Lögberg - 01.04.1893, Blaðsíða 1

LófiBKRG er gelíð út hvcrn miSvikudag og
laugardag af
Thk LoGBEKG FRINTING & FUBUSHING CO.
Skrifstofa: Afgreiðsl ustofa: I'rentsmiðja
573 Main Str., Winnipeg Man.
Ivostar $‘2,oo um árið (á Islandi C kr.
borgist fyirfram. — Einstö k númer 5 cent.
♦>
Logkkkg is puHluhed every Weduesday arui
Salurday by
T»if. Lögberg i\rinting& puu .is.i i,n<; * ••
at 573 Main Str.f Wmaipjg M*fl.
S u:>Ncr;p(io.i price: $2,0b a yc tr piyt. ic
i i a lvance.
Sinjrle copií-s 5 c.
6. Ar.
WINNIPEG, MAN., LAUGARDAGINN 1. APRlL 1893.
T
Nr. 2 4.
FRJETTIR
cajíada.
Flokksþing ætlar frjAlslyudi
flokkurinn hjor í landinu að halda i
Ottawa í júníinánuði, og eiga þar að
koma saman fulltrúar frá ðllum kjör-
dætnum landsins. Aðalumræðuefnið
verður, hvernig bezt verði ljett álög-
unum af alrnenningi, og þar á að
semjast prógramm fyrir flokkinn til
undirbúnings undir næstu sambands-
pings-kosni n gar.
Mr. Tarte hefur staðið við hótan-
ir sínar um að minnast í sambands-
þinginu á dómarana í Quebecfylki. Á
þingfundi á priðjudaginn bar hann á
f>ú hlutdrægni svo svívirðilega, að
slíks væri ekki dærni á jörðinni, og
lofaði á næsta þingi að ákæra form-
lega tvo dómara; sannanir kvaðst liann
liafa nægar í höndum, og úrslitin væru
engum vafa bundin. Leiðtogi frjáls-
lynda ílokksins, Mr. T.auiier, tók að
f>yí leyti í sama strenginn, að liann
kvað f>að augsynilegt, að núverandi
Canadastjórn setti menn fremur í
dómarasæti í launa skyni fyrir pólitiska
pjónustu helduren cptir verðleikum,
og sagði hann, að sjer pætti fyrir pví,
að Tarte hefði ekki tækifæri til að
koma fram með ákærnr sínar á pessu
pingi-
ÍTTLÖM>.
Gladstone vann mikinn sigur í
brezka pinginu á mánudagskveldið.
Tillaga um vantrausts-yfirlýsing gegn
stjórninni kom frá andstæðingaflokkn-
um fyrir pað, að stjórnin hefur náðað
nokkra íra, sem setið hafa í fangelsi
fyrir pólitiskar sakir, og var henni
borið á br/n, að með pví stuðlaði hún
að því> væru fyrirlitin. Glad-
stone varði stjórnina af hinni me^fu
snild, og við atkvæðagreiðstuna h^fði
hann 47 atkv. umfram. Talið er, að
horfurnar fyrir algerðum sigri lians í
írska málinu aukist stöðugt,
Stjórnarskýislur rússneskar segja
að 150 manns veikist að meðaltali á
viku liverri af kóleru í fylKÍnu Pó-
dolíu og 50 manns deyi. Verzluuar-
viðskipti mikil eiga sjer stað milli Pó-
doliu og Galizíu í Austurríki og eins
milli Pódolíu og Þýzkalands. Slð-
ustu frjettir segja líka, að kóleran
sje farin að gera vart við sig í porpi
einu í Galizíu.
BAJíDAKÍttlX
Eptir pví sem ritað er til blað-
anna, verður með öllu ómögulegt að
ljúka við sýningarhúsin í Chicago og
koma fyrir öllum sýningarmunum fyr-
ir 1. d. maímánaðar. En prátt fyrir
pað verður sýningin opnuð pá, eins og
ákveðið hefur verið.
Stjórn Bandaríkjanna liefur í
Tífgju gera samning við Rússa-
;jórn um framsölu pólitískra saka-
lanna, 50,000 eintök af afarharð-
rðum mótmælum gegn pessurn samn-
igi hafa verið send frá New York til
inna ýmsli verkamaunafjelaga í
•andaríkjunum til undirskripta. A-
iorun fylgir jafnframt til að skrifa
ndir, og er hún mjög skorinorð. Með-
1 annars er par komizt að orði á
essa leið:
„Rússneska pjóðin vill fá mál-
•elsi, samkomufrelsi, prentfrelsi og
osningarrjett. Ættu ekki allar
íenntaðar pjóðir að taka sig saman
m að aðstoða pær hetjur og pá rúss-
eska ættjarðarvini, sem leggja líf
tt í sölurnar í baráttunni fyrir pess-
m sjálfsögðu mannrjettindum ? Lát-
um raust pjóðarinnar heyrast I öld-
ungadeildinni, látuin öll verkamanna-
fjelög roeð pruinuraust mótmæla pví,
hvernig stjórnmálamennirnir ætla að
níða siðferðistilfinniug pjóðarinnar;
látum oss hrópa sem hæst um hætt-
una, sern á ferðum er, {>angaðtil fund-
ið verður til grerojn vorrar og rödd
vor heyrist af forseta vornm og ráð-
gjöfum lians. En til pess að mót-
mæli vor komi að hakli, verða pau
að koma greiðlega, annars kunna pau
að koma of seint til að afstýra peirri
svívirðing, sem nú vofir yfir oss, og
peim rangindum, sem nú á að fara að
hafa í fratnmi við rússnesku pjóðina.“
Ún ÍSLI ONDINGAISYGGÐINNI í DaKOTA.
Síðara hlut vetrarins liefur verið
manndauði óvenjulega mikill meðnl
íslendinga í Norður-Dakota. Lög-
berg hefur pegar fært lesendum sín-
utn fregnir um nokkur af dauðsföilum
possum. En hjer viljum vjer lála
nokkurra getið, sem vjer höfðum áður
ekki haft fregnir af. 10. febr. voru
jarðsett á Eyford tvö ungbörn, er peir
áttu Sigurður Kristjánsson og Magnús
Snowfield. 15. s. m. ljezt eitt af börn-
um Ásvaldar Sigurðssonar að Eyford.
23. s. m. var Sólrún Ketilsdóttir, kona
Eyjólfs Benidiktssonar jarðsett. 27. s.
m. fór fram jarðarför Þorbjargar konu
Guðmundar Pjeturssonar að Mou.ii-
tain, — tengdamóður Jóns Jónssonar,
fyrverandi County Commisaioners.
Hún hafði lengi verið pjáð og var orð-
in öldruð kona. IIúu var jaiðsett i
kirkjugarði Gardarsafnaðar. — 25. s.
m. ljezt ungt barn Jóns Guðnasonar
Bergmanns að Eyford. — 8. marz dó
barn Tómasar Tómassonar að Moun-
tain. — 11. s. m. ljezt Sigurður Sig-
urðsson Laxdal hjá bróður sínum
Sveinbirni Sigurðssyni frá Ósi. Hann
var fæddur 25. marz 1836 og pvi orð-
inn gamall maður. Átta fullorðin
börn hans fylgdu honum til grafar,
pegar hann var jarðsettur 17. p. m. í
grafreit Garðarsafnaðar. — Guðmund-
ur Guðmundsson að Mountain missti
son sinn, ungan mann og efnilegan á
tvítugsaldri, Guðmund að nafni, 13.
p. m. Ilann var jarðsettur að við-
stöddu miklu fjölmnnni p. 20. —
Hallgrímur Ilallgrímsson, bóndi að
Garðar, varð bráðkvaddur 15. p. m.
Kona hans er lengi búin að vera veik
og hafði hann flutt hana til mágs síns,
Kristjáns H. Gíslasonar, sem var ná-
granni hans, til þess betur að geta
hjúkrað henni par. En á hverjum
degi gekk hann heim til sín til að
hirða gripi sína. Að kvöldi pess 14.
gekk liann heim að vana til að vinna
kvöldverk sín. Mót von ’kom hann
ekki heim aptur um kvöidið. En
haldið var að hann mundi hafa sezt að
hjá einhverjum nágranna. Þegar
hann var ekki kominn heim að morgni,
var pegar farið að leita lians ogfannst
hann pá örendur í snjófönn rjett við
liúsið hans. Hann virtist hafa lagt
sig par fyrir og voru hendurnar kreppt-
ar upp að brjóstinu. Það vildi svo til,
að Dr. Halldórsson frá Park River
var á ferðinni og sagði liann, að hjart-
að hefði bilað (heart failurc). Hall-
grímur lieitinn var að öllu góðu kunn-
ur og hafði liann sýnt konu sinni frá-
bæra umönnun í hinurn langa sjúk-
dómi henuar.
oss borizt af óperation peirri sem ný-
lega var minnzt á í blöðunum að Dr.
Móritz Halldórsson hefði af hendi
leyst. Tilgáta vor um, að sjúklingur-
inn mundi hafa verið Mt. Jón Valde-
mar Jónsson úr Álptavatnsnýlend-
unni, liefur reynzt rjett. Sjúkdómur-
inn stafaði af stórum sulli,setn var bú-
inn að jeta sig inn í annað nýrað, svo
að nokkuð af pví var eytt, og sömu-
leiðis var hann samvaxinn við garn-
irnar, svo að pegar hann var tokinn
burt, kom gat á pær. Sjúklinguriim
var mjög veikur á eptir óperatíóninni
og hafði lítið viðpol, en pó ekki yfir
vonir fram, enda er Dr. Ilalldórsson
hissa, hvað vel hann hefur polað skurð-
inn, og enga hitavsiki fjekk hann á
eptir. Álitið á lækninum befur mikið
vaxið við pessa óperatíón, og var hann
pó í tniklum mettim áður.
TIL YERKAMANNA-FJE-
LAGSINS í WINNIPEG.
18. p. m. voru pau Pjetur Finns
son og María Stefanfa Jóhannesar-
dóttir gefin saman í hjónaband af sjera
Fr. J. Bergmann á heimili Ásmundar
Kiríkssonar að Gardar. Lögberg ósk-
ar til lukku!
Nokkru nákvæmari frjettir liafa
Af pví að jeg er gamall kunningi
Verkamannafjelagsitis í Winnipeg, og
af pví að mig hefur alla tíð langað til
að geta orðið pví eitthvað til liðs, pá
dettur mjer í hug að skrifa fáeinar
bendingar viðvíkjandi efling pess.
En bæði er jeg oiðinn of ókunnugur
fjelaginu eins og pað er nú, og gotur
pað pví koinið í bága við hugmynd
mína að mörgu leyti, og svo finn jeg
pað ofurvel og veit betur en nokkur
annar, að jeg er ekki pví vaxinn, að
geta liugsað út heppilega og farsæla
braut fyrir Verkamannafjelagið, sem
pað alla tíð gæti gengið á til sigurs
og frægðar, ígegnum alla örðugleika,
sem við er að stríða, að takmarkinu,
sem til er stefnt, og hver einasta lif-
andi sál veit að er velmegun frelsi og
sjálfstæði, pað takmark að geta sjálfir
fengið vald í hendur, til að selja sann-
gjörnn verði sína eigiri vöru erviði
daglaunamannsins. Jeg geri petta
sepi góður vin, og vona að enginn
leggi mjer par illa út, pví eun sem
komið er er Verkamannamálið f hjarta
mínu annað, ef elcki fyrsta, velferðar-
mál vor íslendinga hjer vestau hafs.
Það erstjórn og fyrirkomulag f jelags-
ins sem liggur lftíð á að sje sem allra
best. Verkamannafjelagið er lítil lier-
deild bæði peningalaus og fáliðuð,
sem parf með ráð og dáð að safna
kröptum, en fremur öllu öðru að
treysta á vitsmuni og gætni, líta
grandgætilega fram fyrir sig, og
leggja aldrei til orustu fyrr en pví er
vel kunnugt um allar tálsnörur og
tálmanir, sem óvinirnir liafa fyrir búið
og pekkja upp á hár orustuvöllinn og
vígin, sem i er skipað, og leggja ald-
rei á stað með vistarlausan her, sem
verður pá hungursins vegna að leggja
pegar á flótta eða gefast upp við harð-
an kost.
Verkam.fjelagið á að vinna með
bróðurlegum samtökum að kaup-
hækkun og fleiri nauðsynlegum á-
kvörðunum og skiljast aldrei að
pegar til stórræðanna kemur, og
alveg eins fara aldrei á stað, nema
pað sje sameiginlegur vilji allra
deilda eða parta fjelagsins. Því jeg
skoða pað eðlilegast og farsailast, að
fjelagið skiptist i tvær eða máske
fleiri deildir, eptir verkshætti peirra,
sem i f jelaginu standa, t. d. bygginga-
manna, og hinna, sem alla aðra al-
genga vinnu taka. Þeir sein eru orðn-
ir gamlir og reyt'-dir við hygginga-
vinnu og aðrir, sem líka treysta sjer
og eru fullfærir, eiga með allri sann-
girni hærra kaup skilið lieldur en
margir aðrir upp og ofan, eins og
gengur, og geta líka með langc um
minni fvrirhöfn náð sínu takmarki.
Og einnig sýndist mjer, að ef allur
fjöldinn af hinum verkamönQunum,
sein til er í Wpg., stæði í peirri deild-
inni, sem gengur undir nafuinu Verka-
mannafjelag, að pá ætti, eða væri
heppilegasi, að skipta pví í tvær
deildir, einungis vegna pess, að allir
geta ekki með fullum rjetti og góðri
samvizku heimtað sama kaup; pað eru
margar óhrekjandi ástæður fyrir pví,
aldur, heilsa, fjör og hreysti. Og ef
skoðað er frá liagsmuna hlið peirra
sem óhraustari eru, pá er ranglátt að
hepta pá frá víudu með peirri ákvörð-
un, að mega ekki vinna fyrir minna
en tvo dollara á dag, sem enginn
„verkgefandi vill gefa peim, og á
meðan petta atriði er ekki tekið vel
til greina, fær fjelagið aldrei kröfum
sínum fullnægt nema með itlri pving-
un, sem verður ófarsæl. Jesj vildi
hafa allt sem rjettast og sanngjarnast;
pá er sigurinn miklu vísari, og pá
berjast allir með brennandi áhuga,
pegar málefnið er gott. Mjer sýndist
að önnur deildin ætti eða mætti vera
25 centum fyrir neðan liina; lægri
deildin verður langtum fámennari og
ekkert að óttast, að pessi ráðstöfun
gæti unnið hærri deildunum—duglegu
og hraustu mönnunum—tjón.
Fjelagið allt í heild sinni ætti að
eiga fundarhús, hver deild að hafa
fnnd fyrir sig prisvar í mánuði og all-
ar deildir sameiginlegan fund einu
sinni í mánuði hverjum; hver deild
kýs sína embættismenn, og full-
trúar deildanna hafa sæti á fundum
hver með öðrum. Fnlltrúi efstu
deildar ætti ætíð að stýra sameinuð-
um fundum. Hver deild hefur inn-
heimtur og umsjón á sínum fjármál-
vm, og skal allt fjeð leggjast í einn
sameiginlegan sjóð, og skal yfirskoð-
unarnefnd kosin á sameinuðum fundi
fyrir hvert kjörtímabil, til að skoða
alla reikninga, og gefa skýrslu þar
yfir. Og til að auðga fjelagið sem
er skilyfðið fyrir framkvæmdum pesa,
ætti að stofna styrktarsjóð, sem væri
pannig háttað, að þær deildir, sem
hafa fasta vinuu fyrir 2 doll. á dag,
borgi 1. dollar á mánuði hverjum, Júlí
Ágúst, September og Október, sem
gangi í styrktarsjóð; en þær deildir,
sem eru 25 centum lægri, sjeu par
einnig tiltölulega lægri. Og ættu
sjerstakir menn í hverri deiid að hafa
pá fjárgæzlu á hendi.
Við þá menn, sem úr nýlendum
koina, verður auðvitað að hliðra allt
til, sem hægt er. En það ættu líka
allir góðir og ærlegir menn að ganga
inn í þær deildir sem til heyra pví
verki, sem þeirhafa ásettsjerað taka.
En sanngjarnt pætti mjer, aðþeir sjeu
háðir sama tillagi í styrktarsjóð fje-
lagsins sem aðrir fjelagsmenn yfir
sama tíma. Og standi þeir aptur á
móti undir sömu vernd fjelagslag-
aniia sem þeir, og sjeu lausir við önn-
ur gjöld en pessi, og fái heimildar
einkenni deildarinnar, sem þeir eru
skyldir að skilaaptur, pegar peir fara.
Líka ætti fjel. að geta orðið svo statt
með sinum styrktarsjóð, að geta að
minnsta kosti borgað fæðispeninga fá-
tækum nýlendumanni fyrir nokkra
daga, manni sem ef til vill gæti
svo staðið á fyrir að hann yrði
fjel. vegna að vera frá vinnu fyrst
um sinn.
(Frarah. á 4. bls.)
Geo.Craig&llo.
Á pessum framfara
tfmum, par sem
liver sækist eptir
auðlet'ð o<r völd u m
“ o
er verzlunarsarntök
mjög algeng, pó að
verzlunar keppnin
opt neyði mann til
að selja íneð alls
engurn eða fjarska
litlum ágóða og
þegar Geo. Craig &
Co. fræða yður á
pví hvernig stíg-
vjela- og skó-salar
hjer I Wpg tóku
sig sarnan og
skýrðu ýmsum skó-
verksmiðju -fjelög-
unum frá að þeir
hættu að kaupa af
peim, ef peir seldu
Craig & Co. skó, og
tóku pað fram um
leið að peir hefðu
50 pr. ct. ágóða og
þeir hjeldu aðCraig
& Co. mundu setja
prís. niður allt of
inikið og gætu líka
svo vel staðið sig
við pað, par sem
þeir hefðu svo
margt annað í tak-
inu. Já þeir bæði
geta og skulu gera
pað. Þeir skulu
(cins og stendur
fyrir ofan dyrnar
hjá peim) selja 25
prct. fyrir neðan
vanaprís, ágætis
skó og stígvjel.
Vér getum petta af
pví vér kaupum vel
inn hjá beztu verk-
smiðjum og vegna
pess vjer höfutn
svo margt; prjár
stórar búðir undir
einu paki, troðfull-
ar af fallegustu
vörum. Ilver vill
styðja að pessum
samtökum og tapa
25 pr.ct. Ilverju
dollars virði.
GEO.GRAIG
NEW MEDICAL HALL.
E. A. BLÁKELY,
Efnafrœðingur og Lifsali.
Verzlar meS allskonar líf, “Patent“ meðöl,
nöfuðvatn, svampa, bursta, greiður, etc.
Einnig llomeopatisk meðöl. — Forskriptir
fylltar með mikilli adgatni.
568 Main Str Tel.696
522,524,526 MAIN STR
SAUMAMASKÍNUR.
B. Andkrson, Gimli, Man., sclur
allskonar Saumamaskínur með lágu
verði og vægum borguparskiluin
í'lytur maskínur kostnaðarlaust tif
kaupenda.
Borgar hæzta verð fyrir gamlar
saumamaskínur.