Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.11.1905, Blaðsíða 2

190
Þ,; ó b
i; x n .
XIX., 48
þráði að fá, nú hafi hún fengið heima-
etjórn o. s. frv. Sjálfstjórnaröldin var
hafin með hátíðlegri ræðu ráðherrans, og
hann talaði um, að nú ætti að gjöra sér
niat úr öllu ágætinu. Yar hann að hugsa
um þjóðina, að nú ætti hún að komast að,
og fá að ráða með? I stjórnarskránni
nýju var fjölda manna veittur kosningar-
róttur þeim, er ekki höfðu hann áður; þeir
bíða enn eptir, að fá að komast að. Ný
kosningarlög eru til, sem gjöra kjósend-
um, er aldrei hafa áður getað kosið, mögu-
legt, að nota róttindi sin, og láta vilja sinn
í Ijósi i fullu frelsi. Þessi lög eru geymd
á kistubotninum. Þingmálafundir senda
þinginu áskoranir, og ráðherrann“hvetur
þingmenn til, að virða þessar áskoranír
að vettugi. Það er auðsóð á öllu, að þjóð-
inni er ekki ætlað, að vera með. En hvað
meinti hann þá, ráðherrann, með þessum
smekkvísu orðum sinum um matinn?
k—
TJclönd.
Helztu tíðindi, er borizt hafa með Mar-
coní-lopt-skeytum, síðan síðastanr.„Þjóðv.“
kom út, eru;
Noregur. Eptir að kjósendur í Nor-
egi höfðu samþykkt það, með atkvæða-
greiðslunni 12.—JB. nóv., að Karli prinzi
væri boðin'konungstign í Noregi, samþykkti
stórþingið það einnig í einu hljóði, og
ætlaði hann að leggja af stað frá Kaup-
mannahöfn til Kristjaniu 23. nóv. — Hann
hefir nú tilkynnt, að lAlexander, sonur
hans, iríkiserfinginn í Noregi, beri hér
eptir nafnið Ólafur; en'sjálfur nefnir hann
sig Hnkon sjöunda, svo sem fyr hefir ver-
ið getið um. — — —
Rússland. Þar eru nú friðvænlegri
horfur, með því að fjöldi manna hefir
snúizt vel við áskorunum Witte ráðherra,
að styðja hann til þess, að koma já hing-
bundinni stjórnarskipun. — A ýmsum
stöðum hafa menn því hætt verkföllum,
og þó að verkamenn hafi látið sér fátt
íinnast um ávarp Witte’s til verkalýðsins,
þá er það þó talinn góðs viti, að verka-
menn halda mi eigi lengur fram kröfu
sinni um 8 kl.tíma vinnudag. — — —
Tyrkland. Stórveldin hafa sent her-
skipaflota til Makedoníu, til þess að knýja
soldán, til að koma fjármálum í Make-
doniu í viðunanlegt horf; en því hafði
soldán neitað. — Vilhjálmur, Þýzkalands-
keisari, hefir þó skorazt undan, að eiga
þátt að þessu máli, enda hefir hann lengi
látizt vera mikill vin Tyrkja-soldáns. -
Japan. Stjórnirnar i Japan ogíKor-
eu hafa orðið ásáttar um það, að utan-
rikismálum Koreu sé stjórnað í Tokio,
höfuðborg Japana, og að Japanar hafi
japanskan landstjóra i Koreu. — Þó er
látið svo heita, sem Korea fái landsrétt-
indi sín aptur, er framfarir séu konjnar
þar í gott horf. — — —
Þýzkaland. Nú er áformað, að Þjóð-
verjar auki herskipaflota sinn að mun,
bæti við 6 stórum herskipum, og mörg-
um tundurkátum.
Þýzkt herskip rakst ný skeð á þýzk-
an tundurbát, svo að tundurbáturinn sökk,
og eru menn hræddir um, að einn liðs-
foringi, og 32 hermenn, hafi farizt; en
greinilegar fregnir um það ófengnar.
Flutningur ritsímastauranna.
Mjög er því miður liætt við þvi, að
flutningur símastauranna gangi eigi að
öllu leyti jafn greiðlega, eins og látið
var í veðri vaka í haust í blöðum stjórn-
armanna
Það fréttist nú úr ýmsurn áttum, bæði
úr Borgarfjarðarsýslu, norðan af Sauðár-
krók, og austan af Vopnafirði, að menn
telja sér ekki skylt, að standa við samning-
ana um staura-flutninginn, þar sem þungi
símastauranna er yfirleitt miklu meiri, en
stjórnin, og fylgismenn hennar, sögðu,
enda er það sitt hvað, að flytja klyftæk
tré, eða eiga að bysa við, að koma 300
—400 pd. þungum staurum, jóðlandi af
olíu, upp á reginfjöll, og öræfi, um há-
vetur, og víða yfir vegleysur og torfærur.
I Skagafjarðarsýslu, þar sem samið
kvað hafa verið um 2 kr. 15 a. fyrir flutn-
ing nvers staurs, eru menn nú t. d. farn-
ir að láta sér um munu fara, að ókleift
muni, að flytja þá að skaðlausu fyrir
minna, en 6 kr. hvern, og gizka á, að
flutningskostnaðurinn geti jafn vel orðið
15 kr. á staurinn, ef tíð verði mjög ó-
hagstæð.
Mjög mikla óánægju vekur það og,
sem von er, að stjórnarliðar skuli hafa
skýrt jafn rangt frá þunga stauranna, sem
raun þykir á orðin, og alls eigi afsak-
andi, ef stjórnin hefir eigi hirt um það,
að afla sér skýrsluum það, þvi það var henni
í lófa lagið, og þá var að hreinu að ganga,
er um flutninginn var samið.
En sízt er almenningi það láandi, þó
að hann byggði á skýrslu stjórnarínnar,
og hennar manna, um staura-þuugann,
meðan þessir vandræða-staurar voru enn
ókomnir til landsins, því að það er engri
stjórn ætlandi, sem heiðvirð vill teljast,
að hún beiti menn blekkingum, er hún
semur um störf fyrir landssjóðinn.
Þá er og svo að sjá, sem uppskipun
simasr.auranna hér á landi muni eigi
reynast alveg eins kosttiaðarlaus, eins og
stjórnin gerði ráð fyrir. Hún hafði, sem
kunnugt er, komizt að þeirri viturlegu(!)
niðurstöðu, að til þess að koma staurunum
af skipsfjöl þyrfti engan eyri, og áætlaði
því alls enga fjárupphæð í því skyni, þar
sem minni hluti ritsímanefndar neðri
deildar taldi á hinn bóginn, að eigi myndi
veita af 30 aur. að meðaltab á staurinn,
til að koma honum í land. — En nú vita
menn, að kostnaður þessi hefir orðið tölu-
vert meiri, en 30 aur. á staurinn, að því
er snertir um 400 staura, sern settir voru
í land á vitlausum stað (Höfn í Borgarfirði),
af því að gufuskipið „Moscow“ var of
djúpskreitt til þjss, að flytja bá í Borg-
arnes, sem ætlað var. — Gn um 700 staurar,
er einnig áttu að 'fara til Borgarness,
voru settir í laud í Reykjavik, og kvað
sú uppskipun einnig hafa kostað töluvert
meira, en 30 aura á staurinn.
Hér við bætist núaðsjálfsögðu kostnaður-
inn við það, að flytja alla bessa staura
upp i Borgarnes, og koma þeim á skip
og af, sem hlýtur að skipta mörgumhundr-
uðum króna, er stjórnin verður að taka
úr landssjóðnum, með Bessa-leyfi, upp á
væntanlega fjárveitingu, þvi að fé það,
sem veitt var, til að flytja staurana frá
útlöndum, hrekkur tæpast fyrir flutnings-
kostnaðinum til landsins, að því er nú
er kunnugt orðið.
En eptirtektarvert er það, að um allt
þetta þegju stjórnarblöðin, oins og steinn,
og það er sjálfsagt það hyggilegasta, sem
þau geta gjört.
Hr. Ó. F. Davíðsson,
landsbankabókarinn frægi, hefir ritað grein í
„Austra“, 12. okt. síðastl., þar sem bann préd-
ikar það, meðal annars, að vór, anástæðingar
stjórnarinnar, séum, að „svívirða opinberlega þing-
ið“, reynum, að „svipta það öllu trausti og áliti
bjá þjóðinni11, og stefnum að því, að „skapa i
landinu fullkomið stjórnleysi /Anarkí/1 o. s. frv.
o. s. frv.
Auðvitað getur hr. Ó. F. Davíðsson naumast
verið svo "kyni skroppinn, að hann viti eigi,
hvaða fjarstœður það eru, sem hann fer n.oð, þar
sein aðfinnslurnar við þingið, og áskoranir kjós-
anda, um þingrof, miða einmitt jað því, að reyna
að gera þingið að því, sem það á að vera, gera
það að sönnum spegli þjóðarviljans.
Það er því stór furða, að hr. Ó. F. Davíðsson
skuli leyfa sér, að varpa fram jafn vanhugsuðum
ummælum, sein að ofan er á vikið, því að naum-
ast getur hann vænzt þess, að nokkur sé svo
grunnhygginn, að fallast á þessar fjarstæður
hans.
Frá almennu sjónarmiði væri það og óefað
réttast, að hr. Ó. F. Davíðsson hætti alveg þess-
um politisku skriptum sínum, því að hann má
vita það, að orð manns, sem er í jafn háðri stöðu,
sem hann, gota mijin áhrif haft. — Hann þorir
aldrei að stinga niður penna, nema til að verja
gjörðir stjórnarinnar, sem allir vita, að getur
sagt honum upp stöðu hanB, sem bókara við lands-
bankann, þegar henni þóknast.
Það er vitanlegt, að þetta er einn vegurinn,
til að hafa að jeta, eíns og nú er ástatt hór á
landi.
En það er spurning, hvort það borgar sig þó
ekki í raur. og veru betur, að hafa ögn minna
i askinum, on lifa frjáls, og óháður, laus við all-
ar skyldu-skriptir.
Að vorri skoðun spilla þær að eins áliti manns-
ins, og þoka sjálfum honum siðferðislega niður
á við, án þess að verða stjórninni að minnsta
liði.
>1 ann aláx.
Eins og lauslega var getið um í 43. nr-
„Þjóðv.“ þ. á., andaðist Auðunn Her-
nmnnsson, þjóðjarðarlandseti að Svarthamri
í Norður-ísafjarðarsýslu, 2. okt. síðastl. að
heimili sínu, eptir stutta legu í lungna-
bólgu, og skal hér nú stuttlega getið
helztu æfiatriða hans.
Auðunn sálugi Herma»nsson var fædd-
ur að Svarthamri 6. mars 1844, og var
því á 62. árinu, er hann andaðist. — For-
eldrar hans voru: Hermann Jónsson, bóndi
á Svarthamri, og kona hans Friðgerður
Jónsdóttir, og ólst Auðunn sálugi upp hjá
þeim, unz hann, 10 ára gamall, fluttist
að Bakka í Hnífsdal, og dvaldi þar 4 ár,
hjá Elíasi bónda Jimssyni á Bakka í
Hnífsdal, og koDU hans, Sigríði Bj'órns-
dóttur, því að Elías var bróðir Þóru, móður
Friðgerðar Jónsdóttur á Svarthamri. —
Eptir það dvaldi Auðunn sálugi aptur í
foreldrahúsum, unz faðir hans andaðist,