Lögberg - 28.04.1898, Síða 4

4
LÖGBER«, FIMMTTJDAGINN 2*.APRÍL 189S
LOGBERG.
«•«« ít a« 148 PrincessSt., Winnipeg, Man
»f ThE LÖGBERG PRINT’G & PUBLISING Co’Y
(Incorporated Muy 27,1890) ,
Rit»tjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Butintis Manager: B, T. Björnson.
A I ýaiugar : Smá-ftuglýsingar í eitt skipti 25
jrír 30 <arð eða 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um mán
dlnn. k atwrri auglýsingum, eða auglýsingumum
lengritíma,afsláttureptirsamningi.
Bástada-iiklptl kaupenda verður uð tilkynna
akriflega og geta um fyrverand’ bústað jafnframt.
Utanáakripttil afgreiðslustofublaðsins er:
1 ke Lðitberg Prmtiiiff & Publihb. Co
P. O. Box 585
Winnipeg,Man.
' ’Jtanáskrlp ttll rltstjðrans er:
Editor Lögberg,
P O.Box 585,
Winnipeg, Man.
mmb Samkvæmt landslðgum er uppsðgn kaupenda á
jlaðiógild,nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
r rrpp.—Ef kaupandi, sem er í skuld við blaðið flytu
?tetferlum, án þess að tilkynna heimilaskiptin, þá er
það fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnumfyrr
prettvísum tilgangi.
FIMMTUDAGINN, 21. APRÍL 1898.
Pólitisku flokkarnir í Cana-
da og Islendingar.
Leigutól apturhalds-ílokksins eru
n(i farin að gera harða hríð til pess að
rejna að narra Islendinga inn í auð-
ralds- og ápjánar-flokk sinn, og eru
maðölin, sem bríikuð eru, lyg&r og
n'.ö um frjálslynda ílokkinn í heild
sinni, stjórnir fxer, sem frjálslyndir
menu skipa,og einstaka menn í flokkn-
um, sem eru í stjórnunum, á þingum,
eða að einhverju leyti koma fram sem
leiðandi menn í flokknum. Það e\ pví
ekki úr vegi, að lSta ögn til baka og
athuga hver afstaða apturhalds flokks-
ins hefur verið gagnvart íslendingum
síðan peir fóru að flytja til Canada,
einkum sSðan peir tóku sjer bólfestu
í Manitoba og Norðvesturlandinu.
I>aÖ er pá fyrst, að pað var frjáls-
lynda stjórnin S Ottawa (McKenzie-
■tjórnin), sem styrkti íslendinga til að
komast hingað vestur frá Outario árið
1875 og styrkii pá til að stofna fs-
lenzkt landnám S pessum frjósamasta
og búsælasta hluta Canada. Næsta
ár hjálpaði Sfetna stjórn fjölda mörgum
íslendingum til að komast hingað
vestur og byrja bú. Fje pað, sem
stjómin varði til pessa augnamiðs,
nam yfir $100,000, og varðpessi hjálp
til pess, að íslendingar náðu öflugri
fótfestu S pessum hluta landsins. Um
pes8ar mundir sat apturhalds-stjórnin
við völdin bjer S Manitoba, og leyndi
pað sjer ekki, að hún hafði /migust á
útlendÍDgum pessum (íslendÍDgum),
sem voru að flytja inn í petta land.
pega.T svo bólus/kin kom upp f N/ja-
ísl., pá gerði hún nýlendumönnum
eins örðugt fyrir og hún gat með
ströngum sóttverði, sem hún ekki
fjekkst til að hefja, pótt s/kin væri
fyrir löngu um garð gengin og öllu
sóttnæmi hefði verið útr/mt á pann
hátt sem hún ákvað. Nýlendan var
pá fyrir utan takmörk fylkisins, og
virtist apturhaldssjórninni hjer um að
gera að varna íslendingum að leita
sjer hjer atvinnu, og sjest petta á pvf,
að hfin upphóf aldrei sóttvörðinn lög-
lega og n/lendumenn fóru að ferðast
inn í fylkið prátt fyrir bannið.
Nokkrupi árum seinna voru fylkistak-
mörkin færð út, og pá varð N/ja ís-
land innan peirra. En ekki vildi apt-
urhalds-stjórnin hlynna að n/lendunni
1 neinu tilliti, pó farið væri fram á pað
við hana. Að eins fáeinir af nýlendu-
mönnum voru settir á kjörskrár fylk-
isins fyrir kosningarnar 1887, en pá
ætlaði pó pingmannsefni apturhalds-
stjórnarinnar að fá pá til að greiða at-
kvæði með sjer, en íslendingar pótt-
ust ekki eiga apturhalds-stjórninni
neitt upp að unns, og greiddu pvfnær
undantekningarlaust atkvæði með
pingmannsefni mótstöðu-flokksins
(frjálsiynda flokksins). Apturhalds-
menn vissu, að atkvæði Ný Islendinga
mundu rSða baggamumnn hvað ping-
mannsefni peirra snerti, og tóku pví
pað ráð, að láta brenna k&ssann, sem
atkvæðaseðlarnir voru S, áður en hann
komst til aðal kjörstjóra. í>etta hefur
aldrei fyrir eða siðar komið fytir hjer
S fylkÍDU,og sýnir pað með hvaða fyrir-
litningu apturhaldsmenn litu á íslend-
inga. Apturhaldsmenn gerðu íslend-
ingum smán með pessu, sem peir hafa
ekki gert neinum öðrum pjóðflokki.
Við pvinær allar kosuingar á
eptir, bæði til fylkispings og sam-
bandspings, fylgdu flestir íslei dingar
hjer S landinu frjálslynda flokknum,
og svo var pað ætíð viðkvæðið hjá
aptu rhaldsmönnum og blöðum peirra,
að íslendingar hefðu verið koyptir—
að peir pægju mútur við hverja kosn-
ingu—og má nærri geta hvort petta
var heiður fyrir ísl. S augum ensku-
mælandi manna. E>að voru nú samt
apturhaldsmenn, sem reyndu að kaupa
íslendinga, og á endanum tókst peim
með mútum og lygum að fá nokkra
ísl. S lið með sjer, sem síðan hafa unn-
ið baki brotnu að tæla landa stna yfir
S flokkinn, sem fyrirleit pá og hafði
smánað þá.
Frjálslyndi flokkurÍDn hefur par
á móti ætíð borið hlýtt hugarpel til
íslendinga og haft mikið álit á peim.
Leiðtogar frjálslynda flokksins hjeldu
ætið vörn uppi íyrir ísl. pegar aptur-
haldsmenn voru að nlða þá, brígsla
peim um mútur. o. s. frv. En loks
sáu apturhaldsmenn,að ísl. voru sjálf-
stæðir menn og höfðu allmikið að
! segja 1 landsmálum. í>á fóru peir að
reyna að klóra yfir nSðið og viðra sig
upp við ísl., en alltaf skein og skín
fyrirlitning auðvaldsflokksins út úr
daðri hans við ísl., og aldrei hafa
stjórnir pess flokks viljað viðurkenna
ísl. sem jafn góða öðrum borguruin,
pegar um embætti eða atvinnu var að
ræða. Hinn pólittski ritstj. Hkr.
er t. d. fokvondur útaf pvl, að ísl.
skuli fá nokkurn dollar af opinberu
fje, og sýnir petta að hann hefur al-
gerlega inndrukkið skoðanir flokks
síns, sem fjekk hann á sitt vald með
húð og hári vegna pess, að hann hafði
embætti hjá stjórninni.
Eins og vjer sögðum S byrjun,
gerir spturhalds-flokkurinn nú allt sitt
til að tæla Isl. S lið með sjer. Flokk-
urinn hefur nú hálaunaðan mann, sem
er farinn að hafa skemmtisamkomur
meðal ísl., og fýnir hann par, meðal
annars, pólitiskar skrípamyndir. Ein
slík samkoma var S Únitara kirkjunni
siðastl. laugardagskveld, og voiu
peir B. L. Baldwinson og sjera M.
Skapleson (á vSst að vera Skaptason)
helztu fsl. ,,sprauturnar“ á samkom-
unni, eptir því sem „Nor’-Wester“
segir, en hinn „hálaunaði“ s/ndi
myndirnar, hjelt skjall-ræðu um ísl.
o. s. frv. Vjer álítum nú allt petta
fargan reglulegista „apaspil“, og
hver maður getur sjeð.að pessi aðferð
1/sir d/pstu fyrirlitningu fyrir íslend-
ingum. Slíkt er einungis boðið ó-
menntuðum skrtl og hálfvilltum mönn-
um — og petta bjóða apturhaldsmenn
Islendingum !
Hvaða syndir sem menn álfta að
frjálslyndi flokkurinn hafi, þá hefur
hann verið og er íslendingum vin-
veittur, hefur haldið heiðri þeirra
uppi opinberlega og viðurkennt pá
sem jafna öðrum borgnrum landsins.
íslendingar hafa aðhyllst og aðbyllast
flokkinn af pví, að þeir hafa trú á að
stefna hans sje alþ/ðunni, en ekki
auðvaldinu, f hag. Reyn^an hefur
sýnt, að apturhalds-flokkurinn hafur
púsund sinnum meiri syndir á baki
sfnu, og að syndapoki stjórna frjáls-
lynda flokksins er sem mý á móti
úlfalda (eða fíl) f samanburði við
syndapoka apturhalds-stjórnanna. E>eir
einungis, sem syndlausir eru og eng-
an syndapoka hafa sjálfir, ættu að
kasta fyrsta steininum á frjálslynda
tlokkinn og stjórnir hans. Sízt af
öllu ferst apturhaldsmönnum að gera
pað, pvl syndapoki peirra er svo
þungur, að þeir sligast undir honum.
E>eir hafa enn ekki afplánað neitt af
syndum sínum, hvorki gagnvart ís-
lendingum nje öðru fólki ( landinu.
Gleiðgosi Ilkr.
Hinn pólitiski ritstj. Hkr., sem
oss hefur heppnast að draga fram úr
skúmaskoti slnu út I dagsljósið, Mr.
B. L. Baldwinson, ritar langa grein S
„Kringluna“, er kom út 21. p m., með
fyrirsögn: „Ósannindi Lögbergs“.
Hann gerir sig gleiðan útaf prent-
villu einni, er var í Canada-frjettum I
fáeinum eintökuin af Lögbergi, þar
sein S fáum orðum var sk/rt frá ræðu
fjármálaráðgjafa Fieldings, er hann
hjelt pegar hann lagði fjárlaga-frum-
varp sitt fyrir sambandspiugið I Ott-
awa. Sú prentvilla, að tollur á sykri
hefðí verið lækkaður, S staðinn fyrir
hækkaður, var sem sje S fáeinum eint.
af Lögbergi, sem búið var að prenta
áður en henni var veitt eptirtekt, en
eintök þessi voru svo fá, að vjer álit-
um ekki ómaksins vert að fara að af-
saka villuna eða leiðrjetta á annan hátt
en pann, að geta um S næsta blaði
hvað mikil toll hækkunin væri, að
hún jafnaði sig upp með einn tólfta
part úr centi á pundið, og að sykur
mundi ekki hækka neitt S verði fyrir
pessa tollhækkun á sykri.
Vjer erum nú vissir um, að Mr.
B. L. Baldwinson veit eins vel og vjer
að þetta,sem var sagt um toll-lækkun,
var prentvilla I fáeinum eintökum, en
engin vfsvitandi ósannindi. Ef hann
pykist ekki hafa vitað pað, eða trúir
pví ekki, pá getur hann fengið að sjá
Lögberg hjá ýmsum kaupendum og
pað sem óútsent er enn af þvf númeri,
sem hjer ræðir um, og pá mun hann
neyðast til að trúa. E>etta ætti að
vera nóg hvað pessa hlið málsins
snertir. En pað er önnur hlið á pessu
máli, sú nefnil., að sá maður hlýtur að
vera S stórkostlegum vandræðum með
ákærur gegn mótstöðu-blaði sínu sem
lútir niður að svo litlu, að skrifa hálfs
annars dálks langa grein útaf lStilfjör-
legri og auðsærri prentvillu S fáeinum
eintökum af blaðinu, og sem gleiðgos-
inn, sem reit HkrÍDglu-greinina, pir
að auki auðvitað veit að var prentvill
Oss er sama hvað gleiðgosi pessi böl-
sótast mikið og hvað miklum fúkyrð-
um og krakyrðum hann hreytir úr sjer
útaf tollmálum, pvl pað breytir ekki
þeim iannleika,að tollstefnafrjálslynda
flokksins er margfalt hollari fyrir land
og 1/ð en verndartolla-stefna aptur-
halds-flokksins. Síðan Laurier stjórn-
in komst að völdum, hefur hún lag-
fært tollmálin mikið. í ræða sinni gerði
Mr. Fielding hinum tollveruduðu verk-
smiðjueigendum aðvart um, að þeir
mættu búast við að verndartollurinn,
sem hafði gert pá að miljóna-eigend-
um upp á kostnað pjóðarinnar, yrði
bráðlega algerlega afnuminn. Aptur-
haldsstjórnin sál. var búin að koma
slíku ólagi á fjármál og tollmál lands-
ins, að pað purfa nokkur ár til að
kippa þeim í lag,en frjálslyndu stjórn-
inni í Ottawa mun takast það (eins og
frjálslyndu stjórninni hjer I fylkinu
tókst að forða fylkinu við gjaldproti),
prátt fyrir allar mótspyrnur aptur-
halds-flókksins^og manna þeirra, er sá
flokkur hjálpaði til að ræna alpýðu
hundruðum milljóna dollara með
verndartolla-löggjöf sinni—auk pess
sern apturhaldsstjórnin leyfði gæðing-
um sfnum að stela á einn og annan
hátt af almennings fje. Hinir toll-
vernduðu milljóna-eigendur og pjóf-
arnir, „stórir og smáir“, eru auðvitað
bálvondir út af, &ð geta ekki haldið
áfram að ræna almenning og stela al-
mennings-fje, eins og á meðan fóstra
Mr. Baldwinsonar, apturhaldsstjórnin,
var við völdin, og pess vegna kaupa
peir nú alla hungraða blaðasnepla og
samvizkulausa, fjegjarna kjaptaskúma
til að úthúða frjálslynda flokknum og
mönuum I honum, sem eru púsund
sinnum færari, ráðvandari og þjóð-
hollari en peir sjálfir. E>að liggur nú
sterkur grunur á, að Mr. Baldwin.
son sje eitt af pessum leigutólum
milljóna-eigendanna, og er petta mjög
sennilegt, pvf allir vita að hann er
maður sem hefur enga aðra sannfær-
ingu en pá, sem bezt borgar sig, og að
hann er ekki vanur að taka upp á sig
neinar illhleypur nema par sem pað er
ei>h ver persónulegur hagur fyrir hann#
Fáir munu svo heimskir að trúa pví,
að Mr. Baldwiason riti allt hið póli-
tiska moldviður sitt af vandlætinga-
semi, heldur mun peim verða að trúa
pvf, að hann sje keyptur til að ljúga
upp á og atyrða frjálslynda flokkinn
og sjer langt um heiðarlegri menn.
Mr. Baldwinson segir, að Lög-
berg hafi ekki sk/rt frá tollhækkun-
inni, sem Laurier-stjórnin gerði á
nokkrum vörutegundum pegar hún
hreytti toll-lögunum. E>etta er ein
lygi gleiðgosans - annaðhvort sprottin
af h ans nafntoguðu fávizku, eða jafn
alræmdu ósvlfni— pvS þegar toll lög-
unum var breytt fyrir ári síðan, birti
Lögberg mest allt frumvarpið og
s/ndi bæði hækkun og lækkun á
liYorri tegund. Leigutólið er ekki
svo sanngjarnt, eins og við mátti bú-
ast, að minnast á,hvaða tollar hafi ver-
ið lækkaðir, en það er all-löng skrá,
og skulum vjer birta hana I næsta
blaði. Að Mr. Baldivinson s/nir ekki
báðar hliðar málsins, er talandi vottur
um ódrengskap og óráðvendni I máls-
færzlu hans.
Hvað snertir að Laurier stjórnin
hafi lækkað vexti þá, sem hún borgar
fyrir fje er liggur á pósthúss-spari-
bönkum, pá skal pess fyrst og fremst
getið, að apturhaldsstjórnin hafði áð-
ur lækkað vexti pessa meira en nú
hefur verið gert, en Mr. Baldwinson
gleymdi að finna að pví. Svo er llka
vert að gæta hins, að pað er hagur
fyrir almenning að allir bankar—eins
og hjer átti sjer stað — lækki leigur
af fje, sem á þeim liggur, pvl pá fær
almenningur peninga hjá peim, lán-
fjelögum og öðrum, er peninga lána,
til að leggja S þarfleg fyrirtæki fyrir
lægri vexti. En gleiðgosinn einblfnir
hjer á aðra hliðina,og gerir sjálfan sig
fyrirlitlegan og hlægilegan með ó-
sanngirnis- og heimsku hjali sínu. Ef
mönnum þykja vextir á sparibönkum
og öðrum bönkum of lágir, pá eru nóg
tækifæri að lána pá öðrum fyrir hærri
leigu og gegn góðri tryggingu.
58(5
prinzessunni til pess að geta neytt h&na til að hlýða
skipunum slnum. Meðölin, sem hann notaði til
pess, voru bótanir. Hann gat komið henni I vanda,
og pegar svo stendur á er kvennfólk svo varnarlaust,
að við ættum hæglega að geta fyrirgefið pvl pað,
er pað kann að gera á augnablikum sem pað er
gagntekið af ótta. Jeg fmynda mjar, að hann hafi
hiætt vesalings prinzessuna til að hlýða þeirri skipan
sinni, að opna bliðarhurðina. Á meðan við biðum í
stázstofunni eptir pvf, að miðdagsverðurinn yrði til,
tók jeg eptir ofurlitlum rykbletti á hinum hvíta silki*
kjól hennar. í svipinn áleit jeg, að herbergismey
hennar hefði ekki verið nógu aðgætin hvað kjólinn
snerti. E>jer hafið ef til vill tekið eptir rykinu,
Mademoisclle? Kvennfólk er svo eptirtektasamt I
þessum efnum“.
Magga kinkaði kolli til merkis um, að hún hefði
veitt hinu sama eptirtekt.
„E>að var rykið úr pessum gömlu göngutn**,
hjelt hann áfram. „Hún hefur farið niður hingað.
Hún hefur opnað pessa hurð.“
Hann breiddi út aðra hendina afsakandi. Hann
lijelt hendinni yfir hinum tveimur líkum á, sinn kyn-
lega, pjóðverska hátt, eins og hann væri að fram-
flytja orðlausa bæn um, að þeim yrði fyrirgefið.
„Við höfum öll okkar brcsti“, sagði hann síðaD.
„Ilver erum við, að við skulum gera okkur dórnara
yfir öðrum? Ef við skildum allar kringumstæðurn-
ar, pá kjrnnum við að fyrirgefa. Hiaar sterkustu
545
Ouse, og er hið eina, sem raskar ró árinnar, fáeinlr
róðrarbátar. Beggja vegna við ána standa hvíslandi
beikitrje, og svo lágt syngur I blöðum þeirra, að
boðskapur hinna fjarlægu klukkna í Ely berst I
gegnum skóginn á pögulu sumarkveldi og heyrist
til Brandon, og jafnvel lengra burt.
E>remur árum eptir að Etta dó, á þann hátt sem
skýrt hefur verið frá, bar svo við dag einn I aprfl
mánuði, að einn af hinum áralausu canadisku bátum,
er nefnast canoe, var kuúður áfram hljóðlaust með
róðrarspaða (paddle) I glampa hinnar hnfgandi sólar.
Svo ljett og lipurlega var róðrarspaðaDum drepið
niður I vatnið og kippt upp úr pvf, að óðinshanarnir
og aðrir sundfuglar hættu ekki hjali sfnu um breiður
og önnur april-málefni pegar báturinn leið fram
hjá peim.
Svo hljóðlaust leið báturinn áfram, að Karl
Steinmetz—hann var á skömmum tlma orðinn hvítur
fyrir hærum, eins og opt hendir sterkbyggða menn—
tók ekki eptir að báturinn var að nálgast liann.
Karl Steinmetz sat sem sje á bakkanum, og lá ofur-
lltill nflill S grasinu við hlið hans. Hann var að
reykja stórann Havana-vinpil, og var hálf sofnaður
af ánægiunni, sem pessi nautn veitti honum. Geisl-
ar hinnar hnfgandi sólar gægðust gegnum hinar
neðstu greinar trjánna og komu honum til að depla
augunum letilega, líkt og stórir, geðgóðir kettir
gera.
Hariu leit 9amt við hægt og bægt, ineð veiði-
540
að rauil um, að peir eru býsna hungraðir. Við höí-
uin riðið alla vegalengdina frá Tver sfðan í dögun I
morgun. Karlinn (generalinn) fjekk pá fregn ein*
hvern veginn, að allir bændurnir S pessum hluta
landsins væru að gera uppreisn gegn yður“.
„Hver kora peirri fregn á gang?“ spurði Stein-
metz.
„Fregnin virtist vera upprunnin við bryggjurn-
ar niður við ána“, svaraði liðsforinginn. „Hún var
rakin til gamalmennis eins og dóttur hans—hann
mun hafa verið einhverskonar prangari, og pau tóku
sjer far með skipi einu niður eptir ánni—en hvar þau
höfðu heyrt petta, veit jeg ekki.“
Paul og Steinmetz vöruðust sem bezt, að Ifta
livorugur til annars. I>eir vissu að pað var Stefán
Lanovitch og KatrSn, sem höfðu sent þeim hjálp á
þennan hátt.
„Mjer pykir auðvitað vænt um, að pjer komuð
hingað“, sagði Paul, „en það gleður mig að geta
sagt yður, að pað er engin pörf fyrir lið yðar bjer.
Steinmetz segir yður alla söguna, og pegar pjer eruð
til að borða miðdagsverð, pá er hann til handa yður.
Jeg skal skipa svo fyrir, að mönnum yðar verði veitt-
ur beini og vel farið með þá“.
„Jeg pakka yður fyrir“, sagði lautenantinn.
„En hið skrítnasta við allt petta er, að mjer var
skipað, með yðar sampykki, að setja kastalann undir
herlög og taka við stjórninni hjer“.
„Jeg pakka yður fyrir, en pað er ekki nauðsýfl’