Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 21.09.1914, Blaðsíða 3

XXVIII., 46.—4y.
þ.toðvil;jinis',í
163
í Belgíu, syo að einhvers þykir þeim þó
við þurfa þar eystra.
Ekki hefur Vilhjálmur keisari unað
sér í Berlín, en skundað nær herstöðvun-
um, og var, er síðast fréttist, sagður
staddur í borginni Metz (í Lothringen),
sem talin er einna traustasta kastalaborg-
in, sem til er í norðuráfunni.
12 virki, eða kastalar, eru þar borg-
inni til varnar, auk nokkurra, nýlega
byggðra, ytri-virk ja.
En á eyjunni Chambíere, í ánni Mosel,
sem borgin stendur við, er kirkjugarður,
og minnismerki 7200 Frakka, er féllu í
fiansk-þýzka stríðinu (1870—’71) og þar
voru jarðaðir.
2. sept. síðstl. hafði Vilhjálmur keisari
sjálfur verið viðstaddur orustu, er háð
var við Reims, eða milli þeirrar borgar
og borgarinna Verdun, og þoldi þar þá
súrt og sætt með hermönnum sínum.
Þar stýrði Býzki krónprinzinn herliði
Bjóðverja, og biðu Erakkar ósigur (10
herdeildir, er í orustuna gengu).
Siðustu fregnir segja nú Rússa hafa
umkringt borgina Przemysl (í Galizíu),
— hafa haldið liðinu þangað frá Lemberg.
En Przemysl er víggirtur bær, við
ána San, og við járnbrautina milliLem-
ber og Krakau (íbúar þar um 48 þús.,
— mestmegnis Pólverjar).
Geta má þess annars, að þó að ensk-
ar símskeytafregnir láti mikið af óförum
Austurríkismanna í Galizíu, þ. e. mæli
þar, sem vilja, þá hafa Austurríkismenn
þó eigi hvívetna faríð þar halloka, —
sigruðu t. d. Rússa í 3 daga blóðugum
bardaga, er háður vai þar sem Krasne
heitir, og lyktaði 26. ágúst síðastl., fara
nú og að líkindum að standa sig enn
betur, er þýzka h]álpar hersveitin kemur
þar og til skjalanna.
Að því er snertir viðureign Serba og
Austurríkismanna, segja nýjustn fregnir,
að Serbar haii náð borginni Pocin, aðal-
herstöð Austurrikismanna i Bosníu, og
rekið þar 10 þús. Austurrikismenn á flótta.
En nokkru áður (í ágúst þ. á.) hafði
staðið fjögra daga afar-hörð orusta milli
Serba og Austurríkismanna, við ána Drína
(á landamærum Serbíu og Bosníu), og
þykjast Serbar hafa borið þar sigur úr
býtum.
Mannfall varð afskaplegt af báðum,
enda stór-herir, er þar áttust við (Aust*
urrikismenn sagðir hafa verið 150 þús.),
Láðzt hefur að geta þess, meðal tið-
indanna hér að framan, að 2. sept. þ. á.,
gerðu Þjóðverjar ákafa tveggja kl. stunda
skothríð á borgina Mecheln — á frakk-
nesku er borgin nefnd Malínes —, er
atendur á bökkum árinnar Dyle (í hérað-
inu Antvrerpen).
I>ar var vegleg og fræg dómkirkja
með 99 metra háum turni, byggð á 14.—
16. öld, í gotnaskum stýl, helguð Romuald
dýrðlingi, og eyðilagði skothríðin hana
að mun, en ýmsum frægum málverkum,
er þar voru til skrauts, eða prýðis, tókst
þó að bjarga.
„Remo“ (skip svonefnds „Wilson’s“-
félags í Hull) fórst nýskeð við austur-
strönd Englands, rakst þar á tundurdufl.
— Skipverjum öllum bjargað, nema 20
rússneskum flóttamönnum, er með skip-
inu voru og lífi týndu.
9. sept. þ. á. strandaði og vopnað kaup-
far, „Oceanic11 að nafni, við norðvertur-
strönd Skotlands, en menn björguðust
þar þó allir.
Ymsir Italir hafa gengið í lið með
Frökkum, sem sjálfboðaliðar.
Sízt að furða, þótt Þjóðverjum og
Austurrikismönnum gremjistþað, er banda-
menn þeirra, italir, reynast þeim svo, —
í ofanálag ofan á það, er þeir neita, að
veita þeim lið í ófriðinum, svo sem vænzt
hafði þó verið, berja því við, að eigi sé
iim varnarstríð af þeirra hálfu að ræða,
heldur hafi þeir (Þjóðverjar og Austur-
ríkismenn) ráðið á aðra af fyrrabragði.
En það mun nú reyndar, sem á er
litið.
Eins og bent er á hér að framan, og áður
hefur einnig verið bent á í blaði voru, eru ófrið-
arfréttirnar, sem ísl. blöðunum berast yfirleitt
sfar-einhliða.'p. e. draga mjög taum Rússa,Frakka,
Serba og bandamanna þeirra (Belga og Bret»)
Ljóst dæmi þessa er það t. d., að i stað
þess, er símfregnirnar frá Bretlandi hafa gumað
mjög af framsókn og sigurvinningum Rússa í
Austur-Frússlandi; þá er sannfrétt, að i einni
orustunni hafa þeir þó farið svo afskaplega hall-
oka fyrir Þjóðverjum i grennd við Allenstein, að
um 70 þús. Rússa voru þá teknir til fanga.
Um ófarir þessar hafa brezku símfregnirnar
þó algjörlega þagað, og svipað um eigi fátt annað.
Stríðsfregnirnar, seru siðustu dagana hafa
verið að berast, og eigi er getið bér að framan,
herma ekkert, er stórtíðindum sætir, — engar
úrslita-orustur enn nokkurs staðar orðnar.
Sífelldir bardagar enn í noröanverðu Frákk-
landi, og á vesturlandanutrunum (í Elsaas og
Lothringen og þar i grenndinni, í austustu hér-
uðunum á Frakklandi).
Frakkar hafa fengið til liðs við sig eigi all-
féa Araba og blámenn sunnan úr Afríku, en þýzku
stjórninni höfðu þegar, er siðast fréttist, boðizt
á aðra milljÓB af sjálfboðaliðum, og gátu þá eigi
veitt fleirum móttöku.
Frá Þýzkalandi barast þær fregnir, að upp-
reisn sé hafin gegn Rússum, bæði áPóllandiog
i Kaukasus.
Rússar sækja enn fram i Galizím, en Serbum
hefur nú siðast gengið miður.
1 Austur-Prússlandi hafa Rússar nú siðast
fremur orðið undan að þoka.
Að öðru leyti allt enn i sama þófiau, og sizt
að vita, hve lengi svo stendur enn.
Þingstaka.
Stakan, sera hér fer á eptir, kom upp á alþingi
1 sumar, er rætt var þar — 1 neðri deild — um
markalögin (frumvarp Jóhanns i Sveinatungu);
„Eyrnamörk eru óþörf hér f salnum,
þekkist allur þingsins fans
á þessum parti likamans“.
Fyrir höfundinum, sem eigi mun hafa nafn-
greint sig, hefur þá vakað, að við þingið, eins
og það nú er skipað, ætti eigi illa bið forn-kvoðna:
.Auðþekktur er asninn á eyrunum".
Heilbrigðis-samþykkt.
(Hjalteyrarkauptún.)
Heilbrigðis-samþykkt fyrir Hjalteyrarkaup-
tún í Eyjafjarðarsýslu samþykkti stjórnarráðið
{ júnimánuði þ. á.
Myndarbragur þá væntanlega fremur að f ar-
ast þar á ýmislegt, og svo víðar í kauptúnui um
hér á landi, sem betur fer.
Vélarbátur sekkur
(á Þorlákshöfn.)
Mannlaus vélarbátur sökk nýskeð á Þorláks-
höfn (í Arnessýslu.)
Báturinn talinn einskis virði, og er eigend-
unum það ærinn sbaði.
Styrktarsjóður barnakennara.
I lok ársins 1913 voru eigur „Styrktarsjóðs
barnaksnnara11 o ðnar alls: 15,829 kr. 06, og höfðu
þó 500 kr. verið veittar úr sjóðnum téð árið.
Yflrsíldarmatsmennirnir.
(Erindisbréf þeirra.)
Einhver kynni að viija kynna sér erindisbréf
yíirsíldsrmatsmannanna, og er því rétt að þess
sé getið, að þ»ð birtist nú nýskeð í B. deild
Stj.tíðindanna, — gefið út af ráðherranum 10.
júlí þ. á.
Erindisbréf sildar- eða undir-matsmannanna
var og gefið út af ráðherranum sama daginn,
og birt í B.-deild Stj.tíðindanna, eins og hið fyr-
greináa.
Frá ísafjarðardjúpi.
Góð tiðindi eru það, sem þaðan berast, —
aflabrögð mjög góð í ágúst og nú fram i sept.
Sjálfsagt hefur ótal-mörgum orðið það að miklu
liði, þó að fjöldi bænda hafi því miður, hey-
skaparins vegna, eigi getað notað sér það, sem
skyldi.
Slysfarir.
(Tveir menn drukkna.)
Láðst hefur að geta þess i blaði voru, að 26.
júli siðustl. drukknuðu tvoir menn á Leirunni,
sem svo er nefnd, fyrir innan Akureyri.
Mennirnir höfðu riðið sér til skemmtunar i
Vaglaskóg, ásamt fleiri mönnum, og voru á beim-
leið þaðan, en riðu þá of utarlega yfir fjarðar-
mynnið og týndu báðir lífinu.
Þeir hétu Gestur og Jón, báðir Krigtjánu-
synir, og var hinn fyrnefndi frá Bændagerði, en
Jón frá Vegeirsstöðum í Fnjóskadal.
Sty rktars j óðurinn
„Þorvaldar minning“.
Styrktarsjóðurinn „Þorvaldar minning“, Bem
stofnaður var af frú Katrínu sálugu Þorvalds-
dóttur (f 1896), ekkju Jóns sáluga bókavarðar
Árnasonar, átti i árslokin slðustu, þ. e. i lok
ársins 1913, alls: 7404 kr. 99 aur.
Sjóðurinn ætlaður bænda-efnum til búfræðis-
legrar menningar, og þá þó einkum i Dalasýslu.
Úr sjóðnum hafa árlega verið veittar 200 kr.
siðuatu þrjú árinu.
„Blaðið Yísir“.
(Eigandaskipti nýorðin.)
Um mánaðamótin siðustu seldi hr. Einar Gunn-
arBSon, útgefandi og stofnandi blaðsins „Vísiru,
hr. Gunnari kand. Sigurðssyni, frá Selalæk, nefnt
dagblað, og er hann uú nýlega tekinn við rit-
stjórn þess.
Kaupverð blaðsins kvað hafa verið 4. þús.
krónum.
Flóa-áveitan.
Mælingum nýlega lokið, er í sumar bafa gerð-
ar verið, að þvi er Flóa-áveituna marg-umræddu
snertir.
AUt það land, er þar um ræðir, hefði landt-
tjoöur átt aö kaupa, og borga eigendunum vel,
— láta þá þannig að einhverju leyti verða að-
njótandi væntanlega framtiðararðsins.
Aveituna átti, eða ætti, siðan að sjálfsögðu að
framkvæma að öllu leyti á landssjóðs kostnað,
og búta allt landlð sllan niður í ðtal-mðrg