Lögberg - 12.03.1908, Blaðsíða 4

:n
LÖGBERG, FIMTUDAGWN 12. MARZ 1908.
^ögberg
•r ceflC út hvem flmtuda* af The
Lögherc Prlntln* St Publlahlng Co.,
(löggilt), aC Cor. Wllllam Ave og
Nena St, WlnnJpeg, Man. — Kostar
»2.00 um ÉlrtC (& Islandl 6 kr.) —
Borglst fyrtrfram. Elnstök nr. i cta.
PubUshed every Thursday by The
Lögberg Prtnting and Publlshlng Co.
(Incorporated), at Gor.Wllllam Ave.
St Nena St., Wtnnlpeg, Man. — Sub-
scrtptton prtce »2.00 per year. pay-
%ble ln advance. Slngle coples 5 cts.
8. BJÖRNSSON, Kdltor.
J. A. BLÖNDAL, Bus. Manager
Auglýslngar. — Smáauglýslngar t
eltt sktftt 25 cent fyrtr 1 t>ml.. A
stœrrl auglýslngum um lengrt ttma,
afsláttur efttr samnlngt.
Bústaðaskiftl kaupenda verCur aC
tllkynna skrtflega og geta um fyr-
verandt bústaC Jafnframt.
01 Unglingablaðið Fram-
tíðin.
UtanAskrift
tns er:
The LÖGBERG PRTG. St POBL. Co.
p. O. Boz. 1*6, Wlnnlpeg, Man.
Telepbone 221.
•k Utanáskrtft tll rttstjðrans er:
Hdltor
e. O. Box 1*6.
Lögberg,
Wlnnlpeg, Man.
Samkvœmt tandslögum er uppsögn
kaupanda & blaCl öglld nema hann
sé skuldlaus ►egar hann seglr upp.—
Ef kaupandl, sem er t skuld vlC
blaClC, flytur vtstferlum &n þess aC
tllkyhna hetmlllssklfttn, Þ& er það
fyrlr dómstölunum &ltttn sýnlleg
sönnun fyrlr prettvtslegum tllgangt.
lega lágtolla-stefna liberalflokks-
ins eins og stjórnarsaga landsins
sýnir og sannar betnr en nokkuð
annað.
Sú stefna aö leitast við aS sjá
sem bezt borgiö sérrr.álum fylkis-
ins hefir berlega komib fram í fvlk
iskosningum bessum í Nevv Bruns-
wich, og er Það ekki aö lasta, og
væri óskandi að nýja stjórnin
reyndist eins vel og fylkisbúar þar
gera sér von um.
Thc DOMINION BANH
SF.LKIKk LTIBUIÐ.
AUs konar bankastörf af hendi leyst.
Sparisjóösdeildin.
Tekiö við innlögum, frá f i.oo að upphaeð
og þar yfir. Haestu vextir borgaðir fjórum
sinnumáári. Viðskiftum bænda og ann-
arra sveitamanna sérstakur gaumur.gefinn.
Bréfleg innleggog úttektir afgreiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Nótur innkallaðar fyrir bændur fyrir
sanngjörn umboðslaun.
Við skifti -við kaupraenn, sveitarfélög
. ó[kahéruð og einstaklingameð hagfeldum
Stjornarstefna > kjörum.
hennar er að mörgu Ieyti frjálsleg.
og ber svo langt af stefnu Roblin-
stjórnaringar t. d. ■ mentamálum,
að þar eiga stjórnirnar ekki saman
nema flokksnafnið.
Blaðið “Börnin” lufir um hríð
verið gefið út áfast vtð “Sameining
una”, eins og kunnugt er. En á síð-
asta kirkjuþingi var sú breyting á
gerð, að skiljaj blööin að og gefa út
nýtt barna- og unglingablað upp úr
áramótunum síðustu, og var séra
N. Steingrimur Thor.'aksson kos-
inn ritstjóri blaðsins nýja.
Fyrsta tölublað þccsa nýja blaðs
kom út með Márzbyrjun. Það er
hálfsmánaðarblað og heitir “Fram-
tiðin.”
Stefna blaðsins ei tekin fram í
ávarpinu og eru þetta helztu atrið-
in úr henni:
Kosningarnar í
New Brunswick,
Eins og sjá má á öðrum stað í
blaðinu unnu conservrtívar fylkis-
kosningarnar í New Brunswick í
vikunni sem leið.
Það var ágreiningur um fylkis-
mál, sem úrslitum réði, sérstaklega
þjóðvegalög, er fylkisstjórnin sam-
þykti fyrir tveimur árum, er mjög
voru orðin óvinsæl, svo og of dýr-
ar skólabækur o. fl. Ennfremur
hafði mörgum fundirt sem fráfar-
andi stjórnarflokkur hefði setið
helzt til lengi að völdum, um tutt-
ugu og fimm ár, og vildu þvi
skifta um.
Þessi úrslit voru eigi allskostar ^171 &etur orðið æskulýðnum
óvænt, því á næstliðnum tíu árumja® °S th gfóðs, og hjálpað lion-
hefir liberalflokkurinn þar beðið ,um t!1 Þess aS lJroskast og verða
mikið tjón af Því að missa hvern '™dlega og siðferðislega og líkam-
ágætisleiötogann á fætur öör-j^ a5 heilbrigöum konum og
ttm, svo sem Blaire, Emmerson, mönnum.
Biaöið vill þá líka, að æskulýð-
ný_ [urinn haldi áfram að vera islenzk-
d. GRISDALE,
bankastjóri.
leggja skerf til þess, að framtíð
hinna ungu verði góð og björt —
ekki að eins björt í draumum
þeirra, heldur í raun og veru,....
Blaðið vill hlúa að kristindómin-
um í hjörtum æskuiýðisns. Og af
því kristindóminuni er ekkert
eitt. Blaðið telur það með helztu
atriðum í stefnuskrá sinni, að
stuðla að Því að æskuiýðurinn haildi
áfram að vera islenzkur. En því
til stuðnings er það óhjákvæmilegt
atriði að leggja mikla rækt við mál-
ið á blaöinu. Málið er lífvænleg-
asta þjóðernis fræið, sem blaðið
getur sáð í brjóst íselnzkra ung-
menna vor á meðal, og það fræ
verður að vera sem allra hreinast;
annars getur það ekki borið ákjós-
anlega ávexti. öllum öðrum ís-
lenzkum blöðum ríðui og á þessu,
en oss liggur við aö stgja, að ung-
lingablaði riði enn ineira á því en
nokkru hinna. Það segjum vér
vegna þess, að búast má við að
unglingar og börn lesi það meri en
önnur íslenzk blöð. Það á að ræða
hugðnæm efni æskulýðnum og
vera við hans hæfi. Fyrir Því get-
ur ekki hjá Því farið, að það
“móti” smekk íslenzkra unglinga
hér á þjóðtungu þeirra, og það
á
„Sameiningin”.
Nafnið minnir á hlutverk blaðs
ins- Dýrðlegt hlutverk. Þ a ð, að festist [ þeim; sem þar er borið á
borð fyrir þá. “Það ungur nemur.
gamall temur.”
Vér höfum vakið máls á þessu
vegna þess, að oss \irðist blaðið
ekki gallalaust í þessu efni. Samt
ætlum vér ekki að ritai ítarlega
gagnrýni, en látum hér nægja að
mannlegt óviðkomamd: , sem göfg-jbenda á tvö atrisi ; ávarpsgreininni
að getur mannssálirnar og styrkt | fyrstu> upphafiS og endirinn á
manninn andlega og Kkamlega, þá
vill það eftir föngum flytja alt
Tweedie og Pugsley, en Robinson
stjórnarformaðurinn síðasti
græðingur í stjórnarbaráttunni og æskulýður, og telji Sér það sóma
hæfilegleikar hans sem stjómara a5 vera at lsleuzlcu bcrgi brotinn
lítt kunnir er hann var kjörinn.
Hins vegar er fonngi conserva-
Það vill þá stuðla til þess, að hann
læri að Þekkja Þjóö sína og “eld-
tíva Mr. Hazen gamal! sambands-i&ÖnJu Isafold” sem ^zt~þá bjóS’
þingmaður, atkvæðamaður og vel °g Það l°nd’ sem VÍC £Í^um aB vera
fallinn til að vera fiokksforingi, að !tenffd viS óslitandi bSndum'
|ir langar það til að flytja bæði af
jlandinu sjálfu og af beztu og
því er sagt er.
Ætla má að conservatívar skoði
helztu sonum landsins. auk annarra
liorfur en ella fyrir þá í Dominion-1
sigur Þenna sem vott um vænlegri1 , ,
t. r _ ii t _i_ t. * » t-v |mynda, sem groði og gaman gettir
orðið að.
ÞjóSerni og þjóðrækni verða'
stórmál blaðsins — Þættir í kristin-
kosningunum þar eystra. En þar,
er þess að gæta, að fylkispólitík og
Dominion-pólitík er sitt hvað.
'domsprógrammi jþess
Það var oanægja um meðferð r
er feld' Robinson- 1 , VntlmSa Wgsmál verður þá
líka einn stórþáttur þess. Sérstak-
fylkismála,
stjómina í
New Brunswick, sem
ekkert átti skylt við þau atriði er
liberal og iconservatív
lega bandalags-félagsskapurinn hjá
flókkinn 'oklíUr- Bla5!5 a verða og vill
. . ... . ... - verða málgagn þes? félagsskapar.
greimr a um i heild smni, þvi að . 8 8 8 F
_ i , . . , ._ , iÞað langar til að styðja hann oe
aðal-agreinmgsefnið þar er vitan-! ... , , 8
rverða milliliður á milli félaiganna.
iFara á milli með ortsendingar.”
j Þ ví næst er skorað á unglingana
. . , . . . ,og aðra að styrkja og styðja blað-
til greina að nemu raði. t>eim is eftir föngum.
mönnum ætti að fe'T fylkisstjórn- ——
. ... , .. ... _ Um stefnu blaðsins er ekkert
ina, er hklegastir væru til að raða 1
sem bezt fram úr sérmálum fylkj-1 nema £ott a5 se&Ja Oss geðjast
anna, hvada MjómmálasKtnn sem l,“" vel' Hu" á Þa5 ,klU' *' bM-
Iega tollmálið.
í fylkis-kosningum ætti Domin-
ion-pólitík ekki að Þurfa að koma
þeir fylgja í Dominion-málum. En
i Dominion-kosningtim er öðru
máli að gegna, því að Þá er um
sameiginleg mál allra fylkjanna,
„ >, , . _ _ , . Slikt er mikils virði og Það ber að
alls landsins að ræðr^og hyrmng- . „ _ ,
j- l -ii v i meta’ aS verðugu. En í þvi sam-
arsteinnmn undir heil’ þess, vel- , j- . ... „
, ... , . e ... bandi langar oss til að mmnast a
megun og framforum er hm frjals- 8
ið fái góðar viðtökur og óskandi er
að henni verði fylgt vandlega. Vér
erum og öldungis viss um að rit-
stjórinn hefir futlan vilja á Því.
henni. Fyrirsögnin er: “Nýja
blaðið hneigir sig.” Við hana
kunnum vér alls ekkí. Setningin
er ekki íslenzk að sniði eða hugsun.
Betra hefði verið: “Nýja blaðið
heilsar,” eða eitthvað því um líkt.
Sama er að segja tttr. niðurlags orð
greinarinnar: "Samvinnandi og
samtaka æskulýður gerir sterkt
fólk.” Þetta er hugsað á dönsku.
Á þolanlegu máli mætti segja hið
sama með þessum orðum eða þeim
áþekkum: “Sá æskulýður, sem er
samtaka og vinnur í eindrægni,
verður að þróttmikilli þjóð.”
Aðfinslur þessai eru ein’göngu
ritaðar í góðum tilgangi og í hvatn
ingarskyni til vandvirkni um málið
á þessu brát-nau ðsynlega riti,
þessu eina vestúr-íslenzka unglinga
blaði, er vér vildum óska að fengi
sem allra beztan byr, og yrði að-
standendum þess til mestrar sæmd-
ar ,en unglingunum til fróðleiks og
mentunar.
Annað efni í blaðinu er:
Jól á heimili Lúters (með mynd)
eftir ritstjórann.
Vald fegurðarinnar eftir Helen
Frances Huntingdon ('Þýttý.
Tvær ritstjómargreinar, sem
heita: Blöð hjá bandalögum” og
Titilmyndin.
Hitt og þetta eftir séra Friðrik
Haillgrímsson.
Þakklœti til þeirra, er stungu
upp á nöfnum að blaðinu. (Verð-
laun fyrir það hlaut Miss Bella
Thordarson hér í Wínnipeg. Hún
stakk upp á nafninu “Framtíðin”ý.
Blaðið er hið prýðilegasta útlits,
prentað á ágætan pappír og próf-
arkalestur í betra lagi.
Vér efumst ekki um að það verði
hið vinsælasta.
Með Marz-blaði “Sameiningarinnar” hefst tuttugasti og þriðji ár-
gangur henuar og verða Þá nokkrar breytingar á henni frá því, sem
áður hefir verið.
Sú er fyrsta breytingin, að “Börnin” hætta að koma út með henni,
því að séra N. Steingrímur Thorlaksson, fyrverandi ritstjóri þeirra
tekur nú að annast ritstjórn nýja unglingablaðsins, “Framtiöarinnar”.
Önnur breytingin verður það, tvft nýtt lesmál kemui í stað rúms
þess í blaðinu, er “Börnin” fyltu. ”Sameiningin” verður því söm að
stærð sem áður. En vegna þess að séra Steingrimur leggur nú eigi
lengur sama ákveðna skerf til hennar, hefir séra Björn B. Jónsson
heitið ritstjóra aðstoð sinni við blaðið.
Þriðja helzta breytingin er ótalin. Um liana fer ritstjórinn svo-
feldum orðum í Marzblaðinu:
Þriðja uýungiu að því er „Sam.“ snerlir er það, að
frainvegis kemr þar út uppliafsþáttr eða lyrsta „bók“
liinnar frægu skáldsögu tíen Húr eftir Lew Walllace í
íslenzkri þýðiug. Skáldsaga sú, sem hér er um að
rœða, er vafalaust mesta skáldskaparverk þeirrar teg-
undar, sem nokkurn tíma hefir^erið í letr fœrt. Höf-
undrinn, sem andaðist 15. Febrúar 1905, var Vestr-
heimsmaðr, og er saga þessi það af ritverkum hans, sem
dýrmætast þvkir allra. Af því að hún gjörist á holds-
vistardögum frelsara vors Jesú Krists, er svo nátengd
við efnið í guðspjöllum nýja testamentisins, og sýnir
fólkslíf þeirrar aldar með umheimi þess svo dásamlega
vel, er fyrir almenning stórkostlega mikið á henni að
grœða sér til aukinnar þekkingar á einhverjum merk-
asta kafla mannkynssögunnar; og yfir hinar helgu
ritningar vorar varpar hún að mörgu leyit nýju ljósi,
sem er frábærlega mikils virði. Auk alls þessa er sag-
an meistaralega sögð og á köflum eins átakanleg og
það, sem í þá átt er mest í heimsbókmenntunum.
Frá því liefir áðr verið sagt í blaði þessu („Sam.“
XX, 1, í Marz 1905), hvernig Ben Húr varð til. Það
var um leið og getið var um lát höfundarins. Þar sést
meðal annars þetta tvennt, að Wallaee varð trúaðr
kristinn maðr við það að eiga við söguefnið og fœra
það í letr, og það annað, að fyrsta „bók“ sögu þessarr-
ar er í rauninni skáldskaparrit út af fyrir sig, og að
upphaflega var ekki við því búizt, að neinu yrði síðar
þar við bœtt.
Kristið fólk íslenzkt hér er um þessar mundir að
velta því fyrir sér, livernig því verði varnnð, að það
syndaflóð ónýtra, ljótra, siðspillaudi og guðlausra
skáldsagna eftir ringlaða eða hálfringlaða höfunda,
sem í seinni tíð hefir óðum verið að magnast, haldi á
fram að velta sér yfir þessa vesalings þjóð. 1 því efni er
víst ekkert annað úrræði en það, að þýtt sé á vora tungu
úrval nokkurra beztu skáldsagna eftir ágæta höfunda
stórþjóðanna, gefið út á prent og fengið fslenzkri al-
þýðu í hendr. Þá er það trúa vor, að hiín fái svo mik-
inn viðbjóð á öðrum eins samsetningi í þessarri greifl
og nú er af ýmsum löndum vorum verið að unga út, að
hún hætti að innhýsa það og gjöri það rœkt af bóka-
markaði vorum.
Það langar víst engan í „ólöfu í Ási“ og aðra
samskyns fœðu eftir að hann hefir nevtt þess, sem bor-
ið er á borð í Ben Húr.
Þýðingin íslenzka á þeim parti hinnar dýrmætu
skáldsögu eftir Wallace, sem birtist í blaði þessu, er
eftir ritstjóra „Sam.“ og svo vel vönduð sem hann hef-
ir vit á.
i
ÞaS er sérstaklega þessi síðasta breyting eða nýjung, að því er
"Sameininguna” snertir, sem mig langar til að vekja athygli manna á.
Aldrei er betra færi en nú fyrir þá, sem ætla sér, að gerast áskrifendur
að blaðinu. Áramót Þess eru um þennan mánuð og meö þeim hefst sú
afbragðs saga, sem bent er á hér aö framan. Hún hefir með réttu
verið taiin gimsteinn í bókmentum heimsins, og því meir en lítið á-
nægjuefni að fá hana þýdda á íslenzku. En það er öllum kunnugt,
hve mikla þekkingu og vald séra Jón Bjamason hefir á íslenzku máli,
og þegar liann leggur sig til, þarf ekki aö efast um hversu takast muni.
Mér þykir því líklegt, að áskrifendur “Sameiningarinnar” fjölgi
drjúgum á þessu ári, og vænti eg að útsölumenn hennar stuöli að þvi
eftir því, sem auðið er. Einstakir menn hér í grendinm, sem ætla að
kaupa blaðið, geta snúið sér beint til mín.
Til leiðbeiningar þt.m, sem gerast ætla áskrifendur “Sameiningar-
innar” eru hér á eftlr taldir útsölumenn hennar út um 1 ygðimar, sem
menn þar geta snúið sér til:
K. S. Askdal, Minneota. Jón Halldórsson, Lurdar,
Geo. Peterson, Pemt'na. J. A. Vopni, Swan River,
Jón Johnson, Hallson, Akra, Svold, Jón Halldórsson, Sinclair Station,
Tómas Halldórsson, Mountain, S. A. Anderson, Pine Valley, Dux-
J.K.Ólafsson, Gardat, Edinburg, by, Badger og Rostau,
Haraldur Pétursson, Milton,
Skapti Sigvaldason, Ivanhoe,
Gísli Eyjólfsson, Hensel, /
S. Sumarliðason, Ballard,
Samtök bænda.
Hér í Vesturheimi kveður víst
ekki meir að þeim samtökum nokk-
urstaðar en í bændafélaginu “Ame-
rican Society of Equity,” er vér
mintumst nokkuð ítarlega hér t
blaðinu í fyrra.
Um þetta félag íarast Banda-
rikjablöðum svo orð nú, að það sé
eitthvert atkvæðamesta félag sem
til sé í öllum rikjunum, og sé alt
af að færa út kvíarnar. Búast
rnenn við að eigi líði á löngu áður
það nái yfir öll ríkin og hvert ein-
asta hérað Þar syðra. Meölimir fé-
lagsins skifta þegar hundruðum
þúsunda. Flestir eru þeir samt i
miðríkjunum og hinum norðvest-
Iægari. Dýpstar rætur hefir félags
skapurinn fest í Wúconsin-ríkinu
og meðlimir þar uin fjörutíu þús-
und.
Eins og vér gátum um í fyrra er
markmið félagsins eiukanlega það,
að sjá hag bænda sem bezt borgiö,
gera ráðstafanir fyrir Því, að
þeir fái fullkomið og sanngjarnt
verð fyrir afurðir búa sinna. Þrátt
fyrir það fullyrða jorkólfar /fé-
lagsins.að þeir er af jrðirnar kaupa
til heimilisþarfai hafi að nokkru
leyti hag af verzlunarfyrirkomu-
lagi félagsins, eins og það er nú
orðið, og skortir þó enn töluvert á,
að formennirnir hati komið verzl-
unarmálum félagsins í það horf, er
þeir ætla sér. Augnamið þeirra er,
að efla félagsskapinn svo að bænd-
ur geti geymt allar korntegundir
sinar þangað til tiltækilegast þykir
að selja, í stað þess að senda þær
til verzlunarstórbæjanna undir eins
og uppskera er um garð gengin.
Þeir ætlast til, að bændur geti hald
ið í vörur sínar þangað til það verð
er boðið í þær, sem sæmilegt er^ og
þeir hafi einhvern arð af þeim en
aldrei skaða.
Gísli Egilsson, Lögberg,
Sveinbjörn Loftsson, Churchbridge
og Thingvalla,
Th. Paulson, Kristnes,
Tr. Ingjaldsson, Árdal, Geysir, og Friðrik Guðmundsson. Sleipnir og
Framnes, Fishing I^ake,
Bjarni Marteinsson, Hnausa, Ár- Carl J. Vopni, Edmonton,
nes og Icel. River,
Séra Rún. Marteinsson, Gimli,
Octavíus Thorlaksor., Selkirk,
Björn Jósefsson, Baldur ,Grund,
Björn Walterson ,Brú,
F. S. Frederickson, Glenboro,
Gunnar Johnson, Dongola og Tan-
tallon,
Gísli Eiríksson, Markerville, Sól-
heima og Tindastóll,
J. J. Vopni, Winnipeg.
Winnipeg, u. Marz 1908.
JÓN J. VOPNI.
CRáðsmaður “Sam.”J.
Heiðursávarp.
Reykjavík, 13. Febr. 1908.
Eiríkur Magnússon M. A., bóka-
vörður í Cambridge á Englandi
varð 75 ára 1. þ. ni. í minningu
Þess var honum sent skrautritað á-
varp héðan frá Roykjavík meö
fjölda undirskrifta. Ávarpið er
svo hljóðandi:
“Eiríkur Magnússon,
Yður hefir auðnast að vinna ætt-
jörðinni og oss öllum þaö gagn og
þann sóma, sem aö e ns fáum lönd-
um yðar hlotnast a4 fara fram úr
eða jafnast við. Þ.etta hefir yður
unnist með því, að vera langa ævi
af alúð og öllum mætti yðar jafnan
þar á verði, sem landi og þjóð gat
orðið að li'ði. Þér hafiö bæöi í
ræðu og riti stutt málefni vor og
rétt lands og tungu gagnvart öðr-
um þjóðum, og Þér hafið minst ætt
jarðar yðar vel og drengilega, þeg-
ar hún var í nauöum stödd. Þer
voruð frumkvööull og aðal fram-
kvæmdarmaður hinnar miklu hjálp
ar við Austurland eítir öskufalliö
mikla 1875 °& síöan hinna miklu
bjargráða við alt landið hörmunga
árið 1882 og lögðuð yður í hvort-
tve&gja sinn í hið inesta erfiöi og
jafnvel háska. Þ.éi studduð og
hagsmuni vora í fjársölumálinu
með dug og dáð, og í þessu öllu og
víöar hafið þér sýnt svo mikla ætt-
jarðarást og ræktarsemi við landa
yöar og gert þa6 mtð svo miklum
drengskap, að oss er heiður aö éiga
yður fyrir bróður og íslandi að
eiga yður að syni, auk þess, sem
þer hafið unnið Þjóð og tungu
sæmd með vrsindastöi fum yðar og
ritverkum.
Fyrir alt þetta vottum vér yður
nú á þessu 75. afmæli yðar innilegt
þakklæti og einlæga virðingu vora
og biðjum hamingjuna að geyma
yður og gefa yður fagurt kvöld
eftir fríðan og merkilegan dag.”
—Lögrétta.
____^