Lögberg - 11.04.1888, Blaðsíða 3

! stamla svo niiklu betur ab víoi, af j og lileypidóma, andlegt frelsi og frani
vara sifr, að verða loksins ekki lak-!
ar að sjer til bókarinnar, en jrömlu J
mennirnir.
I>á er kvennfjelaoiö. Um {>að
kann jeg lítið meira, en að nefna
jnið. Jeg get ekki lioyrt ]»ví til,
og gelu [»ó þess ]»ar, sem mjer er
ósjálfrátt. Fjelag ]>etta hefur geng-
izt fyrir mOrgum skemmtisamkom"
uni, sjer til liags, og ]»ótt vel tak'
ast. ]»að er sagt, ]»að eigi í sjóði
yfir s*>2()0 og ætli að verja J»eim til
einhvers góðs. Skrökvi jeg nokkru
af ]»essu, stúlkur góðar, [»ætti mjer
|»að illt að ]>urfa að taka ]»að
aptur.
liændafjelagið okkar er nú eldra
en prjevett. ]»að var stofnað haust-
ið 188», til trausts og1 fylo-is við
bændur. ]»að hefur nokkrum sinn-
um unnið fjelögum sínum hag, með J
að gangast fyrir, að ]»eir keyptu endilega fyrirskipúu um |>að, hvcrju
vörur í samlögutn; en allt of lítið
gagn hefur ]»ó verið að bví, enn
sem kotnið er. Nú er pað ein
deildin í „Bænda sambandi JJakota-
fylkis“ og er pví vonandi að að
næsta surnri. Nálægt $1000
pegar fengnir í samskota loforðum, j pvl peir skilja Jíka enskuna, mega | för,
og hjerumbil helmingur peirra kvað
nú vera borgaður. Skólaliúsið, sem
verið hefur samkomustaður safnað-
arins, pykir bæði lítið og ópægi-
legt til pess, og svo var óvíst að
uppskeran yrði jafngóð næsta ár, eins
og pað, sent nú er liðið, svo menn
yrðu pá eins færir til framlaganna,
og pví var að pessu undið.
Opt hefur verið talsvert um
s’ieinmtanir ltjer, og í vetur liefur
verið revnt að Jialda peitn uppi.
Ifelzt hafa hin ýmsu fjelög hjer
gengizt fyrir ]>ví, að leiknir væru
sjónarleikir. l^að er l>úið að leika
víst fjórum eða finnn sinnum hjer
í byggðinni í vetur, og búizt er
við einum eða tvennur leikjum
enn. Menn sækja pesskonar sam-
komur furðanlega vel, pegar telcið
er tillit til pess, að Islendingar
eiga valla eitt einasta leikrít, sem
fólki ætti að vera bjóðandi, og út-
búnaður, og margt fleira pess háttar,
lilýtur að vera mjög viðvaningslegt,
par sem bæði vanta efni og sjálfir
forsprakkarnir liafa kannske ekki
sjeð svo mikið, seni eitt leikltús á
allri sinni lífsfæddri æfi. Uað vill
saint til, að einstaka manni tekst
betur en von er til. l>að er annars
leiðinlegt að kringumstasðurnar skuli
sjaldan vera svo eptirlatar við fólk,
sem virðist liafa svo mikla ánægju
af pess konar, að leyfa pví að sjá
vönduð rit og vel leikin.
Kosningar til 7'otrn-embættanna
(5. ]». in. voru ineð lang-daufasta
móti. Sumir embættlifigar höfðu
við engan að stríða nema sjálfj
sicr. Hjer eru pó til flestar teg
undir af alls heimsins pólitík, pegar
fjör er í mönnum, pó pað sje nú
í smáum stýl, auðvitað. Menn fylgja
ýmsu, rej>úblíksri-pólitik, demó-
krazkri-pólitík, prohibition-pólitík,
pjóðernis-pólitík, ættbálka-pólitík og
persónulegri-pólitík. í 7'mr/t-stjórn-
inni okkar eru peir nú Jón Jóns-
son, formaður, og Jacob Líndal, skrif-
ari, báðir reyndir embættismenn og
góðir drengir. Öll eru embættin
skipuð af íslendingum, pó hjer sjeu
talsvert margir af öðrum pjóð-
flokkum.
Allmörg fjelög eru hjer komin á
fót. Fyrst er safnaðarfjelag,
engar liömlur sjeU lagðar á.
Fjelag þetta var stofnað 4. febr. næst-
liðinn, af sjö miinnum frá Mouutain og
Gardar. Stefna fjelagsins er tekin fram
í greininni hjerá undan, en hún er uokk-
urskoncr inngangur fyrir lögum þesa, seni
líkjast því, sem algeng fjelagslög gerast..
Það var skoðun stofnendanna, að tiest
þau fjelög, sem annaðlivort einstrengja
nteun við gamaldags hugmvndir, eður
reyna (il að reisa upp þröngar skorður
kring ttm hug og meiningar manna, væru
ekki sent bezt fallin til að glæða það,
sent svo tnikill skortur er á: frjálslegan
liugsunarhátt og sjálfsmenntun.- Œrleg
skoðun hvers þess, sem í fjelagið getur
gengið, gerir hann því ahlrei fjelagsræk-
an, ltvcrsu fáir sem lienni kunna að
fylgja; því lilgangur fjelagsins er sá, að
hver styðji annan til að verða ögn vitr-
ari og betri, án þess fyrirfram að gefa
hver eigi að játa og neita. Búiztervið,
að fjelagsmenn skipi sjer í deildir, sent
hver tim sig taki sjer til íhugunar sjer-
stakar frœðigreinar, hclzt þær. sem snerta
hin almennu spursmál vorra tíma. Svona
pví verði ineira n'aoii framveffis, er lögúð fjelög hafa verið stofnuð á nokkr-
nærri liver maður er í. í lestrar-
fjelaginu ,,(ítuio'l(>ra“ eru nálægt 50
manns. I>að á um 100 bindi af
ýmsum bókttm, flestum íslenzkum,
eiiikúm allar hinar merkari, sem út
hafa komið heima hin síðustu árin,
nokkrar enskar oo fáeinar danskar
bækur. Arstillagið er. 50 c., en auk
pess hefur fjelaginu áskotnazt tölu-
vert fyrir skemmtanir, sem pað hef-
ur staðið fyrir. íslenzku bækúrnar
eru lesnar býsna mikið, einkum af
eldra fólkinu. Unglingarnir, sem
pað á sjer nú svo öflugan bakhjall.
Bindindisfjelag er hjer llka ein-
hversstaðar til. Ekki veit jeg fjelaga
töluna; peir pekkjast heldur valla
frá drykkjumönnunutn, núna síðan
vínsölubannið komst á í Pem-
bina Co.
Hið seinasta fjelag, sem hjer hef-
ur verið stofnað, kallar sig „Hið
íslenzka menningarfjelag“. Jeg
lýsi pví ekki hjer, af pví jeg ætla
mjer að geta pess sjerstáklega, ef
ritstjóriim lofar.
Uetta er nú kannske orðið of
langt; en pess ber að gæta, að
Gardar er kominn á sjöunda vetur-
inn, og hefur aldrei kontið út í
blöðunum fyr; hanrt parf einhvern
veginn að vinna pað upp.
Ktijt/icni (r. Stejilumsson.
Nokkrum dögum eptir, að oss barst
í hendur brjef pað, sein lijer stendur
næst á undan, fengum vjer grein pá,
frá saina höfundi, sem hjer fer á eptir.
um stöðum lijer í landi, og' hafa reynzt
vel, þó enn sjeu þau ung og fámeun
Prof. F. Adler 5 New York, er upphafs-
maður þeirra.
í llið íslenzka menuningarfjelag eru
þegar gegnir um 30 manns. Arstillag er
$1,00 og |>etta ár verður talsverðu af |.vi
varið til bókakáupa. Formaður fjelags
ins er Skapti B. Brynjólfssou frá Moun
taiu og skrifari undirritaður.
Gardar 30. marz 1888.
Sfeji/tan (I. Stcp/taiuujn.
hið íslezka
M E N N I N G A R F .J E L
A G
Mannúð. Rannsókn. Frelsi.
Stefna fjelagsius er, að styöja og út-
breiða menning og siðferði, það siðferði
og ).á trú, sem byggð er á reynslu, þekk-
ing og vísindum. I staðinn fyrir kirkju-
legan flokkadrátt, vill ).að cfla mannúð
og bræðralag; í staðinn l'yrir íliugunar-
lausa játning, skynsamlega og óhindraða
rannsókn; í staðin fyrir blinda trú, sjálf-
stæða sannfsering; ogí staðinn fyrirheimsku
Yegna þess að nokkrir íslendingar lijer
í VVinnipeg, hafa spurt okkur um ferð
okkar í vetur norður með Manitobavatni,
en jafnframt hafa borizt út rangar sögur
um, hvað við höfum sagt, þá hefur okkur
hugsazt, að semla Lögbergi eptirfylgjaudi
línur, og með því láta i ljósi álit> okkar
á landi ).*r norður frá,
Frá því fyrir jól og til (>. marz liöf-
um viö, ásamt fleiri Islendingum, verið við
hvitfiskíveiðar norður við þrongslin á
Manitobavatni. sem eru um 60--70 míl-
ur fyrir norðan Alptavatnsnýlenduna.
Vatnið er þar um 3—400 faðrnar á breidd
og 20 feta djúpt. Héldur var aflinn rír
lijá olckur, og var það eðlilegt, þar sem
við komum þar ekki, fyr en bezti veiði-
tímiun var liðinn. Ailir sögðu okkur, að
aflinn væri beztur haust og vor, en minnst-
ur um miðjan veturiun. Land er þar víð-
ast lieldur lágt meðfram vatninu, en
strax og frá dregur, svo sem eina eða
tvær mllur, hækkar landið aptur. Al-
sta ðar er þar nógur skógur og nóg gras.
Þar eru margar viðartegundir, eik, syk-
urviður, askur, poplflf, og birki. Þar
skiptast sifelt á skógarbelti og grassljett-
ur, sem liggja frá austri til vesturs, og
af þeim fáu pörtum, sem við höfum farið
um í Mnnitoba, er óefað þetta land heppi-
legast fyrir þá, sem vilja stunda kvikfjár-
rœkt jafuframt akuryrkju. Þar búa með-
fram talsvert margir kynblendingar, sem
lifn á fiski (>g dýraveiðum, og lítilsháttar
af gripum; tiltölulega megn þeirheitavel
inenntir. Að vestanverðu við þrengslin
býr einn livítur maður, sem búinn er að
vera þar í 11 ár; liann kom þar fátækur,
en er nú stórríkur af gripum og fleiru;
hann liefur verzlun, en selur allt lieldur
dýrt; næsti verzlunarstaður við hann er
MiiiiitobuluniM 12 mílur frá þrengslunum.
Þegar við fóruin norður, komum við í
Alptnvntus-nýlcnduna, þar sem Hinrik
Jónsson og hans fjelagar settust að
síðastliðið sumar. Þar er gras ntikið, en
húsavið verður að rsækja eina til tvær
inílur, og eykur það óliægindi fátækum ný-
bvggjurum. Yíða má þar sjá grjót standa
upp úr á öldum og smá-runna á milli.
Undireins og norðar dregur, fjórnr til
til fimm niilur, fer lamlið að verða svip-
meira, stærri sljettur á milli liárra skóg
arbelta, og alla leið, sem við fórum
norður, var líkt land. Sumir af nýlendu-
búum eru nú Inínir að fara norður, og
sýnist þeim land þnr öllu betra, og líkiudi
til, að þeir flytji sig, þegar þeir geta.
Það reynist satt, sent lierra II. S. Líndal
sagði, þegar liann, ásamt herra Fr. And-
erson, fór þangað fyrstur Islendinga að
skoða landið. Þá áleit linnn ekki lieppi-
legt að byrja að byggja sunuar en átta míl-
um norður frá því er Hinrik (5g lians fje-
lagar tóku sjer Imstað; það er athugarert
fyrir nýkomna menn að heirnan, sem ætla
að taka sjer land, að vera ekki of fljótfærir
mcð að taka )>að, fyr en )>eir eru búnir
að leita sjer þeirra upplýsinga, sem liægt
er, lijá áreiðanlegum og lijer kunuugum
mönnum.
AVinnipeg 28. d. marzm. 1888.
I’jetur l’jetursson. Sigurður I’jetursson.
(> ilnli .?(>. iiiuet, /K88.
Sveitarstjórnin lijelt fund að Viðivöll-
unr 13. mars kl. 10 f. m. Allir með-
limir ráðsina viðstaddir.
Fumlargjörð frá síöasta fundi lesin
upi>, samþvkkt og undirskrifuð.
Brjef frá Jóni Bjarnasyni á Gimli var
iesið upp; í því beiddi liaun ráðið lijúlp-
ar, |>ar hann væri veikur og í örðugum
kringumfltæðum, og lielzt óskaöi liann, að
ráðið vildi hjálpa sjer til að komast á
sjúkraliús í Winnipeg. G. Jónsson og J.
Pjetursson: að J. Hannessyni sje falið
að semja um flutning á honum til 155110!-
peg, samkvæmt ósk lians, en sveitin
borgi kostnaðinn, ef |.arf; samþykkt.
Brjef frá fjórum öðrum fátækum fjöl
kyldum voru lesin, er öll voru um að
fá styrk hjá ráðinu.
Gísli Jónsson lagði fram brjef fráGuð-
laugi Magnússyni. sem var lesið upp.
G. M. skýrði frá, að liann liefði fengiö
brjef frá S. .1 Jackson, þingmanni fyrir
Ilockwood, og las upp katía úr brjefinu,
sem var um ).að, að S. J. Jackson vildi
;efa tíu hveit.isekki lianda fátækum fjöl-
kyldum í Gimlisveit; sömuleiðis fylgdi
ávísun upp á liveitið vestur í Stonewall.
Iivaðst G. M. afhenda þetta sveitarstjórn-
inni, til að gera við )>að, livað sem liún
vildi.
G. Jónsson og J. Pjetursson: þareð
ekki sje fje í sjóði, )á sje ályktað: að
þiggja boð S. J. Jacksons með ).ökkum,
og .1. Hannessyni sje falið, að fá ávís-
uninni víxlað í Selkirk, svo ).að fáist tek-
ið út )>ar, ef hægt er, og Lonum jafn-
framt. falið, að útbvta því á meðal þeirra,
sem hafa beðið ráðið um styrk. Sam-
þykkt.
.1. Helgason og G. Jónsson: að skrif-
ára sje faliö, að rita lir. H. .1. Jackson
og viðurkeuna með J.ökkum veglyndi
hans og meðaumkvun með fátæklingum
í Gimlisveit, og sömuleiðis lir. G. Mngn-
ússyni, og þakka lionum fyrir starfsemi
hans í þessu málefni. Samþykkt.
Fjármálanefndin skýrði frá því, sem
hjer fer á eptir: Fjármálanefnd yðar
leyfir sjer að mæla með, að K. H. Gil-
liuly í Selkirk, sje borgað $3,65 fyrir
ritföng; og liún vill mæla með, að skrif-
ara sje fnlið, að rita MnnMpiil Coiuiiiiir
sioner upp á reikning, er liann hefur
sent ráðinu, að uppliæð $68,26, sem eru
Dintriet og Cunnty gjöld síðan 1884 til
1887, og skrifari svari því, að reikningur-
inn verði ekki borgaður, fyr enn búið
er að jafna niður gjöldum í ár, því ráð-
ið liefur síðastliðið ár ekki vitað, r.ð
svéitin skuldaði þetta, og gat því ekki
jafnað því á með öðrum gjöldum.
J. Hclgason formaður.
.1. Hnnnesson og G. Jónsson:að nefnd-
arálitið 'sje samþykkt. Samþykkt.
J. Hannesson og G. Jónsson: að nefnd-
in semji nú aukalög, til aö ski]>a vega-
umsjónarmenn, sem verði N. 18. Sam-
þykkt.
Auknlögin voru samin, og með lerm
skipaðir 10 vegaumsjónarmenn í sveitinni!
gengu l-au síðan gegnum öll stig, og voiu
samþykkt.
.1. Hannesson lagöi frain frumvarp til
aukalaga um, að viss dýr sjeu ekki lát-
in gaugn sjálfala á vissum tímuni. Þau
síðan lesin fyrsta, annað og þriðja sinn,
og sanrþykkt. Með þeim voru aukalög
No. 8 og 0 mnnin úr gildi.
.1. Pjetursson lagði fram aukalagafnim
varp um, að ákveða skyldur PonmUufu
irr. Yar |að samþykkt, og með )>ví num-
in úr gildi aukalög No. 7.
G. Jónsson bar fram aukalagafrumvarp
um að ákveöa skyldur girðingaskoðara:
var samþy.kkt, og með því numin úr gildi
aukalög No. 6.
.1. Helgason lagði fram frumvarp til
aukalaga um, livað skuli álítast löggirö-
ingar; var það sam).ykkt. og með því
numin úr gildi aukalög No. 5.
.1. Ilelgasou og G. Jónsson: að .1.
Hannesson og skrifari sjeu kosnir, til að
semja um prentun á aukalögum No. 16.
17,10,20,21 og 22 í íslenzkri þýðiug, ef
þeir geta fengið það gjört fvrir hæfilegt
verð, samkvæmt því, sem ráðiö leggur
þeim fyrir. Samþykkt.
.1. Pjetursson og G. Jónssou: að skrif-
ara sje falið, að iáta vegaumsjónarmeun
vita um skipuu þeirra til ).ess starfa, og
að hann hafi gjört það fyrir 1. April.
Snm)>ykkt,
Eptir uppástungu J. Helgasonar og .T,
Hannessonar voru útnefndir PinniiUei'pern
í sveitinni. Sömuleiðis girðingaskoðanir,
eptir uppástungu J. Pjeturssonar og G.
Jónssonar.
J. Pjetursson og J. llannesson: að Stef-
áni Sigurðssyni sje borgað $3,00 fyrir
að lána hús til fundnrhalds. Samþykkt.
.J. Pjetursson og J. Hannesson: að næsti
fundur sje lialdinn á Gimli. Samþykkt.
G. Jónsson og ,1. Pjetursson: að fundi
sje slitið. Samþykkt.
(i. l'hornteitusson.
Skrifari.
77
að }>ví, livort ]>að væri ]»ess vert, að ininnzt væri
á ]>að. Hegar ]>fi varst að tala unr ]>essa skepnu,
sem liafði gcrt tilkall til manns Mrs. Evelins,
]»á sagðir ]>ú, að liún liefði verið gamalt drykkju-
svín. Það er nú mín skoðun, að kona, seni er
sokkin svo (ljúpt, geti gert hvert skanmiarstryk,
sem er — Jeg held að petta liafi fyrst komið
tnjer til að tortryggja hana—nei; jeg á við
]»að, að vera forvitin eptir, livort Mrs. Evelin
veiztu að hún ber nafnið mannsins hennar, af
]»ví að lrann grátbændi hana uui [>að á bana-
sænginni - ó, jeg er að flækjast inn 1 aragrúa
af orðum um ]>að, sein jeg hef sjálf sett sam-
an. Segið ]>jer fyrir mig pað, sem eptir er,
Sir Richard!“
„Nei, lady Howel. Ekki nema ]»jer kallið
miff ,Uick’“.
O t m
„Gerið ]>jer ]>að ]>á fyrir mig I)ick“.
„Nei, ekki enn, pegar jeg- fer að hugsa mig
um. Dick er of stutt; segið pjer. tl)iok minn
(róður’“.
„Jæja -i- lliok minn góður!“
„pakk’ yður fyrir, lady Howel. Nú væri
betra fyrir okkur að minnast pess, að maðurinn
yðar er viðstaddur“. Hann sneri sjcr við og að
Beaueourt, „Lady Howel datt pað í hug“, hjelt
Jiaiin áfram, „sein yður hefði átt að detta í hug,
oir mjer líka. JÞað var alvarleg ógæfa (eptir ]>ví,
sem hún heldur), að pjáningar Mr. Evelins í
76
Farleigh og Halford sent til skrifstofunnar, og
tryggt handa henni far með næsta skipi, sem
pangað fer — og pað er ekki á morgun, heldur
liinn tlaginn. Jeg hef lokið mjer af á liálfri
inínútu. Nú er að vður komið, lady Howel!“
„Jeg ætla líka að segja allt, sem jeg hef að
segja á Jiálfri mínútu“, sagði hún, „ef jeg get.
í fyrsta lagi“ —- hún sneri sjer við og að manni
sínum, „hitti jeg Mrs. Evelin heima hjá viiii
pínum. Hún var svo vinsamleg, að lofa mjer að
segja allt, sem jeg gat sagt, til pess að ljetta
á vesalings hjartanu í mjer. í Oðru lagi -“
Hún hikaði sTg, brosti vandræðalega, og
komst ekki lengra í sögu sinni.
Svo gerði hún játningu sína. ','leg' gp( ekki
gert ]>að, Howel. Jeg verð að tala við pig, eins
og jeg er vön, annars kemst jeg aldrei neitt á-
fram. Að segja mikið í fáum orðum, ]»að er
gáfa, sem karlniemi liafa algerlega yfirhOndina
yfir okkur í pó jeg viti ekki, hvort konurnar,
sem berjast fr rir rjettindum cikkar, muni nokkurn
tíma fyrirgefa mjer, að jeg skuli kannast við
pað. I>jcr hefur víst pótt jeg fara ruddalega
að, góði minn, að fara frá pjer í pessum llý'ti,
án pess að láta pig með einu orði vita, hvernig
á pví stæði. Saimleikurinn er, að mjer datt
nokkuð í liug, en jeg vildi pegja yfir pví (pú
veizt, að páð er haft að orðtæki, hve gamalt
fólk sje varkárt), pangað til jeg liefði komizt
]>ó “ ]>að sem e]>tir var af setningunni, ljet
hann ósagt.
„Enda ekki, ]»ó ]>ú værir laus?“ spurði hún.
„Enda ekki pá“.
Hún leit inn í næsta herbergi. „Farðu ]»arna
inn, Ilowel, og komdu a]itur með Mrs. Evelin;
]>að er nokkuð, sem jeg parf að segja henni“.
Þegar ]>að komst upp, að hún hefði farið
burt úr húsinu, ]>á olli pað engrar hræðslu um
pað, að hún hefði flúið, til pess að fela sio-.
pað voru pær lrorfur á fyrir vesaling einstæðings-
konunni, sem, að minnsta kosti, hefðu átt að geta
frelsað hana frá Órvinglun.
A pessum stutta tima, sem hún var á lieim-
ili Beaucourts, hafði hún sýnt lady Howel brjec
frá frændkonu sinni, sem fiutt hafði til Nýja Sjá-
lands með manni sínum c>g börnum, kornungum,
nokkrum áruin áður. peim liafði allt af geindð
vel; ]>au lifðu ]>ægilegu lifi, og pau fóru einskis
á mis, neina keiinarakonu, sem pau gætu trúað
fvrir að segja börnunum sínuni til. Móðirin liafði pvi
skrifað ]>essari frændkonu sinni á Englandi, og
spurt liana, hvort hún ]>ekkti nokkra (luglega
kennarakonu, sem hún gæti bent s jer á, og lu'in hnfði ■%
boðið gó>ð laun. pegar Mrs. Evplin liafði sýnt
lady llowel petta brjef, ]>á hafði hún sagl:
„Hefði jeg ekki orðið fvrir pví láni, að pjer
skylduð fá að vita um mig, ]>á mundi jeg bafa
boðizj til að takast pessa kenm-lu á liendur . jálf".