Lögberg - 15.10.1903, Page 6

6
LÖGBEKG, 15. OKTÓBER 1908
Skógrækt á Islandi.
(Eftir hafold 8. Ág. síðastl.)
[Útdráttur úr fyrirlestri prófessor Prytz,
er hann hélt í leikhúsi W. Ó.
Breiðfjðrðs 30. f.m. ogl. þ.m.
r -----------
S4 maður, som & hugmyrdina mn
8kógraskt og skó^ræðslu & ísl->nd'
er Carl Rvder, kspteinn í herflot)'
Dana. Hann sá það af manrjkserleika
sfnurn ocr n»ma skilninori & néttúr-
unni, að hér var þörf fyrir og að úr
henni mátti bæts. Hans nafn hlýtur
pví að verða óaðgreinanlega eamein
að skógræktarmálefni íslands. Anoað
nafn verður og samtvinnað við upp-
haf skóræktarmáis íslands r'g er pað
Flensborgs skógfræðiskandidats; varð
hann fyrstur til pess að koma hug-
mynd kapteins Ryders í framkvæmd,
og er pað eigi all-lítil hepni fyrir
málefnið.
Skógræktarmálið er framtíðarmál;
pað byggist á reynslu fortíðarinnar,
sem vér verðum að læra af, jafnframt
og vér vörumst vfti peirrar tíðar. En
aðallega er pó skógræktarmálið fram-
tíðarmál. Skógræktarmaðurinn vinn-
ur ekki fyrir einstaklinginn eða sinn
tlma að eins; hann vicnur fyrir pjóð-
félagið f beild sinni og óm*lda fraœ-
tlð Sfóndeildarhringur hans á eDgin
takmörk. Hann sáir, eítirkomend-
urnir uppskera.
Sú pjóð, som tekur sér fyrir
hendur að rækta hjá sér skóg, verður
að hafa náð vissu proska og menn-
ingarstigi; hún verður að vera tölu-
vert frjáls og eiga sín á meðal menn,
sem með hlyjum buga bera allsherjar-
gagn pjóðfélagsins fyrir brjósti.
Enn er eitt skilyrði fyrir próun
8kógræktarmálefnis i pjððféiagi, en
pað er sérpekking; án hennar kemst
skógræktarmálefnið ekkert áleiðis.
Skógræktarmaður með nægri sér-
þekkingu á að geta lesið sögu skóg
arins út úr peim skógum, sem nú eru
til, út úr hinum ýmsu jarðlögum, eða
jafnvel út úr berum steinunum. Hann
á að hafa ím^ndunargáfu til að sjá
inn í framtlðina, hvernig frækornin
SBnéu, er hann leggur niður í jörðina,
munu að mörgum árum liðnum verða
að hávöxnum skógi; en eigi ímyt d-
unin ekki að leiða f villu, pá verður
hún að vera grundvölluð á náttúru-
fræðislegri mentun; einungis ef svo
er, getur skógg’æðslumaðnrinn skilið
þau kjör, sem Dýgræðingar hars e ga
við að lifa; pá einungis getur ha n
þannig sáð og plantað, að fram
tfðarsjón hans verði veruleg fram
kvæmd.
(]>á lyfsti ræðumaður gangi skóg-
ræktarmálsins erlendis, á Frakklandi,
Þýzkalandi og Rússlandi, í Dan-
mörku, Svfpjóð og Noregi. I>ví næat
faélt hann áfram).
Ádú ísland til skógmál? og bvað
er svo petta skógmál? Eg hefi verið
að berjast við pá vafaspurningu f
nærfelt 4 ár. — Áður en eg byrjaði
ferð mfna (frá Seyðisfirði norðanlands
Og til Reykjavlkur) var pað skoðun
mfn, að ísland parfnaðist skóga tii
eldiviðar, svo að ekki pyrfti að brenna
ftburði, og enn er pað ætlun mín að
svo sé. Að vfsu er svo að sjá, sem
Islendingar vfða hvar hafi nægilegan
ftburð. Eg var sjónarvottur að pví á
Sauðárkrók, að par aka menn kúa-
mykjunni f sjóinn, menn purfa henn-
ar ekki með. Enn fremur sá eg hjá
mörgum bæjum stóra áburðarhauga,
margra ára gamla.
Ennfremur hugði eg, og hygg
enn, að trén gætu verið til gleði og
ftnægju kringum bæina og til skjóls
garðyrkju kring um garðana.
pað «ru fornkveðin orð, að ís-
land hafi á landnámstfmum verið „viði
vaxið milli fjöru og fjalls“, og pað
faygg eg rétt hermt, pótt auðvitað
hafi pa? ekki átt bókstaflega allstaðar
við. En par f hefir falist og felst enn
óyggjandi sönnun fyrir pví, að lofts-
la£ og jarðvegur leyfa pað, að skógur
vaxi hér á landi, eDda er og skóg r
hér til enn og pað sumstaðar mikill.
Yið Hallormstað og í Fnjóskad 1 höf-
um við mælt tré, sem eru 31 fet ft
hæð og höfðu pau vaxið 3 fet á se;n-
ustu 4 árum, og par voru svæði pétt-
skipuð ungum skógi, sem óx vel.
En að öllu samtöldu er að eins lftið
eitt orð.ð eftir af skógi hér. H' að
er pá orðið um hitt?
Margir munu ætla að kindurnar
hafi etið upp skógana, en svo er eigi.
Að v!su eru kindurnar eng’r skógar-
vinir; pnr bíta r^græðinginn og naga
toppana, sem standa upp úr snjónum,
pær tefja fyrir vexti plantanna og
geta skemt skógÍDn en pær uppræta
hann ekai. Dað eru mennirmr, sem
hafa höggvið skét-aDa og eytt peim
meira en góðu hófi gegndi. Má sjá
petta á hrfsskógum peim, sem enn
eru til; l vl fjær sem færist bænum,
pvf hærri verður runnurinD; menn
höggva pað sem næst paim er; en sé
lengra farið er böggvið hið stærsta;
menn vilja ekki fara langt eftir smá-
hrfsi, ef stærra er f boði. —
Eyðing skógarins er að vfsu
mikið mein og stórtjón fyrir landið,
en pó er afleiðing sú, er benni fylgir,
miklu verri. Jarðvegurinn hér á
landi er gljúpur og moldin pur. t>eg-
ar nú skjólið vantar og vindurinn
nær sér niðri, pá blæs hann alt j-rð-
lagið bnrtu en eftir verða ber holt og
auðir melar. t>að er ógurlegt tjón,
. sem ísland befir beðtð f framleiðslu-
magrni sínu við pað, að vatn og vindur
hafa lagst á eitt að eyða hinni gróð-
urberandi jörð, Eg befi farið heilar
dagleiðir um eyðimefkur pær, sem
orðið hafa til, er skó urinn hvarf.
Yfirtak pessarar eyðileggingsr n &
sjá við Grfmsstaði á Fjðllum. I>anii
bæ hefir orðið að flytja sökum jarð-
foks, Fyrir 30 árum voru umhverfis
hann gróðursælir bithagar og myrar;
nú mæna bæjarburstirnar gömlu. e n-
og klettar, 10—15 fet yfir sandauðn-
ina. Og petta á sér ekki að eins
stað parna á Fjöllunum Vindurinn
leitar nppi moldina hvar sem hana
er að finna og feykir henni burtu.
Að minni hyggju liggja hér
fyrir verkefni, sem skóguriun á að
leysa; hann á að halda í jörðins; hann
á að veita skjó), svo að vatn og vind-
ur eetí ekki flutt hið gróðurberandi
jarðlag fram og aftur. Það er skóg-
urinn einn, sem petta getur gert.
Markmið félagsskaparÍDS verður að
ver . pað, að erfiði mancsins verði svo
nytsamt sem unt er, veiti svo mikinn
arð, sem kostur er á. I>ess vegna
vetður að fá skóginn í lið með sér
hér á laDdi; hann" er, eftir pvf sem
mér kemur fyrir sjónir, nauðsynlegt
sk'lyrði fyrir sannri, varanlegri fram-
för á verksviði hinna annara grtina
jarfyrkjur nar.
Markmiðið á að vera, að hver fs-
lenzkur bóndi (pó ekki alveg bók.
st»tiega skilið), fái sídd skóg. 1 öðr-
um iöodum kalla œenn skóginn p'ýði
Verði marámiðinu náð, pá eignast
ísland aftur sína mestu pr/ði, og
skógurinn hér mun verða enn meira;
hann mun verða nauð ynlegt fat fyrir
landið.
En hvernig vinna skuli í fat
petta, hvernig vefa pað og sauma, um
pað ætla eg að tala f næsta skifti, ef
hver yðar skyldi hafa polinmæði til
að hlyða á, hvernig eg hugsa mér að
ísland megi verða skógi klætt.
(Framh.)
Frelsaði líf barnsins.
Mrs T. Brisson, Gold Rock, Ont,
skrifar: „Baby’s Owd Tablets felsuðu
lff litla drengsins míns, pegar hann
var kominn f dauðann, og hann er nú
hress og heilsugóður orðinn. Hann
va>' mjög slæmur af hægðaleysi og
engin meðöl dugðu pangað til eg fór
að gefa hoaum Baby’s Own Tablets
Eg g*li ekki verið án pess að hafa
>e*sar Tablets sífelt við hendina, og
>ær ættu að vera til á hverju einasta
heimili par sem ung börn eru.“
Ada hina smærri barnasjúkdóma,
einsog meltingarleysi, niðurgang,
blóðleysi, magaveiki, ormaveiki, hita-
köst og kölduflog lækna pessar Tab-
lets flljótt og vel. Vér ábyrgjumst að
>ær hafi ekki , inni að halda nein
skaðvæn efni og að óhætt sé að gefa
>ær kornuogum börnum. Seldar í öll-
um lyfjabúðum eða sendar frftt með
pósti ft 25c askjan ef skrifað er til
Dr. Wiiliams Med cine Co., Brock-
ville. Ont.
jVI, Paulson,
660 Ross Ave.,
-:- selur -:-
Giftingaleyílsbréf
TAKID EFTIRI
W. R. INMAN & CO,, eru nú sestir að
nýju búðinni sinni í Central Block,
345 WillÍHm Ave. — Beztu n.eðöl og
margt smávegis. — Finnið okkur.
Hardvöru oíj:
hústfatrii^bútl
VIÐ 'ERUM
Nýbúnir að fá
3 vagnfarma af húsgögnum, og getum
nú fullnægt öllum, sem þurfa húsgögn,
með lægsta verði eða miðlungsverði,
mjög ódýr eins og hér segir:
Hliðarborð $10 og yfir.
Járn-rúmstæði með fjöðrum og dýnu,
$8 og yfir. v
Kommóður og þvottaborð $12 og yfir.
Falleg Parlour Sets $20 og jfir.
Legubekkir, Velour fóðraðir;$8 og yfir.
Rúm-legubekkir $7 og yfir.
Smíðatól, euameleraðir hlutir og
eldastór se'jast hjá oss með lægra verði
ení nokkurri annari búð í bænum.
Grenslist um hjá okkur áður en þér
kaupið annars staðar.
X* E! O 3W ’ ss
605—609 Main str., Winnipeg
Aörar dvr norður frá Imperis! Hotel.
....Te!epho''.e 1082........
ÖKKAK,
Tónninn og tilfinningin er framleitt
á hærra stig og með meiri list en á nokk-
uru öðru. Þau eru seld tneð góðum
'5rum og ábyrgst um óákveðinfl tíma.
f>að ætti að vera á hverju heimili.
, L. BARROCLOUGH & Co.
228 Portage ave. Winnipeg.
RIVER PARK
Skemtanir að kveldi.
The Slide lor Life.
DOCRITY and HOLMAN
nútíöar Samsynir Ameríku.
Warren Noble
The Gold King.
Edison Hall fritt.
H. B. Hammerton, ráðsm.
FARBRÉF
FRAM OG AFTUR
í ALLAR ÁTTIR
MEÐ .
Járnbrautum
Vatnaieíó
SjóletO
Fyrir iætrsta verÖ.
Til sö'u hjá ölliim aynntum Can.
Northern járnbr.
Geo. 3BC. Sbaw,
Trafjfu Manaqtr
OLE SIMONSON,
mælir með *ínu nyja
Scaadinavian flotei
718 Maiít Stbkkt
Faði «1.00 á dag.
J. V. Thorlakson 747 Ross ave hefir
keypt af Árntt Valdasyni hans keyrslu-
útbúnað, Hann keyrir flutningsvagn
og fiytur húsmuni og annað um bæinu
hvert sem vera skal fyrir rýmilegt verð
Eg hefi afráðið að selja hús mitt og
lóð með griptthúsi í Hamilton, N. Dak,
Gott tækifæri fyrir mann. sem vildi hafa
á hendi gréiðasölu og keyrzlu. Mjög 6-
dýrtog skilmáiar vægir.
Gunnak J. Goodman.
618 Laugside st., W i n prg
H. A VVISE,
X<srfs ali
Dr. G. F. BUSH, L D. S.
TANNLA.KNIR.
Tennur fylltar og dregnar út án sárs.
auka.
Fýrir að draga út töcn 0,50.
Fyrir að fylla tönn 11,00.
627 Maie S".
‘ARÍHBJðHN S. BAROAl
selur líkkistur og annastj um utfarir
Ailur fitbóuaður sá bezti.
Eííd. freiuur seiur hann a ftona?
minnisvarða og legsteina.
Heimili: á horninu á leæpnone
Ross ave og Nenn etr
Be?,ia
I.TFJABUDIN
WINNIPBÖ.
306
Skrautmunir,
Sjúkraáhöld,
Svampar.
lyfjabúðir selja. '.
Við aendrnn meðöl, hvert sem vera
skal í bænum. ókeypis.
jLæknaávisanir,
Búningsáhöld,
Sóttvarnarmeððl,
í stuttu máli alt, sem
Okkur þykir vænt um viðskifti yðar, og :
lofum yður lægsta verði og nákvæmu
athygli til að tryggja oss þau.
H. A. WISE,
Cor Portage Ave og Young St. Tel. 268,
Séra OddurV. Gíslason
Mín er ekki mentin tál;
meinsemda úr böndum
líkama. og líka sál.
leys’ eg jöfnum höndum.
Hann hetír læknað mig a£ tauga-
veiklu og svima. — Tráusti Vigfússon,
Geysi P.O,
Hann hefir læknað mig af heyrn og
höfuðverk,—-RósaA Vigfússon,GeysiP. o
Hann hefir læknað mig af magabil-
un m fl —Auðbj, Thorsteinson,Geysi p O.
H ann hefir læknað mig af liðagigt.
—E. Einarsson, Geysi P. 0.
Hann hefir læknað mig af liðagigt
m. fl.—Jón Ásbjarnarson, Hnausa P. O.
Hann hefir læknað mig af liðagigt
m. fl—Jóhanna Jónsdóttir, Icel. River.
Hann hefir læknað mig af hjartveiki
og taugaveiklu m. fl.—Sigurlína Arason,
Arnes P.O.
Ak.aife.AKJÍh.JÍk.JÉi(.
Reynið
einn
kassa
| ■ ■ _ .
Og þegar þér kaupið, biðjið um
High Qrade Chocolate,
Creams eða ...
Bon.Bons.
Svo gætuð þór fengið dálítið af sæta-
brauðinu okkar. Þér ættuð að verzla
þar, sem þér fáið vöruna nýja og gðða,
og á það getið þér reitt yður moð alt,
sem við seljum.
W. J. BOYD,
422 og 579 Main Str.
NU ER TŒKIFÆRI
til að kaupa traustan og
vandaðan
SKÓFATNAÐ
E. H. BERGMAN
GARDAR, N. D.
hefir nóga peninga til aö lána gegn
veöi í fasteignum við mjög lágri
rentu og borgunarskilmálum eftir
því sem hentugast er fyrir lántak-
enda. Biður hann þá, sem lán
kynnu vilja að taka, að koma til
sín, til að sannfærast um, að ekki
er lakara við hann að eiga um pen-
ingalán, en aðra, heldur einmitt
betra
G00DMAN& CO.,
FASTEIGNA-AGENTAR.
Þeir, sem hafa hús og lóðir til sölu,
snúi sér til Goodman & Co., 11 Nanton
Block, Main St., Winnipeg. Þeir út-
vega peningalán í stórum og smáum
stíl. Munið adressuna:
GOODMAN &CO.,
11 Nanton Blk.. Winnipeg.
fyrir
hæfilegt verð
hjá
The Kitgour Bimer Go„
Cor, Main & James St,
WINNIPEG
GOÐ HEILSA
fæst með flösku af
DUNN’S
Euglish Soalth Salts
Reynið eina flösku á 30c og 40c,
Druggists,
Cor. Nena & Ross Ave.
Þeir voru allir ánægðir
Kaupandinn var ánægður þegar hann
méf fjölskyldu sinni flutti í eitt af Jack-
son & Co.s nýtízku húsum.
Daglaunamennirnir, smiðirnir og þeir
er efnið seldu voru einnig ánægðir þeg-
ar þeir fengn fljótt og vel borgun fyrir
sitt. og félagið var ánægt þegar það
lagði á bankann sanngjarnan ágóða af
verkinu
Við erum ,,A11 right“, Revnið okkur.
€kkert boxítargÍQ bctnr
fljrir nrtgt folk
•ldur en aé pjanga á
WINNIPEG • • •
Business College,
Cornw Portage A nneSand Fort »treel
Leitið allra u pplýfdneu hjá akrlfara Hkólans
The Jackson Bnilding Co.
General Contractors and Cosy Home
Builders, Room 5 Foulds Block,
Cor. Main & Market Sts.
i. M. Glsghofii, M B.
LÆKNIR, og ?YFIRSETTTMAÐUR, Et
Hefur keypt lyfjabúCina 4 Baldur og hefur
þvl sjálfur umsjón a öllnm meCölum, sem’han
ætur frá sjer.
EEIZABBTH 8T.
BALDUR - - MAN
P, 8. Islenaknr tfilkur viö hendin., ave
nser ->r ~«r ipt
SEYIOUB HÖUSE
MarKet Square, Winnipeg,
Eitt aí beatu veitingahúsum bæjarine
Máltíðir seldar á 25 cents hver. $1.00 á
dag fyrir fæði og gott herbergi. Billiard-
stofa og sérlega vonduft vinföue Og vindl-
ar. Ókeypis keyrsla aft og frá járnbrauta-
stöövunum.
JOHN BAiRO Eigandi.
G W. DONALD
Oppick 391 Main St. Tel. 0446.
EARBREF
■ ATTSTVrrR QTTn
fram og af tur
allra viðkomustaða
AUSTUR, SUÐUR OG VESTUR.
Til Californiu og allra fjOlsóttra vetrar-
bústaða. Til alira staða í Norðurálfunni.
Ástralíu, Kína og Japan.
Punmnn ■Vefnvnfmnr.
Allnr útbúnadur hlnnibanti.
Eftir npplýsingum leitið til
H Swlnfoird.,
Gen. Agemu 39t ITIain s*.,
Clsaa. S. Fee, WINNIPEG; e8a
Gen Pmb. & Tiekat Agt: St. Panl. Mlnu.