Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 01.04.1905, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
52 arkir) 3 kr. 50 awr.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
i Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aðarlok.
ÞJOÐVILJINN.
—— i= Nítjándi ároangur. —1- —
! ZJppsögn skrifteg, ógild
nema komin sé til útgef-
\ anda fyrir 30. dag júní-
; mánaðar, og kaupandi
j samhliöa uppsögninni
borgi skidd sína fyrir
blaðið.
M 14.
BeSSASTÖÐUM, 1. APRÍL.
19 0 5.
Ifna og Eldavélar
selnr
Kristjdn Jorgrímsson.
Happadrjúgast.
Svo er að heyra, sem sumir virðist
bera nokkurn kvíðboga fyrir því, að
flokkaskiptÍDgin, sem nú er, kunni að
verða sumum nauðsynjamálum þjóðarinn-
ar til hnekkis á alþingi.
Þeir virðast gera ráð fyrir, að flokk-
amir muni of til vill, hvor um sig,
— sakir flokksfylgis eða flokksákafa —
snúast gegn ýrnsum nauðsynjamálum
þjóðarinnar af þeirri ástæðu eingöngu, að
hinn flokkurinn ber þau fram.
Að því er snertir framsóknarflokks-
menn á þingi, teljum vér þó óhætt að
fullyrða, að þetta þurfi eigi að óttast.
Þeim mun það öllum full ljóst, að
það er helgasta skylda þeirra, að rneta
málefnin meira, en mennina, og að því
að eins geta þeir vænzt þess, að vinna
fylgi meiri hluta þjóðarinnar, er tímar
líða, að þeir bregði eigi út af þessum vegi.
Flokksmálin verða því óefað ekki
ýkja mörg á þingi, að eins ýms stórmál,
þar sem ákveðinn skoðana-munur rikir
milli floklcanna, og þar er það þjóðinni
einnig fyrir beztu, að hvor flokkurinn
fylgi skoðun sinni með fullri festu og
alvöru.
Vænt.anlega hafa vinir vorir, „heima-
stjórnarmennirnir“ einnig þett.a sama fyr-
ir augum, er á þing er komið, og meta
meira hag og nauðsyn þjóðarinnar, en
fylgi við ráðherrann, eða löngunina til
þess, að búa sem lengst að völdunum.
Béttast, að væna þá eigi annars, fyr
en á dettur.
Eu þrátt fyrir það, þótt. ætla megi, að
báðir flokkar hafi þessi góðu áform,
spillir það þó auðvitað ekki, að kjósend-
urnir brýni þetta sem rækilegast fyrir
þingmönnum á vorfundunum.
Látum politík • vora vera heiðarlega í
alla staði, og baráttuna snúast alla um
málefnin, en eigi um mannanöfnin, er
þeim fylgja fram.
Það er skylda gagnvart þjóðinni, og
mun óefað einnig reynast báðum flokk-
um happadrjúgast, er til lengdar lætur.
..-....EEZSS»
Danska nýlendu-sýningin
Og
Forngripasatniö.
Ekki heyrist þess getið, að nokkur
maður hafi hug á þvi, að senda muni á
dönsku nýiendu-sýnínguna, nemaauðvit-
að vcnzla- cg vina-fólk ráðherrans í
Beykjavik, sem hefir heitið henni stuðn-
ingi sinum, enda væri það Islendingum
ærin háðung, eptir öll þau smánaryrði,
sem danskir blaðamenn hafa ausið yfir
þjóð vora, út af þessu sýnirigarmáli.
Á hinn bóginn er nú farið að fleygja
því, að sendir verði á sýninguna ýmsir
mu nir af Forngripasaininu, og munu þær á-
gizkanir sð hkindum byggðará því,að menn
vita,aðhr. Jók Je/fo/.ífC'M.forngripavörðer^er
einkar æstur fylgisn aður sýningarinnar;
en þó sð hann sé umsjónarmaður safns-
ins, hefir hann enga -heimild til þess, að
lána muni, sem srfnið á, og mun *því ó-
hætt að fullyrða, að hann leyfir sér það
ekki, upp á sitt eÍDdæmi, hversrr mjög
sem bann kann að ianga til þess, að gera
dönsku sýningarnefndinni greiða, og
votta vilja landa sinna fyrirlitningu sína,
að því er þetta sýningarmál snertir.
Það er þess vegna því að eins, að
ráðherrann samþykki, að danska sýning-
arnefndin fái muni léða af Eorngripasafn-
inu, að t.il þess geti komið. — En hefir
hann nokkra heimild til þess? Yafalaust
alls evr/a, þar sem safnið er eign lands-
ins, og allir munir þess eiga. að vera hér
á landi, almenningi til sýnis.
Það er alþingi, sem yrði að veita sam-
þykki sitt; annað væri heimildarlaust gjör-
ræði, sem ráðherraaum er tæplega ætl-
andi, þrátt fyrir hið alkunna festuleysi,
sem hann hefir sýnt, í þessu sýningar-
j máli, enda myndi slíkt háttalag mælast
j hvívetna afar-illa fyrir.
Það væri og í meira lagi hlægilegt,
að fara að senda forngripi á sýningu, sem
á að sýDa menningarstig Islendinga nú
á timum. Það væri dálagleg hugmjmd,
sem útlendingar fengju þá um menningu
vora, eða hitt þó heldur.
Og eins rik, eins og vanþekking Dana,
og margra útlendinga er, að því er flest
islenzkt snertir, þá er þó sannarlega sízt
gerandi leikur til þess, að gera þá enn
vitlausari.
~i. 11"«' i"i'‘HwjB>
trtiönd.
I síðasta nr. „Þjóðv.“ var þess getið,
að Knropaíkin, hershöfðingi Bússa, hefði
komizt á flótta, ásamt nokkru herliði, til
borgarinDar Thieling, eptir stór-orustuna
i grennd við Mukden; en síðan hafa bor-
izt fregnir, er ná til 17. marz síðastl., og
skýra þær frá því, að Japanar hafi brot-
izt inn i Thieling að kvöldi 15. marz,
og náð borginDÍ á sitt vald, en Kuropat
kin lagði áflótta þaðan; ássmt herliði því,
sem eptir var, og steÍDdi norður til borg-
arirriar Charbin
Borgin Thieling, er Japanar náðu, er
stórborg, eins og Mukden, og er það tal-
inn mjög mikill vinningur, að Japanar
hafa náð henni, þar sem þar eru, meðal
annars, miklar kolanáinur í grenndinni,
og landslagi svo háttað, að mjög auðvelt
er, að viggirða hana.
Mjög litlar líkur þykja til þess. að
Kuropatkin komi liði sinu alla leið til
Charbin, þar sem f'ullyrt er, að Japanar
hafi þegar komið nokkru herliði enn lengra
áleiðis til CharbÍD, en Kuropatkin er kom-
inn, og eigi það að gjöra hoDum fyrirsát,
auk þess er japanskar hersveitir einnig
elta. hann, og aðrar hersveitir eru að reyna,
að komast til hliðar við hann, svo að
búast má við, að Kuropatkin, og lið hans,
verði þá og þegar króað á alla vegu, og
verði að gefast upp, enda eru engar víg-
girtar stöðvar á leiðinni milli Thieling
og Charbin, þar sem Rússar geti sezt að,
og reynt að veita viðnám.
Mikið orð fer af því, hve afar-ílla
Kuropatkin, og menn hans, séu útbúnir
á fiótta þessum, bæði að því er vistir og
kiæðuáð snertir, og óánægjan í liðinu al-
menn, og kjarkurinn þrotinn, sakir sí-
felldra ófara, svo að allt virðist hjálpast
að, til þess að aptra því, að Kuropatkin
komist til Charbin; en þar eiga Rússar
vistabirgðir miklar, og he-rgögn i góðu
lagi, svo að ætla mætti, að þeir gætu veitt
þar nokkra mótspyrnu.
Mælt er, að Nicolaj keisari vilji enn
ákaft að ófriðinum sé haldið áfram, þrétt
fyrir allar þessar miklu ófarir, en líklega
dregur þó að því, að Rússar neyðast t.il
þess, að beiðast friðar, þar ren þc ir fái
hvergi lán, til að hslda ófriðinum áfram,
°g þióðin nær einróma ófriðinum andstæð,
°g uppþct í sifellu hér og hvar innan
lands, svo að búast má við aimenDri bylt-
ingu þá og þegar, ckki sizt ef stjórnin
dirfðist, að bjóða út her að nýju, til að
senda á slátursvöllinn í Mandsjúrii.
Ekki hefir Japönum enn orðið neitt
ágengt, að því er snertir atlögu að rúss-
neska herskipalæginu Yladivostock, nema
hvað þeir hafa náð ýmsum flutnÍDgaskip-
urn, er þangað áttu að fara, eins og „Þjóðv.“
befir éður getið un,, — Yfir hörðustu vetr-
armánuðina er og innsiglingin til Vladi-
vostock teppt af ís; en þegar isa leysir,
gera Japanar ráð fyrir, að herða áðsókn-
ina að borginni, bæði af sjó og landi.
Kynlegur dónuir
mun það þvkja, er cand. jur. Ouðm. Eggerz
kvað upp 13. marz síðastl., sem setudómari í
meiðyrðamáli sira Helga Arnasonar í Ólafsvíb
gegn Lárusi H. Bjarnasyni, „dánumanni“ i Stykk-
ishólmi. — Niðurstaðan varð sú, að liann vísaði
málinu frá rittí,, og neitaði að dæma um aðal-
efni þess, af þvi að meiðyrðin væru aðfinning
téðs „dánumanns11, sem sýslumanns, á gjörðum