Lögberg - 30.05.1888, Síða 3

SKÝRSLA *
um búnaðarástand fslendinga í „Municipality of Argyle in the County of líoclc Lake“.
/ ' Samin í marzmán. 1888.
Fólkstala..............................
Þar af á aldursskeiðinu :
frá 1—10 ára.............................
— fullra 10—20 ára ....................
— — 20—30 — ......................
_ 30—40 — ......................
— — 40—50 — ......................
— — 50—60 ...............•....
— — 60—70 — ......................
— — 70—80 — ......................
Fjölskyldu tala.........................
Landnema —
Þar af komnir á land :
árið 1881 ...............................
— 1882 ...............................
— 1883 ...............................
— 1884 ...............................
— 1885 ...............................
— 1886 ...............................
— 1887 ...............................
— 1838 ...............................
(* Sjá aptast).
Plægt land alls, ekrur...................
442
155
64
49
83
41
29
16
K
442
103
96
7
15
20
9
14
12
2,691
Uppskera næstliðið sumar :
liveiti af 1397 ekrum .............................. 41,195 bushels
hafrar - 205 — 10,257 _
bygg - 31 _ 1,054 —
Kartöflur, sáð 239 bushels; uppskorið............ 3,165 —
Eignir.
I. I lifandi peningi :
Kyr ...........................
Yinnuuxar .....................
Geldneyti 3. ára...............
----2. —......................
---- 1. árs ...............
Hross, tamin...................
— ótamin..................
— lítil (ponies), tamin ....
— —i ótnmin ..
Sauðfje.......m................
Svín % árs og eldri ...........
Hæns .... .....................
II. í jarðyrkjuverkfærum:
Vagnar ..........................
Sleðar ..........................
Plógar ........ .................
Herft............................
Uppskeru sjálfbindarar ..........
Hreinsunarvjelar.................
Sláttuvjelar ....................
Heyhrífur .......................
Sáðvjelar .......................
Þreskivjel.......................
„Crusher“........................
Skuldir alls
342
137
50
96
294
38
9
11
4
194
167
1901
48
65
87
48
15’
23
19
18
6
1
1
Meðal gaugverð
á bessum tima.
$ 35,00
- 50,00
- 30,00
- 20,00
- 12,00
- 200,00
- 75,00
- 100,00
- 35,00
- 6,00
- 6,00
- 0,25
- 75,00
- 35,00
- 20,00
- 15,00
- 200,00
- 40,00
- 75,00
- 35,00
- 70,00
$ 9,198,00
Samanburður á efnaliag búenda þeirra, sem komnir voru á land í byggð þessari árið 1885, samkvæmt skýrslu þeirri
er samin var í febrúarraánuði það ár (sbr. blaðið „Leifur“ 2. árgang, nr. 83).
7 komnir á land 1881 r3 8 o3 'C5 U -71 •S GO a co S’- o 20 komnir á land 1883 9 komnir á land 1 1884 14 komnir á land 1885 a ri 55 a20 2 s (71 ! . L a •> co |. x 5 x a 55 co
I. Lifandi penineur: Kýr Eign O I oo s| 8 mism. Eign '01 OOl II 1 mism. Ei lO s ?n S co mism. Eign^ mism. Eign 2 2 mism. a oo bCX> •- GO r”‘ 5 - a qo
37 j 12 44 7 86 i 29 4 53 26, 16 17 51 1“ 17 44 88 14 6 r 30 i85I 16 12 5 19 51 24 4 12 40 32 24 3« 13 14 14
Vinnuuxar 13 1 2Í 3
6 5 vantarl 6 í 4 8 i
- " 2. — 11 17 13 23! 2 4 »> 10 27 28 80 12 4 18 53 12 4, »*| »1 26! ! 6 8 s
— eins árs 26 37 n 28 10 3i 23 33 31 10 8
Hross, tamin 4 10 6 o
— ótamin 4 4 1 1 »» ”
— lítil (ponies), tamin .. — ótamin. ðauðfje i 60 3 3 38 2 3 _ 22 i V 17 » >» 26 _ i 9 »» 4 2 »» 67 2 »» 63 »1 »» 8 i »» 23 1 »» 15 2 10 3 2 29 1 2 19 „ 4 2 »> »
46 15 — 31 45 39 293 49 57 10 6 18 12 3 22 19 11 „
Hæns " 105 210 111 293 259 606 347 43 246 203 24 231 207 185 5fl
„
TT. Jarðyrkjuverkfæri : 4bí 6 11 3% 0 7 11 4 6J* 12 16 21 oh 9 1 2^3 l'a 2 4 2 % 1 1
8 12 13 1 1 6 5 i 8 7 5 2 2
6 12 f 16 23 7 14 30 h 7 7 9 9 5 1
5 6 1 8 11 3 7 17 10 V 4 4 6 6 3 1
Sáðvjelar Uppskeru sjálfbindarar .... Ilreinsunarvjelar 2TÍ 3 3% 3 3 3% 3% 4 % 3 1 % 1 » % 3% 4K 4 2 4*A 3% 5'A 2 4 % 3 1 » 1 3J4 1 1 5% 1 4V 1 4% 3% 3?. »» „ »» i 3% 1% »» 1 3% 4% »» »» »» J “Vi 12J »» Jál 2K l2a »» »» 2/l ;; »» »» » »> »> »>
4 : 5 1 1 4% 3p »» íH 4h 2/61 2)4 % »» »
Þreskivjel 1 1 , » »» »» » i » » »» » •» » »» »»
1 1 1 v ’! » 173 610 „ »>
III. Plægt land alls, ekrur. 11II. Skuldir $ 208 560 ! 487 I 82E 27«. 1 26; 312! 714! 402 104014551 415 325 1025 815 5023 49 399 0 41 8| 120 ! 200 1 391 16 )! 26 í > > , 1 ‘246! ! 490) 490 53 40(J » „
Ef eigna-mismunurinn er reiknaður
til peningaverðs eptir meðalgang-
verði á þessum tima, verður hann $ 3,452,00
og þar frá dregið verð þess, sem
vantar á tölu lifandi penings frá
1885, og skuldamismunur........ $ 613,00
er þriggja ára gróði $2,839,<
E1 þessu er skipt að jöfnu milli
buendanna kemur 1 hvers hluta $ 405,i
$5,250,00 $10,495,00 $3,353,00 $4,543,00
$701,00 $3,998,00 $265,00 $490,00
$4,549,09 $6,497,00 3,088700 "$4,053,00
$303,27 $324,95 $343,11 $289,50
Athugasemdir við samanburðar-
skýrsluna.
I. í 1. flokki hefur einn landeigand-
inn orðiö fyrir stórkostlegu eigna-
tjóni síðan 1885, misst 3 hross, 10
gripi og 14 kindur m. fl., nálægt 1200
dollara virði (sbr. „Heimskringlu“ 1. árg.
nr. 7 og 8). Eigi að síður er maður sá
(Skapti Aiason) og tveir aðrir í þessum
flokki, bezt staddir að cfnnm í þess-
ari byggð. Allir komu þessir búendur
með nokkra gripi frá Nýja Islandi, en
að öðru leyti efnalausir.
í 2. fiokki er eitt gamal-
menni talið, sem ekkert á nema
landið, svo að rjettu er eignunum að
eins að skipta í fjórtán staði en ekki
flmmtán staði, eins og gert er. Aliir
komu þessir búendur með lítilsháttar
efni frá Nýja íslandi og Winnipeg, cn
örsnauðir frá föðurlandinu.
í 3. flokki eru búendur, sem komu
örsnauðir frá íslar.di, en höfðu aflað
sjer lítilsháttar eigna við daglaunavinnu
í Vinnipeg.
I 4. flokki er að eins einu búaudi,
sem kom með nokkra peninga, sem
hann liafði aflað mcð daglaunavinnu í
Winnjpeg. — Hinir allir örsnauðir. —
í búnáðarskýrslunni 1885 er talið að
tíu liafi komið á land þetta árið (1884)
en einn þeirra hirti ekki um land sitt,
svo það var seinna tekið af öðrum.
I 5. flokki eru að eins þrir, sem komu
með lítilsliáttar efni, liinir 11 örsnauðir.
í 6. flokki eru sjö búendur sem
komu liingað frá íslandi örsnauðir, en hin-
ir fimm höfðu dvalið í Nýja Islandi og
Winnipeg og höfðu lítilsháttar bústofn.
í 7. flokki eru fjórir, sent komu
liingað örsnauðir, tveir með iítiisháttar
efni, annar á að geta $300.
í 8. flokki eru 10, sem komu frá
íslandi í sumar sem leið, 9 örsnauðir,
einn með nokkur efni. Tveir eru ung
ir menn, sem litið eiga.
II. í byggðinni eru sjö fjölskyldur
með samtals 85 manns, sem ekkert
land eiga, og er eign þeirra í lifandi
peningi og verkfærum innifalin í aðal-
skýrslunni hjer að framan, sem sje 10
kýr, 3 geldneyti tvævetur, 9 ársgamalt,
eitt hross taraið (pony), 3 ær, eitt svín,
58 hæns; % sláttuvjel, % lirífa, einn
vagn. Þessa þarf að geta, til þess að
firrast ósamliljóðan aðalskýrslunnar og
samanburðarskýrsl unnar.
III. Til þess að sýna mismun á efna-
hag manna hefl eg brcytt lifandi pen
ingi og verkfærum tveggja búenda, mest-
megandi og minnstmegandi, í hverjum
flokki fyrir sig, í peninga, með því
verði sem sett er á hverja einstaka
tegund í aðalskyrslunni. Skuldir eru
frádregnar.
Af þeimi, sem komnir eru á land, eru
mestmegandi:
1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888
$ 1918 1232 1187 1660 1361 335 449 315
minstmegandi
1881 1882 1883 1884 1885 1888 1887
$ 830 523 493 193 187 20 47
1888 cru "4, sem ekkert eiga.
Mestu og beztu eignina teljum vjer
löndin með liúsum og plægingum, það
er að segja á þeim stöðvum, sem þau eru,
þar sem loptslagið er lieilnæmt, frjó-
söm jörð og markaður nálægur; og ein-
ungis þessi eign, og þessir kostir er það,
sem viðheldur glaðri von vorri um góða
framtið, þrátt fyrir það, þó hveitirækt-
in hafi, ailt að seinustu uppskeiu
gcflð sára litinn arð, bæði af okkar
völdum og tíðarfarsins. Fyrsta uppskera
vor, 1882, var svo lítil, vitanlega fyrir lítið
plógland í bj'rjun búskaparins, að liún,
þrátt fyrir ríkulegan kornvöxt, full 30
bushel af ekru hverri, var litlu meiri
en til mölunar og útsæðis fyrir heim-
ilin. Onnur uppskera 1883, tæp 15 bush-
el hveitis af ekru, svo frosið, að ekki
þótti meir en svo til þess vinnandi að
draga það 40 til 50 mílur, áleiðis, tii
markaðar. Þá var of seint sáð og hveit-
ið seint til að gróa fyrir þurviðri, svo
eUki varð uppskorið fyr en eptir fyrstu
frostnótt milli 7. og 8. september. Þriðja
uppskera 1834, 11% bushel hveitis af
ekru til jafnaðar, ófrosið, en lijá 34 bú-
endum aðeins af 463 ekrum eða alls
8072 bushel. Meðal hveitiverð það ár
1884— 85 58 cts. bushelið. Fjórða upp-
skera 1885, 20 bushel hveitis af ekru,
frosið. Verð á frostnu hveiti það ár
1885— 86 frá 25 til 50 cts. bush: eptir
mismunandi skemdum, en töluvert meira
af hveitinu seldist fyrir neðan meðal-
verð, 35 cts., en fyrir ofan það. Að eins
örfáir bændur (4 eða 5) voru búnir að
slá nokkurn hluta hveitis hjá sjer áð-
ur en frostið náði til að skemma það
(aðfaranætur 24. 25. og 26. ágúst) og
fengu þeir hæsta verð á ófrosnu hveiti,
63 cts. bush. Fimmta uppskera 1886,
ákaflega rír fyrir ofþurka, þar sem ná-
lega engin væta kom úr loptinu á öllu
sumrinu, 9 busli. hveitis af ekru til
jafnaðar og sára litið til að selja-
Sjötta uppslcera á næstliðnu liausti
ágæt, 29)-£ bushel af ekru til jafnaðar
(40 mest, 20 miunst); mikið til að selja
og stutt leið til markaSar í Cypress og
Glenboro, stytst 4, lengst 9 mílur.—Verð
á hveiti 48 til 52 cts. bush.; meiri
hlutinn liorgaður með 50 cts.
Þeir sem ekki höfðu skattgildar eign-
ir í lifandi peningi næstl. ár, borguðu í
bvggðarsjóð $5,88 í „Brú“ skólasókn og
og $7,63 í „IIeklu“ skólasókn. Af skatt-
gtldum eignum í lausafjo, yfir 500 doll-
ara virði, er goldið 1% mills af hverju
dollarsvirði eður 12% cts. ef hverjum
100 dollurum.
*) Á þriggja ára tímabilinu frá því
skýrla var samin. í febrúar 1885 til
bvrjunar marzmán. 1888 liafa fa'ðst 53
börn, dáið 19 mans (13 börn, 6 full.
orðnir). — Suni börnin fluttust veik, með
emigröntum, inn í nýlenduna.
Jón Ólaýsson.
119
að honuin sjálfur, og Good kapteinn gerði mjer
f>ann greiða að fara með mjer“.
«Já“ sagði kapteinninn, „jeg hafði ekkert
annað að gera, eins og pjer sjáið. Sjóliðsstjórnin
hafði rekið mig burtu með hálfum mála, svo að
jeg skyldi drepast úr iiungri. En nú viljið pjer
ef til vill gera svo vel, að segja okkur pað,
sein pjer vitið eða hafið heyrt um penna gentle-
mann, sem kallar sig Neville“.
II. kapít.vJi.
Munnmælin u in n á m a S a 1 ó m o n s.
„Hvað er pað, sem pjer heyrðuð um ferð
bróður míns í Bamangwato?“ sagði Sir Henry,
pví jeg pagði og fór að troða í pipuna mína,
áður en jeg svaraði Good kapteini.
„Jeg heyrði petta'1, svaraði jeg, „og jÐg hef
aidrei minnzt á pað við nokkra lifandi manneskju
fyr en nú. Jeg heyrði, að hann hefði lagt á
stað til náma Salómons“.
„Náma Salómons!" hrópuðu báðir tilheyrend-
ur mínir i einu. „Hvar eru peir?“
,,t>að veit jeg ekki“, sagði jeg, «on jeg veit,
hvar sagt er að peir sjeu. Jeg hef einu sinni
sJeð tindana á fjöllunum, sem að peim liggjib en
pað var hundrað og prjátíu mílna breið eyðimörk
milli min og peirra; og jeg veit ekki til að
nokkur hvítur inaður hafi nokkurn tírna koniizt
jhr pá eyðimörk, að undantekuum eiuum. En
118
engar frjettir af bróður mínum, pó að jeg skrif-
aði honum hvað eptir annað. Hann hefur sjálf-
sagt aldrei fengið brjefin. En eptir pví, sem
tímar liðu fram, fór mjer að verða æ órórra út
af honum. Jeg fann, Mr. Quatermain, að ekki
verður hjá pví komizt, að manni renni blóðið til
skyldunnar“.
„Það er satt“, sagði jeg, pví að mjer datt
hann Henry, drengurinn minn, í hug.
„Jeg fann, Mr. Quatermain, að jeg mundi
vilja gefa helming eigna minna til pess að fá
vissu fyrir að George, bróðir minn, eina skyld-
mennið, sem jeg átti, væri heill á hófi, og að
jeg ætti að fá að sjá hann aptur“.
„En pjer gerðuð pað aldrei Curtis“, hratt
Good kapteinn út úr sjer, og leit um leið
skyndilega framan í liinn mikla ínann.
„Mr. Quartermain, eptir pví sem tímar liðu
fram varð lajer meira og meira annt um
að fá að vita, hvort bróðir minn væri lifandi
eða dauður, og að fá hann heiin aptur, ef hann
skyldi vera lifandi. Jeg fór að grenslast eptir
pessu, og pannig fjekk jeg meðal annara frjetta
brjefið yðar. Frjettirnar í brjefi yðar voru góð-
ar, pað sein pær náðu, ]>ví að pær sýndu að
George hafði nýlega verið á lífi; en po:r náðu
ekki nógu langt. Og svo að jeg verði ekki of
langorður, pá læt jeg mjer nægja að segja yö-
ur, að jeg rjeð af að fara sjálfur á stað og leita
115
Svo varð pögn.
„Mr. Quatermain“, sagði Sir Henry svo allt
í einu, „jeg býst við að pjer munið ekkert vita
um, og ekki geta gizkað neitt á, hvernig á pví
stóð að bró — að Mr. Neville fór pessa ferð
norður eptir, nje hvert ferðinni var heitið?“
„Eitthvað heyrði jeg um pað“, svaraði jeg
og pagnaði við. Mig langaði ekkert til að fara
að tala um pað mál.
Sir Henry og Good kapteinn litu hvor til
annars, og Good kapteinn hneigði höfuðið snöggv-
ast lítið eitt áfram.
„Mr. Quatermain“, sagði Sir IJenry, „jeg
ætla að segja yöur sögu, og leita ráða hjá yður,
og ef til vill hjálpar. Umboðsmaður niinn, sem
sendi mjer brjefið yðar, sagði að jeg mætti
skilyrðislaust reiða mig á vður, pví að pjer vær-
uð, sagði hann, alpekktur í Natal og allir bæru
virðingu fyrir yður, og sjerrtaklega væri orð á
pví haft, hve pagmælskur pjer væruð“.
Jeg lineigði mig og drakk svo nokkrð af
wliiskyinu, til pess að leyna fátinu, sein á mig
kom, pví að jeg læt ekki mikið yfir mjer --- og
svo hjelt Sir Hcnry áfram :
„Mr. N eville var bróðir minn“.
„Æ!“ sagði jeg og hrökk saman, pví að nú
vissi jeg, hver pað var, sem Sir Henrv hrffði
minnt mig á, pegar jeg sá hann fyrst. Bróðir
hans var rniklu minni maður og hafði dökkt