Lögberg - 29.10.1890, Qupperneq 4

l.ÓGKl'KC, MIDVIKLDAGIXN £9. OKT. 1S90.
4
& 0 q b c r q.
Gefið út að 5í 3 Main Str. Wiunipcs,
af T'ie I.ö rierg Printing Pnblisiiing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Ritstjórar (Editors);
Eiuar Hj'órleifsson
Jin tílafsson
BUSINESS Managrr: Jin Úlafsson.
AUCLÝSINGAR: Stná-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 þuml.
dalkslengdar; 1 doll. um manuðinn. Á stærri
auglysingum eða augl. um lengri tíma af-
sláttur eptir samningi
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda verður að til-
kynna slrijierja ,og geta um fyrvcrandi bú-
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til vor er:
Tke Lögberg Printing & Publishing Co.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
--- MÍDVIKUT. 29. OKT. 1890. -
„HVAÐ HEITIR t>Ú?“—
—„AXAKSKAPT HASDA SYNI MÍNUMÍ“
4
—o---
t>rír vinir vorir fyrir sunnan
línuna, sern kalla sig „Jonathan“
Protectiónist8, hafa sent oss grein
(nrentaða í jressu nr. Lögberqé) með
yfirskripl „Ránsgjöldin.“ Ilfin á að
sl ’ niður í einu rothöggi allar rök-
semdir verzlunarfrelsis-manna. Hún
á að vera ' eitt stutt, kjarngott, slá-
andi svari upp á allt, sem vjer höf-
uin sagt og eigum ósagt t:l með-
mælis verzlunar-frelsi.
t>etta svar minnir oss óneitan-
lega á svar karlsins, sem var spurð-
ur að heiti, og svaraði: „Axarskapt
haitda syni mínum.“
.Áður en vjer atliugiim cinstök
ntriði í gréin pessari, skulum vjer
segja vinum vornrn ofur-litla sögu,-
Vjer fengum hrjefið með greininni
Jieirra um k'ckllíina, tókum pað
heim með í vasanuin og lásum pað'
ekki fyrr en um kveldið í rúminu.
Dcgar vjer liöfðum lesið, datt oss í
hug samtal, sein vjer einu sinni
áttum heirna á íslandi við vin vorti
cinn par, sem var mjög illa við
bindindis-prjedikanir og bindir.dis-
postula alla. Vjer fórum að syna
lronum frain á að pað væri óhollt. að
drekka vín, pað spillti heilsunni og
stvtti aidurir.n. „t>ú hefur nú pekkt
mig í 25 ár“, sagði hann, „alla pá
tíð hef jog drukkið“. Vjcr játuðuin
pað satt vera; pví hann liafði
víst nldrei verið lieilan sólarhring
Ó lrukkinn ö!I pau ár, neina pcgar
hanti lá veiktir. „Og pó byrjaði
jog fyrr en pú pekktir inig“, hjclt
liann áfram. ,.Jeg bvrjaði, jiegar
jeg var á liáskólanum, að drekka.
Nú er jeg enn all-hraustur, og hef
allt
útlit
ú,
til að
gcta lifað ein 10;
til 20 ár enn. t>etta er allt pví!
að Jvakka, að jeg hef drukkið jafntl
og stöðugt. Jeg hef haldið við j
heilsunni á pví.“ Vjer gátuin ekki
skekið liann af pessu. 1 lann minnti
oss á annan jafnaldra siim, sem aldr-
ei hafði drukkið, en var nijög heilsu-
linur. Hann gáði pess ekki drykkju-
maðurinn, að hann hafði sjáifur ver-
ið hraustur að upplagi, hafði liaít
góða líkamshreyfing Icngst af, lagt
sárlítið á sig alla æíi, enda liggur
ekkert annað æfistarf eptir hann
heldur en pað að liann hrfnr drukkid.
Hinn maðuriun, sein hann vitnaði
til, hafði jafnan verið veikbyggður.
hafði lagt ákafiega mikið andlegt
starf á sig og liaft miklar kyrrset-
ur. Eptir hann liggur mikið æfi-
starf. — Flestir aðrir en drykkjumað-
urinn mundu ætla, að hefði liann
(drykkjum.) ekki drukkið, mundi
hann hafa verið enn hraustari og
haft útlit fyrir að lifit enn lengur,
og að meira lífsstarf lieíði Jiá ejitir
hann legið. Dæmi hans virtist oss
aldrei sanna neitt aniiað en pað, að
hann liefði verið óvanalega hraustur
maður, og lieíði pví Jiolað illar af-
leiðingar ofdrvkkjunnar lengur og
betur heldur en almennt gerist. Hitt
var oss eici síður efalaust, að hefði
liinn maðurinn drukkið, pá hefði
hann með sinni heilsu verið stein-
dauður fyrir löngu.
Vjer vorum að lmgsa um Jietta
og svo sofnuðum vjer. Oss tók peg-
ar
að dreyma, og Jióttumst vjer
sitja uppi á skrifstofu J^Ögbergs.
t>ótti oss J>á koma til vor gestur,
liár maður, föiur og kinnfiskasoginn,
siifurhvítur á hár og skcgg og náði
skcggið í naflastað. Vjcr sjiurðum
m3iininn að heiti. Hann kvaðst heita
Kári. Nú, pjer eruð Jiá íslending-
ur, sögðum vjer. „Og jeg er allra
pjóða kvikindi“ sagði hann kald-
brosandi, ,-jeg heiti líka Iíoreas. I>að
er annars merkilegt að Jvjer skuluð
ekki pekkja mig; [>að er jeg sem
blæs norðanvindinum helkölduin yf-
ir fvlkjð hjer; pað er jeg, sem veld
ræturfrostuimm á sumrin, scm liafa
cytt og spillt uppskoru landsraanna
ár eptir ár. I>aö er jeg, sem er
bjargvættur Jiessa lands.“ „Hvað pá?
pjer bjargvættur landsins!“ sögðum
vjer; „Jiier, landjilágan mikla, frost-
valdur og bölvabjóður. Það skilj-
um vjer ekki.“
„Svo!“ mælti karlinn; „skiljið
pjer ekki pað? Eru ekki ný lijer-
uð að bvggjast, nýjar borgir að
myndast? Eru ckki hinar eldri að
vaxa? Er ckki laridið að stíga í
vcrði í eklri byggðunum? Er ckki
vörumagn hindsins og velmegan
fóiksius að aukast?“
„.Jú, Jrrátt fyrir yðar pakk, karl-
fjandi“ svöruðum vjer, tólcum í skegg'
ið á karlinum og fleygðuin lionum
út. „Hann er vitlaus karlskrattinn“
sögðum vjer við sjálfan oss, „hann
talar eins og hann væri jirótektión-
isti (tollverndarmaður)! og svo sjiöik-
uðum vjer í endann á karlinum svo
liann lirökk ofan stigann.
Vjer vökriuðum í pessu við J>að,
að vjer höfðum sparkað ofan af oss
dúnsænginni, glugginn var ckki vel
ajitur, og oss var orðið hroil-kalt.
. Vjer breiddum ofan á oss og sofn-
; uðum á ný.
En ekki leið á löngu áður en
oss fór að dreyma ajitur.
Aptur Jióttumst vjcr vera á skrif-
stofunni, og aptur fengutn vjer
heimsókn. t>að var öldurmannleg
kona, svo feit, að hún var álveg
hnöttótt að kalla, eldrauð og Jirút-
in, og stóð á öndinni af mæði
eptir að liafa komizt upp stigann.
„Ilver er [>að scm oss veitist
sá heiður r.ð tala við?“
„Frú Sólsteik, Frú Sólstcik frá
Bandaríkjunuin, til heiinilis af og
til í Dakota“, mælti frúin.
t>að stóð sá steikiiiírshiti af frúnni
að vjer ætluðum að örmagnast, en
báruin oss karlmannlega eptir föng-
um. „Gleður oss að hafa J>á ánægju
að kynnast yður, frúl“ sögðuin vjer.
„Kjnnast mjer“, sagði frúin,
„t>jer ættuð að pekkja mig, pekkja
mig að orðsj>ori, að orðsjiori að minnsta
kosti, ritstjóri góður! i>að er jeg,
sein purka ujiji allt vatn úr landinu,
skræli kornið á ökrunum; jeg er
ein af lieillaclísum landsins og holl-
vættum J>css.“
„Eruð pjer ekki öllu freinur
eiu af landplágun um, frú inín góð?“
j sjiurðum vjer.
„Hvcrnig farið [>jer að lala,
. maður?“ sagði hún lieldur áköf. „I.ít-
! ið pjer á fólkstöluna okkar síðustu
í Dakota; hefur fólkið ekki fjöljrað?
•1 n
, hcfur
| vaxið í ríkinu
í leiðinoarnar af minni blessunarríku
I r>
starfsemi“.
Nú kom inn eldgömul kcrling,
eldri orr ámátleirri en erfðasvndin.
o o j
„Á, [>að er frændkona mín“, sagði
frú Sólsteik; „pað er frú Tollvernd
eða Jlrs. Proteetion, sem hún vill
heklur láta kalla sig; [>að er önn-
ur af heilladísum land«ins. Hún get-
ur borið um, hvort jeg segi ekki
satt.“
,,í>að cr liverju oiði snnn&ra,
som hún segir1', mælti Mrs. Protec-
tiou; ....liún koinst ckki lengra í
svijiinn, J>essi heilladís, J>ví að J>að
heyrðist cinhvcr pytur, skruðning-
ar og usli frammi rjett í J>cssu.
Nú fór oss .ekki að verða um
sel, pvt að 11 ú kom hver skejman
á fætur annari inn til vor: engi-
sjirettur, kartöfiu-maðkar, gulur fe-
ber í ótrúlega J>okulegu apturgöngu-
auðsældiu o<> vöruma<rnið ekki
O ~
? [>arna sjáið pjer af-
líki; einn stóreflis-cycloon sendi anga
af sjer inn um gluggann, sem fór
í mjöl, og hafði endaskijiti á borð-
um og stóluin á skrifstofunni; [>að
úði og grúði allt í einu kring um
oss af alls konar kvikindum. „Gest-
ir frá Bandaríkjunum, allt saman“
sagði Mrs. Protection, og sagði oss
heiti hverrar einustu veru um sig.
Pað voru í stuttu máli allar ríkj-
anna landplágur úr öllum landshorn-
um, sem voru komnar að lieim-
sækja oss.
„Hvað vill allur J>essi ófagnað-
ur oss?“ spurðum vjer.
„Talið pjer ekki svona“, sagði
Mrs. Protection, petta eru hollvætt-
ir landsins, pær eru komnar til að
sannfæra yður um, að framför og
auðsæld landsins er peim að pakka.
Lítið pjer á manntalsskýrslurar frá
Bandaríkjunum. Fer ekki fram?
Lítið pjer á hagskyrslurnar frá peim.
Vex ekki auðsældin? Og höfum
vjer ekki verið landvættir par í
langa lierrans tíð? Er [>að J>á ekki
auðsætt, að öll framförin er oss að
pakka?“
„Oss að [>akka“, sagði einhver
með rámri rödd; „pað var voða-
stór whiskey-kútur, sem talnði með
sj>onsgatinu. „Engin pjóð í lieimi
eyðir meiri ölföngum, en vjer í
Bandaríkjunum, nema Danir; einn-
ig pað er orsök í framför landsins.“
„Hverju orði sannara“, sagði feitur
og fordrukkinn dóni fyrir njitan oss;
vjer snerum oss við og pekktum,
að [>að var Mr. Gambrinus.
Vjer áttum bágt með að sætta
oss við pvílíka rökscmdaleiðsu. Vjer
vissum að pað var satt, að allar
pessar landplágur voru til í Banda-
ríkjunum, og hitt var líka satt, að
miklar höfðu orðiðð framfarir peirra
ríkja í öllu. En vjer liöfðum ávallt
álitið, að pær framfarir stöfuðu af
kostuin landsins og ýmsu hej>j>ilegu
ásigkomulagi, og hefðu pví fram-
farir [>cssar átt sjer stað þrdtt fyrir
allar landp'águrnar, en eigi sem
<'Jteiding af peim.
Vjer ljetum í ljósi einhvern
ofur-kurteislegan efa um, að [>essir
gestir vorir væri hollvættir og heila-
dísir landsins. En J>á fóru J>ær að
verða nokkuð óhyrar á svipinn sum-
ar hverjar, og eitt svolítið kríli
stökk uj>j> og beit oss í hálsinn. —
Við J>að lirukkum vjer uj>j> glað-
vakandi í rúminu, og kenndum enn
sársaukans frá draumbitinu; oss
varð ósjálfrátt að J>reifa á liálsin-
um og fundum að J>ar var lilaup-
inn ujip primill. t>að var ekki að
kynja: á koddanum skreið stóreflis
beclbog (veggjalús). Vjer rjeðum
henni bana og snjerum við kodd-
anum; pá tókum vjer ejitir pví, að
vjer liöfðum stungið brjefinu frá
pessum vinum vorum Proliibitionist-
unum undir kodda-hornið.
Ekki var kyn f>ó oss dreymdi
illa. Og veggjalúsin — hún hefur
vafalaust leynzt I umshiginu að sunn-
an. t>að var enginn efi á pví.
Vjer fórum að fá samvizku af
J>ví að hafa slátrað annara manna
eign. Vjer liöfðum ekki McKinley-
lögin við hendina, svo vjer gátum
ekki slegið uj>p og sjeð, livað hár
tollurinn er á veggjalús; en vjer
töldum sjálfuin oss trú um, að liann
væri vafalaust s v o liár, að pað hefði
hvort sem var ekki bornað sin að
O O
endursenda liana suður yfir landa-
mærin. Með pvf svæfðuin vjer sam-
vizkuna. En brjefið tókum vjer und-
an koddanum, lögðum J>að vandlega
innan í Biblíuna á borðiiiu, mitt
innan í sjiámanninn Daníel, og lögð-
umst svo til svefns og sváfum vær-
an af til morguns alveg draumlaust.
Hvað eigum vjer svo að segja
um einstök atriði í greininui „Rúns-
gjöldin?“
Það er reyndar óparfi að segja
margt,
Að eins viljum vjer benda vor-
um kæru vinum á, að J>egar peir
purfa á röksemdum að halda næst, pá
væri peim vissara að leita aunarstað-
ar að sannleikanum um blábera við-
burði lieldur en I Philade/jdiia
Manvfacturer, blaði sem er hald-
ið út af auðugum einkaleyfismönn-
um til að ljúga í al’nenning um
viðburði. Vjer erum vissir um að
vorir kæru vinir eru svo vel að
sjer, að peir vita betur sjáltír,
heldur en J>að sein í grein [>eirra
stendur. Ef svo er ekki, pá er peim
mál að fara að kynna sjer málið
betur.
Það er ekki ecrtt, að Bandarík-
in sje liin mesta iðnaðarpjóð.
t>að er ekki satt, að Bandarfk-
in e i g i helming af öllum járn-
brautum lieimsins. Helmingur allra
járnbrauta heimsins liggur um Banda-
ríkin, en pað er síður en svo, að
cigendur allra brautanna sjeu Banda-
ríkjamenn. t>að eru menn í Norð-
urálfu, sem liafa lagt fram mikið
af fjenu til kostnaðarins og eiga
enn mikið af hlutabrjefunum.
t>að er ekki satt, að Bandarík-
in sje hin eina pjóð, sem á afgang
í fjárhirzlunni. Ef J>að á að vera
meiningin, að pau eigi f fjárhirzlu
meira fje en skuldum [>eirra nem-
ur, pá er pað alveg hæfulaust. t>au
skulda margfalt meira. Það er að
eins eitt land f lieimi, sem á f sjóði
meira fje en pað skuldír. t>að er
íslands-tetur, sem er svo vel á sig
kotnið, og er J>ó verndartollalaust.
— En ef pað er meiningin, að
BandaríKÍn eigi í sjóði afgang af
ársútgjöldum sínum, J>á er [>að rjett,
að pau eiga J>að. En liitt or alveg
254
látlð nð vilja ykkar. En [>ó að [>ið gctið ekki
staðið við til að bcrjast J>á er elckert pvf til
fvrirstöðu að J>ið gerið J>að á leiðinni“.
„Ef til vill her.tar J>að ekki pessurn lierra
vel“, saoði óberstinn liáðslegn.
„Það hentar mjer ágætlega“, svaraði Pliileas
3,’°gír-
„Jæ j:i, [>að leynir sjer ekki að við erum í
Ameríku“, sagði Passo-jiartout við sjálfan sig;
„og vörðurinn er einhver inesti gentlemaður, sein
lijer er hægt að liugsa sjer“.
Mótstöðunieariirnir, fulltingismenn peirra og
vörðurinu íóru inn í aptastt vagninn í lestnni.
I>ar voru ekki nema lijer um bil 12 farpegjar,
og leetarstjórinn sjiurði pá, livort peiin Jiætti
nokkuð fyrir að flytja sig, með pví að pessir
tveir herrar pyrftu að binda enda á mál, sem
}>eir teidu sncrta sóina sinn.
Farpegjaruir voru mjog fúsir á að gera pess-
um lierrum j>ctta til geðs, og fluttu sig pví í
næsta vagn.
Vagninn var hjer um bil 50 fcta langur, og
nijög ul faliiim til einvígis. Hólmgöngumeiin-
irnir gátu fært sig nær livcr öðrum milli sætanna
o<r skotið J>ar livor á annan í næði. Aldrei hef-
ur verið Ijettara að koma sjer niður á einvígis-
skilmála en í petta siim. Mr. Fogg og Proctor
óbersti liöíðu hvor um sig í höndunum sexhleyjita
m
lianti átti að gcrá. Stundutn hjelt liann að bczt
væri að segja Aoudu allt, en liann vissi vcl,
hvernig hún mundi taka trúnaði hans. Svo fór
liann að hugsa um að fara á ejitir Fogg út á
sljettuna, og hann hugði ekki ómögulegt, að
hann kynni að geta fundið liann, af pví að rekja
mátti slóö flokksins í snjónum. En liann sá að
hún tnundi brátt hverfa, pegar meira liefði snjóað.
Fix misti móðinn og langaði til að liætta við
aílt sainan. Hann hafði nú tækifæri til að fara
frá Kcaney-stöðvunum og halda heimlciðis. Nú
vildi svo til um kl. 2, að langt blístur lieyrðist
í kafaldinu austurundan; eitthvað stórt og dökkt
sást færast nær hægt og hægt; ekki var von á
neinni lest úr pcirri átt. .
Aðstoð sú sem beðið liafði verið um rneð
hraðskeyti gat ekki verið komin svo snemma, og
lestin til San Francisco var ekki væntanleg fyrr
en næsta dag. Gátan var bráðlega ráðin.
I>að var gufuvjelin, sem runnið hafði burt
frá lestinni. sein nú var að koma. Ejitir að hún
hafði losnað við lestina liafði hún runnið langan
veg, Jiangað til eldurinn fór að vcrða lítill og
gufan að dvína. t>á nam hún staðar, og voru pá
enn á henni vjelarstjórinn og kyndarinn meðvit-
undailitlir. l>egar J>eir röknuðu úr rotinu og sáu
að J>eir voru tveir einir J>arna úti á sljettunni,
j.á skildu peir hvernig í öllu lá, og J>eir efuðust
258
beyrðu skotin; en lndíánarnir biðu ekki éjitir
[>eim. I>eir voru allir horfnir áður en lestin
stöðvaðist.
En pegar farið' var að telja farpegjana, j>á
komust menn að J>ví að nokkra vantaði, og með-
al J>eirra var hinn vaski Franzmaður, sem liafði
lagt líf sitt 1 sölurnar til J>ess að frclsa liina.
XXX. KAPÍTULl.
Philcas Fogg gerir blátt úfram skyldu sína.
l>rír af ferðamönnunum, að Passe-jiartout ineð-
tölduin, \oru horfnir, en J>að var ómögulegt að
segja, hvort J>eir liefðu verið drejinir eða teknir
hönduin.
5 msir liöíðu sæizt, en engir banvænum sár-
um. Proctor óbersti var einn af peim sem vcrst
voru særðir; hann hafði bariz.t hraustlega, og var
borinn með öðrum særðum mönnum inn á járn-
brautarstöðvarnar, og J>ar var honuin sinnt eins
vel eins og föng voru á.
Mrs. Aouda var lieil á húfi, og Philcas Fogg,
sem hafði verið J>ar sem harðasta rimman var,
liafði ekki fengið eina einustu skrámu. Fix hafði
særzt á handlegg, en Passe-jiartout vautaði, og
Aonda gat ekki að sjer gcrt að gráta. Ferða-
fólkið hafði allt farið út úr vögnunum; lijólin á