Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 22.09.1911, Blaðsíða 1

VerO árgangsins (minnit, 60 arlcir) 3 kr. 50 awr. trlendi8 4kr. 50 aur., og í Ameríku doll.: 1.50. Borgist fyrir júnlmánað- arlok. ÞJÓÐ VILJINN. — |— Tuttugasti og ftmmtt Akganguk. — | 1—1**--= RlTSTJOEl SKÚLI THORODDSEN. —»- Uppsögn skrifleg ógild nema komið sé til útgef- anda fyrir 30. dagjúní- mánaðar og kaupandi samhliða uppsögninni borgi skuld sína íyrir blaðið.
M 44. ReYKJAVÍK 22. SEPTEMBEB. 1911.
Aflal-ágrÉingsmáliii.
(Sjál/stœdismenn. — Heimastjórnaimenn).
—o —
Y.
Vér höfum að undan förnu gert grein
fyrir því í blaði voru, að það, sem aðal-
lega skilur þingflofekana, það er gag'il-
gerði stefnumunurinn út á við, þ. e.
stefnumunurinD, að því er til ágreinings-
málanna milli íslands og Danmerkur
kemur.
I þessu tilliti höfum vér bent á fjög-
ur stórmái: sambandsmáiið, /ánamáli, botn-
vörpnsektamálið, og viðskiptaráðanauts- eða
konsúla-málið, er svo mætti og nefna.
í öllum þessuin fjórum málum kom
stefnumunur flokkanna mjög glögglega
fram á síðasta alþingi, eins og blað vort
hefur sýnt fram á.
Sama varð og ofan á í tveimur ná-
skyldum málum, er nú skulu nefnd.
Var annað þessara mála: mótniæli
gegn gildi stöðulaganna frá 2. jan-
Úar 1871, eða endurtekning á mótmæl-
um alþingis 1871.
Mótmseli þessi þótti sjálfstæðisflokkn-
um vel við eiga, að fram kæmu, jafn framt
því, er stjórnarskrárbreytingin var sam-
þykkt, svo að eigi yrði á neinn hátt lagð-
ur sá skilningur í þá athöfn þingsins, að
það væri anDarar skoðunar, en alþingi
1871 var, að því er danska valdboðið,
stöðulögin frá 2. janúar 1871, snerti.
Hitt málið var þingsályktun, er stóð
i sambandi við botvÖrpusektamálið,
og fór i þá átt, að þá fyrst væri ástæða
til þess fyrir alþingi, að taka til íhugun-
ar, hvort greiða bæri Dönum borgun fyrir
strandvprnimar, er þeir hefðu viðurkennt,
að !andhelg;n hér við land væri að öllu
vor Tslendinga, en ei að neinu leyti þeirra.
Þingsályktun þessi miðaði því að því,
að halda fram' réttindum lands vors, og
hnekkja þeirri kieddu danskra stjórn-
málamanna, að landhelgin hér við Iand
sé jafnt þeirra, sem vor.1)
En íbáðum þessum málum, sem „heima-
stjórnarumenn vissu, að Dönum myndi
getast ílla að, risu þeir öndverðir tillög-
um sjálfstæðismanna, er engu að síður
fengu þeim þó framgeijgt.
öegnir það ytirleitt furðu, hve djarft
„heima6tjórnar“menn fóru í það á siðasta
þingi, að qanqa erinda Dana í hvívetna,
er þeir vissu þeim þykja máli skipta.
') Þeir hafa í þessu efni einblínt á það eitt,
að islenck löggjöf, hefur til þessa heimilað
Dönum sama rétt til fiskiveiða hér við land,
sem íslendingum, sbr. 41.—42. nr. blaðs vors þ. á.
En hvað segja nú kjósendur um alla
þessa frammistöðu þeirra?
Ætla þeir að launa þeim með því,
að senda þá ef til vill enn fjölmennari
á þingið, en þeir voru?
Þegar þess er gætt, hvernig kjósend-
ur tóku í sti'enginn við kosningarnar
1908, þá verður og öll þessi framkoma
„heimastjórnar“manna á síðasta alþingi —
sem og á þÍDginu 1909, að því er til sam-
bandsmálsins kemur — engu líkari, en því,
að þeir hafi viljað gera sér sem allra-
mest far um, að rétta þjóðinni, eða að
minnsta kosti mjög miklum meiri hluta
hennar, sem allra duglegastan löðrung.
Þeir hafa viljað sýDa henni það sem
allra ljósast, að það væri eigi hún, sem
skynbragð bæri á málið, eða vissi, hversu
stefna skyldi, heldur væru það þeir, sem
yfir öllu mannvitinu, glöggskyggninni,
og þekkingunni byggju.
Úsvífin aðferð.
—o—
Þrátt fyrir það, þóit hr. Kr. Jónsson
(núverandi ráðherra) hafi fyrir sér eigin
frásögn mína, að því er Frakkslandför
mína snertir, 30.—31. nr. „Þjóðv." þ. á.,
hefur hann þó gerst svo djarfur, eða
réttara sagt óskammfeiliim að hefja á
bak við mig — þ. e. án þess að inna
mig eptir einu eða neinu, eða tala við
mig eitt aukatekið orð — eptirgronnslan-
ir suður á Frakklandi, því líkast, sem eg
væri lygari og glæpamaður, og hefur
hann á þann hátt eigi svifist að hnekkja
áliti minu á allra órfyirleytnasta hátt.
Hvenær hefur Kr. Jónsson reynt mig
að nökkrum ósannindum?
En því dirfist hann þá að ganga að
því sem gefnu, eða þá líklegu, að eg
fari með lýgi í opinberu blaði?
Hann hefur - - það lítið sem við höf-
um saman að sælda — fremur reynt af
mér gott en ilt, nema hvað eg auðvitað
eigi hefi getað komist hjá því, að segja
satt frá um aðfarir hans á síðastl. þingi,
er hann — í skjóli lyga og blekkinga —
varð ráðherra, og hefi eg þó lítt, eður
eigi, beinst að honum sjálfuin fyrir það.
að fyrgreindu var beitt, þar sem mér og'
var ókunnugt um, hvort eða hvern hlut
hann átti sjálfur í þeim hluta leiksins.
Hvort eg tek þessum aðförum hans með
þökkum,eða tala við piltinn viðdómstólana,
hefi eg eigi ráðið með sjálfum mér enn.
En grunur minn er sá, að pólitíski
ávinningurinn, sem hann — og góðvin-
ir hans, „heimastjórnarmennirniru — hafa
búist við, verði öllu minni en ætlað var.
P. t. ísafirði 7. sept. 1911.
Skúli Ihoroddsen.
U 11 ö n d.
—o—
Frá útlöndum hafa ný skeð borist
þes'i tíðindi:
Danmörk.
Maður nokkur, Gabrie! Poulain að
nafm', sem verið hefur við flugæfingar á
Jótlandi, slasaðist ný skeð, datt úr 300
metra hæð, og brotnuðu, rr.eðal annars,
í honum tvö rifbein. — Von var þó um
það, er síðast fréttist, að hann næði bata. —
f 7. ág þ. á. andaðist Peder Madsen,
Sjálands-biskup, fæddur 28. ág. 1843. —
Hann var talinn lærður guðfræðingur,
en þótti í meira lagi orþódox, eða íhalds-
samur í trúarskoðunum sinum. — Bisk-
up Sjálandsstiptis varð hann 1909. —
f 14. ág. þ. á. andaðist enn fremur
í Kaupmannahöfn ekkjufrú Laura Jacob-
sen, fædd 27. ág. 1819, og því nær 92
ára að aldri. — Hún var móðir Jakob-
sen’s ölgerðarmanns í Kaupmannahöfn,
er gefið hefur stórfé til eflingar listum
vísindum o. fl. i Danmörku. —
Noregur.
50 þús. verkmanna gengu þar at-
vinnulausir, er síðast fréttist, og olli því
vinnuteppa, sem atvinnuveitendur hafa
hafið, til þess að fá vinnuna unna með
betri kjörum. -
Búist er þó við, að verkamenn muni
í lengstu lög spyrna á móti, þar sem
þeir eigi 3 — 4 millj. króna í verkfalls-
sjóði. —
Bretland.
Yerkfall, er staðið hafði um hríð í
.Lundúnum, sem olli þvi, að skip feng-
ust eigi affermd, né fermd, þar sem um
100 þús. verkamanna tóku þátt í verk-
fallinu, lyktaði loks 14. ág. síðastl., og
fengu verkamenn kröfum sínum fram-
gengt á þann hátt, að laun þeirra voru
hækkuð um 25°/oi og vinnutíminn stytt-
ur úr 12 kl.tímum í 10 kl.stundir. —
Foringi verkamannanna er nefndur Harry
GoslÍDg, og þykir honum hafa tekist
mjög vel, er jafngóðar lyktir urðu á. —
9. ág. þ. á. voru afskaplegir hitar í
Lundúnum, og dagurinn talinn heitasti
dagurinn sem þar hefur komið i síðustu
30 ár, enda var hitinn í skugeanum 37
stig á Celsíus-mæli. —
Aðfaranóttina 11. ág. þ. á. gerðust
þau tiðindi, að lávarðardeild brezka þings-
ins samþykkti „veto-lögin, sem svo eru
nefnd, þ. e. samþykkti, með 131 atkv.
gegD 114, þá tillögu Asquith-ráðaneytis-
ins, og neðri málstofannar, að hafi neðrt
máletofan þrivegis samþykkt eitthvert