Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.03.1909, Blaðsíða 2

58
Þ JÓÐVILJINN.
XXIII., 15.
fóðurskorti í harðÍDdum í þeim héruðum
iaodsins, sem sótt geta að íslausum höfn-
um. En einatt ber svo við, — einkum
þegar harðast er í ári og fóðurskortinn
því mest að óttast — að allmikill hluti
landsins er luktur hafís langan tíma, svo
að engin skip komast þar að laodi. Þar
sem fæstir kaupmenn sjá sér fært að hafa
meiri kornforða undir veturinn en ætla
má að nægi til manneldis fram undir vor-
ið, þá eru mönnum allar leiðir luktar í
þessum héruðuin búfé sínu til bjargar, ef
fóðurskortur verður. Þessvegna er það
hið mesta nauðsynjamál, að mynduð séu
fóðurforðabúr í þessum héruðum. Til-
gangur frumvarps þessa er að vekja á-
huga á þessu nauðsyDjamáli og jafnfrarat
að tryggja það með lögum, að veita megi
fé á fjárlögum til þess að láDa til stofn-
unar slíkra forðabúra, og að þeim sé við
haldið og stjórnað á fullDægjandi hátt.
Útgáfa hentugra skólabóka.
Nefnd sú, er efri deild fal að íhuga i
þÍDgsályktunartillögu um þetta efni, legg-
ur það til, að stjórnin skipi 5 manna
nefnd, er annist um, að samdar verði, og
gefnar út, hentugar íslenzkar skólabækur
á vönduðu máli, fyrir æðri menntaskóla
landsins. — Nefndin hafi og eptirlit með
útgáfu kennslubóka þeirra, er notaðar eru
við barna og unglinga fræðslu
Nefndin í efri deild ætlast til, að ofan
greind útgáfu-nefnd starfi fyrst um sÍDn
um all-langt árabil, og að stjórnarráðið
gefi henni erindisbréf.
InDheimta og meðferð á kirknafó.
Stefán í Fagraskógi ber fram frv. þess
efnis, að söfnuði, er tekið hefir að sér urn-
sjón og fjárhald kirkju sinnar, sé eigi
skylt, að ávaxta sjóð hennar í hinum al-
menna kirkjusjóði, geti söfnuðurinn á-
vaxtað hann með meiri hagnaði á annan
hátt, er prófastur telur full-tryggilegan,
enda hafi próíastur, og héraðsfundur, ár-
legt eptirlit með ávöxtum sjóðsins og
trygg'ngu-
Aðskilnaður ríkis og kirkju.
Nefnd var kosin í neðri deild 26. marz,
til að ihuga það mál: Hálfdán Guðjónsson
Jóh. Jóhannesson, Jón frá HvaDná, Jón
Ólafsson og Sig. Sigurðsson.
T’jórlögia.
Neðri deild iauk annari umræðu fjár-
laganna 25. marz, og böfðu umræðurnar
þá staðið yfir í 6 virka daga.
3. umræða fjárlagaDna í neðri deiid fer
fram á morgun.
Friðun silungs.
Landbúnaðarnefndin ber fram frv. í
neðri deild, er heimiiar sýslunefndum, að
gera samþykktir um friðun siiungs í
vötnum, og um veiði-aðferðina.
Almenn viðskiptalög.
Verzlunarmáianefndin hefir í.neðri deild
borið fram all-langan lage.bálk um ofan
greint efni. — Tjáist nefndin hafa sniðið
téð frumvarp eptir löguni um sama efni,
sem nýlega séu komin í gildi á Norður-
löndum, og gildi einnig svipuð ákvæði
á Þýzkalandi.
Fræðsla barna.
Meiri hluti fræðslumálanefndarinnar í
neðri deild (Bjarni frá Vogi, BjörnJóns-
son, sira Hálfdán og Jón á Hvanná) vilja,
að fræðslulögunum frá 22. nóv. 1907 sé
breytt á þá leið, að fræðslusamþykktir
þurfi eigi að vera komnar til yfirstjórnar
fræðslumálanna, fyr en 1. janúar 1912 (í
stað 1. janúar 1910).
Fella vill hún og úr gildi svo látandi
ákvæði 15. gr. fræðalulaganna:
.Ef fræðslunefnd kýs heldur, að halda
uppi farskóla, skulu forel'drar, og þeir
aðrir, er hafa börn á skóla-aldri til fram-
færslu, skyldir til, að Uta þau njóta far-
kennsluDnar, og gilda um undanþágur
gegn farkennslunni, og brot gegn henni,
í sömu reglur og settar eru, að því er skóla-
l héruð snertir, í 6. gr., um saras konar
efni, með þeirri einu breytingu, að fræðslu-
nefnd kemur í stað skólanefndar".
í minni hluta nefndarinnar, sem eigi
hefir viljað rita undir tillögur meiri hlut-
ans, nema „með fyrirvara“ (útskýrir eigi
hvað hann hefir í huga) eru: síra Eggert
Pálsson, Jón Magnússon og Stefán í
í Fagraskógi.
Lækningaley fi..
Frumvarp um lækningaleyfi, sarnið af
landlækm', flytur Jón Magnússon í neðri
deild. Frumvarpið er, meðal annars, stýl-
aðgegn hiuum svonefndu„skottulæknumu.
Neðri deild kaus þessa í nefnd í mál-
ið 26. marz: síra Björn ÞorlákssoD Björn
Kristjánsson, Jóh. Jóhannesson, Jón Magn-
ússon og Þorieif Jónsson.
Aðflutningsbannsmálið.
Tillögur minni hlutanna.
Jón á Hvanná og Jón í Múla hafa birt
all-ýtarlegt álit um aðflutningsbannsrnálið,
og vilja hepta framgang þess sem lengst.
Ráða þeir til þass, að aptan við frurn-
varpið sé hnýtt svo látandi
Bráðabirgðarákvœði:
Áður en lög þessi verða borin upp fyrir
konung til staðfestingar, skulu þau lögð
fyrir alþingi 1911. — Samþykki það þing
lögin óbreytt, skulu þau lögð undir at-
kvæði allra kjósenda landsins og skal
þeirri atkvæðagreiðslu hagað, eins og gert
var 1908. Verði við þá atkvæðagreiðslu
meira, en ’/b greiddra atkvæða móti lög-
unum, skulu þau falla niður. — Að öðr-
um kosti skal leita konungsstaðfestingar
á þeim“.
Dr. Jön Porkelsson rær einn sár. —
Ræður hann til þess, að gerðar séuýms-
ar breytingar á frumvarpinu, og að aptan
við það sé hnýtt svo látandi.
Niðurlagsálcvœði um stundarsal:ir\
„Eigi má leita konung staðfestingar
á lögum þesaum, fyrri en þau hafa verið
borin undir alþingiskjósendur hér á landi
og þeir hafa greitt atkvæði uru þau, o g
samþykkt þau, með að minnsta kosti þrem
fimmtungum atkvæða allra atkvæðisbærra
manna á landinu. — Atkvæðagreiðsla
þessi skal vera leynileg. — Skal hún
framkvæmd svo tímanlega, að hún geti
legið fyrir þinginu 1911, áður en því
ljúki. Ráði nægur atkvæðafjöldi kjósanda
í landinu til þess, að þau nái staðfestingu
óbreytt, og samþykki alþingi 1911 það,
skal leyta 9taðfestingar á þeim, en eigi
að öðrum kosti“.
Háskólamálið.
Efri deild hefir sainþykkt frv. stjórn-
arinnar um stofnun háskóla, en þó með
þeim viðauka, að lögin kæmu eigi til
framkvæmda, fyr en fé er veitt á fjár-
lögunum.
Fyrsta umræða um málið fór fram í
neðri deild 27. marz, og var því þá vís-
að til nefndar, og í nefndina kosnir: Bjarni
Jónsson frá Vogi, síra Eggert Pálsson,
Jón Magnússon dr. Jón Þorkelsson og
Skúli Thoroddsen.
Aðflutningsbannsm álið.
27. marz var framhaid fyrstu umræðu
urn málið i neðri deild, og urðu þá nær
engar umræður um það. — Þeirra má
vænta, er önnur umræða fer frain.
Þrir þingmenn greiddu atkvæði gegn
því, að málinii væri vísað til annara um-
ræðu, vildu, að það væri þegar fellt. Þess-
ir þrír voru: ráðherra H. Hafstein, Jón í
Múla og Jón á Hvanná.
At þessari atkvæðagreiðslu nafnanna
virðist mega ráða, að þsim haíi verið litil
alvara, eða einlægni, í huga, er þeir sömdu
„bráðabirgðarákvæðið“, sem prentað er
framar i blaði þessu.
Fjárbænir til iilþing-is.
(FramhJ
73. Beiðni írá Magnúsi ljósmyndara Ólafssyni um
1000 kr. styrk til þess að halda áfram að taka
myndir af fögrum og einkennilegum stöðum
á íslandi.
74. Beiðni frá Jóh. J. Rcykdal um 5000 kr. lán
úr viðlagasjóði til að endurbyggja verksmiðju-
hús sitt.
75. Boiðni frá Jóni Helgasyni um 800 kr. árleg-
an styrk til þess að koma á stofn og standa
fyrir líkamssefingaskóla í Reykjavík.
76. Erindi frá hreppsnefnd Tálknafjarðarhrepps
um að landssjóður kosti og annist Jagning á
talsíma frá Eysteinseyri að Sveinseyri.
77. Beiðni frá Jóni Sigurðssyni uro 1000 kr. styrk
næsta ár til þtss að kynnast raflýsing með
vatnsafli.
78. Áskorun frá alþingiskjósendum í Vestfjörðum
um að veita fé til þess, að iagður verði kop-
arþráður á talsímaálmu frá Hrútafirði til Isa-
fjarðar sem fyrst á komaoda sumri.
79. Beiðni frá Sigurði Gunnarssyni, þm. Snæfell-
inga, um nægilegt fé til þess sem fyrst að
byggja vita á Ondverðarnesi
80. Hólmgeir Jensson sækir um sama styrk og
áður til dýralækninga í Þorskafjarðarþingi
81. Boiðui frá Jóni Reykdal vegna Engilberts
Gíslasonar um 1000 kr. styrk hvort árið til þess
að ferðast um útlönd til að læra leiktjalda-
málningu.
82. Beiðni frá þingmanni Norður-ísfirðinga, Skúla
Thoroddsen, um 800—1000 kr. skáldastyrk á
ári i næstu 2 ár handa Guðmundi skáldi
Guðmundssyni.