Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 24.10.1903, Side 2

174
P.i •-> n j j-j inn .
XVII, 44.
mönnum vísað úr landi, ef þeir mótmæla
á einhvern hátt lögleysum stjórnarinnar,
eða þykja sýna þjóðrækni.
FinnleDdingar eiga því um sárt að
binda um þessar mundir. — —
Rússland. Svo er að sjá, sem Rússa-
stjórn ætli sér að halda áfram að þröngva
kosti gyðinga þar í landi, þvi að ný skeð
var fjöidi gyðinga teknir fastir í borg-
inni Varschau, og þykjast þó engir vita,
að þeir hafi neitt ólöglegt að hafst. —
Bannaö er ög gyðingum að hafa aðsetur
í Bússlandi, nema á nokkrucn tilteknum
stöðum.
11. sept. urðu talsverðar róstur í
grennd við bæinn Jelissawetpol i Kaukasus,
út af því að ýmsar kirkjueignir voru lýst-
ar rikiseign; varpaði lýðurinn óspart grjóti
á lögregluliðið, svo að ýmsir lögregiu-
menn fengu all-miklar skeinur, og skutu
á múginn, svo að 7 féllu, en um 80 særð-
ust. — —
Þýzkaland. Liðsforingi einn, Breid-
enliach að nafni, var ný skeð dæmdur í
8 ára fangelsi, sakir ótrúlegrar harðýðgi
við undirmenn sína. Hafði hann þrá-
falldlega barið þá með byssuskeptum, svo
að blóðið lagaði úr þeím; og er hann
hafði látið höggin ganga um hríð, var
hann vanur að spyrja hlutaðeiganda, hvort
hann hefði barið hann, og ef hinnjátti
því, hélt hann áfram að láta höggin
dynja, unz hinn svaraði; „Nei, hr. liðs-
foringi, þér hafið alls ekki barið mig“.
— Þessa á milli hafði hann svo hrætt
fé út úr undirmönnum sínum, og bann-
að þeim harðlega að kæra yfir meðferð-
inni, og hafði honum því haldizt þetta
mjög lengi uppi, áður en uppvíst yrði.
Frakkland. 22. sept. héldu friðarvin-
ir úr ýmsum löndum fund í borginni
Bouen, og lýsti sá fundur því yfir — og
þar á meðal Englendingar, er á fundin-
um voru —, að Englendingar hefðu brot-
ið gegn alþjóðarétti, er þeir lögðu Suður-
Afriku-lýðveldin (Transvaal og Oranje)
undir yfirráð sín. Sömuleiðis tjáði fund-
urinn Roosevelt, forseta Bandamanna,
þakkir sínar fyrir það, að hann hefði
fengið ágreiningi Breta og Þjóðverja við
lýðveldið Venemela skotið til friðardóms-
ins í Haaq, svo að ófriði varð að mestu
afstýrt.
Eptir þvi sem Jaurés þingmaður hefir
nýlega skýrt frá i blaðinu „Le petite
république“, þá er frakkneska stjórnin,
eða landstjóri hennar i Algier, í óða önn
að hertýgja lið, sem á að leggja í leið-
angur til Marocco, og tryggja Frökkum
þar yfirráðin, enda er mælt, að Englands-
stjóm hafi þegar samþykkt þetta i kyrr-
þey gegn því, að Frakkar viðurkenni
yfirráð þeirra á Egyptalandi, sem mjög
hefir orðið að sundurþykkju milli þjóð-
anna.
Frakkneskur miljóna-eigandi, Jacques
Lelrrandy að nafni, hefir verið á ferða-
lagi suður um •Saúaj’a-eyðimörkina, og átt
þar í höggi við oinhverjar villiþjóðir, og
kallar sig nú „imperator Saharaeu, þ. e.
keisara í Sahara, og hafa Frakkar mjög
gaman af tiltektum hans og ævintýrum,
euda lætur haun keisarafánann blakta á
húsi sínu i Parisarhorg.
Mikið umtal hefir orðið í Frakklandi
um morð, er framið var í Aix-les-Bains
aðfaranóttina 20. sept., er þar var myrt
ungfrú Euqénie Fougére, og þjónustumær
hennar, og rænt ýmsum dýrgripum, er
taldir eru 200 þús. franka virði. Ungfrú
Eugénía hafði að vísu eigi mikið siðlæt-
isorð á sér, eu lifði veglega á kostnað
ríks kunningja síns, og var alkunn i París,
sakir fegurðar og yfirlætis.
Victor Emmanuél, konuugur ítala,
og drotning hans, voru væntanleg til
Parísar um miðjan október, og viðbúnað-
ur mikill, til að taka þeim sem höfðing-
legast, enda virðist nú fremur vera að
draga til vinfengis með Frökkum og í-
tölum.
Mælt er, að frakkneskir „sooialistaru
hafi og skrifað skoðanabræðrnm sínum á
Italíu, og beðið þá, að gera engin spjöll,
ef Nicolaj Rússakeisari kæmi til Italíu,
sem í ráði var, því að það kynni að spilla
vinfengi Frakka og Itala. — Sýnir þetta,
hve afar-flaðrandi frakkneska lyðveldið er,
þar sem rússneski einvaldsherrann á hlut
að máli. —
Holland. Járnbrautarlesthlekktist áí
grennd við Amsterdam 13. sept., og
hlutu 20 menn meiðsli, meiri og minni.
Balkanskaginn. Astandið í Makedon-
íu verður æ hörmulegra dag frá degi, og
ofan á annað bætist, að öll uppskera má
heita þar eyðilögð, svo að eigi er annað
fyrirsjáanlegt, en að hungursneyð sé fyr-
ir dyrum.
Tyrkir hafa nú 185 þús. vopnaðra
manna í Makedoníu, og ætla þó að draga
að sér lið úr Litlu-Asíu, svo að þeir hafi
alls 250 þús. liðsmanna.
Uppreisnarmenn í Makedoníu hafa
ný skeð látið strá út ávarpi til þjóðar-
innar, þar sem meðal annars er svo að
orði kveðið: „Makedoningar! Ollu hafið
þér fórnað á altari frelsisins! Þorp yðar
eru brennd, börn yðar myrt, konur og
systur svivirtar! En þetta hefir að eins
orðið til þess, að blása nýjum karl-
mennskuhug í hjörtu yðar. Óp barnanna,
og kveinstafir kvennanna, hafa stælt huga
yðar, og gefið yður máttinn til þess, að
þola þenna mikla ófrið, sem á að gjöra
enda á margra alda harðstjórn og kúg-
unu. Að lokum endar ávarpið með þeirri
áskorun, að hafa orðin „frelsi eða dauði“,
sem heróp.
Aðfaranóttina 3. sept. varð ákafur elds-
voði í þorpinu Trawnik í Bosníu, og
brunnu þar 500 hús, og um 3 þús.
manna urðu húsnæðisiausar. —
Tyrkjalönd í Asíu. í blaði þessu hef-
ir áður verið getið um manndrápin í
Beirut, sem spunnust af komu Banda-
rikja-flotans til þeirra stöðva, og er svo
að heyra, sem þar muni enn eigi sem
friðsamlegast, því að um miðjan septem-
bermánuð flýðu um 4 þús. kristinna
manna þar úr borginni, og hafa hafst
við uppi á Líbanon-fjalli, og eigi þorað
að hverfa. heim aptur, sakir haturs og
trúarofstækis mohamedstrúar m ann a.
I ýmsum öðrum héruðum Tyrkjaveld-
is í Asíu virðast mohamedstrúarmenn
einnig orðnir mjög æstir, og stafar það
af baráttu kristinna manna og moha-
medstrúanda í Makedi miu, þar sem marg-
ir mahomedstrúarmenn telja trú sína í
hættu stadda, og er þá hverjum sann-
trúuðum mohamedstrúarmanni skylt að
gripa til vopna, samkvæmt trúarbók
þeirra, „kóraninumu.
Til dæmis um trúarofstækið er þess
getið, að ný skeð barst hraðskeyti frá
Medína — borg þeirri á Arabalandi, þar sem
Moliamed spámaður er grafinn — til
Konstantínopels, þar sem skýrt er frá
því, að spámaðurinn hafi birzt á gröf
sinni, og verið séður af 5 mönnum, fórn-
andi höndum til himins, og hrópandi há-
stöfum: „Allah! Frelsa þú þjóð þina!u
En mönnum þeim, er sýn þessa sáu, seg-
ir sagan, að hafi brugðið svo við, aðþeir
féllu óttaslegnir til jarðar, og sáluðust
allir(!)
Eru sumir eigi óhræddir um, að
Tyrkjasoldán muni nota sér trúarofstæki
þetta, og verða enn ósvegjanlegri og
harðari í horn að taka, að því er til
málanna í Makedoníu kemur. —
Ameríka. 6. sept. var Þjóðverji einn,
John Miller að nafni, tekinn fastur í
borginni Syraouse í Bandaríkjunum, af
því að lagskona hans skýrði lögreglu-
stjórninni frá því, að hann ætlaði að
skjóta Roosevelt forseta, og var maðurinn
tekinn róttum kl.tima áður, en verkið
skyldi framið.
Talsverð hreifing er vöknuð i sum-
uin ríkjum í Suður-AmeríJcu í þá átt, að
reyna að sameina ýms lýðveldin, og skapa
úr þeim eitt riki, í likingu við Banda-
ríkin í Norður-Am eríku. — Heitir sá
Herhero, og er ráðherra í Chili, er mest
gengst fyrir þessu.
•..........
Kaffisöluhúsin í Reykjavík.
Hr. ritstjóri!
Eins og lesendum blaðs yðar mun kunn-
ugt, fjölgar óðum kaffisöluhúsum í
Beykjavik, og tel eg það framfaravott,
sem bendir á það, að dálítill stórbæja-
bragur sé að færast yfir höfuðstað vorn,
þótt í smáum stýl sé.
En þar sem eg var nýlega staddur í
Heykjavík, og kom þá inn í 2—3 þess-
ara kaffisölustaða, virðist mér rétt að
vekja máls á þvi í blöðunum, hve fjarri
því fer, að nokkuð verulegt sé gjört, til
þess að gera gestunum dvölina þægilega,
meðan þeir staldra þar við. til þess að
kaupa sér kaffi- eða chocolade-bolla, eða
annað, sem kaffisöluhús þessi hafa til
sölu.
Sætin eru víðast óþægileg, optast
stólar með hörðum trósetum, ekkt rt hugs-
að um það, að útsýni sé út að fjölfarinni
götu,, að eg nú ekki tali um, að það þekk-
ist ekki, að hafa borð og bekki fyrir ut-
an kaffisölustaðina, eins og al-títt er í
öðrum Jöndum.