Lögberg - 20.03.1902, Side 2

2
LÖGBERG, 20. MARZ 1902.
Raunsóknin í Schley-
máiinu.
Eftir Jóhann Bjaknason.
Fátt mun f>8Ö vera, rem vakið
hefir jnfn almenna efrirtekt mano8,
f>essa síðustu mánuði, sem málaþras
það, sem kent er við Btndarlkja að-
mfrálana, Saropsou oo Sehley.
nokkurn tíma skyldi gefast tiiefni til
peirr* málavafning*, er líka I meira
lagi undarlegt. Sjóorustan við Santi-
*go, 3. Jiíli 1898, fór ekki fram með
f>e:rri leynd, að mikill vafi þyrfti að
vera um pað,hrernig alt gekk til.Hún
fór fram um h&bjnrtan drg. Frétts-
ritarar stórblaðanna voru við hendina.
Allur beimurinn svo að segja fékk
tafarlaust greini'.egar fregnir af or-
u«tunni frá byrjun til enda. í öllum
aðalatriðunum bar peim fregnum ná-
kvæmlega saman. Maður hefði f>ví
mátt búast við, að ekki kæmi til mála
að orusta pessi yrði að þrætuefai.
En svo hefir pó orðið. Mano-
legur breyskleiki, — hégómagirni
f> '88 manns, sem æðstu völd hafði I
B indarfkjvflotanum, var orsökin til
f> i8s. Qann vildi sj&lfur hafa allan
heiðurinn af pví að eyðileggja spánska
flotann. En til allrar óhamingjugat
maðurinn ekki átt pann heiður með
réttu; og pað verður æfinlega óvin-
sælt pegar maður vill draga sér eitt-
hvað, sem aðrir eiga.
Til skilningsauka fyrir pá, sem
annaðhvort ekki hafa hirt um eða
ekki átt kost á að kynna sér tildrögin
tii pessarar merkilegu rannsóknar,
sem nýafstaðin er 1 pessu máli, ætla
eg I fám orðum að drepa á pað helzta
f ar að lútandi.
Þegar ófriðurinn hófst milli
Bandarfkja og Spánar, vorið 1898,
var William T. Sampson aðmfráll,
skipaður yfirflotaforingi Band&ríkja-
flotansáAtlanzhafi; deild úr peim flota
var fengin W. S. Schley sjóliðsfor-
ingja til umráða. í henni voru flest
ir stærstu og öflugustu bryndrekarnir,
sem flotinn átti til. Átti deild pessi
að vera á vakki suður undir VeBtind-
lunum, en hinn hluti flotans hélt sig
aftur norðar og ekki all-langt frá
ströndum Bandarfkjanna.
Fyrir flota Spinverja í Vestind-
lunum réði Cervera aðmfráll. Hvar
flotinn hafðist við, var möonum fyrst
lengi vel ekki kunnugt. Um rniðjan
M&Í kom svo sú fregn, að har;n hefði
sért við strendur Venezuela (á norð-
austanverðri Suður-Ameríku) og gerðu
msnn pá ráð fyrir, &ð nann hefði silgt
beina leið til Cuba. Schley var boð-
ið að leita Cervera uppi og leggja til
orustu við hann ef fundum peirra bæri
s&man. Hélt hann pá skipum sfnum
suður fyrirCuba,! nánd við bæ pann er
Cieufuegos heitir. E>ar skerst æði-
lángur fjörður inn í landið og var pess
getið til, að Cervera befði lagt flota
sfnum par inni.
I>egar Schley hafði vaktað fjarð-
armynnið í nokkra daga, póttist hann
nokkurnveginn genginn úr skugga
um, að spánski flotinn væri ekki í
Cienfuegos og fékk jafnframt frogn
um, að hann mundi vera í Santiago.
Sá bær er einnig á suðurströnd Cuba,
en fullum pjjú hundruð mflum aust.
ar. Fjörður skerst par inn í landið,
eins og við Cienfuegos, en miklu
minni. Dang&ð hélt nú Sehley tafar-
laust flota sínurn; setti straDgan vörð
um allar leiðir psr f grend og bjóst
að ráða á flotann spánska hvenær sem
hann leit&ði á brott.
Spánski flotinn reyndist æði
paulsætinn. Dag eftir dag v&r búist
við, að hann tæki sig upp og kæmi
út. Að hann kæmi út og réði á
Bandarfkjsmenn, pótti ckki ólfklegt,
en hitt pótti pó miklu sennilegrs, að
hann réði til útgöngu f peim tijgángi
að sleppa út úr varðhaldinu, sem h&Dn
hafði verið hceptur í. Etida lom
p&ð fram sfðar, að sú tiJgátan var hin
rétta.
í byrjun Júnfm&naðar kom S«np-
son aðmfráll, á véskipi sfnu „New
york“, til S, ntiago og tók jafnharðan
að sér yfirstjórn flotadeildarinnar par.
Schley var pví ekki lengur foringi
pessarar flot&deildar; en p&r eð hann
hafíi áður verið pað, var hann náttúr-
lega álitinn næstur peim æðsta að
völdum, og færi yfirforinginn f burtu,
var h&nn sjálfsagúur að taka við for-
istunni aftur.
Svo leið allnr Júnfmánuður, að
ekki bar til tfðinda. Cervera virtist
kunna vtd við sig á höfninni í Santi-
ago, enda mun honum ekki ha'a pótt
árennilegt að eiga leik við pá, sem
biðu hans úti fyrir. Voru menn farnir
að halda, að hann ætlaði »ð hfrast
parna til eilffðar og hann h-fði nú
sjálfssgt haldið sig parna til Jengstu
laga, ef hann hafði verið einn um
hituns.
Hinn 3. Júlf, snemma dags, tók
Spánski flotÍDn sig upp, sigldi alt hvað
af tók og ætlaði að reyna að sleppa úr
greipum Bandaríkjamanna. Ea eins
og alkunnugt er, fór sú flóttasigling
pannig, að Bandaríkjamenn komu
peim í opna skjöldu, gereyðilögðu
fyrir peim flotann og tóku hvert
mannsbarn, sem eftir lifði til fanga.
Sampson aðmfráll var fjarverandi
á meðan orustan var h&ð. Hafði flota-
málaráðgjafinn boðið honum að fara
til staðar nokkurs, ekki all-laDgt frá
Santiago, til móts við Shafter hers-
höfðingja. Var Sampson p&r stadd-
ur f peim erindagerðum á meðan bar-
daginn var háður, en kom til baka
rétt í sömu andránni sem öllu var
lokið.
Schley var pví æðstur að völdum
af peim, sem tóku pátt f orustunni.
Foringjarnir á hinum skipunum, sem
flestir eða allir voru kafteinar 1 sjó-
hernum, skoðuðu hann sem aðalfor-
ingjann og fóru eftir hans fyritskip-
unum. Fiéttaritararnir, sem lystu
orustunni, sk/rðu frá pvf hispurslaust,
oð Schley hefði stjórn&ð henni, og að
honum bæri mesti heiðurinn fyrir
pann mikla sigur, sem par hefði verið
unninn.
Að orustunni afstaðinni sendi svo
Sampson hraðskeyti til stjórnarinnar
í Washington, um að flotinn, undir
sinni stjórn, hefði gereytt flota Spác-
verja. t>ótti mörgum kyalegt. &ð hann
skyldi oiða skeytið svona, par sem
maðurinn hafði sjálfur hvergi verið
nærri á meðan orustan fór fram og gat
ekki gefið eina einustu fyrirskipan.
Hlaut Sampson allmikið ámæli fyrir
petta tiltæki, sem von var. Ea um-
talið, sem varð um petta f öllum blöð-
unum um pvert og endilangt landið,
varð pó til pess, að menn sannfærð-
ust um pað betur en nokkuru sinni fyr,
að Schley hefði haft allan veg og
vanda af bardaganum.
1 samtali við fregnrita nokkurn,
skömmu eftir petta, fór Sampson mið-
ur vingjarnlegum orðum um Schley
og ásakaði hann um „vftaverða fram-
komu“. X>essi ummæli og svo pað,
hvernig Sampson orðaði hraðfréttina
til stjórnarinnar, syndi ljóslega, að
hann étti bágt með að unna Schley
pess orðstfrs, sem hann hafði getið sér
með eyðilegging sp&nska flotans. En
pesvi áreitni kom Sampson að engu
haldi. í augum pjóðarinnar var
Schley sigurvegarinn, og pað var ekki
fyrir Sampson eða neinn annan að
draga pað af 1 onu m.
Keptust menn nú um að gora
sæmd Schley sem mesta, og voru hon-
um gefnar jfmsar heiðursgjafir, svo
Bem gullbúin og silfurbúin sverð,
og pessháttar, og stjórnin veitti hon
um aðmfrálsnafnbót. E>egar fram liðu
stundir datt alt umtal um pessi mál
niður, og pað hefir víst fáum dottið f
hug, að pau mundu nokkurntíma
framar verða að deiluefni.
Á sjóliðsforingjaskóla Bandarfkj-
anna í Annapolis, Maryland, hefir um
nokkur undanfarin ár verið notuð,
sem skól&bók, sú útgáfa af sögu
Bandarfkja-flotans, sem rituð er af
manni peim, er Maclay heitir. Er
bók sú í premur bindum. Síðasta
bir.dið kom út Dæstliðið haust. í pvf
er löng Iyaing af ófrifnum við Spán
verja og par á meðal af orustunni við
Santiago. Er Schley par borin sagsn
upp á psð versta; fer söguritarinn um
hann ymsum ruddalegum dónaorðum,
sem almennilegir sagnfræðingar láta
fér ekki detta f hug að viðhafa um
nokkurn mann, hversu strangan dóm,
sem peir annars verða að leggja &
verk hans og lffsstarf. Ásakar sögu-
ritarinn Schley fytir „s’óðaskap og
hringlandahátt“ og kall&r hann par
ofan f kaupið „nfðing“ og „raggeit'*.
Pessi tvö 8lðustu orð eru auðvitaðpað
versta, sem sagt er um hann; en yfir-
leitt eru öll ummælin pannig, að pau
eru lfkari pvf, að fávfs dóni sé að
svala sér & fjandmanni sfnum, en pvf,
að óvilhallur söguritari sé aí fella
s&Dngjarnan dóm yfir einni af peisón-
um sögunnar.
Eius og við var að bftast urðu
vinir Schley óðir og uppvægir pegar
bókin kom út og fóru að grenslast
eftir, hversvegna höfundurinn byði
sér aðra eins ósvífni. Bar Maclay
pað fyrir, að'Sampscn hefði yfitfarið
prófarkir bókarinnar og álitið hana
sögulega rétta f alla staði. Detta vsr
meira en menn g&tu polað. Schley
krafðist pess, að flotamálar&ðgjafinn
skipaði nofnd manna til að rannsaka
mál petta frá upphafi til enda og var
p&ð gert
í nefnd pessa kvaddi flolamála-
ráðgjafinn p& aðmírálana, Dewey,
Bsnham og Ramsya. Skyldi sá fyrst
nefndi vera formaður nefndarinnar.
Sóknarar voru skipaðir:Semly kafteinn
og maður nokkur Hanna að nafni. En
Schley fékk sér fyrir málaflutnings-
menn, pá lögfræðingana Jeremiah
WíIsod, frá Washington, D. C , og
Isidore Rsyner, frá Baltimore, Md.
F’lofamálaráðgjafinn ákvað verk-
svið nefndarinnar. Spurningarnar,
scm hún átti að leysa úr, ef bægt væri,
voru bysna msrgar. Dær helstu peirra
voru um pað, hvort Schley hefði synt
ístöðuleyi og ódugnað 4 meðan hann
hefði haft forustuna á hendi ;hvort hann
hefði að parflausu eytt tfma f að láta
skip sín fara til Key West eftir ko1-
um, I stað pess að taka pau úr kola-
skipum á sjó úti, eins og flotamáls-
rf ðgjafinn hsfði lagt fyrir; hvort hafn-
arbannið f Cienfuegos befði verið ó-
D/tt; hvort Schley hefði verið innan
handar, að eyðileggja eitt eða fleiri
af spönsku herkipu^um áður en S&mp-
son kom og tók við stjóri.inni; hvort
hafnarbannið I Santiago hefði verið
svo ón/tt, að spönsku skipin hefðu
get&ð sloppið, og loks, hveraig orust.
an sjálf hefði gengið til.
Allar voru spurningarnar bygðar
& ásökunum Maelay. Samt var nefnd-
inni ekki boðið að ranns&ka, hvort
Schley, hefði synt bleyðiskap; en hún
gerði pað samt, vegDapes?,að pað Var
ein af vexstu ákærunum.
Starf nefndarinnar var prefalt.
í fyrsta lagi skyldi hún komast eftir
hvort kærurnar væru sannar eða ó-
sannar. 1 öðru lagi átti hún að gefa
úrskurð um prætuefnið; og í priðja
lagi bar henni að gera tillögu um, á
hvern hátt málið skyldi útkljáð.
Soint f September byrjaði svo
pessi rannsóknarnefnd starf sitt. Fá-
einum dögum eftir að rannsóknin
hófst, dó Wilson, og varð pað óhapp
mikið fyrir Schlcy, pvl Wilson var
álitinn einn af peim allra mikilhæf-
ustu m&laflutningsmönnum, sem hægt
v*r að fá. Eigi að síður hélt rann-
sósnin áfram. Moaii sægur af vitn-
um voru yfirheyrð og stóð rannsókn-
in yfir fram til 7. Nóvember. öll
vitnaleiðsla og alt starf pessa réttar
fór fcara í heyranda hljóði. Allur
porri manna fylgdist rækilega með
pvf, sem gerðist. N&lega öll blöðin
voru með Schley, og mönnum datt
•kki 1 hug annað, en að hann yrði al-
gerlega syknaður af ákærum Maclay.
Niðurl. í næst.
Gott
Tækifœri!
Land með hósi á l Arnes-
hygö l Nýja íslandi er til
sölu. A landinuer heyskap-
ur góður og greni ogpoplar-
skógur. Verð higt og skil-
málar vægir. Frekari upp-
lýsingar gefur ritstjóri
Lögbergs.
ANDTEPPA
LÆKNUD
OKEYPIS.
ASTJIALEM: gefur fljóf.nm
og læknar algcrlega í öll-
iiiu tilfcllniu
Sent alveg ókeypis ef beðið er um
það á póstspjaldi.
RITID NOFN YDAR OREINILEOAOO HBIMILI
CHAINED
FOR TEN
YEARS
^BBIHGS
RELIEP.
Ekkert jafnast við Asthmalene. Það
gefur fróunn á augnabragði jafnvel S
verstu tilfellum. Það læknar þó'öll önn-
ur meðöl bregðist.
Séra C. P. Wells frá Yiila Ridge, 111.
segir: „Glasið af Asthmalene er eg pant-
aði til reynslu, kom með góðum skilum.
Eg hefl ekki orð yflr hvað ég er bakklát-
ur fyrir hvað það heflr gert mér gott. Eg
var fangi hlekkjaður vi* rotnandi kverk-
ar og háls og andarteppu í tíu ár. Eg sá
auglýsing yðar um meðal við þessum
voðalega kveljandi sjúkdómi, andarteppu
og hélt að þvl mundi hælt um of, en á-
Jyktaði þó að reyna l>að.
Mér til mestu undrunar haföi þessi
tilr be u áhrif. Sendið mér flösku
af fullri stærð.
Séra DR. MORRIS WECHSLER,
prestur Bnai Israel safnaðar.
New York, 3. Jan, 1001.
Drs. Taft Bros Medicine Co.
Herrar mínir: Asthmalene yðar er
ágætt meðal við andarteppu og árlegu
kvefl og þaðléttir allar þrautir, sem eru
samfara andarteppu. Áhrif þess eru fá-
gæt og undraverð. Eftir að hafa rann-
sakað og sundurliðað Asthmaiene, þá
getum vér sagt að það inniheldur ekkert
opium, morphine, chloroform eða ether.
Séra Dr. Morris Wechsler.
Avon Springs, N. Y. 1. Feb. 1901.
Dr. Taft Bros. Medicine Co.
H errar mfnir: Eg skrifa þetta vottorð
því eg finn það skyldu mína, af því eg hefl
reynt þann undra kraft, sem Asthmalene
yðar til að lækna andarteppu heflr. Kon-
an mín heflr þjáðst af krampakendri and-
arteppu í síðastliðin 12 ár. Eftir að hafa
reynt alit, sem eg gat og margir aðrir
læknar, þá af hendingu sá eg nafn yðar á
gluggum í 130. stræti í New York. Eg
fékk mér samstunðis flösku af Asthma
lene. Konan mín fór fyrst að taka það
inn um fyrsta Nóvemper. Eg tók brátt
eftir virkilegum bata, og þegar hún var
búin með eina flösku hafði andarteppan
horflð og hún var alheil. Eg get þvi ineð
fyllsta rétti mælt fram með meðaiinu við
alla sem þjást af þessum hryggilega sjúk-
dóm.
Yðar með virðingu,
O. D. Pheips, M. 1).

5. Feb. 1901.
Dr. Taft Bros. Medicine Co.
Herrar mínir: Eg þjáðist af andar-
teppu í 22 ár. F.g hefl reynt ýmsa læknis-
dóma en alla árangurslaust. Eg varð var
við auglýsing yðar og fékk mér eina fiösku
til reynslu. Mér létti óðara. Síðan hefl
eg keypt fiösku af fullri stærð, og er mjög
þakklátur. Fg hefl fjcgur börn í fjöl-
skyldu og gat ekki unnið í sex ár. Eg
hefi nú beztu heilsu og gegni störfum
mínum daglega. Þér megið nota þetta
vottorð hvernig sem þér viljið.
Heimili 235 Rivington Str.
8. Raphael,
67 East I29th str. New York City.
Clas til reynsiu ókcypis ef skrifaó
cr cftir J>ví.
Enginn dráttur. Skriflð nú þegar til
Dr. Taft Bros Medicire Co
79 East 130th str, N. Y. City.
0 Selt í öllum lyfjabúðum 0
THROUGH
TICKET
til staða
SUDUR,
AUSTUR,
VESTUR
Ódýr Tickcts til Caiifornia
Ferðamanna (Tourist) vagnar
til California á hverjum
-miðvikudegi.
Hafskipa-farbréf tilendimarka
heimsins fást hjá oss.
Lestir koma og fara frá Canadian
Northern vagnstöðvunum eins og hér
segir:
Fer frá Winnipeg daglega 1.45 p. m.
Eftir nánari upplýsingum getið þér
eitað til næsta Canadian Northern
agents eða skrifað
CHA8. 8. FEE,
G. P. <fc T. A., St.jPanl,
H. SWINFORD,
öen. Ágent, Winnipeg.
JamesLindsay
Cor. Jsabel & Pacific Ave.
Býr til og verzlar með
hus iampa, tilbúið mál,
hlikk- og eyr-vöru, gran-
ítvöru, stór o. s. frv.
Bllkkþökum og vatns-
rennum sérstakur gaum-
ur gefinn.
SEYMOUB HOUSE
Marl^et Square, Winnipeg,
Eitt af beztu veitingahúsum bæjarins
Máltfðir seldar á 25 cents hver. $1.00 á
dag fyrir fæði og gott herbergi. Billiard-
stofa og sérlega vönduð vínföug og vindi-
ar. Ókeypis keyrsla að og frá járnbrauta-
stöðvunum.
JOHN BÁÍRD Eigandi.
Ganadian Pacifie Railwav
Ttme Talhle.
LV, AR
Owen Sound.Toronto, NewYork, —
east, via lake, Mon., Thr.,Sat. OwenSnd, ToroDto, New York& 16 oo

east, via lake, Tues.,Fri, .Sun.. lo ls
Montreal, Toronto, New York &
east, via allrail, daily. 16 oO 10 ly
Rat Portage ?nd Intermediate
points, daily 8 oo 18 OC
oson.L' c t! í Bonnet and in-
Mcrœediate p'.s.Thurs only.... 7 8o 18 3
Portage la Prairie, Brandon,Leth- briage,Coast & Kootaney, daily
16 30 I4 3o
Portage la Prairie Brandon & int-
ermediate points ex. Sun 7 3° 22 30
Gladstone, Neepawa, Minnedosa
and interm. points, dly ex Sund 7 30 22 3o
Shoal Lake, Yorkton and inter-
mediate points Mon, W ■ Fri Tues. Thurs. and Sat 7 30
22 30
Rapid City, Hamioti, Minio'a, Tues, Thur, Sat
7 3°
Mon, Wed and Fri 22 30
Morden, Deloraine and iuterme-
diate points daily ex. Sun. 8 2( 15 46
Napinka, Alameda and interm.
d’aily ox Sund., via Brandon.. 7 3°
Tues, Thur, 8ut 22 3o
Glenboro, Souris, Melita A)ame- da and intermediate points
daily ex. Sun 9 oð tS 15
Pipistore, Reston, Arcola and
Mon., Wcd, Fii via Brandon 7 3o
Tues. Thurs. Sat. via Brandun 22 03
Forbyshire, fiirsch, Blenfait and Estevan, Tues, Thur, Sat, via
Brandon 7 3o
Tues ,Thu;s.,Sat. via Brandon »4 30
Gretna, St. Paul, Chicago, daily I4 Io >3 30
West Selkirk.. Mon., Wed,, Fri. 18 30
Wesi Selkirk. .Tues, Thurs. Sat. Io g
Stonewall,Tuelon,Tue. Thur.Sat. 12 2o 18
Emerson.. Mon, Wed. and Fri 7 60 17
J. W. LEONARD
Gi'neral 8upt,
C. E. McPHERSON
Gen Pas Agent
Starfstofa heint á móti
GHOTEL GILLESPIB,
aglegar rannsóknir með X-ray, með stœrsta
X-ray i rikind.
DCRYSTAL, N. DAK.