Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.05.1907, Page 1

Yerð árgangsins (minnsl
60 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlenilis 4 kr. 50 aur., og ;
í Ameríku doll.: 1.50. [
Borgist tyrir júnimán-
aðarlok.
ÞJOÐVILJINN.
—---Tuttugasti og fye'sti ÁRGANGUR. =|-———
I Uppsögn skrifleg, ógild
I nema komið sé til útyef-
' ancUi fyrir 30. dag júní-
\ máraðar, ng kaupandi
samhliða uppsöyninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 25.
Bessastöðum, 30. MAÍ.
19 0 7.
StjórnarfrumYarpa-launungin.
Enda þótt nú sé að cins mánaður til
alþingis, og þingmálafundir verði nú
haldnir hvað af hvoru, og séu á stöku
stöðum um garð gengnir, hefir stjórnin
þó enn eigi gert almenningi kunnugt,
hvaða frúmvö'rp hún leggur fyrir alþingi
í sumar.
Það þóttu góðar fregnir, er „Lögrétta“
gat þess að frumvörpin, eða að minnsta
kosti rnegnið af þeirn, yrði send þing-
mönnum, áður en ráðherrann leggði þau
fyrir konung i ríkisráði.
Úr þesiu varð þó ekki, og var þess
þá gotið, að von væri á hraðskeyti frá
ráðherranum jafn skjólt, er frumvörpin
hefðu verið afgreidd í rikisráði, og yrðu
þá send þingmönnum.
En þetta brágst t innig, og hefir sögu-
sögn ,Lögréttu‘ því eigi ræzt að öðru leyti,
en þvi, að einhverjum þingmönnum kvað
hafa verið send fimm stjórnarfrumvörp í
apríl, og er eitt þeirra kosningarlagafrum-
varpið, sem í aðal-atriðunum er samhljóða
frumvarpi því, er stjórnin lagði fyrir síð-
asta alþingi.
Hvort það er tillitið til konungs, eöa
danska rikisráðsins, sem þessari tregðu
ráðherrans veldur, eða honum þykir það
eigi ntiður, þótt þingmönnum hafi eigi
gefizt kostur á þvi, sð kynnast skoðun-
uur kjósandanna um málin, látum véró-
sagt.
En mjög er þetta óheppilegt, bæði
kjósandanna og þingmannanna v 'gna,
eins og .Þjóðv.-1 hefir stöku sinnuin bentá.
Meðan jiessari launung er haldið, get-
ur þjóðin eigi vitað, livort ráðherrann fær
öllum þeim málum framgengt i ríkisráð-
inu. er hann hafði ætlað sér, að bera fram
á þingi, eða hvaða breytingum þaúkunna
að hafa tekið.
Bæði vegna sjálfs sín, og þjóðarinnar,
ætti ráðlierrann að hætta þessari launung.
En stafi hún af erlendum áhrifum,
þarf þjóðin engu síður að fá vitneskju
niii það.
Útlönd.
Til viðbótar útlendu fréttunum í sið-
asta nr. blaðs vors, skal jiessara tíðinda
enn getið:
Danmörk. 1. maí þ. á. vorn liðin 50
ár, siðan .Prívatbankinn“ var s°ttur á
stofn, og hefir liann stutt injög að ýmis
konar framkvæ.ndum í Danmörku, því
að áður var þjóðbankinn eini bankinn í
Danmörku, og skar opt lám’n mjög við
neglur sér, sakii oflitils veltufjár.
2. maí hélt stúdentasamkundan í Kaup-
mannahöfn 25 ára afmæli sitt. — flún
hefir komið ýmsu þörfu til leiðar, t. d.
gengizt fyrir þvi, að fátæklingar hafa átt
kost á ókeypis hjálp, og leiðbeiningum,
í lögfræðislegum efnum.
Friðrik konungur, og drottning hans,
liafa áformað, að dvelja hjá brezku kon-
ungshjónunum 8.—13. júní.
2Ö0 rússneskum jafnaðarmönnum, er
komu til Danmerkur 27. april, og munu
hafa ætlað að ráða þar ráðum sinum, var
vísað úr landi, eptir tveggja daga veru,
og virðist það litt bera vott um frjáls-
lyndi dönsku stj trnarinnar. — — —
Noregur. Norska stjórnin hefirnýlega
ritað stjórnum annara landa, er hagsmuna
eiga að gæta á Spitzbergen, að gera samn-
inga um lögreglustjórn þar o fl; en eigi
hafa Norðmenn þó farið þess á leit, að fá
yfirráð yfir lardinu, end-a talið það til
litils.
Stjórnin hefir nýlega lagt frumvarp
fyrir stórþingið, þar sem farið er fran á
400 þús. króna fjárveitingu, til að kaupi
fossa. (25 þús. hestafla, sem talið er, að
goti þó sexfaldast, ef nægilegu fé er varið
i þvi skyni). —Possar þessir eru 30 kíló-
inetra frá Bergen-járnbrautinni
Þeir, sem berjast fyrir „lanusmálinu1*
í Noregi, liafa áunnið það, að námsmenn
í lærðu skólunum eiga að fá þá þekkingu
í því, að þeir geti sagt sögu á „lands-
málinu“, og eptir 5 ár er ætlast til, að
nomendur gjöri stýla á því ináli. — —
Bretland. Eimskipið „Lucífer“, er var
á ferð frá New-York til Liverpool, sökk
i Atlantshafi um miðjan apríl, fermt 5
þús smále-tuin af olíu; en skipshöfninni
var bjargað.
Eimskipið „Silverlipu, er var á ferð
frá Singapore til Englands, fermt „ben-
ziniu, sprakk í lopt upp í Biscay-flóanum
1. inaí, og biðu 5 menn bana, en 4 fengu
brunasár.
3. maí datt stór steinn ofan í kolanámu,
í grennd við Bishop Auckland, og ban-
aði 3 mönnum, en fjórði maðurinn hlaut
meiðsli.
f 4 maí andaðist í Aberdeen inerk-
ur sagnfræðingur, dr. John Mackintosh.
— Hann hefir ritað inenningarsögu Skota
o. fl. — Hann hafði verið bóndi, en síð-
an lögregluþjónn í Aberdeen, og að lok-
um bóksali þar, og fór þá að afla sér
fræðslu í sagnfræði.
Ymsir Englendingar hafa keypt eyju,
sein er i mynni Arosa-flóans á Spáni, og
ætla gefa .Tátvarði Breta konungi eyjuna,
avo að hann geti reist sér þar sumarhöll.
Holland. I landareignum Hollendinga
i Austur-Indium átti hollenzkur herflokk-
ur nýlega í höggi við óaldaflokk í Akassa;
þar féll foringi óaldaflokksins og 14 aðrir
af hans mönnum; en af liði Hollendinga
biðu að eins 4 menn bana. — — —
Belgía. Slys vaið i kolanán.u i Liege
29. apríl: vatn flóði ofan i námuna, og
varð 9 mönnum að bana. — — —
Frakkland. 4. inaí liættu veitinga-
liússþjónar verkfalli i París, og bakara-
sveinar tóku þá einnig aptur til rtarfa;
en 1000 verkfallsmanDa vildu bakararnir
þó ekki veita vínnu að nýju.
f Aðfaranóttina tí. maí vildi það slys
til i París, að M. DutUleut, fyrrum ráð-
herra, er var að fara í lyptivél upp á
fimmta lopt í húsi i.okliru, beið bana, af
þvi að lyptivélin datt niður.
I héruðum i Afríku vestanverðri áttu
Frakkar nýlegaí ófriði við þarlenda menn,
og varð foringi þeirra, Mottrin major,
fyrst að hrökkva undan, en réð síðar, með
þrem hundruðum manna, á þá að nýju,
og vann þú sigur, eptir sólaihrings bai-
daga. - — —
Spánn. Þar eru kosningar til efri
málstofunnar nýlega uin garð gegnar, og
hlutu ílialdsmenn míkinn meiri hluta.
I Bareelcna sprungu ný skeð tvær vit-
isvélar á almannafæri, og varð önnur
þrem börnum að bana, en hin banaði
einum manni.
Italía. Óvanalega mikill reykur var
úr Etnu 2. april, og 27. apríl b^Tjaði eld-
fjallið Stiomboli að gjósa, og eyddi mjög
vingörðnm á eyjunni. — Ætlað var, að
einhverir hefðu farizt; en um það vuntar
enn áreiðanlegar fregnir. — — —
Balkanskaginn. í Montenegro er upp-
reisn, og héldu uppreisnarmenn liði sinu
til höfuðborgarinnar Cettinje, er síðast
fréttist. — Þar höfðu nýlega orðið ráð-
herraskipti, og hafði stjóinin látið eyði-
leggja prentsmiðjur stjórnarandstæðinga,
og margir menn verið drepnir, eða særð-
ir. — Furstinn er sagður á bandi stjórn-
arinnar, og hefir eigi viljað veita ráð-
herrumim lausn frá embætti, þótt þeir
hafi »skt þess.
Aðfaranóttina 29. april, varð „dyna-
mítu-8prenging á höfninni i Antívari, og
hlutu 30 menn meiðsli.
Járnbraut er verið að leggja frá Pir-
æus norður á bóginn, og verður hún full-
gjör til borgarinnar Larissu i næstk. sept.,
að þvi er áformað er.
I Makedoniu réðu nýlega tveir vopn-
aðir menn á vara-konsúl Breta, og rændu
liann.
I Rumeníu bryddir enn á bænda-ó-
eyrðum, einkum i Litlu-Wallaeliiu, og
liafa því 40 þús. vopnaðra heimanna ver-
ið skipaðar, t'l að gæta friðar.
I Salonikí tóku tyrkneskir ræn-
ingjar nýlega enskau þegn höjidum, Ablot
að nafni, og létu hann loks lausan gegn
15 þvis. sterlingspunda lausnargjaldi, og
hefir nú brezka stjórnin krafizt endurgjalds
á þeirri upphæð hjá Tyrkja-6oldáni. —