Lögberg - 29.04.1893, Blaðsíða 2

2
LðG^ ERG LAUGARDAGINN 29. ABRÍL. 1893
% ö 3 b z x 3.
Gfiif' ut aS 573 Muin Str. Winniprg
af Tk e IFgbertg Printing <5e Publishinq Coy.
(Tncorporated 27. May 1890).
Ritstjóri (Editor);
£/A'Aá' HföKLEIFSSON
aUsiNKSs manager: JOIJN A. BLÖNDAL.
AUGLÝSXNGAR: Smá-auglýsingar i eitt
kipti 25 cts. fyrir 30 orö eða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuðinn. Á stærri
ruglýsingum eða augl. um lengri tíma ai-
iláttur eptir samningi
dUSTAD A.-SKIPTI kaupenda verður að ti!
itynua shrtflegcs og geta um fyrverandt bf>
stað jafnframt,
UTANÁSKRIFT til AEGREIÐsLUSTOFU
blaðsins er:
TlfE LGLBERC PRINTINC & PUBLISIf. CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKKIFT til RITSTJÓRANS er:
EltlTOR LÖGIiEKG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
—Laugaedaoinn 29 apu 1898. —
ur af J>ví tækifæri, sem íslendingar
hafa til að komast áfram í |>essari
álfu.
Því að J>að er enginn vafi á J>ví:
sá hlutinn, sem ætlar sjer að vera
heima, sjer fram á tjdn, og J>að eigi
lítið, af Vesturheimsferðunutn, ef J>ær
verða nokkuð líkar J>vi, sem mikinn
hluta J>jóðarinnar vitanlega langar til.
l>að horfir til vandræða á íslandi nteð
vinnufólksleysi, ef vesturferðirnar
verða miklar næstu árin, og búast má
við, að jafnframt verði Já vinnukrapt-
ttrinn á landi svo dyr, að munörðugra
verði að láta búskapinn borga sig
heldur en nú, og ]>ykir [>að pó full
örðugt oitts og stendur. /
Þettaatriði verða menn að hafa
hugfast til pess að geta dæmt með
sanngirni urn mótspyrnu manna á
íslandi gegn vesturferðunum. I>eir
eru vitanlega hræddir um, að ekki
verða verandi á landinu eptir fáein ár
Samkvæmt landslögum er uppsögn
kanpaDda á blaðj ógild, nema hann sé
ikuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kaupaudi, sem er í skuld við blað-
ð fiytr vistferlum, án þess að tilkynna
aeirailaskifnn, (>á er það fytir dómstól-
ur.nre álitin sýuileg sönuun fyrir prett-
visum tilgang’.
ty Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
sendtr oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguuinni á brjefaspjaldi,
hvort sent borganirnar hafa til vor koinið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hætilega lángan tíma, óskunt
vjer, að þeir geri oss aðvait um það.
— BandarikjapeuÍDga tekr blaðið
fuilu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frí íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar teknir gildir ful’.u verði sém
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. 0. Money Orders, eða peninga í Ue
gist.ered Letter. Sendið oss ek,ki bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllan.
ÓHVGGILEG ÚRRÆÐI.
l>að léynir sjer ekki, að peim
mönnum h« ima á ætijö.ð vorri, sem
synast alráðnir í pví ymsra hluta vetpia,
hveruig sem veltist, að vera kyrrir
J>ar heima, er ekki farið að standa á
sama um vesturferðirnar, — eða öllu
heldur vesturferða-horfurnar. E>ví að
pó að J>eir kuuui að hugga sig við
pað, að tiltölulega fáir geti komizt
vestur í sumar, pá búast peir vafalaust
við, að fram úr pví rætist, áðu? en
mjög langt líður, fyrir peim sem hafa
einbeittan hug á pví að komast.
Og peir vita mjög vel, að vestur-
ferða-hugurinn er víða mjög sterkur,
mjög einbeittur. t>eir vita mjög vel,
að hvernig sem látið er, pá trúir fólk-
ið agentunum, að minnsta kosti aðal-
atriðinu, pví, að yfirleitt líði mönnurn
betur hjer vestra I efnalegu tilliti
heldur en heima á ættjörð vorri. Sú
sögusögn agentanna styðst vicanlega
við svo ótal mörg brjef frá frændum
og vinum hjer vestra, að pað er frá-
leitt neinn vafi um pað í hugum peirra
ntanna, sem ekki loka viljandi augutn
sínum og eyrum.
0<r pá {>arf ekki lieldur neinum
blöðum um pað að fletta, að bræðrutn
vorum heima lízt í meira lagi illa á
blikuna, horfurnar í landinu sjálfu, svo
að peir skilja pað einstaklega vel, að
almenningur manna vi 11 leita pangað,
setn eittbvað er vænlegratil lífsbjarg-
ar. £>að parf ekki atinað en líta í
biöðin, sömu blöðin, sem eru að ham-
ast móti agentunum. Jafnframt pvf
sem pau cru að bera veslings agent-
unum á bryn, að peir sjeu að ljúga
upp neyð á íslindi, J>á flytja J>au sjálf
stöðúgt hallærissögur. Og pó er pað
minnst, sem í blöðunum sjezt. Prí-
vatbrjefin leysa betur ofan af skjóð-
unni. T. d. skulum vjer geta pess,
að mjög merkur, efnaður og úrræða-
góður dugnaðarmaður við Eyjafjörð
skrifar oss, að hann sjái ekkert annað
en dauðann fyrir.
Svona er hljóðið í mönnutn víða
á landinu. Og pað er pví ekki að
undra, að peim sem ætla sjer beima
að vera, hvað sem tautar, standi stugg-
pann voða, sem peir vilja fyrir hvern
mun forðast.
Getur nokkur maður, sem hugsar
málið með köldu blóði, gert sjer í
hugarlund, að aðfarirnar 5 Reykjavlk
við Canada-agentana hafi önnur áhrif
á almenning á íslandi, en pau að örfa
vesturferðnhucjinn? Liggur ekki all-
nærri fyrir almenning manna, að hugsa
svo, að par sem leiðt >garnir í höfuð
staðnum grfpa til líkamlegs ofbeldis
til J>ess að hamla mönnum að segja
pað sem peim liggur á hjarta, pá sjeu
peir hræddir hið málfrelsið, og treyst-
ist ekki til að halda fram sínum mál-
stað með skynsamlegum rökum? £>eir
sem stofnuðu til upppotsins í Reykja-
vík 8. marz sfðastliðinn hafa áreiðan-
lega verið betri vesturferða-agentar
heldur en stjórnirnar í Canada gátu
sent til íslands.
Lik áhrif grunar oss að pað ráð
mundi hafa, sem sagt er að vaki fyrir
ættjarðarvinunum par heima, og peg-
ar hefur verið minnzt á í Heims-
kringlu: að banna með lögum umferð
vesturferða-agenta um landið, ef peir
eru ekki danskir pegnar. Oss er ekki
með öllu ljóst, hvernig slíkt ætti að
akast. En setjum svo, að pað tækist.
Mundi pað ekki pykja sönnun fyrir
pví, að peir sem völdin hafa sjeu að
stía fólkinu frá að fá vitneskju um
pað sem pað vill fá að vita? I>að er
ekki til nokkurt alinennara áhugatnál
á íslandi en horfurnar fyrir íslendinga
í pessu landi. Mönnum leikur fráleitt
eins mikill hugttr á að fá að vita neitt
annað á yfirstandandi árum. Og svo er
talað um að gera pjóðinni sem allra-
örðugast fyrir tneð að fá fregnir af pví
sem hún vill sjerstaklega fá að vita.
Eru mikil líkindi til, að slíkt yrði af-
farasælt frá sjónarmiði peirra seni
hamla vilja Vesturheimsferðunum?
Mundi ekki fólkið sjá J>að, að slíkt er
hið lúalegasta ófrelsi, og horfa með
enn hlyrri huga til pess lands, parsem
HEIMILID.
[Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd-
> r, sem ffeta heyrt undir „Heimilið",
verða teknar með þökkum, sjerstakiega
ef þær eru um búslcnp, en ekki mega
þær vera mjög langar. Ritið að eins
öðrumegin á blaðið, og sendið nafn yðar
og heimili; vitaskuld verðnr nafni yf.ar
haldið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut-
anáskript utan á þess konar greinum
Editor „Heimilið“, Lögberg, Box 368
Winnipeg, Mt.n.]
Þrjársmágreinar úr Nor'wets Farmer
Það sýnist vera einhver vöntun
jafnvægi í pví, hvernig flestir bændur
líta á stöðu sína í landi pessu, peir s
jafnaðarlega full-glöggt ásigkomulag
og parfir yfirstandandi tímans, en J>að
ætti eki-'i að vera peim svo mjög til
fyrirstöðu f pví jafnframt að geta liugs
að um framtíðina, eins og opt sýnist
eiga sjer stað. Vjer skulum til dæm-
is taki til ihugunar spursmálið um
ur pað mjög fyrir hestum að purfa að
leita fæðunnar milli peirra.
UxA-BESTDIXGAB.
fyrir pá sem pó vilja i raun og\eru vegur.skýlit A mörgum bóndabæjum
sitja kyrrir. Og sú hræðsla er óneit-
anlega á nokkru byggð.
En pað lítur helzt svo út, sem
hræðslan sje að blinda mennina
peir sjeu að hlaupa sem hraðast út í
út á sljettunum, er ómögulegt að
hlevpa skepnunum út, vikunum sam
an á vetrum, án pess tjón hlotnist
af, af peirri einföldu ástæðu, að par er
naumast nokknr afkymi, sem pær
geta notið I ylsins af blessaðri sól
unni, án pess J>á um leið að vera á
bersvæði fyrir vindi og veðri, af livaða
átt sem er. Þetta verður aldrei bætt
fyrri en bændurnir viðurkenna nauð-
synina á að koma hentuglega fyrir
byggingum sínum í sambandi við
væntanlega trjeplöntun seinna. Það
er undravert, hvað mikið skyli getur
verið í vel settum kornstöngla-stakki.
Hann, ásamt með húsunum sjálfum
getur staðið sem allgott skyli eitt eða
tvö ár. En varanlegt skýli fæst bezt
með trjáplöntuninni. Eyrir liálfri
annari öld var Skotland eyðilegt og
skógiaust land, og purfti í fyrstu að
koma trjáplöntuninni á með lögum.
Nú hafa liinar veðurbörnu auðnir
skyli, og eru orðnar að frjósömum og
blómlegum byggðum. Trjáplönti n-
in gerði mikið að verkum í tilliti til
pessarar æskilegu breytingar par, og
sömu afleiðingar niundi bún liafa hjer
ef vjer að eins vildum liugsa ögn
meirafyrir framtíðinni en vjergjörum.
„Það eru byggindi sem í hag koma,“
segir máltækið, og má með sanni
heimfæra pað upp á fyirhyggjuna
sem ætíð er ómissandi, en pó allra
helst í nVju landi, í byrjun búskapar,
engum lifandi manni dettur í hug að
banna tnönnum að afla sjer pekking-
ar á öllum sköpuðum hlutum inilli
himins og jarðar?
Það tekst aldrei að stemma stigu
við Vesturheimsferðunum með meira
áfrelsi en pegar á sjer stað ( landimi
— pað porum vjer að fullyrða. Hitt
væri sannarlega nær, eins og marg-
sinnis hefur verið tekið fram bæði af
oss og öðrum, að reyna að haida mönn-
um í landinu með meira frelsi, með
pví að gera pann hluta J>jóðarinnar,
sem nú er í raun og veru ánauðugur,
að frjálsuni mönnum, sein haíi nokkra
ástæðu til að láta sjer pykja vænt um
ættjörð sína og pp.ð pjóðfjelag, sem
par hefur myndazt og staðið um meira
en 1000 ár. Meðan vinnufólkið á við
pau kjör að búa, sem pað á enn á ís-
landi, getur pað ekki með rjettu tal-
izt meðfrjálsum mönnum, að minnsta
kosti ekki eptir peim skilningi, sern
lagt er í orðið frelsi í J>essu laridi. Og
meðan svo stendur, hyggur pað eðli-
lega á vesturferðir, horfir vonaraugum
til pess lands, sem gerir pað að frjáls-
um manneskjum.
Það er áhætta fyrir bóndann að
leggja lieils árs verk í eina sjerstaka
uppskeru; pað er áhætta r.ð geyn a
öll eggin í sömu körfunni, pví ef petfa
eina misferst, pá er allt farið; og pað
er aldrei rjett fyrir bóndann að hætta
einhverju til ábata, í stað J>ess meö
alúð og umhugsun að vinna að öllu
hyggilegu starfi. Hann á með gaum-
gæfni að athuga hvernig hann fái
vaiðveitt sig frá tapi, með pví að
hafa sem mesta tilbreytni í bús-af-
rakstri sínum, svo hann hafi úr tals-
verðu að velja í tilliti til pess, hvað
hann selur, og hverju hann heldur
sjálfur. Ef liann fer pannig að ráði
síiiu. J>á er staða lians eins góð og
frarnast má óska, og liann parf engan
mann að öfunda. Það er ekki svæðið
á sljettunni sem bóndinn hefur undir,
sem gjðrir pað að verkum að hann er
svo frjáls, og engum háður, heldur
liitt að hann getur sjálfur framleitt
allt sem ltann parfnast til lífsins við
urhalds.
(Aðsent.)
Þegar jeg heyrði talað utn
„Hrossa-hjalið,“ eða heilræðagreinina
hans Dakot8-Bills til liúsbænda sinna
í 20. nr. Lögbergs p. á., datt mjer
margt í hug, ocj rriörg kvclafull end-
urminning, sem hefur upptök sín frá
miskunnarleysi eða misskilningi ým-
issa húsbænda minna, Ijet pá til sín
taka. Þetta voru einmitt sömu heil-
ræðin, sein við aumingja uxarnir nú
í mörg herrans ár höfum með blóð-
storknum bænar-augum verið að reytia
að gera húsbændum okkar skiljanleg
en aldrei tekizt pað, nema svo tiltölu
lega fáurn, eða einstaka góðutn manni,
sem við pá opt með sárum söknuði
höfum orðið að skilja við innan svo
lítils tíma.
Þó höfum við, aumingja uxarnir
margt fleira að taka fram heldnr en
peii herrarhestarnir;ber margt til pess,
og eiiikum pað, að eðli okkar frá
skaparans hendi er svo ólíkt hestanna.
Því viljum við miuna ykkur á alla,
unga og gamla, sem okkar purfið, að
við erum að eðlisfari ekki eins kvikir
og liðugir í snúningum og átökum,
eins og hestarnir, og rnegið pið pví
ekki reiðast við okkur fyrir pað; og
sízt af öllu svala bræði ykkar á okkur
ergagnvart okkur— hvenær pað er
önugt, og hve nær pað er viðfeldið.
Yðar pjenustu reiðubúinn,
Manitoba-Bill
STJÖRNUSPAR A ENGLANDI.
Hestur sá sent jetur kornmat
sinn of fljótt, mun fyrr eða síðar verða
veikuraf meltingarleysi. Fljótgleypt
fæða getur ekki breyzt í næringarefni,
og er pví verr en spilt, par eð hún
sykir og kemur óreglu á meltingar
verkfærin. Sumir hestar sem búnir
eru að skemnia magann að meiru eða
minna leyti, með J>ví að jeta svo
græðgislega, reka hausinn upp að
augum ofan í Jiafrana, og troða bók-
staflega matnum í sig. Nú er ávallt
betra að reyna að fyrirbyggja sjúk-
dóma en lækna pá; og margir J>eir
bændur sem viðurkenna pað, hafa á
ytnsau bátt reynt að koma í veg fyrir
pessa áfergju bestanna. .Sumir
dreifa höfrunum um botninn á stórri
jötu, aðrir liafa par smásteina, og tef-
P
fyrirpað, pví við gerum pað sem við
getum. Að berja okkur uxana fyrir
pað, sem við ekki getum, en semhest-
urinn getur með liægu móti, er hjer
um bil pað sanra, sem að lúberjaliund-
inu fyrir J>að að haun getur ekki
klifrað eins hátt upp í trje, eins og
hægt er að láta köttinn klifra.
Svo er eitt, sem við aunniigja
uxarnir purfum riauðsynlega að taka
fram, og leggja áherzlu á, og J>að er
pað, að pið allir, jafnt ungir sem
gamlir, sem sveitist, og berið punga
dagsins með okkur, brúkið ekki petta
óttalega verkfæri, járngaffalinn eða
forkinn, til að pikka okkur með, pó
við sjeum eitthvað stirðir, eða öðruvísi
en pið í pann og pann svipinn vilduð
óska, annaðhvort af pvl að við pá
erum máske eitthvað veikir, eða pá
svo ákaflega J>reyttir; J>ví pó við sje
um taugasterkir, gotum við sannarlega
orðiö preyttir; og pó við sjeum naut,
getum við ha't einhvern sjúkdóm,
sem krefur vægðar. Minnstu pess
maður, ungur og gamall, á hvaða aldri
sem pú lielzt ert, að liver einastarispa
eða ör eptir forkinn pinn á nárum
mínum og lendum er talandi tunga,
sem hrópar um prælmennsku og
miskunnarleysi pitt, og minnztu pess,
vinur, að misbrúka ekki forkinn pinn,
og að hann er ekki búinn til, til að
pikk; með lioid og blóð; já, minnztu
pess að misbrúka ekki okkur skepn-
urnar. Viö erum ekki skapaðar til að
láta kvelja okkur, heldur til að Ijetta
undir lífsins byrði meðalykkar mann-
anna, móti pví að pið farið svo vel
með okku -, sem bægt er, og ljettið
undir okkar byrði, að svo miklu leyti
sem ykkur er unnt.
Að endingu vil jeg minnaykkur,
herra okkar, mennina, sem purfið á
aðstoð okkar uxanna að halda, að sama
nákvæmni og aðhjúkruu, sem Dakota-
Bill tók frain gildir um okkur uxana,
og pessi ógurlega prumandi, and-
styggilega rödd hefir ckkert að p/ða,
nsma að gera okkur hrædda og liik-
andi og ráðvilta í snúningum. Eins
og Bill tók fram um pá hestana, heyr-
utn við uxarnir einnig fullvel og
myndum tniklu heldur kjósa píðari
rödd, eða mildara tiltal. Við dyrin
finnum miklu betur en margur hygg-
ur, hvernig viðmót ykkar mannanna
I>að er að líkindum fæstum af
lesendum voruin kunnugt, að nú, á
siðasta áratug 19. aldarinnar, sje all-
mikið af stjörnuspámönnum á Eug-
landi, og að spádómar peirra sjeu i
heiðri hafðir af ymsum merkum mönn-
um. En pó er pví svo varið, ef rit-
höfundur einn, sem skrifar í mánaðar-
ritið Arena, segir satt.
Greinarhöfundur pessi telur einn
ganilan mann í Lundúnum einna
fremstan allra stjörnuspámanna. og
segir að um 40 ár hafi hann spáð svo
rjett, að slíks muni engin dærni. Hann
er auðugur maður og hefur tekið p/ð-
ingarnrikinn hlut í málum Lundúna-
borgar; faðir lians og afi fengust báð-
r við stjörnuspár. Til pessa gamla
manns liafa leitað hinir voldugustu og
vesælustu, maður Victoriu drottning-
ar, Lytton lávarður hinn eldri, Char-
les Dickens, George Elliot og 13ea-
consfield lávarður, og pann dag í dag
sækja til hans hclztu karlar og konur
í samkvæmislífi Luudúnaborgar, og
nokkrir af hinum helstu stórmennum í
enska verzlunarheiminum leita ráða
hans.
í júnímánuði 1887 kom blaða-
maður einn til annars nafnkennds
stjörnuspámanns, til J>ess að leggja
fyrir hann spurningu, sem honum lá
mjög á lijarta. Victorin. drottning ætl-
aði að halda 50 ára stjóniarhátíð sína
daginn eptir, og blaðatuaðurinn hafði
fengið skipan frá ritstjóra sínum nni
að vera vibstaddur og lysa hútiðarhald-
inu. Afarmiklum uianngrúa lrafði
verið boðið, og anarkistum kom til
hugar, að drepa allt pað fóik í einu.
Þar ætlaði að vera mikiil fjöldi kon-
unglegra stórmenna vídsvegar að úr
Norðurálfunni, og pótti pvf anarkist-
um bera heldur en ekki ve! í veiði.
En svo vildi svo til að leynilögreglu-
menn nokkrir komust 4 snoðir utn
pessa fyrirætlun, og svo komst hún í
blöðin. Ýmsir, sem fengið höfðu að-
gangsmiða, urðu dauðhræddir,og blöð-
in kröfðust pess að sjerstakar ráðstaf
anir yrðu gerðar til pcss að vernda líf
manna. Blaðamaður sá setn um var
getið var hræddur eins og fleiri, < g
kona lians trúði á stjörnuspádóma, og
krafðist pess, að hann fvndi stjörtiu-
spátnann einn, sem hún bar sjerstakc
traust til, og J>að gerði hann. Spá-
maðurinn fullyrti, að ekki væri
nokkur minnsta ástæða til hræðslu,
stjarnan Júpiter, setn rjcði lífskjörum
hennar hátignar, væri svo björt, setn
hún gæti verið, og pað væri ómögu-
legt, að neitt alvarlegt óhapp kaemi
fyrir. Samt sem áður væri líklegt, að
slys nokkurt bæri að höndum, helzt af
hestbaki, og fyrir pví mundi verðaein-
hver maðtrr, sem tengdur væri kon-
ungs-ættinni. Morgunin eptir fjell
marquisinn af Lorne, tengdasonur
drottningarinnar, af baki, pegar hann
var á leiðinni til að taka pátt í pró-
sessfunni, og meiddi sig svo, að hann
gat ekki verið viðstaddur hátíðarhald-
ið. En anarkistarnir Ijetu ekkert á
sjer bara.
Satna kveldið, sem blaðamaður
pessii leitaði til spámannsins, komu og
til hans tveir aðrir menn, og spurðu
hann, hvort hættulaust mundi vera að
vera við hátíðarhaldið daginn eptir.
Spámaðurinu gaf peim auðvitað sömu
svör eins oer blaðamanninum. Sá að-
komumaðurinn, sem yngrí var, talaði
ensku fremur illa, og fór hann nú að
spyrja. um sínaeigin framtíð. Spámað-
D-PRICE’S
rowdeí
hreina Cream Tartar Powder.-Engin amónía; ekkert álfin.
Brúkað íi milliðnum heimila. Fjörutín4rH (i markaðnuui.