Lögberg - 08.08.1895, Blaðsíða 2

2
LCGBERG, FIHMTUDAGINN 8. ÁGÚST 1895.
Island.
Ræða Sigtr. Jónassonar.
Herra forseíi, konur og menn!
Stjórnmálamaður einn hjer í
fylkinu sagði í ræðu, sem hann hjelt
um skólamálið, að hann væri „próte-
stant af tilviljan“ (protestant by acci-
dent). Jeg mætti með eins miklum
sanni segja, að jeg sje ræðumaður
hjer í dag af tilviljan. Ræðan um
ísland var upprunalega ætluð allt
öðrum manni eða mönnum en mjer,
enda hefði pað verið heppilegra, að
einhver annar mjer mælskari maður
hefði flutt ræðuna um „Forna Frón“
•— einkum ef hann hefði verið skáld.
Það hafa vanalega verið skáld, sem
flutt hafa f>á ræðu að undanförnu við
petta tækifæri. Það er llka heppi-
legt og jeg vil segja nauðsynlegt að
peir menn sje skáld, af pví ísland
hefur ætíð verið og er svo mikið
skálda land og íslenzkur skáldskapur’
og bókmenntir er eitt hið helsta, sem
vor gamla ættjörð og litla fátæka
pjóð hefur að stæra sig af. Eins og
gefur að skilja, pá pekkja skáldin
íslenzkan skáldskap ogkunnaað meta
hann betur en peir, sem ekki eru
skáld; par að auki er æfinlega ætlast
til og á sjálfsagt við, að sem rnest hól
sje borið á pá eða pað, sem maður
heldur minnis ræðu um. Skáldunum
er nú eins og allir vita heimiltað ykja
dálítið, og ér pað kallað skáldaleyfi.
En eins og allir einnig vita, er jeg
ekki skáld — ekki einu sinni leir-
skáld, sem pó einnig nokkuð er til af
á meðal pjóðar vorrar. Jeg er, sem
sje, svo nauða prósaiskur, að jeg tala
um hlutina alveg eins og peir eru,
held mjer við pað sem er — við facts
— og kalla spaða spaða. Þetta er
nú stundum óvinsælt, einkum ef pað
kemur í bága við einhverja viðtekna
kenningu. J>að er nú viðtekin kenn-
ing hjá mörgum íslendingum, einkum
á íslandi, að „ísland sje hið besta
land, sem sólin skín upp á“. Að
minnsta kosti stendur pað í mörgum
bókum, sem ferðamenn hafa skrifað
um ísland, að peir segi petta um
land sitt og að margir peirra trúi pvi.
Jeg ætla nú ekki að fara að mótmæla
pessari kenningu. Hún getur vel
verið sönn á pann hátt, að ísland sje
hið besta land sem sólin skín upp á
þegar sólin skln á landið. En pví
miður skín sólin par ekki æfinlega —
sízt við Faxaflóa — framar en annars-
staðarí heiminum. Ýmsir ferðamenn
hafa sagt, að sól setjist ekki á ís-
landi í sex mánuði, en svo
komi hún heldur ekki upp í aðra sex
mínuði af árinu. Hvorugt er nú rjett
eins og jeg veit pjer kannist við, en
ekki get jeg neitað pvf, að mjer pætti
viðkunnanlegra, að skammdagið væri
styttra en pað er á Norðurlandi. En
máske að pað,að jegsje ekki sífellt sól-
skin á íslandi,sólskin í pólitík,atvinnu-
málum, samgöngumálum o. s. frv. komi
allt til af pví, að jeg er ekki skáld.
En hvað sem pví líður, pá sje jeg
sólskinið hjer í dag — gje „blessað
Manitoba sólskinið“.
En jeg ætlaði nú ekki að preyta
yður með langri ræðu, svo jeg fer
ekiii lengra út í pessa sálma. Það,
sem jeg ætlaði sjerstaklega að minn-
ast á í dag, er tilfinningar pær sem
íslendingar á íslandi og Vestur-ís-
lendingar bera 1 brjósti hverir til ann-
ara. Eins og yður er kunnugt, hef
jeg haft talsvert tækifæri til að kynn-
æt pvf máli um dagana, og jeg álít
heppilegt að vjer gerum oss pað rnál
Ijóst einmitt við annað eins tækifæri
og í dag. Nú í sumar er liðinn fjórð-
ungur aldar síðan íslendingar fóru að
flytja til Norður-Ameríku í pví skyni
að „reisa hjer byggðir og bú“, og
pví ættu hvorutveggju að vera farnir
að gera sjer Ijós áhrifin, sem petta
atriði í sögu íslands hefur haft á ís-
lensku pjóðina og hvaða áhrif pað
muni hafa í framtíðinni.
Hvað oss Vestur-íslendinga snert
ir, pá verð jeg að segja pað, að mjer
finnst að yfirleitt sjeu tilfinningar
vorar hlýrri gagnvart vorri gömlu
ættjörð og frændum vorum par en
peirra til vor, og mjer finnst að pví
lengra sem líður sjeu tilfinningar
vorar að verða hlyrri og hjýrri. M-jer
finnst að pað standa likt á fyrir oss og
börnum, sem farið hafa úr foreldra-
húsum í hálfgerðu fússi, af pví peim
fannst að pabbi og mamma vera ekki
nógu örlát við pau, og pau sáu ekki
fram á mikla framtíð. En pegar frá
líður og pau eru komin á laggirnar
hjer og farið að ganga vel, fyrnist
yfir allt, sem peim og foreldrunum
kann að hafa borið á milli, og minnast
aðeins hins góða, sem foreldrarnir
ljetu peim i tje og allra ánægjustund-
anna, er pau nutu í föðurhúsum.
Mjer finnstaptur á móti að sumu fólki
á íslandi fari líkt og foreldrum opt
fer undir slíkum kringuinstæðum, að
pað sje langræknara og eigi bágt
með að fyrirgefa börnunum, að pau
sýndu af sjer anuað eins sjálfræði
eða sjálfstæði og pau gerðu með pví
að yfirgefa pau. Þó jeg hafi orðið
var við mikinu hlýleik hjá fjölda
manna á íslandi gagnvart Vestur-ís
lendingum, einlægar óskir um vel-
gengni peirra og von um að flutning-
ar mannna hingað muni á sínum tíma
bera heiílavænlega ávexti fyrir ísl.
pjóðina í heild sinni, pá er ekki rjett
að loka augunum fyrir peim sann
leika, að allmargir menn á íslandi
hafa alltaf borið, og bera pann dag í
dag, megnan kala til Vestur-íslend-
inga og Ameríku. Auk pess að jeg
hef sjálfnr marg rekið mig á petta,
bera sum íslenzku lilöðin og önn-
ur íslenzk rit pað með sjer. Það
hefur sjálfsagt ekki farið fram hjá
yður, að pað hefur hlakkað mikið í
einum tveimur íslenzkum blöðum
yfir pví, að pað hefur verið óvanalega
hart 1 ári hjer í Norður-Ameríku eins
og víðar í heiminum pessi síðastl. tvö
ár, og pau gefið í skyn Vestur-ísl.
væru á vonarvöl—og jafnvel hlakkast
yfir pví. t>ó mest af pví, sem pessi
blöð hafa haft meðferðis um petta efn1
sjo til allrar hamingju ósannindi og
öfgar, pá Jýsir pað ekki göfugum
hugsunarhæ tti að gleðjast af og hlakka
yfir bágindum annara — pó pau sjeu
að mestu leyti ímynduð. Jeg vona,
að ekki sje hægt að sýna, að Vestur-
íslendingar liafi glaðst yfir nje hlakk-
að yfir bágindum bræðra sinna í ís-
landi, sem óneitanlega hafa átt sjer
stað optar en einusinni hin síðstl. 25
ár. Þvert á móti hafa peir reynt að
rjetta hjálparhönd með pví að senda
ættingjum sínum peninga, ýmist til
að flytja hingað eða til að lifa á Is-
landi. Jeg efast ekki um, aú ein-
stöku menn á íslandi trúi pví, að líkt
sje ástatt fyrir Vestur-íslendingum
eins og syninum sem tók fjárhlut
sinn, fór burt, sóaði-honum í bílífi, og
komst að lokum í svo mikil vandræði,
að hann lagði sjer svína draf til munns.
Fæstir Vestur íslendingar hafa nú haft
miklum arf að sóa, og pað er tómur
misskilningur að nokkrirpeirra svelti.
En setjum svo að pað stæði eins á
fyrir peitn og týnda syninum, og setj-
um svo að peir sneru heim aptur eins
og lxann. Myndu landar vorir á ísl.
slátra alikálfinum o. s. frv.? Ekki al-
mennt. Jeg er hræddur um að við-
tökurnar hjá sumum yrðu eins og
„Yankee“-inn sagði, pegar hann gerði
tilraun til að breyta að dæmi týnda
sonarins. Faðir hans barði hann eins
og fisk. Að minnsta kosti finnst mjer
að stöku menn á íslandi hafa sýnt
svipað hugarfar gagnvart Vestur-ís-
lendingum.
Það er skaði, að pað skuli nokkr-
ir peir ísl. vera til á ísl. og hjer sem
líta hvorir aðra röngu auga. Þjóð
vor er svo fámenn, að íslendingar
ættu að taka höndum saman, hvort
sem peir eiga heima á ísl. í Kaup-
mannahöfn eða í Ameríku til að
styrkja hvorir aðra í baráttunni að
hefja pjóð sína upp. Þó svo langt
sje á milli peirra að peir verði, ef jeg
mætti svo að orði komast, að nota
sjónpípur tll að sjá hvorir aðra, pá
geta menn sjeð hvorir aðra eins og
peir eru ef menn aðeins nota sjónpíp-
urnar rjett. En fari menn að eins og
sumum hefur hætt við, að snúa sjón-
pípunni skakkt p. e. horfa í endann
með stærra glerinu, pá er ekki að
furða pó að mönnum sýnist hvorir
öðrum langt burtu og smærri en peir
eru í raun og veru. Þegar par við
bætist, að ýmsir setja upp allskonar
gleraugu. sem afrnynda pað er peir
horfa á, pá er ekki von að peir sjái
hlutina í sinni rjettu mynd. E>að oru
nokkrir menn á íslandi sem vita, að
petta land, sem vjer Vestur-ísl. bú-
um í, er gott land og að mönnum hjer
líður yfir höfuð vel, en segja allt anr.-
að; en hvað fjöldann, sem hefur ýini-
gust á pessu landi, snertir, pá er pað
blátt áfram af vanpekkingu. Það er
varla von að menn, sem aldrei hafa
sjeð annað af veröldinni en sveitina,
sem peir eru uppaldir í, geti dæmt
um öanur lönd. E>á vantar allan
samanburð. Hinir yngri Vestur-ís).
hafa nú orðið mjög óglögga hugmynd
um ísland; sumir halda að pað sje
miklu betra en pað er, en sumir að pað
sje miklu verra. Til að eyða peim
misskilning, sem er á milli íslendinga
á ísl. og Vestur-ísl. er ekkert pvílíkt
meðal og tíðari milliferðir. Jeg vona
að pær aukist ár frá ári, og verður
pað hagur fyrir hvorutveggju. E>ó
ísl. á ísl- ekki skilji pað almennt, pá
verður pað peim samt meiri skaði en
oss Vestur-ísl. ef vjer hættum að eiga
nokkuð saman að sælda. Jeg vona
að allir góðir menn, bæði á ísl. og
hjer, leggist á eitt með að styrkja
bræðraböndin, og láti ekki óhlutvönd-
um mönnum, sem eru að reyna að spilla
á milli með lýgi og rógi, takast pað.
Jeg vona, að okkar kæra vini E. Hjör-
leifssyni, scm hefur háldið svo margar
og fagrar ræður á samskyns hátíðum
undanfarin ár og vjer höldum 1 dag,
takist að sannfæra marga biæður vora
og systur á ísl. um pað, að vjer Vest-
ur-ísl. berum hlýjan og bróðurlegan
hug til peirra, að vjer óskum að land-
ið megi blómgast, og peim líða
par vel.
Jeg held að pað sjo óhætt að
fullyrða, að Vestur-ísl, hafa almennt
meiri trú á framtíð ísl. en fjöldinn af
mönnum á ísl. En vjer trúum ekki
á, að hagur landsins verði bættur með
tómum blaðagreinum, með hóli um
pjóðina eða með pví að telja henni trú
um, að hún sje í raun og veru mesta
og sælasta pjóð í heimi. Hvað sem
hver segir, pá hlýtir ísland og íslend-
ingar nákvæmlega söinu lögum í fram-
farabaráttu sinni og aðrar pjóðir, og
verða að nota reynslu peirra í stað-
inn fyrir að vera að fálma fyrir
sjer, ef landi ð á ekki að siglast enn
lengra aptur úr en orðið er. B'áir
hinna eldri manna skilja petta.
E>eir voru of gamlir pegar ísland
fjckk sjálfsforæði, sem reyndar er ekki
nema að nafninu, og geta pví ekki
sett sig inn í hvað útheimtist til að
koma málum landsins í rjett horf.
Miklu fleiri af ungum og efnilegum
mönnurn verða að fara erlendis, ekki
til að læra lög eða læknisfræði, held-
ur til að kynnast hinum verklegu fram-
förum annara pjóða.
E>að er enginn vafi á, að pað parf
að fá endurbót á stjórnarskránni.
Menn eru allt af að reka sig á pað
enn átakanlegar. E>að er t. d. ópol-
andi að fá ekki að nota landsins eigin
fje til að koma upp lagaskóla, háskóla
eða hvað pað nú er. E>að er ópolandi
að hafa engan mann, sem ber ábyrgð
af gerðum stjórnarinnar fyrir pingi
og pjóð. Þessháttar sjálfsforræði or
aðeins hljómurinn af sjálfsforræði.
Jeg er viss um, að fjöldi af Vest-
ur-ísl. taka einlæga hlutdeild í bar-
áttu ísl. fyrir meirasjálfsforræði. Jeg
vona að allir góðir Vestur-ísl. skoði
pað sem skyldu sína að styrkja bræð-
ur vora á ísl. í peirri baráttu með ráð-
um og dið, efl-t og útbreiða rjettar
skoðanir um pað og önnur mál á ís-
landi.
Svo bið jeg ykkur öll að hrópa
prefalt húrra fyrir forna Fróni.
Tannlæknap.
Tennur fylltar og dregnar út án sárs
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
Fyrir að fylla tönn $1,00.
CI.AHKE &d BUSH.
527 Main St.
Koraid og sannfœrist!
j^inmitt á pessum tíma purfið pið að byrgja ykkur með vörur fyrir ujip-
skcrutímann. Komið með listaaf pví, sem pið purfið, til okkar
og látum sjá hvað við getum gert. Við erum
sannfærðir um að við getum sparað
ykkur peninga.
Allar sumarvörurnar verða að seljast án tillits til verðs, til pess að rýma
fyrir okkar mikln byrgðu n af vörum fyrir hausið.
KELLY MERCHANTILE CO,
ALþEKKTA ÓDYRA BUÐIN í NORÐNR-DAKOTA.
I DAKOTA
A. P. BUCIIANAN.
AKURYRKJUVERKFŒRA-SALI.
CRYSTAL, - N. DAK.
Islendingap!
ar pið purfið að kaupa
E>að borgar sig fyrir ykkur að finna John Gaffney peg-
Bir|dara, Slattuvjelar, Vagna, Ploga, l^errur,
Bindaratvinna, Mas!\inu Oliu Etc.
Mitt Motto er: Áreiðanlegheit og jöfn viðskipti við alla. — Vinsamlegast
JOHN GAFFNEY,
MANAGEH.
P, S. Látið ekki hjá líða að linna mig áður en þið semjið um kaup á bindaratvinua
annarsstaðar.
BATNAÐI I, ANGVAKANDI KVEF, TAUGAVEIKI.AN, MÁTTLEYSI, 15 AKYEKKU
MÆNU VEIKI, HÖFUÐVERKuK, IlÁLSVEIKI, SVEFNLEYSI, SLJiM MELTINO,
LIFKAKVEIKI OO KKAMl‘1.
Boston, Mass. 1. sept. 1893.
Dr. A. Owen.
Jeg finn að jeg er nú eins fjörugur
og jeg var barn.
Viðvíkjandi belti pví sem jeg
fjekk frá yður í fyrra í Febrúar, sendi
jeg yður enn á ný innilegt pakklæti
mitt. E>að er undarlegt bæði sem hjálp
ar og heilbrigðis meðal fyrir alla. Eins
og pjer munið pá keypti jeg belti No, 4
með rafmagns axlaböndum. E>að hefur
gert sitt verk ágætlega á alla líkams
llbyggingu mína. Já mjer er batnað af
llljöílum mínum kvölum. Jeg pjiðist af
Ijijj ianf>varandi kvefi, taugaveiklan, veiki I
mænujni, máttleysi, bakverk, höfuð-
f/fy verk, hálsveiki, svefnleysi, slæmri melt-
ingu, lifrarveiki, og mjög vondum
krampa. Jeg hef pjáðst óttalega af öll-
um pessum veikindum, en verstur
pó á nóttunni; pvl jeg naut hvorki hvíldar nje svefns. Strax og jeg var
báttaður fjekk jeg krampann, og limirnir voru sem peir væru bundnir í iinúta
en nú hef jeg fengið mína fullu heilsu aptur. B'yrst var jeg sem Tómas
trúlausi; jeg»skoðaði beltið eins og önnur meðöl og lækna, sem húmhug,
en jeg komst á aðra skoðun pega jeg fjekk beltið. Jeg er nú sannfærður
um að l)r. Owens belti geta bæ sjúkdóma, par som rafmagn er hægt að
brúka, já, pví nær hvað vondir sem peir kunna að vera. Jeg er sem nýr
maður í ölllum skrokknum, já, sterkari og liraustari heldur en jeg hef verið
síðan jeg var ungur. Jeg get nú unnið bæði nótt og dag, án pess að
finna til sársauka eða preytast. Enn á ný pakka jeg Dr. Owen fyrir liið ágæta
belti, som er til mikillar blessunar fyrir mannfjelagið. Látið prcnta línur
pessar, pví pað sem jeg hjer het skrifað er jeg reiðubúinn að staðfesta með
eiði, og jeg er einnig viljugur til að svara peim er skrifa til mín um upp-
lýsingar. Virðingarfyllst
John M. B. Stenberg,
151 W. 4th St., So. Boston, Mass.
J- It ill. stenbcr;'.
Ek NÓ 85 ÁKA GAMALL OG VAK KOMINN í liÖK AF ELI.I, EN BELTIÐ
FJEKK HANN APTUR Á FÆTURNA.
Dr. A. Owen. Aastað, Otter Tail Co., Minn., 11. sept. 1893.
Meðtakið mitt hjartans pakklæti fyrir beltið, sem hefur gert mjer ósegj-
anlega mikið gott. Jeg var I rúminu og var veikur, auðvitað var pað
elli, par jeg nú er 85 ára gamall, en Dr. Owens belti hefur fengið mig á
fæturna enn pá einu sinni. Jeg get ekki fullpakkað yður, kæri Dr. Owen.
E>akkir og aptur pakkir fyrir yðar ráðvendni, einnig agent yðar, Miss Caro-
line Peterson, í Fergus Ealls, sem frjetti að jeg væri veikur og kom heim til
mín og útvcgaði mjer beltið.
Yðar pakklátur
Peder 0. Bakke.
BeLTIÐ IIEFUK GERT MJEK MBIRA GOTT EN ALLT ANNAÐ SAMANLAGT SEM JEG
HEF HKÓKAÐ í 16 ÁR.
Dr. A. Owen. Holmen, Wis., 11. sept. 1893.
Belti nr. 3. sern mjer var sent í oct. ’92, hefur gert mjer mikið gott; jeg
hef pjáðst af gigt mjög lengi, svo jeg hef verið ófær til vinnu. E>egar jeg
hafði brúkað beltið í tvo mánuði var jeg mikið betri, og nú er jeg frískari en
jeg hef verið í 16 ár. Jeg er yður pakklátur.
Með virðingu,
Edward E. Sansrestað.
n
Allir peir sem kynnu að óska eptir nánari upplýsingum viðvíkjandi
bót á langvarandi sjúkdómum, bráðasótt og taugaveiklun eru beðnir að
skrifa optir vorum nýja mjög svo fallega danska eða enska príslista, til B.
T. Björnson Aðal Agent meðal íslendinga, P. O. Box 368 Winnipeg Man,
The Owen Eleetric Belt and Appliance Co.
Skrifið eptir príslista og upplýsingum viðvíkjandi beltunum til
B. T.BÖRNSON, agent meðal fslanndinga
P. O. Box 368, Winnipeg, Man