Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.08.1905, Side 2

130
ÞjÓfiVIIiJINN.
XiX., 33,
að komið sé á hraðskeytasambandi milli
Noregs, eða Skotlands, Reykjavíkur, Seyð-
isfjarðar og Isafjarðar, og landsími lagð-
ur frá Akureyri til Reykjavíkur, með 11
millistöðvum, og telst svo til, að það
verði nser 57 þús. ódýrara á ári en sæ-
simi og landbráður, eptir ritsímasamn-
inginum, og myndi sá munur, með 4%
vöxtum, nema á 20 árum frekum 1700
þús. króna. — rEn heini og óheini hagn-
achurinn, sem leiðir af því, að ver ráðum
sjálfir hraðskeytataxta o. fi., og eigum hrað-
skeytaáhöldin, og erum engum háðir t þessu
efni, verður ekki tit peningo metinnu. —
Að lokum ræður minni hlutinn til
þess, ef hvorug hinna framangreindu til-
laga nær samþykki alþingis, að málinu
sé þá frestað að þessu sinni, svo að þjóð-
inni gefist, kostur á að kynna sér það
sem bezt, áður en því sé til lykta ráðið.
Utlönci.
Dtmmörk. Konungur vor, Christian
IX., kom keirn aptur úr baðför sinni til
Wiesbaden 16. f. m. og tók að nýju við
ríkisstjórninni.
Þýzk flotadeild, 33 skip alls, gisti
Kaupmannahöfn í seinni hluta f. m. Fengu
yfirmenn flotans hinar beztu viðtökur hjá
konungi vorum og hirðinni allri, og bæj-
búar lögðu allt kapp á að vera hinum
Pýzku gestum sínum sem bezt til hæfis.
Virðist nú með öllu hcrfinn kali sá, er
lengi hefir verið milii Dana og Þjóðverja.
— I byrjun þ. m. kom Þýzkalandskeis-
ari sjálfur á skipi sinu „Hohenzollern“
til Kauprnannahafnar, og leiða menn ýms-
ar getur að því, hvert erindi hans sé.
Evgenia, ekkja Napoleons III. Frakka
keisara, kom nýlega til Kaupmannahafn-
ar á lystiskipi sínu. Hún er nú 79 ára
að aldri, og munu fáar konur hafa kennt
sárar á hverflyndi hamingjunnar en hún,
enda er hún nú vart mönnum sinnandi,
og hefir aldrei glaðan dag litið síðan 1879,
er sonur hennar féll í orustu móti Zulu-
köffum i Afríku. Dvelur hún nú leugst-
um í höll einni afskekktri á Englandi,
en ferðast þó öðru hvoru um á lystiskipi
sínu, og bráir þá helzt af henni.
Gripasýningin, er samvinnubúnaðar-
félögin dönsku héldu í Kaupmannahöfn
i öndverðum fyrra mánuði, svo sem áður
er getið í blaði voru, tókst ágætlega og
varð bændunum dönsku til mikils sóma.
Kom það ljóslega fram, hve griparækt
þeirra er vel á veg komin. Sýninguna
eóttn 110 þúsundir manna, þann daginn,
er flestir voru.
Noregur og Svíbjóð. Það gerðÍ9t 26.
f. m. að nefnd sú, er „Urtima“-ríkisdag-
inn kaus til þess að fjalla um sambandið
milli ríkjanna, kom fram með álit sitt,
og var helztu atriða þess getið í síðasta
blaði „Þjóðviljans“. Nefndin var öll sam-
dóma um álitið, og líkur þóttu til, að
ríkisdagurinn allur mundi fylgja henni
að málum. Þar sem tiliögur ráðaneytisins
Ramstedt höfðu gengið i nokkuð aðra átt,
beið það því eigi undirtektaríkisdagsins,en
sagði þegar af sér. Nýtt ráðaneyti var
enn eigi myndað, en líkur þóttu til, að
Krusenstjerna ytirpóstmeistari tæki að sér
forstöðu þess. Hann er talinn gætinn
maður og sáttgjaim, og þykir trúlegt, að
honum takist að miðla svo málum, að
allir megi við una. Nokkrir nefna þó
Wachtmeister greifa, sem væntanlegan for-
sætisráðherra. Hann er mikilsmetinn mað-
ur og hirðinni mjög handgenginn. —
Norðmenn una áliti nefndarinnar all-ílla,
sem von er. Þó vilja þeir sýna svo rnikla
tilhliðrunarsemi, sem unnt er, án þess þó
að misbjóða virðingu sinni í nokkru. Þann-
ig hefir stjórnin þegar i stað lagt til, að
leita skuli atkvæða norsku þjóðarinnar
um að sb'ta sambandinu við Svía, og er
eigi talið vafasamt, hversu sú atkvæða-
greiðsla muni fara. Stórþingið hefir þeg*
ar skipað nefnd til þess að athuga tillögu
stjórnarinnar, en áreiðanlegt er talið,
að hún verði samþykkt. Fer atkvæða-
greiðslan þá fram um land allt 13. ág.
Að því loknu, en fyr eigi, taka Norðmenn
hinar aðrar kröfur Svía til athugunar.
Allmikið er rætt um hið væntanlega
konungsafni Norðmanna. Hefir Oscar kon-
ungur lýst yfir því við þýzkan blaða-
mann, að sér og ætt sinni sé það allmjög
á móti skapi, að nokkur sænskur prins
taki að sér konungdóm yfir Noregi, en
þó verði ríkisdagurinn spurður til ráða
um það mál. All-háðulegum orðum fara
ýms blöð Svía um það, ef danskur prins
verði konungur Norðmanna. Þykir þeim,
sem þá komi köttur í ból bjarnar, ef svo
verði. Eigi að síður hafa margir Norð-
menn augastað á Karli, syni Friðriks,
konungsefnis Dana. Hann er kvæntur
prinsessu Maud, dóttur Játvarðar Breta-
konungs, og hyggja þeir, að sér verði
styrkur mikill að þeim tengdum.
Austræni ófriðurinn. Nú hafa bæði
| Rússar og Japanar valið menn til þes9
i að semja um frið milli þjóðanna. Eiga
• friðarsamningarnir að fara fram í bænum
i Portsmouth i Bandaríkjunum, og eru full-
I trúarnir þegar komnir þangað vestur. Fyr-
: ir Rússa hönd mæta þeir Witte, forsæt-
j isráðherra Rússa, og Rosen, sendih«-!rra
j Rússa í Washington, en af Japana hálfu
j mæta Komura, utanrikisráðherra, og 7aka-
j hira Kogoro, sendiherra í Wasington. Þyk-
j ir það góðs viti, að utanrikisráðherra Jap-
| ana tekur sjálfur þátt í samningunum,
j því að þá þarf sjaldnar að leita álits stjórn-
i arinnar i Tokíó um einstök atriði friðar-
•>
j samninganna, en einkum treysta menn
j þó dugnaði og skörungsskap Witte’s, sem
j er friðarvinúr einlægur, og hinn mesti
atkvæðamaður. Sjálfur kvað hann þó ótt-
ast, að friðarskilmálar Japana verði svo
óaðgengilegir, að hann fái engu áorkað í
friðaráttina.
Af ófriðnum sjálfum er það helzt að
frétta, að Japanar hafa tekið eyjuna Sach-
alin og stökkt Rússum brott þaðan. En
áður kveiktu þeir sjálfir í virkjum sínum
og fallbyssum. Er eyjan hin frjósamasta
og Rússum því að henni mikil eptirsjá.
Rússland. Uppreisnin í stórborginni
Odessa er nú bæld niður. Herskipið „Knjas
Potemkin“ gaf sig sjálfviljuglega Rúm-
eníu-stjórn á vald. Var skipinu þegar
skilað Rússum aptur, en skipsmönnum,
er heimil vist í Rúmeniu, þeim er það
vilja, og verða þeir eigi ofurseldir hinum
rússnesku yfirvöldum. — Nú hefir ofsókn
verið hafin gegn Gyðingum í Odessa og
á að reyna að skella allri skuldirmi á þá.
I Pétursborg hafa óróamenn sett eld í
hús á ýmsum stöðum og hefir af því hlot-
izt ærinn skaði. A ýmsum fleiri stöðum
í Rússlandi eru einatt öðru hvoru upp-
hlaup og óeyrðir, og virðist hvorki fiotinn
né landherinn vera stjórninni tryggur.
Lögreglustjórinn í Moskva, er Shuvalov
nefndist, var myrtur 11. f. m. af manni
einum, er hann veitti áheyrn. Vekur
morð þetta hina mestu undrun og gremju,
því að Shuvalov var hið mesta valmenni
og elskaður af æðri sem lægri
Mikið er rætt um fund rússneska og
og þýzka keisarans, við Finnlandsstrendur.
Ætla sumir, að fundur þeirra hafi stór-
politiska þýðingu, og vilji keisararnir
rnynda bandalag móti frjálsu þjóðunum,
Englendingum, Frökkum og Japönum, en
aðrir neita því.
Bretland. Balfour á einatt i vök að
verjast gagnvart mótstöðumönnum sínum
í neðri málstofunni. Nýlega beið hann
ósigur, með 3 atkv. mun, i máli einu, er
snerti landbúnað íra. Urðu stjórnarand-
stæðingar þá uppvægir og heimtuðu, að
ráðaneytið segði þegar af sér, en þeirri
áskorun hefir það eigi orðið við. Olíklegt
er þó talið, að það sitji lengi að völdum
héðan af. Þingfundimir eru öðru hvoru
svo róstusamir, að engu tauti verður á-
komið og slita verður umræðum.
Spánn. Nýlega er látinn fyrv. for-
sætisráðherra Spánverja, Villaverde, hinn
mesti stjórnmálaskörungur.
Ameríka. Ofsa bitar hafa gengið langa
hríð, víða i Bandaríkjunum, og deyja
menn hópum saman af sólsting.
Peary, hinn nafnkunni norðurfari, er
lagður af stað i nýja norðurför og kveðst
nú eigi muni linna fyr en hann nái Norð-
urheimskautinu. Kosta auðmenn ýmsir
för hans, sem búizt er við, að standi yf-
ir i mörg ár. Hann hefir Marconi-áhöld
á skipi sínu. Á Grænlandi ætlar hann
að reisa loptskeytastöðvar, eina eða tvær,
og er svo til ætlazt, að skeyti berist milli
þeirra og loytskeytastöðvarinnar í Labra-
dor.
jrcttir frd alþingi.
---0^Í*>
Landsbanka-útbú á Seyðisfirði.
Austfirzku þingmennirnir (Jón Jóns9on,
síra Einar Þórðarson og Ól. Thorl.) bera
fram þingsályktunartillögu þess efnis, að
skora á ráðherrann, að sjá um, að eigi sé
látið dragast lengur, að stofna landsbanka-
útbú á Seyðisfirði.
Endurskoðun ábúðarlöggjafarinnar.
Eptir tillögu síra Sig. Stefánssonar hef-
ir efri deild alþingis skorað á stjórnina,
að semja frv. til nýrra bygginga-ábúðar-