Lögberg - 25.01.1888, Síða 2

Lögberg - 25.01.1888, Síða 2
LÖGBEKG- MIDVIKUDAGINN 25. JAN. 1888. ÚTGEFENDUR: Sigtr. Jónasson, Bergrin Jónsson, Arni Friðriksson, Einar Hjörleifsson, Olafur Þórgeirsson, Sigurður J. Jóhannesson. Allnr upplýsingar viðvíkjandi verði á nuglýsingum í „Lögbergi" geta menn fengiö ú skrifstofu blaðsins. Utan á öll brjef, sem útgefendum „Lög- bergs'* eru skrifuð víðvíkjandi blaðinu, œtti að skrifft : Tho Lögberg Printing Co. 14 Rorie Str., Winnipeg Man. Mr. Greenway SEM FORMADUR STJORNAR- INNAR I MANITOBA. Ymsir af lesendum Lcighergs, sein eru litt kunnugir landsm&lum hjer, munu spyrja : Hverja pýðingu hefur pnð i raun og veru, að fylkisstjór- inn hefur skorað & Mr. Greenway að mynda nýtt ráðaneyti ? Hvað cr pað, sem Mr. Greenway ætlar að koma á hjer í fylkinu, sem ekki hefur verið komið á áður, meðan Norquay-stjórnin (og Harri- sons-stjdmin) höfðu völdin með höndum ? Ljósasta svarið upp á pessar spurningar eru greinar pær, sein frjálslyndi flokkurinn í Mani- toha sampykkti sem sína stefnu árið 1880. 0g pví prentum vjer þær hjer neðan við. 1. I>að er aðalkjarninn í samningnum um samband fylkjannn, að íbúnr hvers fj'lkis hafi fullt vald yfir liinum sjerstöku málum Þess, og að Það sje Þing Þeirra, sem hafi Það vald með höndum. 2. Það er ekki Þiggjandi minna, en fullkomið jnfnrjetti við Jiin fylkin, að Því er rjcttindum fylkisins við kemur, og annað væri heldur ekki sanngjnrnt. 8. Með Því að sambandsstjórnin hefur Þegar ráðstafað hinum dýrmœtustu jörð- um fylkisins í Þnrfir Canadaveldis, Þá heimtum vjer ríkulega uppbót á Þeim missi fyrir fylkisins hönd. 4. Samningur sá, sein nýlega komst á milli Manitóba og Canadaveldis, og sem vanalega er kallnður „Better Terms of 1885“, er ekki viðunanlegur, með Því að samkvæmt honum mundi fyikið innan skamins vanta Það fje, sem nauð- synlegt er til Þess að stjórnin geti orðið að fullkomnu gagni. 5. Fullkomin heimild til að löggilda járnbrautir innan takmarka fylkisins; og vjer liöldum Því fram, að hvaða samn- inga, sem Canadastjórn kann að liafa gert við C. P. R., sem skaði Þessa heimilcl, Þá sje hún skyldug til að fá Þeim breytt, með Því að bæta fjelaginu Þ» upp, eða á annan hátt, og Þannig láta Manitóba aptur ná rjetti sínum að Þessu leyti. 6. Með Því að tollaálögurnar koma sjerstaklega Þungt niður á bændum í Manitóba, en aptur á móti eru engin hlunnindi fyrir neina íbúa fylkisins, Þá œtti að komast breyting á Þær, að Því cr Þossu fylki við kernur, og Því í hag. 7. Kjördæmin ættu sem mest að mið- nst við íbúatöluna - Þá sem nú er og likindi eru til að bráðlega verði - og jafnframt ættí uð liafa tillit til stærðftr- innar á kjördæmínu. 8. Hver fullorðinn maður fái kosn- ingurrjett, enginn hafi atkvæði nema í einu kjördæmi, og Það verði einfaldara og kostnaðarminna fyrirkomulag ú kjör- skrám og kosningum. 9. Sveitastjórn sú einfaldasta og kostn- aðarminnsta, sem mögulegt cr að koma við, svo að hún verðí að fullum not- um. 40. UppÞnrkun á fylkinu, Þannlg að stjór'nin beri kostnaðinn í byrjuninni, on hnu'n verði svo borgaður aptur af Jörðum Þeim, sem uinbæturnar linfa orðið á. 11. Hú aðferft höfð við innflutninga og nýlendu .mál, sem fái Því úorkað, nð fylkið byggjst fljótlega. 12. Alger sjálfstæði Þí»ig4fl,s. 13. l'ylkið veiti járnbrautuni uj)a Þá aðstoð, sem Því er framast mögiflegt^ bœði til Þess suS Þær verði lagðar um fyikið og til Þess ,að .sam.keppni kcimist á lít tír fj’lkinn - Þar ú metcal Iludsons- fbi« leiðina. 14. fiikinörkuN á lítgjöldum stjói:nisf- in»ar, og öJJu Þvj wirið, sem jnögulegt er, af tekjum fylkisins til Þess að minka skólaskatta, sveitaskatta og aðrar beinar skattaálögur. 15. Ráðvendnislega farið með fje almennings og spart á Því lialdið og Þjóðræknislega, í stað Þcirrar skammar- legu óráðvendni, Þeirrar skejrtingarlausu bruðlunarscmi, og Þeirrar illu sviksemi, sem einkennir framkvæmdarstjofn Þú, sem nú er í fylkinu. petta er pá það, sein Mr. Green- way liefur skuldhundið sig til að herjast fyrir. Og því verður ekki neitað, að allt petta er þarft og gott — eimnitt pað, sem fylkinu liggur bráðast á nú seui stendur. Auðvitað er petta ekki enn nema fyrirætlanir Og loforð, og enn er ekki mögulegt að segja, hverjar efndirnar verða. Bæði er pað, að pessi flokkurinn er lítt reyndur enn að því, er til stjórnar kemur; og svo eru ekki öll pessi múl á valdi stjómarinnar hjer eingöngu. Að því er samhandi Manitoha og Canadaveldis við kemur, pá má næstuin pyl svo segja að samhands- stjórnin liafi par tiiglin og hagld- irnar. En pað má vinna að hverju máli vel og illa, með atorku og einlægni og sljólega og með hang- andi hendi. Vjer vonum að Mr. Greenway reynist vel, að hann haldi tryggð við pað, sem hann hefur barizt fyrir, og sem hann hefur lofað að vinna að. Og meðan hann og hans flokkur stendur við pað, og leitast samyisskusamlega við að upp- fylla pessi loforð, pá er ástæða til pess fyrir hvern góðan dreng, sem ann heill fylkisins, að styrkja þá til að koma pessu í verk. islénzkt kjurdæmi. pað er svo sem auðvitað, og pað ætti ekki að þurfa að taka pað frain, að Oll stefna pólitisku flokk- anna hjer, hvors um sig, koma oss Islendingum við, sem eigum heima I pessu fylki. Og pað er eitt af pví fyrsta, sein vjer þurfuin að venja oss á, að líta svo á, og láta oss svo annt um hvert einasta lands- málefni, sem það beinlínis komi oss s j á 1 f u m við. Annars getum vjer ekki með góðri samvizku tekið þátt í kosningu peirra manna, sem um pessi máli eiga að fjalla, og sem úr peim eiga að skera. En af greinum peim, sem frjáls- lyndi flokkurinn hefur auglýst sem sína stefnu, og sem prentaðar eru hjer í blaðinu, er einkum ein, sem kemur oss við í hráðina s e m I s- lendingum. pað er 7. gr., greinin um endurskipting kjördæmanna. pað væri ekkert undarlegt, pó vjer vær- um farnir að finna til pess og þykja pað óviðkunnanlegt, að vjer skulum engan fulltrúa eiga hjer í fylkisping- inu úr vorum flokki, jafn-fjölmennir og vjer eruin orðnir hjer í fylkinu. pað eru taldar að vera rúmar 100,000 manna hjer í fylkinu nú sem stend- ur, segjum 103,000. Af þeim er ó- hætt að fullyrða að 7,000 eru Islend- ingar. A fylkispinginu sitja 35 manns. Yæru Islendingar ekki af- skiptir, ættu þeir að minnsta kosti að eiga tvo inenn úr sínum flokki á pinginu. Frakkar og kynhlendingar, sem pó óneitanlega standa oss að mörgu leyti að haki hjer í landinu, hafa ekki að eins sína fulltrúa á pingi, heldur einnig í sjálfri fram- bvæmdarstjórn fylkisins. Oss ef prýnasta pörf á að koma að íste^jfipingmönnum svo fijótt sem oss .verðux „LGulegt. pað er ekki til neins ftð Imgsa Jjpim* irtfl ixetri en hann er. Vjer purfum ekki að húast við því, að vjer getum notið hlunninda landsins að pví skapi, sem vjer eigutn tilkall til peirra, fyrr en vjer erum orðnir pess megnugir að bera oss eptir peim. Tnnlendum inönnum pykir auðvitað vænt umað fú Islendinga inn í landið, til pess að rækta jörðina og vinna örðugustu vinnuna; en peim er minna um pað gefið, nð skipta pví bróðurlega með oss, sem þeir sjálíir sækjast mest eptir. Islendingar purfa pví að fá nokk- ur völd hjer í landinu. Annars verð- ur setið á peim, og annars dragast peir aptur úr; annars ná peir ekki peim proska, sem þeir geta náð, og annars verða þeir ekki þessari nýju ættjörð sinni að því gagni, sem peir geta orðið ; annars gengur pað, eins og lúngað til hefur g^gið: allur porri peirra skoðar landsmál eins og sjer óviðkomandi, og tekur svo ann- aðhvort engan pátt í þeim, eða þá stefnulaust, út í bláinn. Og fyrsta sporið til þess að Is- lendingar fái þau völd hjer í land- inu, sem samboðin eru fólksfjölda þeirra og hæfileikum, er pað, að þeir komi íslenzkum manni á ping, sein pekkir parfir peirra, jafnframt og hann her skynhragð á málefni lands- ins í heild sinni. En til pess purf- um vjer að fá íslenzkt kjördæmi, því eins . og Englendingar eru skapi farnir, er örðu^rt fyrir útlendan mann að ná kosningu par, sem þeir hafa töglin og hagldirnar. pað parf ekki að fjölyrða um pað, hvar petta kjördæmi ætti að vera. pað liggur í augum uppi, að það ætti að vera Gimli County. Auðvitað mundu ekki verða jafnmargir kjós- endur par eins og í hinum kjördæm- um fylkisins, ef ný kjördæmaskipting fer fram i vetur. En 7. gr. fer held- ur ekki fram á, að miðað sje ein- göngu við þá kjósendatölu, sem n ú er í kjördæmunum. Samkvæmt henni á jafnframt að taka tvennt ann- að til greina : kjósendatölu, eins og hún að líkindum verður innan s k a m m s og s t æ r ð k j ö r d æ m- i s i n s. Og pað blandast víst eng- um manni hugur um það, að kjós- endatala í Gimli County, einkum I Nýja-Islandi, muni hráðlega vaxa að stórum mun, og nógu er kjör- dæmið stórt. pað er því í fullri samkvæmni við loforð frjálslynda flokksins, að vjer förum fram á að Gimli County verði gert að kjördæmi útaf fyrir sig, peg- ar ný kjördæmaskipting kemst á í fylkinu, og pað er pað fyrsta, sem vjer, sem Islendingar, eigum að krefjast af stjórn hans. Emerson Times segist ekki geta lengur dulið það fyrir lesendum sínum, að pað sje gefið 8—-10 cent- um ineira fyrir hveiti sunnan við línuna, en norðan við hana. Blað- ið segir, að laugardaginn 14. þ. m. hafi húsh. af hveiti verið keypt fyrir 54 c. í Emerson, en 64 c. í Pembina og St. Vincent. Hvernig stendur á pví, að menn skuli geta borgað svona miklu meira rjett sunnan við línuna, heldur en rjett norðan við hana ? það stend- ur svo á pví, að flutningurinn á hveitinu — eins o<r öðrum vörum — er ódýrari suður frá. Hvers vegna er (lutningurinn ódýrari suður frá en hjer norður frá ? Af pví að pað eru ýins járnhrautarfjelög suður frá, sem kejipa um að inega flytja hveitið. Af pessu geta menn dá- vel sjeð, í>:rLr> I>ýði'>gu pað mundi hafa fyrir hændurna, að fleiri járn- brautir væru til, sem lægju út úr fylkinu. POLITIK A NORDURLÖNDUM. pað er einkennilegt að það er sjerstakt ólag á pólitíkinni á öllum Norðurlöndum — Danmörk, Noregi og Svípjóð — um petta leyti. Flest- um mun vera kunnugt um óstandið í Danmörku, að minnsta kosti að par sje að einhverju leyti pottur brotinn í pólitíkinni, Allt ó- lagið par er, eins og mörgum mun kunnugt, risið af pví, að meiri hlut- inn í neðri deild pingsins er alger- lega andstæður stjórninni, en stjórn- in vill ekki vlkja úr sessi, eins og hvervetna er siður, pegar svo stend- ur á, par sem stjórn er þingbundin meir en að nafninu til. þar sem nú sampykki beggja þessara parta, stjórnarinnar og neðri deildarinnar, ]>arf til pess að nokkuð geti orðið að lögum, og par sein hvorugur málspartur vill láta undan, pá er pað auðsætt, að eitthvað hlýtur að ganga. af göflunum, enda hefur svo að kalla öll löggjöf legið par niðri um nokkur 4r, og pað hefur verið pví líkast, sem óbuudið einveldi væri í landinu. I N o r e g i par á móti er þing- ræðið viðurkennt, og pað er einmitt stjórnin, sem nú situr að völdum, Sverdrups-ráðaneytið, sem hefur sleg- ið pvl föstu par í landinu. Fn „pað er hægra um að tala en í að komast“. Nú vill einmitt svo til, að einn af ráðgjöfunum hefur horið upp í þinginu frumvarp til kirkju- laga, sem pingið feldi, og vegna pess, og með pví að maðurinn par að auki er óþokkaður af meiri hluta þingmanna, pá krefst meiri hlutinn pess að hann segi af sjer — en hann vill ekki, og að minnsta kosti sumir af embættisbræðrum hans vilja líka halda í hann, og ganga pannig pvert ofan í sínar fyrri skoðanir. Ut úr þessu er að spinn- ast snörp deila, og hefur annars þegar staðið um stund, og nú eru helzt pær horfur á, að vinstri manna flokkurinn muni klofna út úr pessu tnáli, og allt ætli að fara á ringulreið, sem þessir menn höfðu verið að berjast fyrir snarplega um mörg ár. I báðum pessum löndum er póli- tíska ástandiö sorglegt. En í S v í - p j ó ð gengur pað næst pví að vera hlægilegt. par er þingræði viður- kennt, eins og 1 Noregi, og par er sannarlega frjálslynd stjórn. Síð- astliðið vor varð stjórnin undir í einu ínáli á pinginu. pað varð of- an á paf að leggja toll 4 innflutt korn, eii stjórnin var pvl mótfall- in. Hún leysti pví pingið upp og efndi til nýrra kosninga, til pess að fá að vita vilja pjóðarinnar í pessu máli. Kosningarnar fóru svo, að stjórnin varð ofan á, og allt sýndist vera í bezta lagi. par á ineðal voru al.lir pingmenn höfuð- horgarinnar, Stokkhólins, stjórnar- sinnar og móti tollinum. En svo kom heldur en ekki snurða 4 práð- inn. I Svíþjóð er kosið á miðum líkt og í Bandaríkjunum. En það eru lög þar, að standi ókjörgengur maður á einhverjum miða, þá sje allur iniðinn ógildur. Jafnframt eru það lög, að engínn maður sje kjör- gengur, sem eigi einhver opinber gjölcl vangoldin. Nú kemur pað upp úr kafinu, að einum af hinum nýkjörnu pingmönnum hafði fyrir mörgum árum láðzt að borga 11 kr. 60 aura af peim gjöldum. Af því leiddi, að ekki að eins hans kosn- ing var ógild, heldur líka allra hinna Stokkhólms-þingmannanna, en tollmennirnir, sem allir höfðu fengið færri atkvæði, eiga að setjast í peirra sæti. Við það varð stjórn- in í minni hluta 4 pinginu, og ætlar nú að segja af sjer. pað, að einum manni fyrir^ mörgum árum hafði láðzt að borga 10 kr. 60 au. (kjer um bil 3 dollara) ætlar pann- ig að geta orðið til pess að hrinda stjórn úr sæti — pvert ofan 1 vilja þjóðarinnar! -------♦ - ----------- Almennar triettir. (Framhald frá 1. síðu). Nýdáinn er Hegel, formaður hinn- ar alpekktu Gyldendals bókaverzl- unar í Kaupmannahöfn. Hegel hafði á sinn hátt injög mikil áhrif á allt hið andlega líf á Norðurlöndum. pegar norsku bóksalarnir og norska pjóðin hafði útskúfað stórskáldum sínum, pá tók hann þau að sjer á pann hátt, að hann fór að gefa út rit þeirra, hvað sem hver sagði, og varð pannig til að leggja grund- völlinn til frægðar peirra og áhrif- anna, sem þeir hafa haft 4 bók- menntir og pjóðllf Norðurlanda. Hegel gaf út flestar bækur hinna beztu rithöfunda Danmerkur, og hann hafði byrjað á útgáfu rita peirra, pegar svo stóð á fyrir þeim, flestöllum, að peir voru í óvild eða fyrirlitningu hjá alpýðu manna. Allir bókinenntavinir Norðurlanda munu pví sakna Hegels sárt. Aköf skarlatssótt geysar meðal vissra Indíánaflokka í British Col- umbíu. Manndauðinn er mjög mikill, eins og vant er að vera meðal Indíána, pegar næmar sóttir koma upp hjá þeim. Járnbrautarskýrslur Canadaveldis koma út innan skams. 524 mílur hafa verið lagðar af járnbrautum á tímabilinu frá 30. júní til 31. des. sl. ár, og vagnar farnir að ganga eptir öllum peim brautum. Auk pess hafa verið lagðar járnbrautir 352 mílna langar, sem enn er ekki farið að renna vögnum eptir. Sam- tals runnu vagnar 31. des. sl. ár eptir brautum, sem samtals voru 11,221 mílna langar, en lengd allra járnbrautanna samtals, sem lagðar voru, var 12,400 mílur. Nú er í htuggi að stofná nokkurs konar canadiska Síberíu. pað er fram með Athabasca ánni, að hugsað er til að stofna sakamanna - nýlendu, og koma byggð upp í þeim parti landsins á þann hátt. Yfir 1000 manns hafa sýkzt í haust og vetur af taugaveiki 1 Ottawa, og fjöldainargir peirra hafa dáið. Menn kenndu það ýmsum orsökum. En nú er pað komið upp úr kafinu, eptir rannsóknir, sem sambandsstjórn- in hefur látið gera, að petta var vatninu par að kenna. Drykkjar- vatn bæjarins var fullt af eitri, sem orsakar taugaveiki. S. T. Tolsma nokkur frá fylkinu Michigan hefur kvartað undan pví við Bandaríkjastjórn, að yfirvöldin í Canada hafi bannað sjer að fiska í St. Marysfljótinu, sem hann þó pykist eiga rjett 4. þrætan hefur risið út úr landamærunuin. Canada- menn segjast eiga land, par sem Tolsma var við veiði sína, en Tolsxna segir að pað heyri Banda-

x

Lögberg

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.