Lögberg - 05.01.1895, Page 4

4.
LðGBERG, LAU0ALIDAG1NN 5. JANÚAR 1895.
Æbjbcrj.
(ienS út aS Í48 Prinoass Str., Winnipeg M i
of Tht í.ógbtrg Printing óf Pubiishing Co’y■
(Incorpcnated May 27, t89o).
Ritstjóri (Editor);
EINAR HfÖRLEIFSSON
Bjsinkjs manaokr: jB. T. PJORNSON.
AUGLYSINGAR: Sraá-augiýsingar í eitt
•kipti Íí> cts. íyrir 30 orð eSa I þnral.
iálkslcngdar; 1 doll. um mánuBinn Á stærri
auglýiingura eí5a augl. ura iengri Ima * *f-
liáttur eptir samning*.
dÚSTAD A-SKIPTI kaapend3 cerður að tii
tynna tkrtftga og geta ura fymtrandi bú
stað ,afnfra*3it
UTANÁ.SKRIPT til AFGREIÐSLUSTOE'
biaðsins e»:
fHE LÓC8ERC PRWTIMS & PUHLISH. CO
P. O. Box 383, Winnipeg, Man
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS et:
EWJTOR L*eBKR«.
O. BOX 368. WINNIPEG MAN
__ LAUOAltnovAINW 5. JAN. 1805.
0J“ Samkvaem ían'.slögtltn er uppsogt'
kaupanda 4 blaö* ógild, neraa hann s«
• kuldlaus, begar hann eeg;r upp. - HJt
kaupandi, sem er i skuld vi» bUb-
iö flytr vistferlum, án þess aö tilkynna
heimilaskíftin, er >aö fyrir dómstól-
unuro úlitiD sýnileg sönuun fyrir prett
vísum tilgangí.
0T Eptirleiöis veröur hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðiö sent viður
kenntng fynr borguninni á brjefaspjaldi.
hvort sem borgantvnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eða 4 annan
hátt. Eí menn fá ekki slíkar viöurkenn-
ingar eptir hœfllega lángan tíma, óskum
vjer, aö þeir geri oss aðvart ura það.
_ Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu veröi (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar teknir gildir íullu veröi sern
borgun fyrir blaðið. — Sendiö borguu í
l>. (j' \loney OrtUrtt, eða peninga í Rt’
(iAtrrd Letter. Seudið oss r.kki bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaöar en
Winnipeg, nema 25<-ts aukahorKun fyigi
tyrjr ínnköllun
lleynist áreiíanli'gar nýkomn-
ar fregnir frá Lundúnum, þá er
skólamál Manitobafylkis síöui en
ekki á enda kljaö. {)aö mál hefui
at' nýju veriö tíutt fyrir dómnefnd
leyudarráösins, og var sj»urningin í-
jetta skipti, hvort lóggjafarvald
Canada gæti hætt nokkuö úr skak
fyrir kaþólskum mönnum út af þeim
rangiudum, sem jteir jtykjast hata
oröiö fyrir í skólamaliuu. |)etta
mal var fyrir nokkru dæmt af
hæstarjetti Can *da á j)á leiö, uð
ekkert vald væri til aö gera jtaö
sem kaþólskir menn hafa fariö frnm
á. En nú kemur sú fregn írá Lund-
únum, og er talin áreiöanleg, hvað
mikið sem þaö nu kann að vera að
inarka, að leyndarráð Breta hafi
komizt að gagnstæðri niðurstööu.
Reynist sú fregn sonn, iná bú-
ast viö, að þetta örðuga mál verði ai
nýju æsingar- og óvildar-efni hier í
landinu. Svo framarlega sem leynd
arraðið liei'ur geíið jtann úrskurð, að
kaþólskir menn eigi rjett á aö skjóta
rnali sínu fyrir Dotninionstjórnina,
þá þarf svo sern ekki að því að
spyrja, hvort þeir muui nota sjer
þann rjett. Ef svo Dominionstjórn-
in sky ldi verða við bænum kajrólskra
rnanna, þá rná biíast við, að fylkis-
stjórnin tnuni neita allra þeirra ráða,
setn í hennar valdi eru, til þess að
hafa frain sitt tnál. Skólamálið
het'ur vitanlega verið Greenway-
stjórnarinnar aðalmál; sameiginlega
skdlafyrii'komulagið er hennar
mikla þrekvirki. Með allan þorra
fylkisbúa á sínu bandi í því máli, er
ekki líklegt að fylkisstjórnin láti
ónýta sín þýðingarmestu lög fyrr
en i fulla hnefana; enda gaf ldg-
stjóniar'ráðherrann það afdráttar-
laust í skyn nýlega í svari sínu til
Dominionstjórnarinnar, setn áður
hefur verið minnzt á hjer í blaðinu.
Etr sjeu nokkrir menn öðrum
frerriur daufir í dálkinn um þessar
mundir, þá eru það víst Ottawaráð-
herrainir, svo framarlega sem þeir
trúa tregninni. j)að má geta því
nærri, að þeir heföu heklurkosið, að
hleypa þessu máli alveg fram hjá
sjer, ekki sízt með því að skoðanir
þeirra sjáltra vitanlega eru svo ólík
ar sem framast má vera á þessu
máli, j>ar sem sumir þeirra eru ka-
þólskir menn, og aðrir, j?ar á nieðal
stjórnarformaðurinn, eru Oraníu-
rnenn og kaþólsku tjendur iniklir.
það má undarlegt vera, ef fleiri
en oss hefur ekki furðað á þeim
ljótu, ákveðnu og afdráttarlausu
skammaryrðum, sem Heiinskringla
hefur á síðustu vikurn hellt ytir
menn, sem vjer fyrir vort leyti alít
um 'T'ersamlega saklausa, og Heims
kringlu með dllu ómdgulegt að segja
! neitt inisjafnt um pe) s >nu!ega, með
| neinum algengum ástæðum. þratt
! fyrir |>tið er blaöið farið að leggja
það í vana siun, að tala um Mr.
Greenway og embættisbræður hans
'eins og þeir væru einhverjir óbóta-
! menn, sem þegar hefðu fengiö sinn
dóm, í stað þess sem þeir eru sj ían-
lega enn fulltrúar fyrir meiri hlut
fylkisbúa. það er ekki langt síðan
að blaðið tnlaði um þessa menn blátt
áfram sein þjófa eða hylmingainenn.
Og nú í síðasta blaði Heiinskringlu
er meðal annars talað um Green-
w .ystjórnina á þá leið, sem hún hafi
sent norður til Nýja íslands þá1
menn, sein blaðinu finnst hati verið j
því andstætt í kosningunum. Setj-1
uin svo, að svo liafi verið, að þessir •
Winnipegnienn hafi verið nokkuð j
öröugir. Vjer vitum fyrir vort j
leyti ekkert um ]>að, með því að vjer ^
vorum ekki í þeiin hóp, sem kvart-
að er undan.
En det^ur Heimskringlu í hug
að segja, að hún viti íneira um það
mál en vjer? Getur blaf ið hermt
það með nokkurri vissu t. d., að Mr.
Greenway haíi sent norður til Nýja
Islands nokkurn þeii ra manna, setn
hlaöinu hefur verið svo illa við?
Vjer fyrir vort leyti þomm að full-
yröa, eptir að hafa spurt oss fyrir
því viðvikjandi, að enginn ráð-
herranna var nL-itt riðinn við ferð
þeirra manna, sem Heiiriskringla er
svo gröm út af.
Vjer höfum nú aflað oss upp-
lýsinga viðvíkjandi Sifton-sveitar-
málinu, sem „Hkr,“ böls'itast mest
út af í blaöinu er kom út 22. f. rn.
undir j?e“sari kringlóttu f'yrirsögn :
„Tugthúslímir i hárri stöðu“.
SannJeikuiirm í málinu er þá
þessi:
Einn af fylkisþingmönnum, sem
hefur einnig veriö fjeliirðir Sifton-
sveitar í mörg ár, var kominn í
skuld við sveitarsjöðinn: þetta
kom upp úr katinu j egar hækur
sveitarinnar voru yíhskoðaðar í
surnar sein leið. Sveitarstjórnin í
Sifton (en ekki fylkisstjórnin) samdi
við fjehirðir sinn um að enduiborga
sveitarsjóðnum það sern haunskuld-
aði, vitanlega af því hún (sveitar-
stjórnin) ekki viidi klaga hann og
láta lögsæk ja hann, sem hún ef til
vill heföi haft ástæðu til að gera.
Sveitarstjórnin gat náttúrlega klag-
að fjehirðir sinn ef hann hefur gert
sig sekan í Ijárdrætti, einsog „Hkr.“
segir. En halrn vissi ekki hvað
mikið hann skuldaði sveitarsj«iðnuin
fyrr en búið v»r að ytirskoða bækur
lians og reikninga. þegar þ>ið var
búið 02 hann vissi hvað hannskuld-
aði, samdi sveitarstjiirnin við hann
um það hvenær og hvernig hann
borgaði skuldina.
Ef sveitarstjórnin í Sifton hefði
klagað fjehirðir sinn, þá hefði rjett-
vísin níttúrlega tekið að sjer að
sækja málið á hendur honum. En
þar sem hlutaðeigendur nú ekki
klóguðu manninn, gat og getur
hvorki stjórnin, nje nokkur annar,
blandað sjer inn í málið. þetta eru
sameigiideg lög fyrir Canada riki,
samin og sett af aptuihalgsflokkn-
um á Ottawa þinginu. Ef ritstj.
„Hkr“. því ekki er ánægður með að-
gerðir— eða öHu heldur aðgerða-
leysi — Greenwaystjórnai innar í
þessu niráli, þá veröa þau að fara til
vinu sinnar, npturhaldsstjórnai innar
í Ottawa, og fá hana til að breyta
hegningarlögutn londsins svn, að
Greenwaystjórnin fai vald til aö
hneppa hvern mann í fnngelsi sem
lienni sýnist — eins og t. d. Rússa
stjórn gctur gert og gerir. J)að væii
nær fyrir ritstj. „Hkr“. að eyða da-
litln af tíma sínutn í að kynna sjer
laudslög og íjettarfar hjer í landi,
heldur en að ej’ða honum í að skrifa
rugl, ef annars þcssi endalausa vit-
leysa, sem stóð í áminnstri Hkr.
grein, stafar af vanþekkingu en er
ekki rituð í þeim tilgangi að slá
ryki í augun á fájróffw fóiki, og
móti betri vitund?
I nefndri „Hkr.“-gi ein er rit-
stjóriun að bera saman það sem hann
kallar samkynja mál, þar sem íje-
hirðir sveitar einnar hjer i fylkinu
var í fyrra dæmdur í 7 ára fangelsi
fyrir f járdrátt. það var nú ekki
fylkisstjórnin sem dæmdi manninn,
heldur Bain dómari. þar að auki
er þess að gæta, að það stóð allt
öðiuvísi á með þennan mann sem
dætndur var í fyrra, því fyrir utan
það, að hafa vísvitandi dregið undir
sig eða stolið fje sveitarinnar, þá
dravJc hann burt úr ríkinu frá
konu og börnum, en tók með sjer
unglingsstúlku sem hann hafði flek-
að. Fylkisstjórnin Ijet sækja hann
til Bandaríkjanna og afhenti hann
rjettvísinni; dómnef'ndin dæmdi
hann sekan, og dómarinn hvað upp
þennnn „harða dónr'sem „Hkr.“kallar
vafalaust takandi tillit til allra
kringumstæðna. þessi maður var,
ineðal annars, sakaður um, að hafa
kveikt í og brent upp sitt eigið hús.
Hefði maðurinn ekki strokið o. s.
frv. og boðið sveitarstjórninni að
borga upphæðina sem hann skuld-
aöi, eins og fjehirðirinn í Sifton sveit
gerði, er engin ástæða til að halda,
að sveitarstjórnin hefði klagað’ hann.
En úr þvl hún klagaði, varð fylkis-
stj'irnin að gera sitt ýtrasta til að
korna honum í hendur rjuttvísinnar,
svo honum yrði hegnt.
það vill nú svo skrítilega til,
að það kom fyrir mjög svipað til-
felli hjer í Winnipeg rjett nýlega og
tneð fjehirðirinn í Sifton. þegar
bækur og i-eikningar fjehirðis sýn-
ingarinnar hjer (Winnipeg Indu-
strial Exhibition) voru yfirskoðaðar,
þá kem það upp, að hann skuldaði
sjóðnum allinikið fje. því varh inn
ekki tekinn fastur og hegnt? þess
vegna náttúrlega, að sýningarnefnd-
in ekki klagaöi hann, og á meðan
hún ekki gerir það, getur fylkis-
stjórniu og rjettvísin ekkert skipt
sjer af því máli. En því kallar
Heimskringla ekki þennan sýn-
ingar tjehirðir „þjóf“ og
, tugthúslim" og sýningarnefndina
„þjofahilmara' ? Og því kallar Hkr.
ekki fylkis.iáðherrana glæpamenn
fyrir að hegna ekki jiessum náunga?
það lítur út fyrir að ástæðan sje sú,
að fjehirðirinn í Sifton ekki hefur
sömu pólitísku trú og ritstj. Hkr.
en sýningarfjehirðirinn sje „af hans
sauðahúsi". Ritstjóri ,,Hkr.“ hefði
orðið góður dómari! Ekki hefði
hann orðið hlutdrægur, maður!
það stóð líkt á með Jón Ólafs-
son, þegar hann fór frá Lögbergi,
°g fjebirðirinn í Sifton! þó var
liann nógu góður til að vera ritstjóri
„Heimskringlu".
„Heimskringla" heldur því Hka
fram, að Greenwaystjórnin hefði átt
strax að reka fjehírðirinn í Sifton
úr þingiiianns sætinu. Vill ritstjóri
blaðsins upplýsa undir hvaða lögum
stjórnin getur rekið þingmann frá
inilli þinga.
Vill „Hkr.“ að fylkisstjórnin
fari að brjóta öll landslög og rjett
á mönnum?
Allt sem Hkr. segir um þetta
mál er argasta bull, og alls ekki
svaravert ef það væri borið á borð
fyrir enskumælandi menn, sem
skilía og þekkja landslög og rjettar-
far í enskum löndum. En vjer höf-
um gert þessar athugasemdir vegna
fslendinga, sem margir hverjir ekki
þekkja hið minnsta rjettarfarið hjer
og því blekkjast á moldviðrinu {
Heimskringlu. þess vegna tökum
vjer þetta mál til frekari yfirvegunar
síðar við tækifæri.
Sættin.
Eptib Anonymus.
Eptir allri framkomu aö dætr a,
var ekki hægt að segja annað en þeir
B örn I Holti og Þórður í Ási væiu
la inir vinir meðan þeir voru á yngii
ár im slnum. Það varskammt á milli
bæjanna, þar sem þeir óluat upp, cg
hagarnir lágu saman. Þeir heimsóttu
hver annan og ljeku sjer samin.
Þeir voru llka svo að sogja jafn-
gamlir, og mjög jafnt á komið með
efuahag og mannorð foreldra þeirra;
þau voru bæði sómahjón í sinni sveit,
og dável efnum böin. Það bar mjOg
sjaldan við, að þeim Birni og Þórði
sinnaðist, en kæmi það fyrir, jOfnuðu
þeir það óðara milli sín. Þeir við-
höfðu aldrei ruddaleg eða ljót orð
hver við annan, enda lærðu þeir ekk-
ert þess háttar á heitnilum sínum, þvi
beimili þeirra voru sönn fyrirmyndar-
heimili að allri siðpryði.
584
konungsins, en Júaiina gat ekki skilið við liann
svona, því að hún komst við af allri gæzku hans.
„Fyrirgefðu mjer“, sagði hún lágt, „að jeg lief
valdið þjer sorgar, og dauða í ofanilag ofan á sorg-
ii.a, eptir þvl sem jeg óttast.“
„Þú gazt ekki gert að sorginni. drottning, og
vertu viss um það, að dauðir.n verður mjer velkom-
ion, ef liann skyidi kjósa mig. Farðu nú og ánægj-
Hn fylgi þjer. Betur að þú slyppir ósködd með
fallegu steinana, sem þú þráir, og betur að þú og
niaðurinn þinn njóti farsældar um morg ár I ást
þeirri sem þið hafið hvort á öðru; og þegar þið farið
að eldast, þá talið þið einstöku sinnum hlýlega um
villimanninn, sem tilbað þig meðan þú varst ung, og
lagði líf sitt í sölurnar til þess að bjarga þjei“.
Júanna ldustaði á hann og tárin komu fram í
augun á henni; svo þreif hún allt I einu hönd hins
niikla manns og kyssti hana.
„Jeg hef fengið mín laun, drottning“, sagði
hann, „og jeg vona að maðurinn þinn verði ekki af-
brýðisamur. Farið þið nú og ílýtið ykkur“.
Um leið og hann sagði þetta fjell dálítið stykki
úr garðinem, og harðlega andlitið á einum prestinum
sást I gatinu. Olfan rak upp org, lypti npp breiða
spjótinu og rak það gegnum gatið. Presturinn fjell
aptur á bak, og rjett í því bili komu fjelagar Olfans
og hlóðu upp í gatið.
t>á sneru þau þrjú sjer við og flýðu upp fjalls-
bliðina. Otur rak Nam á undan sjer með höggum
oÖ3
hundur þeirra eigi að fá að stela hinum fornu, helgu
fjársjóðum Þoku-lýðsins? Það skal ekki verða af
því! Jeg hefði.drepið ýkkur öll, ef j°g hefði fengið
tíma til þess, en mjer hefur ekki tekizt það, og mjer
þýkir vænt um, að mjer hefur ekki tekizt það, því
að nú skal jeg gera ykkur það sem ykkur þykir sár-
ara en nokkur dauðdagi. Betur að bölvun Jals og
Öcu megi hanga við ykkur, þið hælislausu hundar!
Betur að þið megið lifasem afhrök veraldar og deyja
1 skítnuin, og betur að feður ykkar og börn ykkar
liræki á bein ykkar eins og jeg geri! Farið nú vel!“
Og hann skók að þeim þá höndina, sem var laus, og
hrækti S áttina til þeirra, og svo stökk hann aptur á
bak fram af klettasnösinni og hvarf ásamt fjár-
sjóðnum.
Dálitla stund stóðu þau öll þrjú agndofa og
störðu hvert á annað og á klettasnösina, þar sem
hiun velæruverðugi látni æðsti prestur hafði staðið.
Svo hneig Júanna niður á snjóinn grátandi.
„Það er mjer að kenna“, veinaði hún, „allt mjer
að kenna. Rjett I þessu bili var jeg að stæra mig
af því, að jeg liefði unnið þessi auðæfi handa þjer,
og nú hef jeg misst allt. Og við höfum þjáðst til
einskis, og, Leonard, þú ert allslaus maður. 0! þstta
er of mikið —of mikið!“
„Farðu þarna út á klettasnösina, Otur“, sagði
Leonard með rámri rödd, og benti þangað sem Nam
hafði fleygt sjer fram af, „og gættu að, hvort með
588
„Ætlarðu að segja mjer, að þú hafir farið þarna
yfir um á steinj?“
„Nei, Baas, en jeg hef sent þrjá steina yfir um.
Tveir komust alla leið heilu og höldnu, jeg horfði á
þá komast ylir um, og einn hvarf á miðri leið. Jeg
held, að þar sje gat á brúnni, en við verðum að
hætta á það. Ef steinninn er nógu þungur, stekk-
ur liann yfir gatið; ef hann gerir það ekki, förum við
niður um gatið, og þá er örðugleikum okkar lokið“.
„Guð minn góður!“ sagði Leonard og þurkaði
á sjer ennið mcð handarbakinu, „þotta er ljóta ferða-
lagið. Er enginn atinar vegur til?“
„Jegget engan sjeð, Baas, nema fyrir fugla, og
jeg held, það væri betra fyrir okkur að hætta þessu
masi og fara að búast af stað, því að prestarnir eru
enn að baki okkar. Ef þú vilt standa á verði þarna
á hálsinum, svo að ekki verði komið að okkur óvör-
uni, þá skal jeg leita að steinum til að sitja á yfir
um“.
„Hvað eigum við að gera við tnanninn þarna?“
sagði Leonard og benti á Nam, sem lá á grúfu á
snjónum, eins og það væri steinliðið yfir hann.
„Ó, við verðum að liafa hann hjá okkur dálitla
stund, Baas; það getur orðið gagn að honum, ef
þessir prestar koma. Komi þeir ekki, skal jeg tala
við hann áður en við leggjum af stað. Hann er
sofandi og getur ekki hlaupizt á burt“.
Svo fór Leonard efst upp á hálsinn, eitthvað tíu