Lögberg - 21.07.1894, Qupperneq 2

2
LÖGBEKG LA.UGARDAGINN 21. JÚLÍ 1894.
Jögberg.
(■Jeiíð út að 148 Prinoess Str., Winnipeg Man
ot The /.ögberg Printing cr Ptiblishing Co'y.
(Incorporated May 27, t89o).
Smápistlar úr Dalvútaí'er'ð’.
Eptir E. II.
RiTsrjóai (Editor):
EINAJi HföRLEIFSSON
BtJSIMKSS MAN \OER: B, T. BJORNSON.
AUGLVSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 þuml
dálkslengdai; 1 doll. um mánuðinn. Á stærrí
auglýsingum eða augi. um lengri táma af-
sláttur eptir samningi-
BÚSTAD A-SKII’TI kaupenda verður að ti!
kynna ikrt/tega og geta um fyrverandi bú
staS jsfníramt.
UTANÁSKRIET lil AEGREIÐSLUSTOFU
biaösins er:
TKE LÓCBEHC Pi\IKT!WG & PUBUSH- CO
P. O. Box 368, Winnipeg, Man
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOR LÖ«BERfí.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN
I.A UOA KI >A.OIN N 21. JUbf 1894.
Samkvæm lan^.slogum er uppsögn
kaupanda á blaðt ógild, nema hann sé
skuldlaus, kegar hann segir upp. —
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimílaekiftm, þá er það fyrir dómstól-
unum álitin sýaileg sönuun fyrir prett
vísum tilgang’.
py Eptirieiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borgunjnni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki elíkar viðtirkenn-
ingar eptir hæfllega lángan tima, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um það.
— Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar tekDÍr gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Seudið borgun l
0. ifoney Orde/re, eða peninga í Re
giatered IjCtte/r. Sendið oss ekki bankaá
vfsanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi
fyrir innköllun.
Fólltsfjölgun, álögur
og eyðsla.
Siðan apturhaldsstjórnin tók við
völdunum í Ottawa fyrir 10 árum hef-
ur fólksf jöldinn að eins aukizt um 20
af hndr., en toilálögurnar á þjóðinni
hafa á sama tíma aukizt um 05 af
hndr., og útgjöld stjórnarinnar um 50
af hndr. Það er engin furða, pótt
roönnum verði að líta í kringum sig
í öðrum eins ártun og pessum, Og
Bpyrja sjálfan sig, hvort landið geti
etaðizt petta.
Ottawa-þingið gerði f>að líka hjer
um daginn. Mr. Charlton, einn af
leiðtogum frjálslynda flokksins, setti
fram pessi atriði f tillögu til pings-
úlyktunar, með peirri viðbót, að ping-
ið ljeti í ljós óánægju sína með, að
syona skyldi vera komið málum lands-
ins, Ijfsti yfir peirri sannfæringu sinni,
að.mikið af útgjöldunum á ári hverju
hefði farið í fjárveitingar, sem gerðar
hefðu verið til hjálpar apturhalds-
ílokknum en ekki landinu, og-að þessi
stjórnarútg'jöld legðu svo miklar
byrðar á alpýðu manna, að þörf væri
á strangasta heiðarleik og sparsemi f
rieðferð fjármálanna til pess að unnt
vorði að geia pessar almennings byrð-
ar Ijettari.
Það parf svo sem ekki að taka
pað fram, að pessi pingsályktunar-til-
laga var felld með miklum meiri hluta.
Apturhaldsílokkurinn, sem ræðnr lög-
um og lofum á pinginu, gat vitaskuld
< kki ro.óti pví borið, að fjármálin sjeu
komin í pað borf, sem tekið var fram
í tillögunni. En honum pótti ekkert
nthugavert við pað atriði, og taldi
ekki pörf á neinum sjerstökum heið-
arleik nje sparsemi til pess að ljetta
álögumar á mönnum. N'ú er að eins
eptir að vita, hvort kjósendurnir líta
eins á málið, pegar til kosninganna
komur.
Niðurl.
Jeg kera pá að pví, sem hefð
átt að vera aðalatriðið í pessum
pistlum, kirkjupinginu sjálfu, en sem
jeg verð að faia mjög lauslega yfi
tímans og rúmsins vegna. Eitt af
pví sem mest bar á á pinginu vjr á
nægja manna út af pví, að hafa nú
fengið aptur sjera Jón Bjarnason
forseta kirkjufjclagsiris S hópinn. Eins
og kunnugt er, hefur hann verið fjar
staddur tvö kirkjuping fyir vanheilsu
sakir, og pað hefur síður en ekki
leynt sjer, hve mjög har.s hefur verið
saknað. l>að kom fljótt fram, pegar
á ping var komið, að hann var par
með óskertu sálarfjöri. Ilann hjelt
sem sje pingsetningarræðuna (prje
dikunina), og pað var ekki að eins, að
á hana væri lokið almennu lofsorði
heldur má vafalaust telja hana með
einum af peim fegurstu ræðum, sem
sjera Jón hefur haldið.
Tveir fyrirlestrar voru haldnir
kirkjupinginu. Annan peirra flutti
sjera Friðrik J. Bergmann, og var
hann uin sársaukann l Ufinu. Hann
var saminn af lærdómi miklum og
vandvirkni, og gæti jeg trúað pví, að
m est hefði verið fyrir lionum haft af
öllum fyrirlestrum, sem haldnir hafa
verið á kirkjupingum Vestur-Islend
inga. En efni fyrirlestursins er afar-
örðugt. Hað er vitanlega ekki hlaup-
ið að pvl að gera grein fyrir sársauk-
anum I llfinu út frá lífsskoðun krist-
indómsins; frá mörgum hliðum verður
pví efni engin önnurskýring gefin en
sú, sem er engin skýring og ekkert
svar, að pað sje leyndardómur. Þeg-
ar um f að efni er að ræða, eru menn
að fja.Ha um pað sem að öllum llkind-
um er veikasta atriðið í hinni kristnu
heimspeki, og er pví ekki nema eðli-
legt, að margt hafi verið I pessum
fyrirlestri, sem peim er öðruvísi líta á
lífið en ræðumaðurinn, pyki mjög svo
varhugaverð niðurstaða — pótt búast
megi við, að hjer eptir, eins og hing-
að til, láistflestum, að koma með aðra
niðurstöðu sennilegri eða aðgengi
legri. Hinn fyrirlesturinn var svar
upp á eldgömlu spurninguna: Hvað
er sannleikur, og flutti sjera N. Stgr.
Thorlaksson hann. Hann var fast
hugsaður, eins og alltsem sjera Stein-
grímur ritar, og margt var par vel
sagt, en jeg er hræddur um, að hann
hafi verið nokkuð abstract til pess að
vera fyrirlestur „fyrir fólkiðu. Einn
daginn roru almennar umræður, eins
og vandi er til, og lög kirkjufjelags-
ns gera ráð fyrir. í petta skipti
hafði verið valið umtalsefnið: Ilver
afskipti eiga Austur- og Vestur ís-
lendingar að hafa hvorir af öðrum?
Sjera Jón Bjarnason hóf umræðurnar,
og svo tóku margir pátt I peim: ísak
Jónsson frá Selkirk, Jóhannes Pjet-
ursson frá M^nneota, Horl. G. Jónsson
frá Mountain, Jón Thorlaksson frá
Mountain, Einar H jörleifsson, Helgi
Stefánsson frá Mountain (bróðir rit-
höfundsins „Þúrgils gjallanda11), J.
Guðm. Davíðsson frá Gardar, sjera
Friðrik J. Bergmann, Thorst. Tlior-
laksson frá Milton, sjera Björn B.
Jónsson, sjera Hafsteinn Pjetursson,
og ef til vill fleiri, sem jeg man ekki
eptir. Dráttfyrir allan pennan ræðu-
manna-fjölda virtust mjer umræðurn-
ar heldur I daufara lagi, og kom pað
sjálfsagt af pví, að allir ræðumennirn-
ir voru í aðalatriðinu á sama máli.
l>eirri, I mfnum augum mjög svo kyn-
lega, skoðun, að Vestur-íshndingar
eigi sem allra-fyrst að slíta öll pau
andans bönd, sem tengja pá við ætt-
jörðina, var pví miður alls ekki hald-
ið fram af neinum. t>að mundi hafa
hleypt meiru fjör) I umræðurnar.
Öllum virtist koma saman um pað, að
afskiptin milli Vestur- og Austur-ís-
íendinga ættu að vera sem mest að
framast yrði við komið, og af sem
ynnilegustum bróðurhug runnin, án
pess menn pó ættu að afsala sjer peim
rjetti, að tala eins og djörfum og
hreinskilnum drengjum sómdi um
pað sem á milli kynni að bera. Mjer
virðist annars, að nokkru meiri alúð
ætti að leggja við pessar almennu
umræður en gert hefur verið að und-
anförnu. l>ær gætu verið meðal hinna
skemrntilegustu og gagnlegustu
stunda kirkjupinganna, og hafa líka
stundum verið pað, en pað liggur við
að segja megi, að pað hafi verið af
tilviljun. Einkum ætti umræðu-efn-
ið að auglýsast nok.kuð fyrir fram
helzt jafnfratnt pingboðinu, til pess
að góður tími sje til að átta sig á pví
fyrir alla, sem kynnu að hafa löngun
til að tala eitthvað um pað, og svo
ætti að brýna fyrir mönnum að koma
ofurlítið undirbúnir. I>egar efnið er
ekki auglýst fyrr en rjett áður en um-
ræðurnar eiga fram að fara, er mjög
undir hendingu komið, hvort nokkuð
verulegt veiður úr peim, ekki sízt par
sem peir er einkum má búast við hlut-
töku frá eru I megoasta annríki dag-
ana á unda,n. Ef svo umræðurnar
yrðu fjörugar og nokkurt kapp kæm
ist I pær, ætti að verja til peirra allt
að heilum degi.
I>að mál kirkjupingsins, sem
menn augsýnilega Ijetu sjer annast
um, var skólamálið. Svo sólgnir voru
menn I að fá skýringar pví viðvíkj
ándi, einkum um fyrirkomulag hins
fyrirhugaða skóla, að menn hættu
nauðugir að tala um pað á pinginu,
og lijeldu umræðunum áfram I heim-
boðinu hjá sjera Fr. J. Bergmann.
Málið ynni vafalaust mikið við pað,
ef meira væri ritað en að undanförnu
um hið fyrirhugaða fyrirkomulag
skólans af forgöngumönnum fyrir-
tækisins. I>að dugar ekki að treysta
á pað, að menn kunni svo að segja
utan að greinar, sem ritaðar hafa ver-
ið I blöð fyrir svo og svo mörgum ár-
um. Slíks má ekki vænta I neinu
landi, en allra-sízt par sem Hkt hagar
til og vor á meðal. Nyir menn eru
irlega að koma inn í landið, af peim
sem hjer liafa verið um lcngri tíma
eru allt af nýir og nýir menn að opna
augun fyrir peim málum, er peir hafa
áður látið sig litlu eða engu skipta,og
svo eru ílestir I annríki og lesa I meira
eða minna flaustri pað sem fyrir aug-
un ber. Þess vegna verður stöðugt
að halda pví vakandi fyrir mönnum,
sem menn ætlast til nð verði alrnenn-
ingi öðru fremur hugðnæmt, og menn
mega ekki kynoka sjer við að segja
opt pað sama, nje verða ópolinmóðir
út af pvf, pegar menn verða varir við
>örfina á pví.
Málinu hefur ckki pokað svo lít-
áfram á síðastliðnu ári. Sjóðurinn
liefur aukizt meira en margur mun
hafa búizt við með hliðsjón af árferð-
inu, og er nú orðinn $2000. Svo hef-
ur stofnunin eignazt merkilegt ís-
lenzkt bókasafn á pessu ári, og er
>ess getandi og gætandi, að pess er
ekki aflað með almennum samskotum,
heldur er pað, svo að segja eingöngu,
gefið af fuiltrúunum og prestunum á
kirkjupinginu í fyrra og í sumar. I>að
var sæmdarstryk af hlutaðeigendum,
og eins var pað eptirtektavert ng á-
nægjulegt, live auðheyrt pað var, að
kirkjupingsmönnunum I sumar pótti
verulega vænt um,að pettasafn skyldi
nú vera fengið. Eins var pað væn-
legt fyrir framgang skólamálsins og
gleðilegt fyrir pá sem láta sjer annt
um pað, hve eindreginn og samhljóða
vilji fulltrúanna auðheyrt var. Eng-
in einasta rödd koro fram á pinginu
gegn skólanum, og enginn einastj
maður Ijet í ljós efa um pað, að hann
kæmist á fót.
Samt sem áður leizt mönnum
ekki ráðlegt að byrja skólann I haust
I smáum nje stórum stíl. Mótbár-
urnar gegn pví voru dregnar saman I
cinni setningu, sem sjera Friðrik
sagði, að ekki væi i undir J»ví komið
að bvrja sem f>/rst, heldur að byrja
sern bezt. Kennslukraptar póttu ekki
nægir fyrir hendi til pessað fullnægja
vl sem vakir fyrir forgöngumönnum
fyrirtækisins. Og svo voru menn
auðheyrt hræddir um, að í jafn hörðu
árferði eins og nú er, yrði nemenda-
fjöldi svo lítill til að byrja með, að
>að mundi draga kjark úr mönnum
og gefa mönnum rangar liugmyndir
um pörfina á fyrirtækinu. En jafn-
framt var af sumum fulltrúunum Jagt
rojög fast að forgöngumönnunum
með að byrja sem allra fyrst að peir
sæju nokkurn veg til pess, og hent A,
að töluvert af ungu fólki biði pess
með ópreyju að geta fengið tilsögn,
sem væri við pess hæíi, á pessum
skóla. Batui eitthvað ofurlítið I ári,
trúi jeg ekki öðru, cptir að liafa lilust-
að á umræðurnar um rriálið á pessu
kirkjupingi, en að skólinn byrji eptir
eitt eða tvö ár, og að liaim pannig
muni eiga skeminra I land, en allur
porri manna nú mun gera sjer I hng-
arlund.
Annað merkismál, sem fyrir
pingið kom var samband kirkjufjc-
lagsins við General Council. Eins
og menn munu hafa sjeð af pingtíð-
indunum, var pví máli vel tekið, en
jafnframt vakti fyrir mönnum að fara
mjög gætilega, og ráða pví máli ekki
til lykta fyrr en vilji safnaðanna væri
sem fyllst kominn I Ijós. Dað mál
verður að líkindum eitt af aðalmálum
kirkjufjelagsins næstu árin. Sam-
bandið getur I fyrsta lagi komizt á ept-
ir tvö ár, með pví að pví yrði sam-
fara grundvallarlaga-breyting, sem
ekki má gera fyrr en ári síðar en hún
hefur verið upp borin. Vafalaust
yrði pað að ymsu leyti pægilegra fyr-
ir kirkjufjelagið, að standa I sambandi
við jafnöíluga kirkjudeild sem Goner-
al Council. En svo er eptir að vita,
hvort pví mundu fylgja nokkrir peir
annmarkar, se.n menn ekki gætu fellt
sig við.
Aður en jeg slæ botninn I pessa
pistla verð jeg að minnast á aðal-
skemmtunar daginn, sem haldinn var
par syðra meðan jeg dvaldi par. I>að
var fjórða-júlí liáilðin, sem Islending-
ar hjeldu á Sandhæðunum rjett hjá
hinni nývígðu kirkju Vídalíns-safn-
aðar. Sú liátíð var hin skemmtileg-
asta. Veður var fagurt, pangað til
seint um kveldið að rigna tók. Mr.
Björn Ilalldórsson frá Mountain stýrði
samkomunni, og gerði pað bæði
lipurlega og skörulega. A undan
ræðuhöldum var lesin sjálfstæðis-
yfirlysing Bandaríkjamanna cina
og venja er til á öllum slíkum
hátíðum um pvur og endilöng Banda-
ríkin. Svo hjeldu ræður: Sveinn
Northfield, W. II. Paulson frá Winni-
peg og Páll Johnson frá Carlisle.
Síðar uin daginn töluðu Magnús
Brynjólfsson, Bjarni Sturlaugsson og
sá er ritar línur pessar. Annars höfðu
menn sjer til skemmtunar hina sömu
leiki, sem tíðkast hjer nyrðra, nema
hvað eina nylundu var par að sjá:
íslenzkan línudansara, Hávarð-Guð-
brandsson frá Cavalier, mann, sem
hefur kennt sjer list sína sjálfur og
stóð sig ágætlega. Mikill fagnaðar-
auki var pað á samkomuuni, að par
var íslenzki hornleikaraílokkurinn frá
Mountain, undir forystu Mr. Pjeturs
Johnson, flokkur, sem leikur pryði-
lega, og er löndum par syðra eigi síður
til sóma en ánægju. Samkoman var
fjölmenn mjög, sjálfsagt 700—800
manns par saman komið.
Eldeyj arförln.
Auk bjargmannanna 3 úr Vest-
manneyjum og hr. Sigfúsar Eymunds-
sonar voru í för pessari með Elínu
nokkrir heldri menn og konur úr
Reykjavík og Hafnarfirði. I>eir lögðu
af stað hjeðan af höfn snemma morg-
uns hinn 30. f. m., komu við I Ilöfn-
um og fengu með sjer paðan 6-æring
með 4 mönnum til pess að lenda I við
eyna. I>eir komu að eynni kl. 3J e.
h. Utnyrðingsgola var, snörp nokk-
uð, en pó fremur gott t sjóinn og
brimlítið. Bjargmcnnirnir, Hafna-
menn og nokkrir fleiri hjeldu pegar
til eyjarinnar, liittu par allgóða lend-
ingu við flá, breiða nokkuð, austan á
landnorðurjaðri eyjarinnar; er Tíún
sæbrött í sjó ofan annarsstaðar víðast.
í viki einu dálitlu eða kór vest-
anvert við ílána, er peir lentu við, lá
mikill hópur sela upp á klöpp, mest
kópar, nokkrirvetrungar. Vestmanna-
eyingarnir rotuðu nokkra hina stærri
með styrissveif, en kópana með hnef-
unum; drápu par 11 seli alls.
Að pví búnu rjeðu pcir til upp-
göngu á eyna, Vestmannaeyingarnir
3: Iljalti Jónsson, sá hinn sami er veg
lagði upp á Háadranga fram undan
Dyrhólaey I fyrra vor, [sjá ísafold ’93
hls. 215], Agústog Stefán Gíslasynir,
kaupmanns Stefánssonar, unglingar
uin tvítugt, en Hjalti liálíprítugur.
Deir lásu sig upp bergið með líkum
hætti og Hjalti hafði til pess að kom-
ast upp á Háadranga: ráku inn járn-
gadda mcð hæfilegu millibili og not-
uðu I stað stigahapta, en planka með
prepum á yfir skúta og gjótur I berg-
inu, 6 álna langan. Móberg er I
hömrunum umhverfis eyna og pví
auðunnið á pví mcð járni. Laust var
pað nokkuð I sjer og vildi rnolna og
hrynja, ef á var reynt. Hæðin, par
sem peir fjelagar klifu upp, gizkuðu
peir á að vera rnundi um 170 fet,sum-
staðar pverhnypt, en sumstaðar smá-
stallar. Mesta torfæru hittu peir
fyrir, er skammt var upp á brún, laus-
an klett stóran á stalli, er peir urðu
að komast upp á og hafa sig paðan
upp á klettinn. t>eir kotuust klakk-
laust upp á brúnina, en gátu eigi
fengið par neitt hald fyrir stigann —
plankann með prepunum — með pví
að kletturinn var örmjór ofan eins og
egg og ekki jafnvel meira en svo
hægt að komast par fyrir öðruvísi en
ríða klofveg á egginni, en hengiflug
á tvær hendur. Eti eigi gáfust peir
UPP glæfraför pessa að heldur, og
tóku pað ráð til pess að komast yfir
sundið upp fyrir sig af klettinum og
kaflann sem eptir var upp á brúnina,
að peir rálcu fleyginn svo hátt sem
peir náðu til, og studdi Agúst sig
við liann með tilsyrk Stefáns, en
Hjalti klifraði upp eptir haki hans,
par til er liann stóð á öxlunum, en
náði pó eigi til fyr en hann steig upp
á höfuð Agústs; pá gat hann seilzt
svo langt, að hönd festi á bróninni og
vegið sig upp.
Tvær klukkustundir voru peir
að komast alla leið upp.
I>egar upp kom, gaf peim fjelög-
um á að líta. t>ar var lireiður við
lireiður, syo varla varð pverfótað á
milli. Er pað nær eintom súla, er
verpur par uppi, en dálít.ið af^svart-
fugli I bergskorum og glufum, svo
mikil mergð, að peir gizkuðu á að
að nær mundi 20 en 10 púsundum, ef
talið væri par uppi á eynni, en mikill
fjöldi par á ofan I berginu umhverfis
hana alla, og minna par einnig um
svartfugl. I>eir stikuðu eyna I snatri
og taldist peim hún vera um 00 faðma
á lengd, frá útnorðri til landsuðurs,
en 50 á breidd. Gróðurlaus er hún
með Bllu, ekki stingandi strá, heldur
ber móbergsklöppin undir; gróður-
vísir brennur allur undan fugladrítn-
uin; súlubreiðrin eru af pangi ger og
ymsu rusli. Aðrir fuglar sáust par
eigi en súla og svartfugl. Svartfugl-
inn er mjög spakur og drápu peir
töluvert af honum, komu með um 183,
en súlu enga; hún ærslast og ásækir
manninn, er nærri kemur hreiðri henn-
ar, en svartfuglinn situr kyrr.
l>eir hröðuðu sjer sem mest peir
máttu, með pví að tíminn var naumt
markaður; sigu aptur ofan í bjarg-
festi, til flytis, með pví seinlegra
miklu er að fara „veg“ pann, er peir
höfðu lagt um bergið og peir kalla
pví nafni, eptir járngöddunum, sem
Veitt
Hædstu verdl. a heimssyningunni.
•!N
DH
BAHIN6
P0WDER
HIÐ BEZT TILBÚNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonis eða
önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.