Lögberg - 03.10.1895, Page 2

i
LOGJBERQ, FIMMTUDAGINN 3. OKTOBER 1895.
/
Við heimkomu
rectors <lr 15. M. Olsens
1895.
Stm/ið f Jjö/mennu samkwimi hon-
um til faynadar í lieykjavík
10. jálí.
Heim ertu kominn, vinur vor hinn
besti!
Velkominn heim !
Landvættir fagna göfgum heiðurs-
gesti,
glatt er hjá þeim.
Kveður nú við um áttir landsins allar:
„Ágæt er fengin lærða skólans vörn“.
Konur fagna’ og karlar : ■
„Kominn er Björn“.
Stundum mcð hafís birnir hingað
berast
byretir á land.
Ungir og gamlir óttaslegnir gerast,
óttast f>að grand.
Mæðurnar hræddar V>æla niður börnin,
bændurnir vopr.ast, fylkjast margir
senn,
vilja vinna björninn
vaskleika menn.
Borin er saga, — björn á land sje
genginn.
Bregður nú af:
Björn hefur slíkur áður komið enginn
íslands um haf:
Mæðurnar glaðar syni sína kæra
senda til hans að „vinna“ pennan
björn;
feður honum færa
fegnir sin börn.
Björninn er unninn, unninn pjer til
handa,
fslenzka pjóð !
Ágætum syni, sóma norðurlanda,
sjertu nú góð !
Háskóli sjerhver hann sinn teldi
blóma;
hingað pó kom lianD,—minnstu hvað
þú átt;
s/n pú honum sóma
svo sem pú mátt!
lleldur pú vildir hingað norður snúa,
hollvinur kær !
Hjartkæra pökk, að lijer pú vildir
búa
heimskauti nær !
Birnirnir vilja vitj'a’ um norðurpól-
inn,
vistin par heima finnst peim ekki köld.
Nú pess nýtur skólinn,
námsmanna fjöld.
Ástkæri vinur, breið pú bjarnar-
feldinn
börn yfir pín !
H ngað oss fiyttu forna guðdóms-
eldinn,
fagurt er skín !
Lífga hjá ungum ljósið vizku sanna,
leiðtogi, sverð og skjöldur vertu peim!
Vinur vísindanna !
Velkominn heim.
Valdimak Biukm.
Skúluinálíft á J>ingi.
(Vgrip af umrœðuni um |)að i efri deiitl
Eptir ,,pjóðólfi“.)
Sjera Sigurður Stefánsson f Vig-
ur bar upp fyrirspurn til landshöfð-
ingja i m pað, hversvegna stjórnin
hefði ekki sett Skúla Thoroddsen
aptur í embætti pað, er hann hefði
pjónað, og hverevegna honum hefði
verið boðin Rangárvallas/sla. Fyrir-
spurn pessi var á dagskrá 1 efri deild
26. f. m. (ágúst). Tók spÆrjandi
meðal annars fram, að úrslit Skúla-
málsins í hæstarjetti hefðu vakið al
inennan fögnuð um land allt. Uessi
fögnuður hefði ekki eingöngu verið
sprottinn af pví, að Sk. Th. var sykn-
aður, heldur líka af pví, að með dómi
hæstarjettar póttist almenningur hafa
fengið fulla vissu fyrir pví, að mála-
reksturinn gegn Skúla hefði að rniklu
leyti verið óparfur. Alp/ða manna
liefði litið svo á, að pessi einkenni-
lega röggsemi landsstjórnarinnar
væri ekki sprottin af nokkurri br/nni
pörf eða nauðsyn; petta mikla mála-
j>óf hefði ekki verið háð vegna rjett-
vísinnar. í>að væri að vísu hart fyrir
landsstjórnina, að allur porri pjóðar-
innar skyldi líta svo á mál petta, en
pví harðara væri pað, að hæstirjettur
ríkisins skyldi stnðfesta petta almenn-
ingsálit á Islaridi með dómi sínum,
og dómur hans pannig verða að á
fellisdórai y fir landstjórninni um leið
og hann var sýknudómur yfir Sk. Th.
Landsmönnum pæiti að vlsu súrtí
brotið, að landssjóður skyldi purfa að
borga fyrir petta frumhlaup stjórnar-
innar, en pví mundi pó hafa verið
tekið raeð liinni vanalegu ísleDzku ró,
ef landsstjórnin hefði látið lijer stað-
ar numið. Það töldu menn og sjálf-
sagt, að hún mundi bera, liún, stjórn-
in sjálf, mundi bera svo mikla virð-
ingu fyrir dómi bæstarjettar, að hún
pegar f stað mundi setja Sk. Th. inn í
embættið. En svo birtist petta maka-
lausa landshöíðingjabrjef frá 7. maí
p. á., er geri Sk. Th. að velja á milli
Rangárvallas/slu og algerðrar lausnar
frá embætti. Hjer pótti mönnum
bætt gráu ofan á svart af landsstjórn-
inni. Hjer virtist gengið í berhögg
við alla sanngirni og rjettlæti, hjer
virtist farið á bug við eða enda brotin
ákvæði stjóruarskrárinnar, embættis-
manni pessum s/nt hið mesta haið-
ræði og stórkostlegum útgjöldum
dembt 4 laDdssjóðinn að öldungis ó-
pörfu. Laudsstjórnin hafi með pess
um teltektum settstóran blett 4 sjálfa
sig og geti hæstv. landsh. pvegið
pann blett af með svari sínu, mætti
hann vera sjer (spyrjanda) pakklátur
fyrir pessa fyrirspui n.
Landshöfðingi tók pví næst til
máls. Kvaðst hann ekki álíta sjer
skylt að svara fyrirspurninni, með pví
að neðri deild hefði skipað nefnd til
að rannsaka málið, en sagðist pó ekki
vilja skorast undan pví. Kvað hann
sk/ring spyrjanda á hæstarjettar-
dómnum ekki rjetta, pví að með hon-
um væri alls ekki sagt, að málshöfð-
unin liefði verið „hjegóminn einber“,
heldur að nægar sannanir hefðu ekki
komið fram til að kveða upp áfellis-
dóm. Skúli Thoroddsen hefði verið
dæmdur í 600 kr. sektí landsyfirrjetti,
og pann rjett vildu pó margir geraað
hestarjetti. Aðalástæðan til pess, að
Sk. Th. var ekki settur apturí embætt-
ið, hefði verið framkoma hans gagn
vart stjórninni að undanförnu, par eð
hann hefði gengið í broddi fylkingar
með æsÍDgum gegn henni, einkum í
blaði pví, er hann hefði gefið út o. s.
frv. Uað hefði stjórnin ekki getað
polað, en samt sem áður áliti hún, að
hann hefði næga hæfdeika til að vera
embættismaður, og pess vegna hefði
honum verið boðin Rangárvallas/sla I
von um, að hann ef til vill breytti
stefnu sinni, en pað boð hefði hann
ekki pegið.
I>á tók spyrjandi aptur til máls.
Kvað hann svar landsh. að pví leyti
fullnægjandi, að með pví væri fengin
vissa fyrir, hvað í raun og veru hefði
komið stjórninni af stað I pennan
leiðangur og valdið pessum síðustu
úrslitum. Landsh. hefði ekki hermt
rjett orð sín, hann hefði aldrei sagt,
að málshöfðunin gegn Sk. Th. hefði
verið „hjegóminn einber“, heldur
‘málareksturinn1 eptir pví sem fram
væri komið. Undarleg ályktun hjá
landsh., að ekkert verði dregið út úr
hæstarjettardómnum um pað, hvort
embættisfærsla Sk. Th. hafi verið vit-
laus. Annars pyrfti nú ekki lengur
að vera að tala um embættisfærslu
Sk. Th., pví samkvæmt svari landsh.,
pá væri pað ekki hún, heldur fram-
koma Sk. gagnvart landsstjórninni, er
va'dið hefði embættis-afsetning hans.
Allur pessi gauragangur og mála-
rekstur hefði pví verið brúkaður sein
yfirskyn til að reyna að koma pví
fram með aðstoð dómstólanna, sem
stjórnin upphatiega vildi fá framkom-
ið, og sem hún nú hefði framkvæmt
pvert ofan í dóm hæstarjettar, sem sje
em bættis-afsetuing. I>essi aðferð væri
hvorki drengileg nje hreinskilin. í
stað pess að ganga beint framan að
pessum einbættismanni og segja hon-
um, að hanu gæti ekki haldið embætti
sínu, ef hann hjeldi uppteknum hætti
að áreita stjórnina, pá hefði stjórnin
látið elta pennan embættismann með
sakamálarannsóknum, er áttu aðkosta
hann æru og embætti, og síðaD, er sú
tilraun mi-tókst, sett hann algerlega
frá embætti, 4n pess að gefa honrm
kost 4 að halda pví, ef hann hætti
framvegis áreitni peirri, er stjórnin i
pótti hann hafa s/nt sjer. Með pví
að setja Sk. Th. pá kosti, heíði stjórn
in ef ti 1 vi 11 komist hjá pessari afsetn
ingu, og pannig frelsað Jandssjóðinn
frá ærnum útgjöldum. Anuars kvaðsi
spyrjandinn t-kki pekkja possar æs
ingar oy úlfúð, er embættisrnaður
pessi, samkvæmt oiðum landsb., hefði
vakið gegn stjórninni; hann hefði að-
eins ritað leiðandi greinir um stjórn-
arfar vort, en eigi slíkt að valda em-
bættismissi, pá væri pað vissulega
hart. í>etta mál væri pví gott dæmi
pess, hvað embættismenn 4 íslandi
mættu bjóða sjer gagnvart lands-
stjórninni, pað væri eptir pessu ráð-
legast fyrir pá að pegja um almenn
landsmál, eða segja pað eitt, er á eng-
an hátt getur móðgað pá, er að völd-
um sitja, par sera pað geti kostað pá
embætti að haga orðum sínum pannig,
að landsstjórninni pyki sjer niisboðið.
Tilboð stjórnarinnar um Rangárvalla-
s/slu mætti heita hreint og beint
smánarboð, og sje pað ekki brot á 4.
gr. stjórnarskrárinnar, pá eru ákvæði
hennar um skaðlausan ílutning em-
bættismanna pý-ðingarlaus. Iiangár-
vallas/sla er miklu tekjuminni en
ísafjarðars/sla bæði að föstum og
lausum tekjum; pessi embættismaður
gar líka búist við að fá, enda á fyrsta
ári í Rangárvallas/slu, ef hann hefði
pegið boðið, sömu sending frá lands-
stjórninni og hann fjekk í vetur. Það
hefði pví verið næsta eðlilegt, að hann
vildi heldur vera laus. Eu pessi
lausn yrði landinu ærið d/r. Eptir-
laun Sk. Th. munu verða um 1500 kr.
4 ári, pað má gera ráð fyrir að hann
lifi í 30 ár enn, par sem liann sje
kornungur maður, en eptir 30 ár verði
eptirlaunaupphæðin orðin 45,000 kr.
og með rentum og renturentum geti
pessi upphæð orðið allt að 100,000
kr.; pessi glfurlega upphæð sje tekin
úr vasa pjóðarinnar, að henni sár-
nauðugri, ekki af neinni br/nni pörf
eða nauðsyn, heldur til að svála óvild
stjórnarinnar á einstökum embættis-
manni. Þetta væii sorglegt dæmi
upp á stjórnarfarið á íslandi í lok 19.
aldar.
Eigi svaraði landshöfðingi pessari
ræðu.
Því næst bar spyrjandi upp svo
látandi tillögu til rökstuddrar dag-
skrár:
„Um leið og deildin 1/sir yfir ó-
ánægju sinni yfir peirri aðferð lands-
stjórnarinnar, að svipta Skúla Thor
oddsen embætti, prátt, fyrir sýknudóm
hæstarjettar, og peim kostnaði, sem
hún með pví hefnr bakað landssjóði,
tekur deildin fyrir næsta mál á dags-
skrá“.
Tillaga pessi var sampykkt með
6 atkv. gegn 5 (pjóðkjörnum gegn
konungkjörnum).
jot l'lje í^eumati^ir*
ai|d jMugcul ar
Paing agaiq el^^clj!
Why rjob ii, I
rl 'ClOll’ r
fry flje T i
jifentíiol Plagler.^jn
myivifejol'me V 5,i'd
one. il'cured
like magic
For n long tiine I suffered with Rheumatism in
the D.'tck 80 severely that 1 ooulcl uot cven «:t
straight. My wife advised a I). & L. Menthol
Plnster. I tried it and was soon going ahout 111
rííflit. 8. C. Huntkr, St'eet's Corners.
Price 25c.
Stranahan & Hamre,
PARK RIVER, - N. DAK.
SEI.JA ALLSKONAR MEÞÖL, BŒKUR
SKRIEFÆRI, SKRAUTMUNI, o.s. frv.
Mr. Lárur Arnason vinnur í búffinní, og er
(iví hægt að skrifa honuin eöa eigendunum á isl.
|>egar menn vilja fá nieir af einhverju meðali, seni
jieir hafa áöur fengið. En œtíð skal muna eptir að
senda númerið, se:n er á miðanum á meðal
glösunnum eða pökkum.
HOUGH & CAMPBELL
Málafærslumenn o. s. frv.
Skrifstofur: Mclntyre Block MainSt.
Winnipeg, Man .
NYTT
KOSTABOD
-■ -----------------
N ú eru tímarnir að batna, og inenn haía niciri
peuinga í liaust en incnn hafa haft utn sarna leiti árs
um nokkur undanfarin ár. Menn kaupa pví eðlilega
ýmislegt sem inenn liafa skirrst við að kaupa að und-
anförnu, þar á íneðal blöð og bækur til að lcsa sjcr til
skeinmtunar í vetur. Til pess pví eins og vant er að
fylgjast með tímanum gera
ítgefciid«ir Liiiibcrgs
ölluni lslendingum í Ameríku eptirfylgjandi tilboð:
11 ver sá sem sendir oss
$2.50 fyrirfram
fær fyrir peninga sína pað, sem talið er hjer að neðan
(sent sjer kostnaðarlaust):
LOGBERG (stærsta og fjölíróðasta ísl, blað, sem gefið
er út í veröldinni) frá byrjun sögunnar Æf-
intyri kapteina Horna, sem byrjaði í blað-
inu 29. ágúst siðastl. til enda 9. árgangs
(hann ondar um miðjan jan. 1897) pað er:
Lögberg nærí 17 mánuði, scmeptir vanalegu
verði kostar um jafnlangan tíma um $2.75
Eptirfylgjandi skáldsögur beptar:
í Orvænting, 252 bls.,..........verð 0.25
Quaritch Ofursti, 506 bls... .... “ 0.50
Jiokulýðurinn, 656 lils.......... “ 0.65
í Leifslu, 317 bls............... “ 0.35
Menn fá pannig I allt...... $4.50
fyrir eina $2,50.
Blaðið sjálft, Lögberg, kostar nýja kaupendur
pannig í na rri 17 nuínuði í rauninni að cins 50 cts.
Vjer bifjum menn að minnast pess að sögurnar
eru allar eptir nafntogaða böfunda, og pý’ðingarnar
vandaðar. Sagan, sem nú er á ferðinui í Lögbergi,
Æfintýri Kapteina Horna, er alvcg ný saga, ákaliega
vel rituð og spennandi, og verður undir 700 bls, í
sama broti og binar sögurnar.
Notid nú tækifærid
aCT fá (jott hlað oj júðar aöyur fyrir litið vcrff.
þeir sem vildu gleðja kunningja sína á íslandi,
sem ekki hafa mikið af góðum sögum að icsa, gerðu
pað með pví að senda þeiin sögur þessar, cða Lögberg
með sögunni í,
The Lögbehg Puinting & Publ. Co.
ASLAKSON
EDINBURGH,
AND
ver/Junarmenii í
PETERSON
NORTH DAKOTA.
H fa ætlð mikið upplag af álnavöru, fatnaði, skófatnaði, höttum og húfutn,
matvöru, o. s. frv. Allar vörurnar eru n/jar og lúnar vönduðustu,
og peir ábyrgjast allt sem peir selja fyrir pvl, að vera rjett eins og
peir segja að pað sje, pví peir ljúga aldrei til um vörursínar.
Þeir liafa aldrei hinar ljelegustu og ód/rustu vörur, pvl að löng reynzla
heíur s/nt peim, að beztu vörurnar eru ætíð ód/rastar pegar á
allt er litið.
Hið inikla upplag peirra af álnavöru og skófatnaði var kcypt sneimna í
vor á meðan pær vörutegundir voru 10 til 25 per cent. ódýrari cn
pær eru nú, og geta peir pess vegna staðið við að selja með lægra
verði en ílestir keppinautar peirra.
Búðarmann peirra, Mr. E. G. Brandson, er að lntta I búðinni á hverjum
virkum degi, og væri honum ánægja að sem fiestir íslendingar
kæmi við hjá honum pegar peir eru á ferð í bænuin.