Lögberg - 09.01.1889, Side 3

umannsins hjer, svo við getum fyr-
irgefið allt, sem okkur hefur verið
rangt gjört. — Og jeg þori að full-
yrða, að meiri hluti Islendinga hjer
geta nú með ánægju rjetta löndutn
á Islandi bróðurhöndina, og inunu
af alefli styðja að viðreisn Islands,
ef byrjað er á p>vl verki með fullri
alvöru; {>vl prátt fyrir allan upp-
blástur og eyðilegging, harðýðgi
náttúrunnar og afskekkju landsins,
álitum við að viss fólksfjöldi geti
lifað par góðu lífi. En mjög mikil
breyting verður að komast á allt
fyrirkomulag, eins og að framan er
tekið fram, áður en fólkinu 1 heild
sinni getur vegnað vel.
Nú skal jeg stuttlega benda á
það, sem jeg álít að mest standi
velsaeld manna á Islandi fyrir prif-
um, og hvað purfi að gjöra til að
bæta úr vandræðunum, og geta
menn á Islandi svo dæmt um, hvort
við hjer vestra hugsum nokkuð um
þeirra mál, og hvort við höfum
nokkurt vit á þeim eða ekki. Mjer
getur undir engum kringumstæðum
tekist verr en peim, sem ritað hafa
um þetta mál að undanförnu, að
minnsta kosti ef dæma skal eptir
árangrinum, sem orðið hefur af rit-
gjOrðum peirra. Jeg man heldur
ekki til, að nákvæmlega hafi verið
sýnt, hvernig kippa skuli hinu og
þessu 1 lag. Mig minnir að flestir
hafi ekki komizt lengra en að benda
á að mörgu þyrfti að kippa í lag,
og vona að hinar nauðsynlegu breyt-
ingar komist á einhvern tlma.
Systurnar.
Fptir Alfred Tennyson.
Við tvær vorum systur af sömu rót:
í sjón bar hún fegurri yndismót.
Það þýtur í trjám og turnum há.
Þær fylgdust að, og hún fjell svo ung;
fram því knúði mig hefndin )>ung.
Ó, fagur var jarlinn í sjón að sjál
Hún dó, hún fór i |>á feykna glóð:
hún feðra sinna smánaði blóð.
Það kveinar i trjám og turnum há.
Jeg sat um i>að að sigra hans ást,
en svo leið tíminn að )>að brást.
Ó, fagur var jarlinn í sjón að sjál
Af virtum gerði jeg veizlu beim;
jeg vann hans ást, jeg teygði’ hann lieim.
Það beljar í trjám og turnum há.
Og eptir kvöldverð á beði blítt
við brjóst mín lagði’ hann sitt höfuð fritt.
Ó, fagur var jarlinn í sjón að sjá!
Jeg kyssti’ lians hvarma höfgum frið’:
hann hvíldi nú öruggt brjóst mín við.
Það grenjar S trjám og turnum há.
Til hans jeg hatur lieivizkt bar,
en hjartans kær mjer hans fegurð var,
j>ví fagur var jarlinn í sjón að sjá!
í hljóðleik nætur jeg hóf mig á stjá:
Hvassan sltyggði’ eg minn daggarð þá.
Það dunar í trjám og turnum há.
Og þávar svefn-bundið þrek hans ogmegn,
og þrisvar sinnum jeg rak hann 1 gegn.
Ó, fagur var jarlinn í sjón að sjá!
Jeg greiddi’ hans lokka, jeg lukti hansbrá.
Likið var veglegt nú að sjá.
Það þýtur í trjám og turnum liá;
jeg vafði )>að líni, nð venju lands,
jeg varp því að fótum móður lians.
Ó, fagur var jnrlinn í sjón að sjá!
Þýtt i’f Jóni Itunófeeyni.
Diirbiitöin n Éslanöi,
eptir Ounnnr Oíslason.
(Framh.)
Vjer vitum það fyrir víst, að landar
okkar hjer hefðu ekki getað komið svo
miklu góðu til leiðar hefðu þeir verið
heima á Fróni. Iljer er allt öðru máli
að gcgna. Iljer er líf og fjör, frjáls-
ræði og fje; hjer er góð stjórn í blóma
sínum, bjer eru innlendir mannvinir og
veglyndir, frjálslyndir menn, sem stutt
hafa landa vora til að komast sómasam-
lega áfram, og munu halda því fram,
hvernig sem manniastarar heima reyna
til að sverta þá og land það, sem við
lifum í.— Vjer höfum áður í grein þess-
ari bent á, að bezt myndi vera að fá
sannar skýrslur hjá hreppsnefndum heima,
en það er líka til önnur aðferð, sem
sje: að sannorðir og áreiðanlegir menn,
sem hjer eru komnir vestur, og einkum
þeir, sem fluttu hingað á síðastliðnu
sumri, gæfu yfirlit um ástandið, hver í
þvl plússi, sem hann var kunnugur, og
segðu hreint og beint frá ástandi og
efnum þeirra hreppa eða sýslna, er þeir
voru í. Vjer skulum í stuttu máli gefa
lesendum vorum yfirlit yfir Norður-Þing-
eyjarsýslu, þar sem vjer ætlum að mest
hafi þrengt að í þessu harðæri, af öllum
plássum norður- og austur-amtsins, og
þar næst eru nokkrir hreppar i Noröur-
Múlasýslu. Vjer þykjumst vera því svo
gagnkunnugir, að ástand |>ar er víða
svo bágborið, að ósýnilegt er að fólk
geti lifað þar framvegis, nema ef
veðurátta batnar og óvænt stór höpp
bera þar á land hið bráðasta. Það er
næsta óskiljanlegt, hve lengi hefur dreg-
izt mannfellir í sumum hreppum Norð-
ursýslu, en nú er þjóðin orðin þav svo
aðþrengd, eptir því sem lengur er harð-
ærið, að hún fær ekki lán, þar eð skepn-
ur manna eru orðnar svo fáar, og sum-
ir sauðlausir.— Vjer byrjum á Keldu-
neshrepp: hann var fyrir 30 árum með
beztu hreppum sýslunnar, vegna land-
gæða, og þar af leiðandi búsæld bænda;
en nú er svo komið, að ekki eru bjarg-
álna 1 þeim hrepp nema 4—5 bændur,
hinir við og sumir á hrepp, og harðir
vetrar og bág og stutt sumur er orsökin.
Hálf sveitin er heyskaparlaus nema tún.
in, sem ýmist kala fyrir frostum eða
sólbrenna, og fá menn útheyskap í hin-
um parti lireppsins, sem er nokkurs
konar flæðiengi, sem í þessum hörðu ár-
um hefur gengið svo af sjer, fyrir hlaup
úr Jökulsá, að hey hafa ekki fengizt til
hlýtar, og þar af leiðir fjárfækkun ár-
lega, þar til svona er komið. Um Ax-
arfjörð má allt hið sama segja; þær
sveitir eru svo eðlis likar, að bjargræðis-
ásigkomulagi og lífsútvegum; en þar eru
fleiri bændur sjálfbjarga en í Kelduhverfi,
en allt um það cr þar orðin mikil fá-
tækt hjá sumum. Þá kemur Presthóla-
hreppur. Núpa-sveitin hefur ætíð verið
mögur sveit, og þar eru nú ekki nema
2 bændur, sem eru efnnðir; en Mel-
rakkasljettan var aptur á móti liin arð-
samasta sveit í Norðuramtinu, mest fyr-
ir æðarvarp og selatekju. Nú eru mörg
ár síðan að fengizt hefur 1 kópur, og
er það ómetanlegt tjón, ekki að eins
fyrir hreppinn, heldur og allar kringum-
^iggjandi sveitir, sem í liörðum árum
lifðu að miklu leyti á vöðusel þeim,
sem aflaðist á Sljettu; þó ætluin vjer að
þessi hreppur hart flesta bjargálna menn
af þessum þremur sveitum. Kn margir
eru þar líka blá-snauðir. Þá kemur Þist-
ilfjörður eða Svalbarðslireppur. Ilann
hefur ætið verið sveita verstur, þegar
harðnar í ári, því að þar er ekkert að
styðjast við, nema sauðfjárræktin, og er
hún góð og arðsöm í góðum árum, því
þar eru landgæði eins og er í flestum
vetrarríkis plássum, en aptur á móti,
þegar harðnar í ári bregður svo mjög
við, þá kala bæðí tún og engjar, því
allt er svo deiglent og fæst ekki helm-
ingur af heyi á móti meðalári, auk
heldur meir, og þá verða opt svo lang-
vinn vetrar- og vor-harðindi, að gefa
þarf sauðfje inni frá 29 til 31 viku.
Þessi hræðilegu harðindi og grasbrest
standast fáir, og allra sízt ár eptir ár,
eins og nú á sjer stað, og smáfækkar
fje manna, þó það falli ekki beinlínis
úr megurð. Nú eru þar hin mestu bág-
indi, hafa margir flúið þaðan, sumir til
betri sveita en sumir af lanili; teljum
vjer þar mjög fáa sjálfbjarga menn,
nema í Laxárdal, enda var fátækra út-
svar þar 300 krónur í fyrra haust og
teljum vjer víst að það verði í ár enn
meira. Sveitnrþyngslin eru fjarskaleg,
og er þó brúkaður sá hagnaður þar á
sveitarstjórn, að f áir hreppar breyta eins.
Vjer ætlum að þessi hreppur standi verst,
og þó fáir hafi dáið úr ófeiti, þá hafa
margir lagzt í megurð þessi síðustu ár,
og sjeð á fullum þriðjungi hreppsbúa,
svo að þar þyrfti bráða hjálp, ef duga
skal. Þá er Langanes eða Sauðanes.
hreppur; hann hefur opt staðið sig vel
í hörðum árum, og gerði þar mikið til
selveiðin, en hún er þar eyðilögð eins
og annars staðar á Norðurlandi. Bjarg-
fuglaveiði og fiskiveiði eru aðal-bjarg-
ræðisvegir Útnesinga, en fjárrækt á fram-
nesinu, en fyrir langvarandi hafís, gras-
brest og óvanalega vonda veðuráttu hef-
ur mjög hnignað þessi hörðu ár, svo að
margir, er stóðu vel að vígi fyrir 6 ár-
um, eru nú hjer um bil þrotnir að efn-
um og sumir alveg komnir á sveit.
Þar hafa opt rekið hvalir til mikilla
bjargarnota, en nú í 5 ár hefur það ekki
verið heldur, svo að margt hefur hjálp-
að til eyðileggingar lífsbjargar meðal
manna; |nnnig er núna ástandið í Norð-
ur-Þingeyjarsýslu. Innbúar eru )>ar hjer
um bil 1200, en fyrir það að vjer höf-
um ekki skýrslur um fólksfjöldann og
verðum að styðjast við kunnugleik og
minni vort, sem þó er farið að sljófgast,
getum vjer ekki ákveðið )>að nákvæm-
lega. Vjer ætlum að skipta megi |>ess-
ari tölu á þessa 5 hrepp i þannig: I Keldu-
neshrepp munu vera innan við 200 og
gerum vjer ráð fyrir ef ljetta skyldi á
þeim hrepp til þess lmnn yrði sjálfbjarga,
myndi þurfa að flytja þaðan 30—40, og
|nð sama er að segja um Axarfjörð,
því þær sveitir eru, eins og fyr segir, líkar
að öllum ástæðum og fólksfjölda. Apt-
ur er Presthólahreppur nokkuð fólks-
fleiri, nálægt 300, en af Jví að þar eru
raargir fátækir, eins og áður er sagt^
mundi nær sanni að þaðari flyttu um
60. Þistilfjörður með hjer um bil 250
innbúa, en af því að þar er flest af fá-
tækum og hrepps|>yngsli mest, mun ekk-
ert of mikið að þaðan færu 70—80*).
Sauðaneshreppur hefur líkan fólksfjölda
og Svalbarðslireppur, en af því þeir standa
betur, mun nærri sanni að þaðan færu
um 50. Alls tír sýslunni um 300, og )á
vonum vjer að hinir, sem eptir væru,
kæmust af, samt með þvi móti, að ár-
ferðið færi heldur batnandi.—-
(Niðurl. næst.)
*)1817 voru 17 jarðir byggðar í Þistil-
firði, 1834 voru þær orðnar 34, en nú
eru 7—8 smájarðir komnar í eyði, og í
ár stendur prestssetrið Svalbarð í eyði.
Það fjekkst enginn á jörðina að sitja
gjaldfrí (presturinn flutti burt í vor).
G. H. CAMPBELL
GENERAL
471 SAIH STREET. • WINNIPEÖ, MM.
Headqnarters (or all Lines, as undov
Allan, Inman,
Dominlon, State,
Beaver. North Cerman,
White Star, Uoyd’s (Bremen Une)
Cuoin, Dlroct Hamburg Lino,
Cunard, French Line,
Anchor, Itallan Line,
and every othor llne croesing tho Atlantlo or
Pacifio Oceans.
Publisher of “Campbell’s Stoamship (inide."
This Guido givee íull partioulars ot all lines, witb
Time Tables and sailing dates. Send for it.
ACENT FOR THOS. COOK&SONS,
the celebrated Tourist Agents of the world.
PREPAID TICKETS,
to bring your friends out from the Old Country,
at lowest rates, also
MONEY ORDERS AND DRAFTS
on all points ln Great Britain and the Cozv
tinent.
BACCACE
ohocked through. and labeled for the shlp by
which you sail.
write for partioulars.
•wered promptly.
oorrosponaence
G. H. OAMPBELIí,'
171 Main St. and C.i
Wm. Pnulson
P. S. Bardaí.
PAULSON &C0.
Verzla nieð allsltonar nýjan og
gamlan hnsbúnað og búsáhöld ; sjer-
staklega viljum við benda löndum
okkar á, að við seljum gamlar og
n ý j a r stór við 1 æ'g s t a verði.
Landar okkar út á landi geta
pantað hjá okkur vörur f>ær, sem við
auglýsum, og fengið pær ódýrari hjá
okkur en nokkrum öðrum mönnum
1 bænum.
3o £>t- \V- - - - WiiþiÚpeg-
JARBABFARIR.
Hornið úMain & Market str.
Llkkistur og allt, sem til jarð-
arfara parf,
ÓDÝRAST í BŒNUM.
Jeg geri mjer mesta far um, að
oreti alu farið sem bezt fram
við jarðarfanr.
Telcphone Nr. 413.
Opið dag og nótt.
M. HUHaíGS
St, Paul Minueapolis
& IIAMTOBA BRAIJTIN.
Járnbrautarseðlar seldir hjer í bænum
37 6 Jttain <Str., SSlinnipcg,
hornið á Portage Ave.
Járnbrautarseðlar seldir beina leið
til St. Paul, Chicago, Detroit, Buffalo
Toronto, Niagara Falls, Ottawa,
Quebec, Montreal, New York og
til allra staða hjer fyrir austan og
sunnan. Yerðið pað lægsta, sem
mögulegt er. Svefnvagnar fást fyr-
ir alla ferðina. Lægsta fargjald til
og frá Evrópu með öllum beztu
gufuskipallnum. Járnbrautarlestirnar
leggja á stað hjeðan á hverjum
morgni kl. 9,45, og pær standa
hvervotna í fyllsta sambandi við
aðrar lestir. Engar tafir nje ópæg-
indi við tollrannsóknir fyrir pá, sem
ætla til staða í Canada. Farið upp
í sporvagninn, sem fer frá járn-
brautarstöðvum Kyrrahafsbrautarfje
agsins, og farið með honum beina
leið til skrifstofu vorrar. Sparið
yður peninga, tíma og fyrirhöfn
tneð pví að finna mig eða skrifa
mjer til.
H. C. McMicken,
aijent.
311
svo fyrir, að aðrir herflokkar, tveir eða prír,
verði líka fluttir pangað. Geti pá lávarðar mín-
ir S raun og veru myrkvað sólina, pá mun jeg
taka S bendurnar á Jávörðum mlnum í myrkr-
inu og leiða pfi fir p,00 jjj pgssa staðar; par
mun peim verða óhætt, og paðan getum við haf-
ið ófriðinn gegn Twala, konunginum.“
„E>að er gott“, sagði jeg. „Farið nú og
lofið okkur að sofa stundarkorn og undirbúa töfra
okkar.“
Infadoos reis á fætur, kvaddi okkur og fór
á stað með höfðingjunum.
„Vinir mínir“, sagði Ignosi, jafnskjótt og
peir voru farnir, „getið pið S sannleika gert slík
fádæmi, eða voruð pið að raupa við pessa menn?“
„Við höldum að rið getum pað, Umbopa,—
Ignosi, á jeg við.“
„t>að er undarlegt“, svaraðt hann, „og vær-
uð pið ekki Englendingar, hefði jeg ekki trúað
pvl; en enskir „gentlemenn“ ljúga aldrei. Ef
við lifum petta af, pá verið vissir uin að jeg mun
endurgjalda ykkur petta.“
„Ignosi“, sagði Sir Henry, „lofaðu mjer einu“.
„Incubu, vinur minn, jeg skal lofa pví, enda
áður en jeg heyri pað“, svaraði hinn mikli mað-
ur brosandi. „Hvað er pað?“
„Iletta: að ef pú verður nokkurn tíma kon-
ungur yfir pessari pjóð, pá af nemir pú pann
sið að pefa upp galdramenn, eins og við höfum
310
andlitum fjelaga hans. „Ef pið gerið pað, pá
er okknr pað S sannleika nóg“.
„E>á skal pað verða; við prSr, Incubu fíll-
inn, Bougwan hinn bjarteygði, og Macumazahn,
sem heldur vörð á róttunni, hafa sagt pað, og
pað skal verða. Heyrir pú pað, Infadoos?“
„Jeg heyri, lávarðar mSnir, en pað er und-
ursamlegt, sem pið lofið, að slökkva sólina, sem
er móðir allra hluta, og sem skln um aldur osr
7 O O
æfi“.
„£>ó munum við gera pað, Infadoos.11
„Gott og vel, lávarðar mSnir. í dag, litlu
eptir hádegi, mun Twala senda eptir lávörðum
mínum til pess að vera við stúlkudansinn, og
einni stund eptir að dansinn byrjar mun Skragga,
konungssonurinn, drepa pá stúlku, sem Twala
pylsir fegurst, sem fórn til pöglu steinkvennanna,
sein sitja á verði hjá fjöllunum parna hinu meg-
in“, og hann benti á prjá undarlegu strókana,
par sem ætlað var að vegur Salómons mundi
enda. „Myrkvi pá lávarðar mSnir sólina, og frelsi
líf stúlkunnar, og pá mun pjóðin sannarlega trúa“.
„Já“, sagði gamli höfðinginn, og brosti enn
litið eitt, „pjóðin mun sannarlega trúa.“
„Tvær mSlur frá Loo,“ hjelt Infadoos áfram,
„er hæð ein, bogin eins og nýtt tungl; par er
vSgi gott; par situr herllokkur minn, og prír
aðrir herflokkar, sem pessir menn eru fyrirliðar
fyrir. Snemma i dag ætluin við að koma pví
307
ur, pví að peir vita pá að töfrar hins hvita
manns eru með peim.“
„Þið hafið ormsmerkið11, svaraði jeg.
„Lávarðar minir, pað er ekki nóg. Vera
kann að ormurinn hafi verið settur par síðar.
Sýnið okkur eitthvað til jarteikna. Við hreyf-
um okkur ekki, nema við fáum eitthvert jarteikn“.
Hinir ljetu pað sama S Ijósi afdráttarlaust,
og jeg sneri mjer að Sir Henry og Good í
standandi vandræðum, og skýrði fyrir peirn, hvern-
ig sakir stæöu.
„Jeg held jeg viti, hvað við eigum að taka
til bragðs“, sagði Good, ofsaglaður. „Biðjið pá
að lofa okkur að hugsa okkur um eitt augna-
blik“.
Jeg gerði [>aö, og höfðingjarnir höfðu sig
á braut. Jafnskjótt og peir voru farnir, gekk
Good að litla. kassanum, par sem meðöl hans vorti,
lauk honum upp, og tók par dálitla vasabók;
framan á henni var almanak. „Skoðið pið nú
til, kunningjar, er ekki 4. júui á rnorguu?-1
Við höfðum nákvæmlega fylgt með dagatal-
inu, svo að við gátum sagt honum að svo væri.
„Gott og vel; pá kennir pað heim — „4.
júni, almyrkvi á sólu, byrjar kl. 11.15 eptir
Greenwich tima, sjest á pessum eyjum — Afriku
o. s. frv.“ Þarna er jarteikn handa ykkur. Seg-
ið peim, að pið ætlið að myrkva sólina á morgun“.
liugtnyndin var ágæt; pað eina, sem var að