Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 25.09.1909, Side 1

1
Verð árgangsins (minnst
60 arkir) 8 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnimán-
aðarlok.
*
.......-■•'[= TuTTUftASTI 08 ÞRIÐJI ÁRGANGUR, =
.—8—*r*l= RITSTfJORI: SKtJLI THORODDSEN.
TJpps<i:/n skriflea ögild
nema komið sc til útqef-
anda fyrir 30. dag júnl-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
I horgi skuld sína fyrir
Xblaðiö.
Reykjavík, 25. SEPT.
43.
Til lesenda Jjóðf
Þeir, sem gjörast kaupendur að XXIV.
árg., rÞjóðv.“, er hefst næstk. nýár og
eigi hafa áður keypt blaðið, fá
= alveg ókeypis =
sem kaupbæti, síðasta ársfjórðung yfir-
standandi árgangs (frá 1. okt. til 31. des.)
Nýir kaupendur, er tolað-
ið íx*ain, fá enn fremur
ærinn 200 bls. af skemmtisögum ■«*
Þess þarf naumast að geta, að sögu-
safnshepti „Þjóðv. hafa víða þótt mjög
skemmtileg, og gefst mönnum nú gott
f»ri á að eignast eitt þeirra, og geta þeir
sjálfir valið, hvert söguheptið þeir kjósa
af sögusöfnum þeim, er seld eru í lausa-
sölu á 1 kr. 50 a.
Ef þeir, sem þegar eru kaupendur
blaðsins, óska að fá sögusafnshepti, þá
eiga þeir kost á því, ef þeir* t»oi*g,ci
XXIV. árg. fyrirfram.z::=
Aliir kaupendur og lesendur,
„Þjóðv.“ eru vinsamlega beðnir, að benda
kunningjum síoum og nágrönnum, á kjör
þau, sem í boði eru.
•••• Nýjir útsölumenn, er
útvega blaðinu að minnsta kosti sex
n.v j:í lmnpendur, sem og eldri út-
sölumenn blaðsins, er fjölga kaupendum
um sex, fá — auk venjulegrasölulauna —
einhverja af forlagsbókura útgefanda
„Þjóðv.“, er þeir sjálfir geta valið.
Nýir kaupendur, og nýjir útsölumenn,
eru beðnir, að gefa sig fram sem allra
bráðast.
Utanáskript til útgefandans er: Skúli
Ihoroddsen, Vonarstrœti 12 Eeykjavík.
Iftgefandi „Jjóðv.“
Skipun bankastjóra.
—o—
Senn líður að þeim tíma, er ráð-
herra ákveður, hvorum falin skuli forstaða
Landsbankans.
Eins og kunnugt er, samþykkti síð
asta alþingi lög þess efnis, að tveir skuli
vera bankastjórar Landsbankans, og kemst
sú skipun á um næstk. áramót
Skiptir nú mjög miklu, að ráðherra
verði heppinn í vaiinu, þar sem almenn-
ing varðar það mjög mikils, sem og lands-
sjöðinn, að bankanum sé stjórnað sem
hyggilegast, og á þann hátt, að þörfum
þjóðarinnar sé í hvívetna fullnægt, sem
frekast eru föng á.
Ekki sízt er þess afarbrýn þörf um
þessar mundir, er ýmis konar fjárhags-
legir örðugleikar kreppa rojög að þjóð-
inni, og deyfð grúfir yfir öllu viðskipta-
lífinu.
Varðar mjög miklu, að bankastjórar
séu eigi skipaðir aðrir, en þeir, sem hafa
glögga þekkingu á öllum atvinnuvegum
landsins, og á öllum hag almennings yfir
höfuð að tala.
Viðtæk þekking á bankamálum, svo
sem bókfærsla, og tilhugun ýmis konar,
sem við banka tíðkast, er auðvitað mik-
iisvarðandi, en skiptir þó eigi eins miklu,
sem hið fyrgreinda, enda bæfileikamönn-
um — og öðrum er eigi ætlandi að starf-
inn verði falinn — engan veginn um
megn, að afla sér hennar á örstuttum
tíraa.
Að ætla sér, að haga stjórn banka hér
á landi að öllu leyti eptir sömu reglum,
sero fylgt er i erlendum stórborgum, tjáir
alls eigi, eins og atvinnuvegum hér á
landi er háttað.
Skulum vér í þessu efni sérstaklega benda
á það, að eigi tjéir, að leggja aðal-áherzl-
una á stutt víxil-Ián, t. d. að eins til
þriggja mánaða, því að slík lán koma að
eins sára-fáum hér á landi að liði.
Það er að heita má eigi aðrir, en kaup-
menn í Reykjavík, embættismenn þar, og
iðnaðarmenn, eða aðrir, er taka laun sin
á öllum tima árs, er not hafa jafn stuttra
víxillána.
Utan Reykjavíkur er viðskiptum al-
mennings við verzlanirnar að mestu leyti
og því sem næst eingÖDgu svo háttað,
að kaupmönnum er að eins borgað að
sumrinu, og að haustinu, og almenning-
ur hefir örsjaldan handbært fó á öðrum
tímum árs.
Reglan, sem íslandsbanki, og útbú
hans, fylgja, eptir danskri fyrirmynd, að
vilja eigi veita víxillán til lengri tíma,
en þriggja mánaða, og áskilja afborganir
ef víxillánið er fram leDgt, á því alls ekki
við hér á landi, og kemur sér mjög ílla.
Sú regla, sem sami banki hefir tekið
UPP> °g fylg>r, að krefjast bærri vaxta, j
en hinna algengu útlánsvaxta, ef víxillán
er fram lengt, gerir og lánskjörin mun
þungbærari almenningi, en ella, ekki sízt
er framlengingarnar vilja verða mjög tíðar
þar sem víxillánið er að eins veitt til
þriggja mánaða, sem fyr segir.
Þessa útlendu banka-reglu ætti Lands-
bankinn þvi fyrir hvern mun að forðast,
enda ætti hann og, þar sem hann er þjóð-
areign, engu síður að láta sór annt um
það, hvað almennmgi er hagkvæmt, en
um hitt, að næla sér sem optast 1/4°/0 í
framlengingargjald af víxillánum.
Þá ríður og mjög á því, að þeir, sem
skipaðir eru bankastjórar, sóu menn er
1909.
hafa áhuga á framförum landsins, og trú
á atvinnuvegum þess, og kippa þií eigi
að sér hendinni, er ílla árar, og aimenn-
'• ingi verst gegnir.
Slík aðferð bakar eigi að eins fjölda
manna mesta óhagræði, heldur getur hún
og valdið miklu verðhruni, að því er
eignir landsmanna snertir, sem og skert
álit þeirra, og láDstraust, bæði iiér á landi
og erlendis o. s. frv.
En öllu sb’ku verða bankarnir að gera
sór allt far um að afstýra, svo sem frek-
ast eru föng á og láta sér yfir höfuð aDnt
um, að vera almenningi svo greiðviknir,
og liðlegir í viðskiptum, sem frekast er
auðið, er í nauðir rekur.
Vér teljum óefað, að ráðherra geri
sitt ýtrasta, til að taka þessar bendingar
vorar til greina, er hann veitir ofangreind
bankastjóra embætti, og velji heppileg-
ustu mennina úr umsækjanda hópnum,
svo að í sögu Landsbankans hefjist nýtt
framkvæmdarrikt, og landinu heillavæn-
legt tímabil, er nýju bankastjórarnir koma
til sögunnar.
Ritsímaskeyti.
til „Þjóðv.“
—0—
Kaupmannahöfn 16 sept, 1909.
Norðurfararnir.
Peary rengir sögusögn Cook’s. — Mik-
ill ágreinÍDgur um þetta efni um heim
allan.
(Símskeyti þetta sýnir, að Peary ve-
fengir, að Cook hafi komist til Dorður-
heimsskautsins, en fjöldi manna telur sögn
Cook’s þó ábyggilegri).
Frá Bretlandi.
Tvísýna er talin á því, að fjárlögin nái
samþykki á þingi Breta.
(Það er efri málstofan, þar sem lévarð-
arnir eíga sæti, sem búist er við, að rísa
muni gegn fjárlögunum, til að afstýra
því, að ýms af fjármálanýmælum irjáls-
lyndu stjórnarinnar nái fram að gaæga).
Kaupmannahöfn 23. sept. 1909.
Norðurfararnir.
Peary firrtur. — Neitar að þiggia
heiðursmerki. — Kveðst vænta sannana
Cook’s.
(Símfregn þessi 9ýnir, að Peary ve-
fengir enD, að Cook hafi komizt til norð-
urheimsskautsins, og vill engin heiðurs-
merki þiggja, sem stafað getur af því, að
honum þyki dregið úr heiðri sínura, og
sér óréttur gjör, eður og af því, að hann
sem er Bandaríkjamaður, hefir eigi mæt-
ur á slíku glÍDgri).
Prá Danmörku.
Fullyrt, að Christensen sleppi ráðherra-
embætti, er hervarnarlögin eru samþykkt
á þÍDgi.