Lögberg - 16.05.1895, Blaðsíða 2

2
LðGBERG, FIMMTUDAGINN I(i. MAÍ 1895
Hið umbætta uppfræðslu
íyrirkoinulag.
U^p'ræðdlu spursrnálinu er allt
af að verða veitt meiri eptirtekt ár
frá ári. Fyrrum var álltið, að listin
að kenna væri í pví innifalin, að
festa innihald bóka í huija nemend-
anna. Skólalærdómur var bæði bein-
línis og óbeinlfnis bókauppfræðsla.
En nú er breytinw komin á anda upp-
fræðslunnar, og æfing handanna og
æfing eptirtektarinnar er nú orðið
mikilsvarðandi atriði í skólanáminu.
Vjer hðfum opt flutt myndir af fyrir-
myndar uppfræðslu stofnunum, par
8em pessar framfara-setningar voru
ráðuidi, og er kennaraskólinn hjer í
borginni eitt hið síðasta s/nishorn af
pessari tegund af skólum, sem hjer
ræðir um.
I>egar maður athugar breyting-
una, sem orðin er á kennslu aðferð-
inni, pá rekur maður sig strax á eitt
merkilegt atriði — pað nefnilega,
hvaða álirif mun pessi mikla breyting,
sem orðin eT í pá átt, að æfa bendur
og eptirtekt nemendanna, hafa á
næstu kynslóð,hvað snertir uppfundn-
ingar <.g vísindi? Hingað til hafa
mena álitið uppfundniogamanninn
gældan sjerstakri gáfu, — jafnvel
æðstu dómstólar h ifa látið slíkt álit f
ljósi, prátt fyrir að stefna peirra
virðist annars vera að gera sem minnst
úrö'lu. Nafntogaður vísindamaður
er s'cofaður eins og hann væri útbú-
inn með sjerstökum líffærum — eins
og náttúran hefði sjer3taklega útbúið
hann til pess að gera erfiðar rannsókn-
ir. Eru nokkur Ifkindi til að skóli,
sem kennir teikning, og sem heldur
pví áfram meðan nemandinn er á hon-
um — sem kennir bæði piltum og
stú'kum að nota hendur sínarogheila
jafnt í öllum greinum handaæfing-
anni, parsem nemendurnir hvor um
sig búa til ýms verkfæri — er pað
líklegt segjum vjer, að frá peim skól-
um muni koma margir vísindamenn
or uppfundningamenn, eða munu
nemendurnir að lokum fara paðan
cng i betur undirbúnir en peir, sem
up ri voru á undan peim, fyrir fimmtíu
eða h indrað árum sfðan?
Undir gamla fyrirkomulaginu
vj.idust peir, sem síðarmeir urðu
fr tmúrskarandi menn, á að vera praut
seigir, ef til vill á kostnað hinna, sem
vaikiri voru fyrir, og diumst vjer að
pe isari lyndiseinkunn sumra pessara
rainnt. í Bandaríkjununum hafa
verlð uppi margir menn, sem án pess
að hafa orðið nokkurra hlunninda að-
njótandi, hafa unnið sig upp og fram
fyfir meðbræður sína,ogpó peir mættu
einu n erfiðleikanum og mótspyrn-
unni eptir aðra, pá óx peim kjarkur
og prek við hverja mótspyrnu. Ar-
bækur uppfundninganna eru fullar af
reglulegum rómönum um menn af
pessu tagi. Þó maður sleppi nú
peim,-sem unnið hafa sigur í skeið
hlaupinu um pólitískan heiður og
stöður, 6g haldi sjer einungis við vís-
iniamenniua og uppfundningárhenn
ini, pá getum vjer ekki annað en
fu idið til pess, að hínar erfiðu kring-
u mtæður og lífskjör margra pessara
m’klu afkastamanna vorra tíma, pá
haf i peir gengið í gegnum lífsskóla,
sem hefur haft pað sjerstaklega við
sig, að draga fram efnið sem var í
hiaum steíkustu, pannig, að pað bæri
sem mest á pví f samanburði við hina.
Uadir mykri kringumstæðum kynni
hiiasterku að vanta sjálfa hvötina,
se a mótspyrna kringumstæðnanna
vakti hjá peim. En hinir veikari
m indu komast áfram tiltölulega betur.
Hin nyja uppfræðslu-aðferð, sem
byggist á hinu sameinaða (eoncrete) í
staðinn fyrirá hinu aðskilda (abstract)
verður vafalaust til mikilla framfara
og að miklu gagni fyrir landið. Það,
hve lftinn smekk margir virðast hafa
fyrir pví sem snertir vjelfræði (mech-
anics) og vísindi, hlytur að vera reglu
leg skapraun fyrir pá, sem nokkurn
smekk liafa fyrir pessháttar. Þús-
undir manna eru ánægðir með að
ferðait á gufu eða rafmagns brautum,
án pess að vita hið allra minnsta um
aflið, sem hreifir vagnana sem peir
ferðast á.
t>eir sem hafa lagt pað fyrir sig,
að kynna sjer uppfræðslumál, hafa
skyrt frá nærri ótrúlegum dæmum
upp á fávisku nemenda úr skólum
með gamla fyrirkomulaginu, sem peir
hafa prófað. Tilraunir liafa verið
gerðar með pví, að spyrja um stærð
hluta, og hafa pi komið fram hin und
arlegustu dæmi upp á pað, hvað litla
hugmynd nemendurnir höfðu um
stærðina. En barn sem hefur verið
uppfrætt eptir nyju aðferðinni, eins
og hún t. d. er 1 barnaskólunum í
Cleveland, hefur mjögljósa hugmynd
um hlutfallið milli hinna ymsu hluta.
Ársskyrsla uppfræðslunefndarinnar í
Cleveland synir undrunarverða fram-
för hjá börnunum, hvað snertir eptir-
tekt og handaæfingu. Synishorn af
teikningum, sem gerðar voru í hinum
ymsu bekkjum, bera með sjer, að pað
er byrjað að kenna börnunum mjög
ungum hið verulega eðli hlutanna,
sem pau sjá. Myndirnar oyna heilan
bekk af börnum, sem eru að teikna
eptir náttúrunni, og er sumt af skóla-
bræðrum peirra og systrum fyrir-
myndin, sem pau teikna eptir. Ýmsar
myndir, sem gerðar hafa verið eptir
myndum nemendanna, syna, að peim
hefur tekist undra vel að ná pví, sem
vönu.n málurum gengur illa að ná
vel. í efri bekkjunum liafa sumir
nemendurnir búið til beinlínis ágætar
teikningar og málverk.
Það er vitnað f ofannefnda skyrslu
að eins af pví, að hún felur í sjer hug-
myndina um hina nyju aðferð við. að
kenna börnunum. Breytingin er
ekki í pá átt, að halda hugvitinu
(genius) aptur — heldur til að gera
sem fle.sta í meðallagi vel að sjer.
Nemandinn í vfsindum, sem mikið er
í, mun eptir sem áður bera höfuð og
herðar yfir almenning. Uppfundn-
ingamaðurinn mun ekki missa neitt
af orðstyr sfnum. En grunnurinn
verður skemmtilegri útlits.
Hin nyja aðferð mun ekki fram-
leiða heilan her af miklum rannsókn-
ar eða vísindamönnum, heldur mun
bún lypta almenningi á hærra stig.
Skilyrðin, sem útheimtast til pess, að
menn skari fram úr, verða menn að
hafa fengið frá hendi skaparans.
Augnamiðið með að kenna börnun-
um að teikna í skólunum er ekki pað,
að gera pau að listamönnum, lieldur
að kenna peim að taka eptir—kennsl-
an að nota rennismiðjuna er ekki eins
mikið til pess, að kenna peim pann
iðnað að renna trje eða járn, heldur
til pess að æfa hendur peirra og auga.
Augnamiðið með að æfa hendurnar er
bæði auðskilið og opt misskilið.
Gagnsemi skólans sem notar slíkt,
má ekki mælast á pann mælikvarða,
hvað margir af nemendum lians verða
góðir trjesmiðir eða vjelasmiðir.
Þessi aðferð sannar gildi sitt með pví
almenna gagni, sem hún gerir, og
áhrifum peim, sem hún hefur á lynd-
isfar nemendanna.
Hún hefur engin áhrií á hinn ó-
háða vfsindamaun og uppfundninga-
mann. Þeir munu eins, eptir sem
áður, halda forsæti sínu og hugviti;
meðallagsmennirnir munu engum
skugga kasta á pá. Æfingin, sem
meðallagsmennirnir fá, mun aðeins
láta pá fá betur undirbúna tilheyrend-
ur, sem betur kunna að meta starf
peirra. Þeir fáu, sem slíkir skólar
bæta við í lið uppfundningamannanna,
munu borga alla umhugsanina, tím-
ann og ómakið, sem eytt er í að auka
og útbrenða liina fullkomnari kennslu-
aðfeið.
(pýtt úr Scientific American).
Ketver/.lan pjóðveldisins
Argeiitínu við útlönd.
Árið sem leið lluttu Englend-
ingar inn frá öðrum löndum lifandi-
pening og ket, sem nam að verðhæð
um $116,000,000. Af pví, sem Eng-
lendingar pannig keyptu frá útlönd-
um, komu 1,675,000 fro3nir kindar-
skrokkar frá Argentínu, 90,000 sauð-
kindur á fæti, 29,000 frosnir nauta-
fjórðungar og 28,000 naut á fæti.
Þeir, sem reynslu pykjast hafa fyrir
sjer í peim sökum, halda pví fram, að
hvergi í veröldinni sje hægt að ala
upp og fita sauðfje og nautgripi eins
kostnaðarlítið og í Argentinu pjóð-
veldinu, vegna pess hvað loptslagið
er hentugt, grasið nærandi og pess
vegna purfi svo lítið að gefa af öðru
fóðri; ennfremur, að vetrarnir
sjeu svo mildir, að nautgripir fitni
úti í afgirtum blettum undir beru
lopti. Síðastliðin 15 ár hafa enskir
nautgripir af besta kyni verið fluttir
pangað, púsundir af „Shorthorn11 og
„Herford“ törfum hafa verið hafðir til
að bæta kynið, svo að mikill hluti af
hinum Ijelegu innlendu nautgripum
er nú orðinn breyttur í afbragðsgott
blandað kyn. í fylkjunum San Juan
os' Mendoza eru stærstu innlendu
O
nautgrípirnir fóðraðir eingöngu á
„alfalfa“-grasi, en eru síðan reknir
yfir Andesfjöllin yfir í Chili. Hinir
betri gripir af hinu blandaða kyni
vega um 1500 pund á fæti, að jafnaði,
og eru sendir til Rio de Janeiro og til
annara hafna í Brazilíu, en hinir bestu,
pyngstu og feitustu nautgripir eru
sendir til Englands. Þessi útflutn-
ingur á lifandi pening er á mjög stutt-
um tíma orðin fjarska pyðingarmikill,
pví eptir opinberum skyrslum námu
nautgripir og sauðfje, sem flntt var út
á fæti frá höfnum í Argentínu árið
1891, $5,600,000 að verðhæð. Enskir
slátrarar eru pó ekki ánægðir með
Argentinu nautgripi, eins og peir nú
eru fluttir út paðan. Þeir segja að
peir sjeu of viltir, illa valdir, og gripir
á öllum aldri, af mismunandi stærð og
kyni sje sendir til Englands á sama
skipinu. Ennfremur eru peir upp-
aldir og fitaðir á grasi eingöngu, og
par af leiðir að ketið, pó pað sje 1
sjálfu sjer gott, er ekki eins fallegt á
litinn eins og ket af Norður-Ameríku
nautgripum, sem aldir eru á kornmat,
og seUt pess vegna frá ^ til 1 penny
minna pundið á Englandi, en ket frá
Norður-Ameríku. Sauðfjeð er betra,
og slátrarar telja ketið af pví hjer um
bil jafnt canadisku sauðaketi, enda
selst pað fyrir sama verð, nefnil. 6
penee pundið, að frádregnum úrgangi.
OVIDJAFNAN-
LEGT
TÆKIFÆRI,
*
— Til þess aö fá —
GOTT BLAÐ OG GÓÐAR
SÖGUBÆKUR FYRIR
LÍTIÐ VERÐ,
X
Nýir kaupendur að
8. ÁRGANGI
LOGrBEHGS
frá 1. Apríl (eöa frá byrjun
sögunnar ,,I leiðslu“ ef þeir
vilja) fá í kaupbæti sögurnar
„í ÖRVÆNTING",
'252 bls,, 25c. virði.
„QUARITCII OFURSTI,
562 bls., 50c. virði
„pOKULÝÐURINN“,
(þegarhún verður full-
prentuð) um 700 bls,,
að minnsta kosti 65c.
virði —
ALLT pETTA fyrir
$1.50
ef borgunin fylgir pönt ninni.
*
Til dæmis um að sögurnar eru
eigi metnar of hátt, skal
geta þess, að „pokulýður-
inn“ hefur nýlega veriðgef-
inn útáensku,og eralniennt
seldur á $1.25.Og þegar þess
er gætt, hversu mikið það
kostar að. þýða aðra eins
bók — 700 bls. — vonum
vjer að menn átti sig á því,
hversu mikið það er, sem
vjer bjóðum hjer fyrir $1.50
LSgbcrft Pr. & Publ. €0.
ÍSilit£#ÍIÍ^Í&3iilM^Í
ff
Jh&Arto>(íring‘ SciATICA.-f^HEUMATISM
w -NEUflAl.GIA • ^ppAiNS inBacko^Sidc / .0\ANYMU5CULAI(PAIN^
• 1le5 in Usino

tN fio«T^ fc A'*TTh P°x£5 SOLOfVt^WHfRt ;V\ENTHOL ; Plástér:

llarga fyrir því, að ir ásliBiliir bezt sie aö ver/.la við
Thompson & Wing.
1. par getið þið ætíð fengið nýjustu og beztu
vörur.
2. peir hafa meira og betra uppiag af algeng-
um nauðsyr.javörum en iVokkur annar f
Crystal. • *
3. Hjá þeim er aldrei llýupilgcilgid
heímingurinn af þeim vörum, sem almenn-
ingur þarf með, og þið getið ætið fengið
þær vörur, Sem ykkur líkar, fyrir lægsta
verð.
4. peir auglýsa aldrei afarb'gt verð á eill'
stöku hllltlllll í því skyni að svlkja ykk-
ur, hvað verð snertir á öðru, heldur selja
þeir ullar vórur sínar eins líígt og
mögulegt er.
5. peir borga hæðsta maikaðsverð fyrir egg
og ull-
6. peir liafa $15000,00 virði af ágætum
vörum til þess að velja úr.
7 peir selja meiri vörur á einum degi held-
ur en keppinatitar þeirra selja á viku, og
•eru því vörur þeitra alltjenl nýjltr.
8. peirra vörur eru ekki 3—5 ára gamlar,
Jvi þeir fá nýjar vörut með hverri lest, og
endurnýja þannig vörur stnnr stöðugt með
þvt bezta, sem heiinsmarkaðurinn getur
látið I tje.
9. peir ábyrgjast allar þær vörur, sem þeir
selja ykkur.
10. Krydd (Spices) þcirra er alveg, óskemmt
og óbliimlai'V.
11. Edikið, senv þcir selja, er ekki helm-
/, ingur vatn, heklur hefur það fullan krapt.
12. peir kaupa í mjögstórum slöttum, og með
þvl að borga út I hönd, geta þeir kcypt
vörur sínar lavgril en aðrir, og geta þvt
einnig selt þær með lœgril verdi en
krppinailtar þeirra.
13. Sókutn þess að þeir hafa mikinn höfuð-
stól, geta þeir lánað öllum góðum við
skiptamönnum.
Vegna allra þessara ástæða álítum við það
sje ykkur h.igur að verzlaá rjetta staðnum—hjá
Thompson & Wing,
CRYSTAL, - - - N.DAK.
MANITOBA.
fjekk Fvkstu Vkkðlauií (gullmeda-
líu) fyrir hveiti á malarasýnirtgunni,
setn haldin var í Lundúnaborg 1892
og var hveiti úr öllum heiminum synt
f>ar. En Manitoba er ekki að eins
hið bezta hveitiland í heimi, heldur er
par einnig J>að bezta kvikfjárræktar-
land, sem auðið er að fá.
Manitoba er hið hentugasta
s’væði fyrir útflytjendur að setjast að
í, J>ví bæði er J>ar enn mikið af ótekn-
um löndum, sem fást gefins, og upp-
vaxandi blómlegir bæir, par sem gott
fyrir karla og konur að fá atvinnu.
í Manitoiía eru hin miklu og
fiskisælu veiðivötn, sem aldrei bregð-
ast.
í Manitoba eru járnbrautir mikl-
ar og markaðir góðir.
í Manitoba eru ágætir frískólar
hvervetna fyrir æskulyðinn.
í bæjunum Winnipeg, Brandon
<>g Selkirk og fleiri bæjum munu
vera samtals um 4000 íslendingar.
— í nylendunum: Argyle, Pipestone,
Nyja íslandi, Álptavatns, Shoal Lake,
Narrows og vesturströnd Manitoba
vatns, munu vera samtals um 4000
rslendingar. í öðrum stöðum í fylk-
inu er ætlað að sjeu 600 íslendingar.
í Manitoba eiga pví heima um 8600
íslendingar, sem eigi munu iðrast
pess að vera pangað komnir. í Maní-
toba er rúm fyrir mörgum sinnum
annað eins. Auk þess eru í Norð-
vestur Tetritoriunum og British Co-
lumbia að minnsta kosti um 1400 ís-
lendingar.
íslenzkur umboðsm. ætíð reiðu-
búinn að leiðbeina ísl. innflytjendum.
Skrifið eptir nyjustu upplysing-
um, bókum, kortum, (allt ókeypis) til
Hon. THOS. GREENWAY.
Minister Agriculture & Immigration
WlNNU'KO, MaNU'OBA.
ÍSLENZKUR LÆKNIR
r
Dp. m. HalldovMOHi.
Park Jiiver,-N. Dak.
T. H. Loagheed, M. D.
Útskrifaður af Man. Medical University.
Dr. Lougheed liefur lyfjabúð 1 sam-
bandi við læknisstorf síu og tekur þrí til
öll sín meðöl sjálfur. Selur skólabækur,
ritföng og fleira þessháttar.
Beint á móti County Couvt skrifstofunni
GLENBORO, MAN.
I. M. Cleghorn, M. D.
LÆIvNIR, og YFIRSETUMAÐUR, Etc,
Úts,'rifaður af Manitoba læknaskólanum,
L. C. P. og S. Manítoba.
Sknfstofa gæstu dyr við Harrower Jfc
Johnson.
EEIZABETII ST.
BALDUR, - - MAN.
P. S. Islenzkur túlbur við hendina hv«
nær sem þörf gerist.
Tannlæknar.
Tennur fylltar og dregnar út án sári
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
Fyrir að fylla tönn $1,00.
CLARKE &G BUSH.
527 Main St.
NORTHEHN PACIFIC
RAILROAD.
TIME CARD. —Taking effect Sunday,
Dec. 16, 1894.
Nor th B’nd. Miles from Winnipeg.
A Sf • £ 6 3J \ fc ö St. Paul Ex.No 107, Daily
i.20p 3-5°p O
1.05P 3°3 ,3
i2.43p 2.5op 3
12.22p 2.38p '5-3
1 i.54a 2.22 p 28.5
H.3ia 2.131’ 27-4
li.Oya 2.02p 32-5
Io.3í a l.4°p 40.4
lo.o^a I.2'2p 46.8
9.23a 12.59P 6.0
8.0oa I2.3«)p 65.0
7.ooa 12.2oa 68.1
II.Oip 8.35a 168
i.3op 4.55p 223
3-45P 413
8.3op 470
8.00p 481
10.30? 883
MAIN LINE.
STATIONS.
Winnipeg
*PortageJu’t
*St. Norbert
* Cartier
Morris ..
.. St. Jean .
. Le'ellier .
. Enierson ..
Pemhina..
.Duluth...
dinneapolis
.St. Paul,.
Chicago..
South Boun
£ I |
& W B
II Ík
I íá
12.15p
I2.27p
l2.40p
l2.Ó2p
i.lop
I.17P
l.28p
I.4ðp
I.58P
2.I7P
2.35p
2.50p
6.30p
io.iop
7.25 a
6.45 a
7.25 a
935P
5. 1
6-3
6.4
6.1
6.2
7.0
7.o
7>i
8.1
9.
10.
//.4
8,0
1,26
MORRIS-BR ANDON BRANCII.
Eaast Bound. a W. Bound
íi i S 2 * .5?« « * H ? U 42 © . OS g © cé 2 0 g 3 Miles fro Morris. STATIONS. & V “ • w 2 § * í-a 1 Freight 1 Tues Thorfc 8»t.
l,20p 7.50p 3. i5p I.3OP O Winnipeg . Morns I2.5ca I.ðip 5,30 8,00
6.53P l.o7 a 10 Lowe l ’m 2.15p 8,44
5.4gp 2.07 a 21.2 Myrtle 2*41P 9-3i
5-23P i.ðoa 25.9 Roland 2-33P 9-5o
•3ÖP 3.58P l.38a 1.24a 33.5 39.6 Rosebank Miami 2.58p 3. i3p lo 23p 10 64d
3, i4p ,1.02a 49.0 D eerwood 3-36p il, 44
2.51p Ao,5oa 54.1 Altamont 3-49 i2 -10
2.i5p 0.33 a *o. 18 a 62.1 Somerset 4,08p 12 52
1-47P 68.4 Swan L’ke 4,23 p ) 21
1.19P 10. U4 a 7 .6 lnd. Spr’s 4>3&p i-54
12.57P 9-53 a 79.4 Marieapol 4 50p 2.18
12.27P 9.38 a 8 .1 Greenway 5.07 p 2,52
il.57a 9.24 a 9o 3 Bal dur 5,22 p 25
11. l2a 9.07 a 02.0 Belm ont ð.45p 4 i5
10.37» 8.45 a 109.7 Hilton 6,34 4’ 53
lo.l 3» 8-29 a ll7,i Ashdown 6,42 p 5,’23 5; 47
9.49 a 8.22 a 120.0 Wawanes’ 6,5ap
9-oða 8.öí>a 1 9.5 Bountw. 7-05P 6.37
8.28a 7.4 3a 137.2 M artinv. 7-25p 7,18
7^oa 7.26 a 145.1 Brandon 7-45p 8,0o
Number 127 stops at Baldur for meals.
PO -TAGE LA PRAIRIE BRANCH7
W. Bound. Read doWn. Mixed No. 143 Every day Exept Sunday. STATION3 E. Bound. Read up Mixed No. 144. Every Day Except Sunday.
4.00p.m, ■.. Winnipeg .... 12.4o noon
4.iðp.m. . .l’or’ejunct’n.. I2.26p.rn.
4.40p.m. .. . St. Charles.. . ll,56a.m.
4,46p.m. • • • Headingly ,. ll.47a.rn.
5. lOp.m. *• w hite Plains,. ( 11.i9a.rn.
5,55p m. *■ . • Eustace ... 10.25a.rn.
6.25a.m. *.. .Oakville .. . . io.0oa.rn.
7,30a.m. Port’e la Prairie 1 9,o5a.m
Stations marked—*— have no agent. Freight must be prepaid.
Numbers 1O7 and 1C8 havc through Puli-
man Vestibuled Drawing Room Sleeping CarS
between Winnipeg and St. Paul and Minne
apolis. AIso Palace ning Cars. Close conn-
ection at Winnipeg J, nction with trains to and
from the Pacific coast.
For rates and full information concerning
connections with other lines, etc., apply to any
agent of the company, or,
CHAS. 8. FEE, H, SWINFO RD,
G. P. & T.A., St. Paul Gen.Agt., Winnipeg,
II. J. BELCII, Ticket Agent,
86 Maio bt.,Vi’innip)g,