykktarbreytingin felld,
Héraðsfundurinn á ísafirði 6. þ. m. var all-
vel sóttur, eptir því sem vænta mátti, jafn ó-
heppilega sem fundurinn var settur, i miðri
viku, auk þess sem þá hittist svo á, að hlað-
afli var í Bolungarvík, aðal-veiðistöð héraðsins.
Alls sóttu fundinn 93 kjósendur, og urðu
úrslitin þau, svo sem gizkað var á í síðasta nr.
blaðs þessa, að fislcisaniþykktarb-eytingin var felld
með miklum meiri hluta atkvæða.
Fundurinn stóð að eins yfir i rúma 2 kl.
tíma, og gekk frekur helmingur þess tíma til
ræðuhaldanna.
Það var þegar í fundarbyrjun auðsæt.t, að
formælendur skelbeitu- og slægingar-heimildar-
innar voru í miklum minni hluta, og mun þetta
hafa verið aðal-orsökin til þess, hve hægt þeir
höfðu um sig á fundinum, og hve slælega Bam-
þykktarbreytingum sýslufundarins var fram
fyigt-
ÍJað voru að eins þrír menn: verzlunarstjóri
Jón Laxdal, hreppstjóri Kolbeinn Jakobsson í
Unaðsdal og hreppstjóri Brynjólfur Þorsteinsson
á Sléttu, er lögðu tillögum sýslufundarins
liðsyrði.
Sem einn af frumkvöðlum, eða aðal-styðjend-
um, samþykktarbreytinganna á sýslufundinum
í síðastl. marzmánuði, þóttist hr. Jón Laxdal,
sem eðlilegt var, þurfa eitthvað að segja, en
bafði þá eigi annað frambærilegra máli sínu til
stuðnings, en það, að niðurstaðan á öllu fiski-
veiðastappinu við Faxaflóa hefði orðið sú, að
fiskiveiðasamþykktin þar hefði verið úr gildi
felld, og sama myndi niðurstaðan verða hér við
Djúpið að lokum, og þvi hefði það fyrir sér
vakað, að bezt væri, að Djúpmenn stígu spor
þetta sem fyrst. — En á hverju hann byggði
það, að niðurstaðan í fiskiveiðamálum Djúp-
manna hlyti endilega að verða söm, sem við
sunnanverðan Faxaflóa, um allt annað atriði,
og þótt ástæður séu aðrar, varaðist hann að
nefna einu orði!
Hreppstjóri Kolheinn Jakobsson í Unaðsdal
leitaðist á hinn bóginn við, að færa rök fyrir
breytingum sýslufundarins, vildi eigi viður-
kenna, að skelbeita í Út-Djúpinu spillti fiski-
göngum inn í Djúpið, og taldi skelbeituna odýr-
ustu beituna að öllu samanlögðu, einkum síðan
byrjað hefði verið að afia þeirrar beitu „á floti",
án þóknunar til landeiganda.
Á móti samþykktarbreytingum sýslufundar-
ins töluðu bændurnir Magnús Bárðarson í Kálfa-
vík og Magnús Einarsson í Hattardal, formaður
Árni Gíslason á ísafirði, Ásgeir Asgeirssoni Tröð,
fyrrum hreppstjóri, o. fl., og sérstaklega Kristj-
án bóndi Þorláksson í Múla, er vildi kenna
skelbeitunni um það, hve lítt fiskur gengi nú
orðið inn í Djúpið, í samanburði við það, er
áður hef'ði verið, og kvað sörnu raun á orðna
um þá beitu, eins og þegar fyrst var tekið að
beita hrognkelsabeitunni, að því utar sem henni
hefði verið beitt, því skemmra gengi fiskurinn
inn. — Enn fremur mótmælti hann og þeim
ummælum Kolb. Jakobssonar, að skelbeitan væri
ódýrasta beitan, og kvað hana þvert á móti,
hvað Út-Djúpsmenn snerti, mundu ‘reynast
dýrustu beituna, vegna landleganna, er óhjá-
kvæmilega hlyti að leiða af'öflun hennar í fjarska.
Brynjólfur hreppstjóri Þorsteinsson á Sléttu
andmælti skoðun Kr. Þorlákssonar um áhrif'
skelbeitunnar á fiskigöngur, og kvaðst aldrei
hafa orðið þess var, að hún hefði haft nein
áhrif á fiskigöngur inn Jökulfirði, og væri hann
þar þó nokkuð kunnugur, þar sem hann hefði
róið þar í 27—28 ár.
Þá tók og Arni kaupmaður Sveinsson á ísa-
firði eindregið í þann strenginn, að samþykkja
eigi takmarkalausa skelbeitu og slægingarheim-
ild, og vakti sú ræða hans því meiri eptirtekt,
sem kunnugt var, að hann hafði áður verið
eindregið á gagnstæðri skoðun.
Að umræðulokum var svo gengið til atkvæða,
og urðu þá leikslokin, sem að ofan segir, og
fagnaði allur megin þorri f'undarmanna því.
Og sýslunefndin hugsar sig líklega betur
um í næsta skipti, áður en hún hleypir nýju
frumvarpi af stokkunum.
---------------
Mannalát. í f. m. andaðist að
Melurn í Hrútafirði bændaöldungurinn
J'on Jönsson, kominn á áttræðisaJdur, son-
ur Jóns heitins kammerráðs. Ekkja hans
er Sigurlaug J'onsdottir, bónda Ólafssonar
frá Helgavatni í Yatnsdal, og meðal
barna þeirra hjóna, sem á lifi eru, er:
prófastur og alþm. Jbn Jónsson í Stafa-
felli og lngunn, kona Björns alþingis-
manns Sigfússonar á Kornsá.
í f. m. lézt og Oísli bóndi Oestsson
á Hafrafelli í Reykhólasveit i Barða-
strandarsýslu, gildur bóndi. Hann dó úr
afleiðingum „influenza“-veikinnar; og fyr
á þessu ári lézt bróðir hans Jbn Oestsson
á Hríshóli. — Voru þeir bræður Péturs
heitins hreppstjóra á Hríshóli.
í Reykjavík er og nýlega látin ekkj-
an Björg Þbrðardbttir, systir síra Bene-
dikts heitins Þórðarsonar, er síðast var
prestur í Selárdal. Meðal barna hennar
var Árni heitinn Jbnsson, læknir á Vopna-
firði, Björg, kona Markúsar F. Bjarna-
sonar, forstöðumanns stýrimannaskólans
i Reykjavík og Sigríður, ekkja síra Jóns
heitins Steingrímssonar.
-----cOO^OOo----
Skopleg ógreiöasemi.
Mér var kunnugt um það, að póstgufubátur-
inn „Ásgeir litli“ átti að fara aukaf'erð f dag,
út í Bolungarvík; fór jeg því snemma í morgun
um borð í hann, og f’ann skipstjóra. bað jeg hann
um leyfí til að fá að vera með skipinu út í
Vík, og sagði hann það velkomið; svo fór jeg
beim; skömmu síðar, þegar jeg hélt skipið vera
ferðbúið, fór jeg of'an á bryggju, í því skyni að
fara með, samkvæmt fengnu leyfi; þegar jeg
var kominn ofan á bryggjuna, kom skipseigand-
inn, stórkaupmaður Á. Ásgeirsson, til mín; jeg
heilsa honum hæversklega, hann gjörir mér
það þá kunnugt, að þessi ferð gufuskipsins sé
aukaf'erð: jeg svaraði honum með mestu kurt-
eisi, að mér væri það kunnugt, en eg hefði leyfi
skipstjóra til að fara með, en stórkaupmaðurinn
sagði þá, að slíkt leyfi væri ónóg, jeg fengi ekki
far með póstskipi sínu. Jeg þóttist vita, að af-
svar eiganda hefði meira að þýða, en leyfi skip-
stjóra, og hætti því við ferðina, en leyfði mór
að spyrja hinn volduga skipseiganda, hvort eg
mætti fá að tala við skipstjóra eitt orð; hann