Lögberg - 26.02.1890, Blaðsíða 4

-4-
I.ÖGRERG, MIDVIKUDAGINN 26. FEBRÚAR 1890.
Jögbetg.
— AflD VÍKUl. 26. 1EHK. iSgo.-----
ÚtGEFE.'.DUK:
Sigtr. Júnasson,
Bergvin Jónsson,
Arni Friðriksson,
liinar lljörleifsson,
Olafur J'órgeirsson,
Sigurður J. Jóhannesson.
-óScllar upplýsingar viðvíkjandi verði á aug-
ljsingum í Löc.iiekgi geta mcnn fen ið á
skrifstofu blaðsins.
Zvc nær sem kaupentlur Lögbeugs skipta
um bíistaö, eru j.eir vinsamlagast beðnír að
scnda skriflegt skeyti um [;að til skl’if
stofu blaðsins.
XX’an á öll brjef, sem útgeferidum LcVg-
Bercs eru skrifuð viðvíkjandi blaðinu, ætti
að skrifa :
The Lögberg Printing Co.
35 Lombard Str., Winrppog.
II
Xæst ejitir ósanilyndis-kafiamim
í Hvnri síra Jóns Steingrímssonar
kemur ,,sorgega“ atriðið a: al'skipti
Vestur-Islendincra af máiuni landa
sinna á íslandi.
í Frjcttum frá íslandi var skVrt
frá þeim afskiptum á J>est:a leið :
„Annars [rótti pað iijer einkenni-
legt og sorglegt, að s o virtist
sem íslendingar í Vesturlieimi, [>eir
er lielzt Jjetu á sjer bera (ein3 og
livað greir.ilegast kom f:am í Lög-
bergij liefðu jiest á liornum • sjer
[j;ið sem lijer á landi var talað um
eða framkvæmt í ]>eim tilgangi að
hjálpa við iandi og Jrjóö : teldu pað
öfugt eða einkisvert „smá-kák“, en
Jjetu sem engir lientugar leiðbein
ingar eða meðmæli í tje í afskijjt-
unum“...........
Lver einasti maður, sem þetta
les, getur víst sjeð, að |>að er a'i-
sendis ástæðulaust af sira Jóni Stein-
grímssyni að vera að gera númer
út af [>\ í, að vjer bárum í sumar
liönd fvrir liöfc-ð Löfjlierf/s sjerstak-
ieoa. J>að lá óneitanlerra nokkuð
n ©
nærri, úr pví að Hann ekki beindi
ónotum sínum í neina vissa átt aðra
en til dö'/berf/s.
\'jer færðum í sumar, að [>ví
er oss \ irtist ailsennilegar, iíkur að
[>v í, að ekki mundi vllum Austur-
íslendingmn hafa [>ótt „sorgiegt‘‘,
livernig Jju/jberf) tók í sum málin,
sem rætt var um á íslandi árið
KS88. l>ess vegna viitist oss liggja
nærri, aö sjjyrja sjra Jón Steingríms-
son, hverjum liaíi [>ót‘, afskijit: vor
sorgleg. Hann svarar oss með ]>vi,
„að [>eim inönnum hjer (•>: á íslandi),
sem unna b óðurlegri samvinnu við
Vestur-íslendinira í ölliim framfara-
O
máliim íslands og vænta að vestan
[>Vðra og alúðarfullra bendinga ti.
að sigra í bar.ttunni við allt, sem
liindrar framfarir pjóðarinnar, [>eim
[>ótti sorg'egt að fá í [>ess stað
stórmennsku-dóma og stóryrði, iitils-
virðing og fvrirdæmi' g, liáð og kulda
írá möiinum [>eim, er geizt liafa
ráðsrr.enn almenningsmála [>ar vestra“.
Oss virðist ekki ástæðulaust í
[>essu sambandi, að benda á, live
mjög [>eir liafa iátið til sín taka.
[>essir menn á íslundi, sem unna
svo heitt „bróðurlegri samvinnu“
við oss hjer vestra. I>ví að undir
pví er komiö, hve mikla ástæðu
]>eir höfðu 1 i 1 [>ess eð „vænta að
vestan [>ýðra og alúðarfu'lra bend-
inga“.
Gætum nú fvrst að, hver af-
skipti Lö'jbi rt/ liafði af fsl mds-
máluin í byrjuninni. Fyrstu mán-
uðina iiafði [>að nóg umræðu-efni í
máiuin isijndinga lijer vestra t>á
lagði [>að ekkert til Íslands mála
annað en [>að að skora á ianda
vestan li ifs að sijrhja hlenzkar
bákr.ienutir. í 1J. nr. Lögbert/s,
I. úr, sýndum vjer fram á [>á brýnu
nauðsyn, sem til ]>ess bæri, að land-
ar lijer læsu fslenz.kar hækur. En
vjer tókum [>að jafn-afdráttarlaust
frain í peirri grein, að \ estur-ís-
iendingar mættu ekki iáta við [>að
eitt sitja, að iesa bækur lieiman að,
peir yrðu ltka að kaupa þær. Og
vjer tókuiri pað pá fram, svo „bróð-
urleoa11 og svo ,.[>ýðiega“ og ineð
svo miRilIi „alúð“, að vjer getum
okki cinu sinni liugsað oss að síra
Jón Steingrímsson liafi getað neitt
að pví fundið, að margir hefðu víst
„fundið til pess og fallið pað illa,
hve lítil samvinna hefði verið með
löndim lieima og löndum hjer“.
Varla inun verða liægt að sýna, a'
í [>essu liaii iegið „stórmennsku-
dómar 00 stóryrði, lítiisvirðino- ng
fyrirdæming, háð og kuldi“.
Svo var pað, sama daginn sem
petta 18. blað Lögbergs kom út, að
oss barst ritlingur heiman af íslandi.
Bæklingurinn var ej>tir einn af peim
rithöfundum fslands, sem einna mest
veður liefur verið geit með. Hann
var am Vestiirhcimirlerðir, pessi bækl-
ingur, eða öliu heldiir uin oss, sein
komnir ermn vestur fyrir haf af
íslandi. Þar var oss í einu orði
borin sagan á pá leið, að vjer vær-
um „sá lakasti skríll“, sem íslend-
ingar heima mættu „verða fecniir að
losast við“.
I>að heíði verið dáindis gott
tækifæri fyrir síra Jón Steingríms-
son og a.'ra „j:cnnafæra“ menn á
íslandi, til að taka í Strénginn í
pað skipti. f>að hefði ekki verið
ilia til fallið, að peir liefðu ]>á
sýnt, live mjög peir „uniia bróður-
legri samvinnu“. „Sá er vinur, sem
í raun reynist11. í petta skipti
reyndi dálítið á samvinnu-ástiwa.
Islendingar hjer vestra voru, alveg
uj>p úr purru, svívirtir af einum
na'nkendasta maniii landsins. Yfir
þá voru látnar dynja „stórmennsku-
dóinar og stóryrði, lítilsvirðing og
fyrirdæming, háð og kuldi“. Ilvað
gerðu peir />d, pessir vinir vorir á
j Jslandi, „scin unna bróðurl-gii sain-
vinnu við Vestur-Is!endinga“ ?
Tveir inenn á íslandi tóku í
strengir.n mcð oss. Aniiar [>eirra
var Jvn Olafsson alpingisinaður.
lla.in var dæmdur í 20 króna sekt
— að öðrum kosti 6 daíja fancrelsi—
fyrir að hafa skrifað, ,að pað væri
„níð“, sem Benidikt Gröndal setti
samaii um oss. Hinn var síra Matth.
Jochumsson. I ’pp frá peim tíma
liefur liann verið sem hundeltur af
öllurn peim hleyjiidóinum og strák-
skaji, sem peir menn, er mest ber
á í landinu, hafa getað á hann
sigað.
Ilvað gerðu aðrir vinir vorir
við petta tækifæri ? frufold tók
blátt áfram rirling Gröndals 11 j>j> á
sína arma. Rnstjóriiin sendi bækl-
inirinn út um a!lt land með blaöi
O
sínu — í laumi, til pess honuni skyldi j
ekki verða svarað íyrr en í ótíma.
Þjáðviljinn fiutti ritdóm ritstjórnar-
innar um bæklinginn, og sá ekkert
anúað athugavert við hann en pað,
að ekki væri jufnfraint Iiamrað í
honuin á dönsku stjórninní. Engin
einasta atliugaseind var gerð við
pá staðhæfing, að vjer værurn „sá
lakasti skríll“, ís'endTigar hjer
vestra.
Hvað gerðu aðrir vinir vorir ?
Þöfjðu, eins og fiskar. Hv:.ð gerðu
l.in blöðin ? Dögðu. Hvað gerðu
[>eir, allir pessir menn, „sem unna
bróðurlegri samvinnu“, ineð síra Jón
Steingrímsson í broddi fylkingar ?
Þögðu, eins og peim pætti lijer
ekkert athugavert. Og vjer purfuin
ekk: að binda oss við petta Grön-
dals-mál eitt. Hver afskipti hafa
svo sem blöðin á íslandi haft afi
Oss hjer vestra, önnur en pau aðl
leggja oss illt til, að undanskildumj
Lýð. Skyldi nokkruin finnast mik|
ið til um bróðurlegu sainvinnu-til-
raunirnar í luafohl eða Þjóðvi/jan-
ttm ? Hefur ekki meira borið par
á tilraunum til að gera oss allt til
ills o<í bölvunar ? ,
Og svo hefur síra Jón Stein-
grinisson, vitandi allt, sem á undan
var gengið, prek til að tala með
pjósti um „nndann, tóninn og und-
irtektirnar“ í Lögbergi ! Slíkt prek
er aðdáanlegt, en pví væri sannar-
lesra betur varið á annan liátt.
c*>
Auðvitað dettur oss nú ekki í
hug, prátt fyrir alla pessa pögn
við sköinmum osr ónotur.: í vorn
c5
garð, að allir landar vorir heima
muni vera slíku sainpykkir. Vjer
vitum pað mjög vel, að fjölda-
marsrir inenn eru sár-óánæg'ðir út af,
að málsmetandi inenn á íslandi sk.uli
jafnt og pjett hafa verið að gera
sitt til að fyrirbyggja alla sam-
vinnu milli Austur- og Vestur-Is-
lendinga. J>etta erum vjer líka al-
veo* sannfærðir um, að síra Jóni
Steingrímssyni hefur ekki getað dul-
izt. En hvers vegna getur hann pá
ekki pess í Frjettunum ? Hvers
vegna cr [>að, að hann lætur sjer
nægja, að segja frá pvi, að pað liafi
pótt „sorglegt, að svo virtist setn
íslendingar í Vesturheiini. . . .hefðu
fiest á hornum sjer“, og að honum
verður ekki að 'geta pessineð einj
orði, að neinum liafi [>ótt það “sorg-
legt“, að pessir íslendingar í Vest-
urheimi skyldu að fyrra bragði vera
svívirtir glannalegar en nokkur flokk-
ur manna liefur áður óvirtur verið
á ísIenzKri tungu ? Hvers ve<rna
getur hann pess ekki, að neinum
liafi pótt það „sorglegt“, að pessara
fslendinga í Vesturheimi skyldi al-
drei, eða pví sem næst, vera getið
í helztu blöðum landsins, nema að
pví er miður mátti fara ?
Vjer getum vel sagt honum
pað, liisjiurslaust en í mesta bróð-
crni, Jivers vegna hann [>egir 11111
þær tilfinningar. nianna. J>að er af
engu öðru en [>ví, að lionuin hef-
ur orðið á sú ómynd, að gera
Frjettír siuar, sem auðvitað eiga að
vera allsendis (íh'iutdrægar, að mál-
gagui fyrir pann íiokk manna á
Islandi, sem í Ollum efnum vill of-
an af oss skóinn. Það cr ekki til
nokkurs hlutar fyrir hann að vera
að bera í bætifiáka fyrir sjer, eða
koma ineð neinar vífilengjur, hvað
pað snertir. SIíkt dylst ekki nokkr-
um manni, sein Frjettirnur les.
fÞess venna má lionum standa al-
gerlega á sama, hvort Einar Hjör-
h ifsson liefe.r skrifað greinina „Penna-
fær maður?“ <ða cinhver annar.
Iljer vestra Mta allir cinn v<‘g á
Frjvttir hans, að pví i-r oss við
kenmr, Vestur-íslcndingum, af pcirri
einföldu ástæðu, að ]>að verður ekki
á annan veg á [>ær litið. J>að má
íneir en vera, að síra Jón Stein-
grímsson sje einn af peini mönn-
um, sem „unna bróðurlegri samvinnu
við Vestur-íslendinga“. En ef dæma
má af Frjettiuium og svari hans
til Lögberginga, pá hugsar hann
sjer [>á bróðurlegu samvinnu á [>á
leið, að af oss verði, svo sem af
j sjálfsögðu, heimtað að vjer bjóðum
samverkainönnum vorum vinstri kinn-
ina, pegar peir slá oss á pá hægri.
Dað er auðvitað fögur hugsjón og
jirestsleg. En enn pá fegurra væri
[>ó, að fylla alls ekki flokk peirrai
sem slái. Og jafnframt ]>ví seml
pað væri, svo sem af sjálfsögðu,]
fegurra, [>á skjátlar oss stórkostlega,
ef [>að mundi ekki reynast prakt-
iskara til [>css að koma bróðurlegu
samvinnunni á.
Með pessu sem hjer er sagt
að ofan dettur oss okki í huir að
kannast við, að nökkur ótilhlýði-
legur „andi“ eða „tónn“ hafi vcrið
í blaði voru gagnvart málefnum
Austur-íslendinga. Vjer vitum ekki
betur en páu liafi yíir höfuð verið
rædd af alvörug'efni osamvizku-
seini bæði af oss og öðrum, sem
uin pau hafa ritað í blaði vonr
llarðyrði og kaldyröi hafa aldrei
verið sögð, nema sjerstakt tilefni
liafi verið til [>ess gefið af Austur-
íslendingum. ()g engiji orð hafa
frá oss komið jafn-kuldaleg, eins
og íslendingar lieima segja hver
um annan og hver um annars mál-
stað á jirenti í sínuin eigin blöð-
um. Hitt er auðvitað satt, að ýins-
ar aðrar skoðanir liafa komið fram
í Lögbergi en í blöðunum lieima,
og ýmsum kann að hafa pótt pað
„sorglegt“, eins og vjer líka tó>k-
um frain í sumar. En skyldi ekki
verða fremur örðugt fyrir oss, að
gera peim ölluin. til geðs, frelsis-
hetjunuin par heima? I>að er ó-
ncitanlega skoplegt, pegar síra Jón
Steingríinsson ininnist á „pá stefnu“
í stjórnarbreytingarmálinu, „sein fjöld-
inn liafði orðið ásáttur að halda
fram“. Að inaðurinn skuli geta
talað á pennan Iiátt áður en £ ár
er lioið frá sffiasta pingi [>að [>yk-
ir oss furða. U111 livað er fjöldinn
eiginlega ásáttur í stjórnarskrármál-
'nu? t>að verður gaman að sjá,
hvað næstu Frjetlir segja uin pað.
Síra Jón Steingrímsson minnist
á Xorðmenn í Ameríku, að peir lia.fi
stvrkt landa sína heima „til að koma
á lagi pví í stjórnarmálefnurn, er
peir helzt vildu“. I>að or alveg
satt; en vjer getum frætt Iiann '11111
pað, að pað stendur töluvert öðru-
\ ísi á með X'orðmenn en íslend-
inga. Vinstri inanna blöðin í X'pr-
egi hafa fvrst og freinst haft ann-
að og fieira að segja um Xorð-
menn í Amoríku en skammir og
ónot. Xorðmeiin áttu ekki heldur
allt ógert í sínu landi, pegar ]>eir
hófu sína stjórinnáladeilu út af
pingræðinu. I>eirra land var ekk-
ert viðundur veraldar; fyrirkomulag-
ið var ekki alvcg pað sama og
tíðkaðist á 10. og 17. öld. I>eir
hengdu ekki vörur sínar á liross-
síöur, pegar J>eir voru að basla við
að koina peim til markaðar. I>eir
Ijetu ckki útlendar pjóðir vera ein-
ar uin að veiða fiskinn frain með
ströndum lanils síns; ]>eir reyndu
að veiða nokkuð af lionuin sjálfir.
Deir Ijetu ekki heldur útjenda meiin
flyfja allar -vörur til og frá- Xor-
egi; [>eir reyndu lieldur að fiytja
dálítið sjálfir fvrir aðrar pjóðir.
Hefðu peir átt allt petta ógert, er
hætt við að landar peirra í Amer-
íkti liefðu stungið pví að peim.
Og að slðustu vissu vinstri menn
! Xoregi, hvað peir vildu viðvíkj-
andi sínum stjórnarmálefnum. I>eir
hjeldust i liendur við frjálslyndu
flokkana í öðrum löndum Xorður-
álfiinnar, og foringjar peirra stóðu
jafnfætis hverjum sem helzt öðruin
stjórninálamönnuin hins mcnntaða
heims. Frelsismennirnir á íslandi
haldast ekki í liendur við neitt,
ekki einu sinni við sjálfa sig. I>ar
er allt á ringtiireið; enginn veit
í dag, liverju annar muni lialda
fram á ' morgun. • Eitt árið telja
monn landráð að fýlgja ekki fratn
einhverju vissu stjórnarskrár-frum-
varjii, orðrjettu eins og pað ligg-
ur fyrir; annað árið telja pessir
söinu menn pctta sama frumvarj)
ýjnsra liluta vega allsendis óhafandi.
Enginn pingmaður hefur ábyrgð á
nokkrum skiipuð’úm lilut, ekki einu
sinni gagnvart kjósendum sínuin;
pví að peir senda hann á. ping
ajitux með alveg jafn-glöðu geði,
[>ó að liaiin hafi svikizt um allt,
sem hann hofur lófað pe'im. Vjor
gætum hugsað oss að Norðmenn í
Ameríku Iiefðu kunnað að preytast
á að veita slíkri ,,stéfnu“ liðsinni sitt.
Vjer skuluin vera fáorðir um
pað, hvort leiöbeiningar Lögbergs
viðvíkjandi íslands máluin liafi ver-
ið „hentugar“ eða ekki. J>að yrði
livort sem er of langt mál til að
taka pað til umræðu í pessu sam-
bandi. E11 vjer getum pó ekki
stillt oss um að benda á ’pað sem
síra Jón Steingrímsson segir í svari
sínu viðvlkjandi ritdómum voruin
um sögur Gests Pálssonar. J>vi að
[>að er yfir höfuð ágætt sýnishom
[>ess, hyernig Iiann ritar.
I>að sem lianii vill sanna, er
[>að, að pað hatí pótt „óhentugt“,
að vjer skylduin mæla fram með
peim sögum. Kökstuðning hans er
sú, að síra Mattli. Jochumsson liafi
sagt um pær, að niönnum pættu
pær jirjedika „holdsins evangelíum“.
()g svo segir síra Jón Steingríms-
son „ekki lítið drýldinn“: „Ætli að
pcim möunutn hatí pótt pau með-
mæli hr. h I. H. „hentugar Ieiðbeín-
ingar?“
Ónei þeim mönnum herfur
líklegast ekki pótt pað, [>að er að
Segja, ef peim liefur verið „holds-
ins evangelíum“ svo mikið á móti
skapi, sem er nú alls ekkert sjálf-
sagt, svona að öllu óreyndu. E11
pað voru líka aðrir menn á ís-
landi, sem fundu meii‘a en „holds-
ins evángelíuin'“ i pessum sögúm,
eða fundu [>að ef til vill alls ekki.
I>að sjer maður á ýmsu. Meðal
annars á pví, að bæði [>au blöð á
Islandi, sem á sögurnar minntust,
luku á pær Iofsorði - og •báðum
peim blöðum er stýrt af mðnnuin,
sem settir eru til að prjedika andans
en ekki holdsins evanirelíuin. Ó<r
maður sjer pað ekki síður á pví,
að pað lá nærri að síðasta ping
gerði pað við Gest. Pálsson, sem
aldrei hefur verið gert við 'neitt
skáld á íslandi o: veitti lioinfm fjár-
styrk til pess að fást að eins við
skáldskapar-störf. I>að mál var bor-
ið frain öfluglega að minnsta kosti
af einum jirestinum, sem á pinginu
situr.
Er pað ekk'i ejitirtektavert, petta,
af óhlutdrægum frjettaritara, sem
skiptir sj<’r „ekkert. af pví, hvprt
einstöku mönnum kunni að líka,
betur eða ver“? Skoðanir manna á
íslandi eru tvískijitar viðvíkjándi
söguin Gests I’álssonar. Sumum
pýkir sem pær jirjediki „lioldsins
evangelíum“. En ojiinberlega láta
[>(>ir menn aldrei neitt til sín hevra,
heldur er petta að eins liaft ejitir
peiin af rithöfundi, sem sjálfur ú-
lítitr pessa skoðun poirra heiirisku*
Aðrir állta sögurnar ágætar. J><-ir
koma frain nieð pá skoðun sína í
blöðunuin og á [>ingi pjóðarinnar.
Síra Jón Steingrímsson minnist á