Lögberg - 11.07.1888, Blaðsíða 2

r
LÖGBERG-
MIDVIKUD. II. JÚLÍ 1888.
U T G E F E N I) U 11:
Sigtv. Jónasson,
Bcrgvin Jónsson,
Arni Friðriksson,
Einar Hjörleifsson,
Olafur Þórgeirsson,
Sigurður J. Jóknnnesson.
Allar upplj'singar viðvíkjandi verði á
nuglýsingum í „Lögbergi" getn meun
fengið á skrifstofu blaðsins.
Ilve nær sem kaupendur Lögbergs
kipta um bústað, eru jeir vinsamlegast
beðnir, að sendn skriflegt skeyti
um Jaið til skrifstofu blaðsins.
Utan á öll brjef, sent útgefendum „Lög-
bergs“ eru skrifuð víðvíkjandj blaðinu,
rctti að skrifa :
Tlic Lögberg I’rinting Co.
14 Korie Str., Winnipeg, Man
KOSNINGARNAK.
1 dag fara kosningamar fram.
I dag verður skorið úr því, hvort
Iiin núveraitdi stjórn á að fá færi
á að ljúka við að koma niáluin
fylkisins í það horf, sem frjáls-
lyndi flokkurinn lijer í fylkinu
hefur til tekið í stefnu-grein
um sínum, sem áöur hafa verið
prentaðar í Lögbergi, eða hv.ort
nú á þegar að svipta hana völd-
unum— að því, er oss virðist, fyr-
ir sakleysh
Lögberrj liefur aldrei verið neitt
flokksblað. ]mö hefur ekki óskað
eptir styrk annara en lesenda
sinna, og heldur ekki notið styrks
frá öðnnn. ])eim vill það því að
sjálfsögðu fyrst vinna gagn. ])að
álítur það cngan veginn til ltagn-
aðar fyi'ir þá lesendur sína, sem
búa í þessu fylki, að annar póli-
tíski flokkurinn fái um aldur og
æfl töglin og hagldimar í fylk-
inu. ])að óskar af heilum liug að
hvorugur flokkui’inn verði að lít-
ilmagna. ])að óskar að þeir eflist
báðir, eflist að sjálfstæðum, hugs-
andi mönnum, að pólitískri þekk-
ing og hyggindnm, að pólitískri
siðgæði og ráðvendni.
En það hjelt því fram í byrj-
tin litkomu sinnar, að það hefði
verið vel farið, að frjálslyndi
flokkurinn tók við stjórnartaum-
unum. Og það heldur hinu sama
fram enn. Stjórn íhaldsmanna hafði
mistekizt að fá því verki fram-
gengt, sem fylkið hafði einkum
falið henn á hendur að koina til
léiðar. það var því ekkert eðlilegra,
en að hinum væri geflð færi á
að reyna sig, eins og líka varð.
Og af því að stjórn frjálslynda
flokksins hefur að öllu samanlögðu
reynzt vel, þá virðist oss alsend-
is ástæðulaust að víkja lienni frá
í þetta sinn.
Auk annars, sem hún hefur
komið í það horf, að allur þorri
manna hlýtur að fallast á það, þá
hefur hún fengið einkarjettindi
Kyrrahatsl irautarinnar afnumin
fært niður kostnaðinn við stjórn
fylkisins, lagt langt um meira fje
til alþýðumenntunar en áður hef-
ur verið gert, komið því skipu-
lagi á reikninga fylkisins, að hægt
er að botna í þeim—sem áður var
ómögulegt—og endtirskipt kjördæm-
unum þannig að hver einasti mað-
tir kannast að minnsta kosti vjð
það, aö fyrirkoinulagið sje nú svo
langt um betra en áður, að það
sje ekki saman berandi.
])að eru til tvær meífinres'lur
■seni menn fara eptir við kosn-
ingar. Önnur er sú, að greiða
atkvæði með þeim mönnum, sem
styðja vilja þau mál, sent menn
vilja fá framengt — sú regla,
sem flestir þeir fara eptir, sem
eitthvað bera skynbragð á þjóð-
mál, og láta sjer annt um þati.
Og eins og hjer hagar til í land-
inu, verður það hjer um bil það
sama, sem að styrkja einhvern
vissan pólitiskan flokk, einhverja
vissa stjórn. ])eir, sem því vilja
kjósa eptir þessari reglu, og á-
líta jafnframt að Greenway-
stjórnin hafi staðið vel í stöðu
sinni, þeir eiga að kjósa þau
þingmannsefni, sem hana ætla að
styrkja á þingi.
Svo er hin rejilan. Hún er sú,
að kjósa jafnan þann mann, sem
íiiaður hyggur að sje færastur og
vandaðastur af þeim, setn utn er að
velja. Og margir þykjast vilja kjósa
eptir henni. Að því er henni
viðvíkur, skulum vjer að eins
minnast á þingmannaefnin í Winni-
pegbæ — enda verða Winnipegbú-
ar þeir einu lesendur vorir, sem
sjá þessa grein . áður en kosning-
unttm er lokið. Vjer þorum ó-
hætt að fullyrða að þeir herrar
Isaac Campbell, I). H. McMillan
og Lyman M. Jones muni af
flestum vera taldir meir en jafn-
okar mótstöðumanna sinna — að
þeim alveg ólöstuðum. þingmanna-
efni frjálslynda flokksins hjer í
bæntim ertt allir menn, sem al-
þekktir eru að miklum hæfilegleik-
um og mikilli pólitiskri þekkingu,
og þeir eru af öllttm viðurkenndir
ur hafi orðið af göngunni ; því
henni hefur linnt uin stund. Og
árangurinn er þessi, eptir því, sem
hann sjálfur segir:
Þeim litliij hlunnindum, sem
Canadmtjörn hefur veitt ídenzk-
um innfiytjendum, œtlar hún
framvegis aff svipta þá.
Hann hefði getað bætt öðru
atriði við, sem hann getur ekkert
um í greininni:
Þud hefwr aldrei veriS jafn-
mikið ólag á, nje jafnmikil óá-
nœgja með meðferð íslenzkra inn-
flutningsmála, eins og síðan hann
fór að skipta sjer af þeim.
Hann hefur sannarlega ekki
gengið til einskis. það er mælt
að hann ætli að fara að hefja
göngu sína á ný, en umferðar-
svæðið muni eiga að verða Banda-
ríkin. Vjer óskum þeim til
lukku.
FYLKISS T J 0 Itl N N N Ý I.
að vera sómamenn.
GVHINGURINN GANGANDI.
Herra Frímann B. Anderson hcf-
ur síðustu 3—-4 árin farið í föt-
in hans, þessa æfagamla, alkunna
ferðamanns, sem þessi greinarstúf-
ur heitir í höfuðið á, Allt af
hefur hann verið á ferðinni, laf-
móður, frá einu húsi til annars,
frá cinum auðmanninum til ann-
ars, frá einni borginni til ann-
arar, frá einni stjórninni til ann-
arar, — á sífeldu róli hefur
hann verið, dag og nótt, viku
eptir viku, mánuð eptir mánuð,
ár eptir ár.
Hann hefur borið af fyrirmynd
sinni, Israelítanum, að því leyti,
að á þessari göngu sinni hefur
hann sent út þau óumræðileg kynst-
ur af brjefum, sem munu verða
að niiimum höfð í þessu landi um
fyrstu áratugi. Og þcgar þess er
gætt að 20—30 appköst hafa ver-
ið gerð að mörgum af þessum
brjefum, þá fær það víst engum
dulizt að mikil hefur áreynslan
verið. þar á móti liefur þess aldrei
heyrzt getið, að göngumaðurinn
hebreski hafi nokkurn tíma feng-
izt svo mikið við ritstörf, sem að
að draga til nafnsins síns. En
svo er þess að gæta að Gyðing-
urinn hefur gengið svo miklu leng-
ur, og það vcgur auðvitað brjefa-
skriftirnar upp-—þó aldrei nema
uppköstin hafi verið mörg.
En það er að vissu leyti öðru
að Israelítinn verður að beygja sig
í duptið fyrir Islendingnum, ef
nokkur sanngirni er í honum.
það hefur aldrei heyrzt á neinu
að Gyðingnum hafi nokkurn tíma
orðið neitt ágengt með öllu sínu
ferðalagi, nje að hann hafi eigin-
lega ætlað sjer neitt, hafi haft neitt
inark og mið. Auðvitað hefui'
herra Frímann B. Anderson á-
stríðu fyrir ferðalagi, cn hann hef-
ur þó ekki allt af verið á ferð-
inni að eins vegna ferðanna sjálfra.
Hann hefur jafnframt allt af ver-
ið að vinna fyrir Islendinga,
að fslenzkum innflutningi til Cana-
da. Löndum sínum hefur hann
helgað þessa miklu göngu.
Hann gerir grein fyrir því í
síðasta rir. blaðs síns, hver árang-
John Christian Hchvdtz, hinn
nýi fylkisstjóri Manitoba, er af
Dönum kominn í föðurætt, en
Ii'um í móðurætt. Faðir hans var
kaupmaður í Ainherstburg, Ont.,
og þar fæddist Schultz árið 1840.
Hann stundaði skólanám við Ober-
lin-skólann í Ohio, og síðar lækn-
isfræði við drottningar-háskólann
í Kingston og Victóríu-háskólann
daveldis, var sá, að fræða menn
um hinar miklu eignir, sem Cana-
daþjóð á í stóra Mackenziedaln
urn, og þess greiða mun minnzt
með þakklæti og hann inikilsinet
inn hjá hverjum manni, sem á
skilið að kallast Canadamaður.
það virðist svo sem því þafi ver-
ið tekið vel í Manitoba að Schultz
var gerður að fylkisstjóra í þessu
fylki, þar sem hann byrjaði hlut-
töku sína í almennings málum, og
sem nafn hans hefur svo lengi
staðið í sambandi við; og það er
vonandi að heilsa lians megi
ná sjer svo aptur að hann fái
notið til fulls heiðurs þess, sem
fallið hefur í lians skaut. Við komu
lians til Winnipeg sem fylkisstjóra
þar stingur í augun munurinn á
í Coburg. þegar liann hafði tek-
ið læknispróf, fór hann til Norð-
vesturlandsins canadiska, sem þá
var undir stjórn Hudsonsflóa-fje-
lagsins. Hann settist að sem lækn-
ir að Fort Garry, sem nú er
Winnipeg, og fjekkst jafnframt
við skinnaverzlun. þegar Riel fór
að undirbúa fyrri uppreisn sína
í Manitoba og rejmdi að sporna
við því að landið innlimaðist í
Canada, þá gerði Dr. Schultz allt,
ástandinu nú og þegar þessi lands-
hluti fyrst komst undir canada-
diska stjóm. Winnipeg hefur orð-
ið á fáum árum blómlegur bær-
„Fort Garry“ er nú ekki lengur
til. Uppreisnar-stjórnin, sem þá
var, og ekki var til að lienda
gaman að, virðist nú lítið meira
en draumur. Landið, sem svo
lengi lrafði verið lokað fyrir ver-
öldinni fyrir utan það, hefur nú
verið opnað fyrir menntuninni,
framförunum og járnbrautunum,
sem ná allt til Kyrr'ahafsins; og allir
kannast við það að það muni verða
heimkynni millíóna. þegar Canada
hugsar með ánægjutilfinningu um bið
mikla land, sem hún héfur tryggt
sjer þar norðvestur frá, þá ætti
þjóð hennar ekki að gleyma þeim
greiða, sem Dr. Schultz, Boulton
majór og hinir hugrökku Ijelag-
ar þeirra gerðu henni árið 18ti9—70
og hættu með lífi sínu.
(The Empire.)
Kyrrahafsbrautarfjelagið lofað mjer
að pað skuli vera eins lijálpsamt
ísleiidingum í jæssuin sökum eins
og mögulegt er, og jafnframt að
llutningar skuli verða eins ódýrir
eins o<r framast er unnt. Osr he<r-
o o I o
ar jiannig stendur
J>á gerir
minnst til, hvaða nafn gufuskijia-
fjelagið liefur, hvort J>að heitir
Allanlína eða Tliomsonlína.
Dað er margt, sem parf að gera
í pessu efni, og pað ríður á að
allt sje gert, sem hægt er. Land-
ar ! Isinn er brotinn; takið nú til
starfa, og gerið Jrað sem yður er
inörm]e<rt.
O O
Jeg bar ]>etta fram á einum
fundi, sem var haldinn af íslend-
iniíum í Winnipeg, en J>að var
líkast J>ví sem allir væru sofandi í
J>essu tilliti. Jeg vona að J>eir fari
nú að vakna, og reyni til að fá
sína fjörugu liesta heinian af Fróni,
og geti svo sýnt að íslenzkir hest-
ar standa ekki á baki annara hesta,
pá J>eir sjeu smærri.
Jeg skal halda J>essu verki mínu
áfram, ]>ó mig vanti stundum tíma
til að sinna J>ví eins vel eins og
ætti og ]>yrfti að gera.
Jónas Jiergman.
EIÍ KIRKJAN MfíÐ EÐA MÓTl
FRJÁLSRI RANNSÓKN?
Ritstjóri Lögbergs geri svo vel
að lj á ]>essum línum rúm í blaði
sem hann gaL til þess að vinna sínu.
á móti uppreiiwiarhöfðingjanum; en Jeg hef sjeð í einu Islen/.ku
hann var ofurliði borinn og hon- blaði auglýsingu frá Thomson-lín-
um varpað í dýflissu ásanit fjölda unni uin, að hún ætli að flytja
annara manna, sem báru hlýjan fólk og gripi frá íslandi, og að
hug til Canada. Schultz hefði þá
verið skotinn, ef honum hefði
ekki tekizt að koinast undan og
flýja út úr landinu á snjóskóm,
tíeiri hundruð mílur. þeir, sem
muna eptir Dr. Schultz, þegar hann
kom til Ontario úr þessari inerki-
letru ferð, munu minnast hávax-
ins, valdmannslegs manns; þráð-
beinn var liann, fullur af þreki,
holdskarpur, með hörðum vöðvum,
djarfmannlegu enni og hvössum
auguin. Svona var hann ásýnd-
um, þessi maður, sem leit út eins
og fyrirmynd allra landnámsmanna
og þegar við það er bætt hug-
prýði og staðfestu, sem aldrei
brást, jafnvel ekki frammi fyrir
dauðanum, þá liafa inenn nákvæma
lýsing af Dr. Schultz, þegar hann
kom til Ontario og höfuðstaðar
Canada eptir þessa hættuför úr
höndum Riels. þegar Manitoba
varð að fylki í sambandinu, var
Dr. Schultz valinn þingmaður fyr-
Lisgar, árið 1871. því sæti hjelt
hann þangað til árið 1882; þá
náði hartn ekki kosningu, en var
O '
settur inn í öldungaþingið það
sama ár. Dr. Schultz var nytsamur
þingmaður, bæði í neðri málstof-
unni og öldundaþinginu. Hann
var gagnkunnugur Norðvestur-
landinu, og hann lagði sjerstaka
rækt við að kynna sjer hag þess,
og ástand þess var aðalefnið í
ræðuin þeim, sem hann hjelt opin-
berlega. Opt var hann yfirkom-
inn af veikindum, stundum varð
liann nálega raddlaus og ljós merki
mikilla þrauta sáu.st á andliti
hans og líkaina, en þó sýndi hann
jafnan svo mikið þrek og þolgæði
í því að fá framgengt þeim ráð-
stöfunum, sem hann íáleit að yrði
Norðvesturlandinu til hags, að það
var aðdáanlegt. Síðasti greiðinn,
sem hann gerði þcssum parti Cana-
Iiún skuli gera eins vel við vestur-
O
fara eins og liver önnur lína, sem
liefur flutt landa frá ískmdi.
Dar eð jeg er aðalforsprakki
(>essa fyrirtækis, ætla jeg að fara
fáum orðmn um J>að. Jeg tók til
starfa síðastliðið liaust (1887), og
fór til C. I’. R. fjelagsins, og lagði
uppástungur inínar fyrir J>að; ejitir
að jeg hafði lagt ]>að niður fyrir
pví, sem jeg áleit nauðsynlegt í
J>essu efni, fjekk jeg J>að til að
fara að skipta sjer af raálinu og
reyna að gera samninga við eitt-
hvert gufuskipafjelag uin að takast
J>etta á hendur. Svo var farið til
Allanlínunnar. og reynt að fá hana
til að taka ]>etta að sjer, en J>að
gekk ekki. Hún ritaði stóreílis
skjal, taldi á pessu tormerki ein,
og áleit ómögulegt að fá J>essu
framgengt. Mjer J>ykir óparfi að
geta pess alls, sem hún færði til
á móti fyrirtækinu, nema ef fólk
óskar ejitir pví.
I>ar varð ]>á fyrsti pröskuldurinn
fyrir mjer, og J>urfti jeg nú að
sanna að ]>etta væri allt endaleysa
og ástæðulaust, sem Allanlínan
hafði borið fyrir sig. Jeg sýndi
svo fram á að pað væri nóg af
öðrum fjelögum, sem yrðu fús á
að taka ]>etta að sjer. Svo var
gerður samningur við Thoinsonlín-
una um að hún skyldi takast petta
á hendur nieð aðstoð Kyrraliafs-
brautarfjelagsins. Thomsonlínan sernli
pvl næst umboðsmann sinn til ís-
lands til pess að undirbúningur
iræti orðið sem allra fvrst.
o •/
Jeg hef einnig sjeð auglýsingu
i saina blaðinu frá uipboðsmanni
Allanlínunnar um, að pað sje vit-
laust fyrir útflytjendur að reiða
sig á Thomsonlínuna, nema peir
viti, hvernig samninga hún hefur
gert við Kyrrahafsbrautarfjelagið.
Jeg get fullvissað landa um, að
allir peir samningar eru gerðir milli
fjelaganna, sem á ríður, og hefur
Útdráttnr ýr frjálsum untrieðum á kirljn-
pinjjinti á Mouiitnin.
(Niðurl.).
Sknpti Jirynjiápton sagði að prestum
liefði jafnan teki/.t að hæða og spotta
sína mótstöðumenn, einkum þegar þoir
(prestarnir) befðu liaft litlar sannanir
fram að bera. Hjer væri nú líka liæg-
urinn á fyrir þeim, þar sem mótstöðu-
menn þeirra væru allir „óskólagengnir
bændur". Ilann hjelt onn fram liinu
sama uni Andover College. Menningar-
fjelngið liefðu presturnir nlgerlega mis-
skilið; það væri ekki stofnað til |.ess aö
veita kristindóminum neina móstöðu.
Sjálfur kvaðst fit'ðumaðin'iim hnnröTJett
á kristinilómnum, eins og hann væri nl-
mennt boðaður í kirkjunni, en |.að kæmi
Menningaífjelaginu ekkert við. ltæðuin.
kvaðst liafa látið skoðanir sínar viðvíkj-
andi |.eim málum í ljósi á opinberum
fundum, og aldrei farið í neina laun-
kofa með þær, en |.að liefði jafnun ver-
ið utan fjelagsins. — Þar sem sjera Fr.
Bcrgmanu vildi gera lítið úr Kobert
Ingersoll, þá lijelt ræðumaðurinn því
fram uð rit lians væru ólirakin þann
dag í dag. Það virtist og heldur ekki
svo sem allir mótstööumenn Ingersolls
gerðu jafnlitið úr lionum eins og
sjera Fr. B. Gladestone hefði á gamals-
aldri fundið ástæðu til nð fara að rita á
móti lionum, og mundi þó sá maður
hafa annað að gera en fást við nlsendis
ómerka menn, sem ekki væri talandi
um nema með fyrirlitningu.
E]>tir þetta urðu umræðurtiar um stund
mjög á við og dreif, og komu aðnlum-
tals- efninu mjög lítið við. Frjettaritari
Lögbergs hvíldi sig því.
Kimtr Hjörleifuon fjekk því næst orð-
ið. Hann sagðist ekki hafa ætlað sjer
að taka til máls í kvöld, og væri því
alls ekki undir það búinn. En hann
iangaði til að heyra eitthvað nákvæm-
ar en komið liefði enn fram viðvíkj-
andi þessu þýðingarmikla máli, og nú
væru menn farnir að talh um allt ann-
að. Kvaðst því standa upp til að leiða
menn aptur að efninu. Það vreri ekki
mikið liyggjnndi á því, þó að
kirkjnn bannnði mönnum ekki rann-
sóknir, því eins og áður liefði verið
tekið fram, r/œti hún það ekki, )>ó liúu
vildi. Um kirkjunum á miðöldunum
hefði verið allt of mikið talað í kvöld;
það væri svo sem auðvitað að luín
liefði ekki leyft frjálsa rannsókn, en
það liefði lieldur ekki verið við því að
búast, því að hugmyndin liefði naumast
verið til. Það væri og valt að reiða
sig á það, sem einstakir meðlimir kirkj-
unnar segja um þetta mál nú á ilögum,
og það þó að þeir væru aökvæöamenn,
því að þetta virtist enn vera ágreinings-
atriði innan kirkjunnar. Kæðumaðurinn
færði til stuðnings sínu- máli tvær rit-
gerðir sína eptir hvorn liátt standandi
embættismanninn í ensku kirkjunni, rit-