Lögberg - 17.06.1909, Blaðsíða 4

4-
LtOBERG, FIMTUDAGINN 17. JÚNÍ 1909.
er Kefið út hvern fimtudag af The Lögberg
Printing & Publishing Ce., (löggilt), að Cor.
William Ave. og Nena St.. Winnipeg. Man. —
Kostar $2.00 um árið (á fslandi 6 kr.). — Borg;
ist fyrirfram. Einstök nr. 5 cents.
Published every Thursday by The Lögberg
Printing & Publishing Co., (Incorporated), at
C*r. William Ave. & Nena St.. Winnipeg.
Man. — Subscriptjoe price $2.00 peryear, pay*
ahle in advance Single copies 5 cents. i
S. BJÖKNSSON, Editor.
J. A. BLÖNDAL, Bus. Manager
Auglýsingar. — Smáauglýsingar eitt
skifti 25 cent fyrir i þinl. Á stærri auglýsing-
um um lengri tíma, afsKttur eftir samningi.
BústaOaskiftÍ" kaupenda verður að.til-
kynna skriflega og geta um fyrverandi bústað
jafnframt.
(Jtanáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er:
Tha LÖGBERG PRTG. & PUBL.Co.
Wtnnipeg, Man.
P.O. Box 3084.
TELEPHONE 221.
Utanáskrift til ritstjórans er:
Editor LOgberg,
P. O. Box 30»4. WiNNiPEa. Man.
Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupanda
á blaði ógild nema hann sé skuldlaus þegar
hann segir upp. — Ef kaupandi, sem er i skuld
við blaðið, flytur vistferlum án þess að til-
kynna heimilisskiftin, þá er það fyrir dóm*
stólunum álitin sýnileg sönnun fyrir prettvís-
legum tilgangi.
Leiðarþing.
Thomas H. Johnson, þingmaöur
fyrir West Winnipeg kjördæmi
hélt fund meö kjósenaum sínum í
Good Templara salnum á fimtu-
daginn var.
Fiumdarsalurinn var allvel skip-
aöur og ræðumönnum veitt hin
bezta áheyrn.
Fyrst hélt hr. Horace Chevrier
stutta ræðu, en Johnson þingmað-
ur talaöi langt og snjalt erindi.
Hann mintist þess fyrst, aö til-
hlýöilegt væri að hann tæki slikt
tækifæri til þess aö minnast hinna
helztu mála, sem fyrir þingiö síö-
asta heföu komið og um leið að
gefa kjósendum sínum tækifæri til
þess að láta í ljósi að hve miklu
leyti hann hefði, í þeirra áliti, rækt
skyldu sína sem fiudltrúi þeirra á
þinginu.
Ræðumaður skýröi frá ýmsum
helztu málum frá siðasta þingi.
Meðal annars gat hann þess,
hvernig hin núverandi fylkisstjórn
spomar móti því, að Winnipegbær
fái að selja bæjarbúum rafurmagn
til að lýsa upp hús sín og til anh-
ara afnota. En þannig liggur í
þessu, að McKenzie and Mann,
sem vitanlega hafa mikið vald yf-
ir jneirri stjórn, eru aðaleigenáur
strætisvagnafélagsins hér í bænum,
sem nú hefir eitt saman rafur-
magnssölu hér og selur með einok-
unarverði, eins og kunnugt er.
Færi bærinn að selja rafurmagn
líka, væri fyrirsjáanlegt tap í því
fyrir jætta félag og er því síst að
undra þó það noti sér í lengstu lög
það vald, sem aðalmenn J>ess hafa
náð yfir Roblin-stjórninni, í gegn
um Can. Northem járnbrauitar-
málin.
Þá gat ræðum. líka um annað
mál,_ sem fyrir undanförnum fylk-
isþingum hefir verið og vakið al-
menna eftirtekt. Það snertir
mentamál fylkisins. Margir telja
það lífsnauðsyn, að lög séu samin
sem skyldi foreldra og aðra að-
standendur barna, til þess áð láta
unglinga, sem hér í fylki vaxa upp,
annað hvort á alþýðuskóliuim eða á
annan hátt, ná einhverju vissu
mentastígi, því annars sé sú hætta
búin, að svo og svo mikill skari
vaxi hér upp í algerðu upplýsing-
arleysi, sem þykir ætíð hinn mesti
voði fyrir þjóðfélagið í heild sinni.
Allar tillögur frjálslynda flokksins
um að fá nauðsynlega Iöggjöf um
málið frá þingi, hafa verið feldar
af stjórninni.
Því svo stendur á, að kaþólska
kirkjan er slíkri löggjöf mótfallin,
og hefir hún sinar ástæður fyrir
því.
Og gfegn því að standa á móti
jjessoii hefir Roblin stjórnin ein-
dregið fylgi kaþólsku kirkjunnar
við hverjar kosningar. I>að þarf
því ekki að búast við, að Roblin-
stjómin, meðan hún er við völdin.
hafni slíku pólitísku fylgi, með því
að afstýra með lögum hættunni,
sem hér um ræðir.
Um fjármál fylkisins og eyðslu-
semi núverandi stjórnar talaði
ræðumaður allmikið. Sagði hann
þar frá ýmsu, sem tilheyrendiuir
lians verða naumast búnir að
gleyma við næstu kosningar. Má
til dæmis taka samning stjómar-
innar við blaðið Telegram. Það
eru nú í kring um fjörutíu þús-
undir, sem það blað fær hjá stjóm-
inni á ári, svona fyrir ýmislegt.
Með öðrum orðum: Stjórnin held-
■ur út því blaði upp á kostnað fylk-
isins, til j>ess að bera sakir af
sjálfri sér. En öllu þarf nafn að
gefa og það þarf að heita borgun
fyrir eitt og annað, sein að blaðið
geri í fylkisþarfir. Þannig er einn
samningurinn um það, að blaðið
flytji vissa auglýsingu um gæði
þessa fylkis á hverjum degi sem
blaðið kemur út. Þrjár þúsundir
af kostnaðinum við útgáfu J>ess
blaðs eru fóðraðar með jæssari
auglýsingu.
Én svo kom upp úr dúmum, að
Jæssi afar dýrkeypta auglýsing
hafði ekki verið í blaðsneplinum
nema með höppum og glöppum.
Eða með öðrum orðum: Auglýs-
ingin hafði síðastliðið ár birst í
eitthvað einum þriðja af blöðun-
um, sem um hafði verið samið og
fyrir var borgað úr fylkissjóði.
Frá mörgiu/ þessu líku sagði
ræðumaður. Reyndar verður ekki
sagt, að tilheyrendum brigði mjög
í brún, því um margt slíkt hafa
menn lengi vitað hjá þeirri stjóm.
Þá gat líka ræðumaður um sand-
verzlun Mr. Roblins, sem nú er að
verða nafnfræg. Ekki fyrir það,
að honum sé ekki frjálst að verzla
með sand eins og hverjum öðrum
manni. En hitt skiftir meira tnáli,
og er naumast frjálst, að iupp kom
við J>ings rannsókn, að Mr. Roblin
hafði notað lánstraust og veðbréf
fylkisins til þess að byggja járn-
braut út frá aðalbrautinni í sand-
námu sína, til þess að koma sand-
inum í verð. Þetta kalia sumir
naumast frjálst. Enda leist Rob-
lin sjálfum illa á blikuna, þegar
þetta komst upp, neitaði um rann-
sóknarnefnd, sem um var beðið,
og lét tafarlaust slíta þingi
Mr. Johnson, þingmaður fyrir
West Winnipeg, átti víst ósvikinn
þátt í því, að róta upp í fjármála-
sukkinu hjá stjórninni, og er henni
því eðlilega í nöp við hann.
“Það má vera langur vegur, sem
aldrei beygist,” segir enskur máls-
háttur. Roblinstjórnin vildi líka
ná" sér niðri á Johnson þingmanni,
sem henni var nú varla láandi. Og
nú þóttist hún sjá tækifæri.
Svo vildi til, að lögmannafélagið
Rothwell, Johnson & Bergman,
sem Johnson tilheyrir, hefir und-
anfarandi annast kaupsamninga
fyrir Ottawastjórnina á löndum,
sem hún þurfti að fá í sambandi
við bygging Grand Trunk Pacific
járnbrautarinnar hér vestur.
Aiuðvitað Ieit nú Roblinstjórnin
svo á, að óhugsandi væri að hlutað-
eigendur hefðu látið slíkt tækifæri
sleppa án þess að fá upp úr því
einhvem hlut á þurru landi, svo
sem hún sjálf hafði fengið með
auglýsinga yfirskininu fyrir blað
sitt Telegram, og viðar. Svo til
þess að hefna sín á þingmanninum
fyrir West Winnipeg. þá komu
þeir vinum simtm í Ottawaþingimui
til þess að heimta að hann væri
kallaður þangað austur. til þess að
gefa reikning yfir ráðsmenskuna
fvrir hönd félagsins.
Auðvitað fór Mr. Johnson þang-
að austur. En alt það umstang
afturaldsflokksinfe varð honum til
hinna mestu vonbrigða, því þegar
þar kom Iagði Mr. Johnson fram
fyrir þingnefndina bækur félags-
síns,. sem sýnckt hvað unnið hafði
verið og kom þá upp úr dúrnum,
að borgunin frá stjórninni hafði
i hverju einasta tilfelli verið innan
þeirra takmarka, sem lögfræðingar
venjulega 'setja upp fyrir sarns-
konar störf hér vestra.
Afturhaldsþingmenn þar, sem
hugsað höfðu gott til hefnda við
þingmanninn. sem svo ónotalega
eftirlitssamur hafði reynst í Mani-
toba þinginu, jwttust nú illa gabb-
aðir og vildu láta sakir niðuir falla
sem fyrst og yfirheyrslu enda.
En auðvitað er ætlast til þess, að
Winnipeg Telegram haldi áfram
að drótta því að Mr. Johnson, að
hann eða félag hans hafi sett Dom-
inionstjórninni of háan reikning
fyrir verk sitt. Eitthvað þarf blað-
sneipan að vinna fyrir mat sínum,
til dæmis því, að. þurfa ekki að
birta auglýsingarnar, sem fylkið er
látið borga fyrir.
Um þessa rannsókn þar í Ott-
awa talaði Mr. Johnson á fundin-
um mjög rækilega, og var því
fylgt eftir með hinni mestu at-
hygíi.
Ræða hans var Iöng, fróðleg og
skemtileg.
Sá, sem þetta skrifar, hlýddi á
þessa ræðu og hafði af því hina
mestu namtn.
Thomas H. Johnson er einn
hinna snjölliuistu ræðumanna, sem
nú á tímum taka þátt í stjórnmál-
um hér í vesturlandinu. Auðvitað
getur mönnum sjaldnast borið sam
an i j>eim efnum. Til þess eru fá-
ir nógu miklir menn. Eru of hlut-
drægir. En flestuim ber víst sam-
an um það, af hvaða flokki sem
eru, að hann tali hið fegursta og
vandaðasta mál sem mælt er á
énska tungu hér vestra, bæði á
þingi og í stjórnmálaræðum við
önnur tækifæri.
Ferðasaga.
fFramh. frá i. bls.
dentinn, sessunautur minn, ætlaði
að falla fram og tilbiðja náttúr-
una, en eg bannaði honum það —
alla nátúrudýrkun.
—Víða var áin með vetrarís sin-
um, um fet á þykt. Það vildi svo
til, að ferðin var hafin að morgni
yfir fjöllin. Gafst oss því kostur
að sjá þau í bezta veðri frá Cal-
gary til Revelstoke, á 275 mílna
löngum vegi.
Fjallaklasinn að austan verðu er
hærri og hrikalegri en sá vestlægi.
í j>eim fyrnefnda fjallageim er
Mount Steven hæstur allra tinda,
og eins og kunnugt er, stendur
gististöðin Banff undir vinstra
armi Stefáns, en Mount Daly’s
hægri hlið hlífir nokkuð líka, og
er hann tvær mílur í suður frá
samnefndri stöð. Það þurfti eng-
inn ferðamanna í þetta sinn að
þvo sér í heilsulauginni þar.
Þegar hingað er komið fer vötn
um að veita til vesturs, og heitir
það vatnsfall, á hverra bökkum
brautin nú liggur, The Kicking
Horse River, þar til hún fellur í
Fraser ána, er síðar verður minst.
Á einum stað mlili Banff og
Field stöðva ætlaði gamli brúnn
að gugna. Þeir höfðu helt hann
fullan af sárköldu jökulvatni, og
sló honwn beinlínis fyrir brjóst.
Snökti hann og frísaði í sífellu og
bar sig illa, svo að piacier fjallið
bergmálaði stunur hans. Hann
'hreyfðist ekki og allir fóru út.
Þeir böðuðu lappir hans í Iýsi og
olíu. Alt kom fyrir eitt. Að
síðustu kom Ketill svarti, sem var
þar á varðbergi og krækti tagli
inn í nasir brúns og hóf hann í
hendings kasti upp brattan stíg
og alla trossuna, með þriðju eim-
reið í skottinu. Brúnn var nú ein-
fær eftir þetta og tók nú að volgna
fyrir brjósti. Þaut hann nú yfir
gjár og gljúfur' gegnum jarð-
göng sem jafnsléttu.
Það er mjög ægilegt á mörgum
stöðum utan í snarbröttui fjallinu.
Víða alt að fimtíu fetum fyrir
neðan teina, þar sem áin orgaði j
þröngum gljúfrum, en snarbrött
fjöll á báðar hliðar, frá rótum og
alt að tvö þúsund fetum á hæð,
og sumstaðar ekki breiðara en 150
fet milli fjalla, sem brautin lá. í
Stöku stöðum voru hópar af Hind-
úum a ð vinna við brautina.
Um kveldið kl. 9 var komið til
Revelstoke. Var þá farið að
rökkva og ferðafólkið orðið þreytt
og syfjað, einkum þeir. sem komu
að austan um nóttina með lestinni.
Hér varð eg fyrst var við Fraser-
ána, sem er breitt og mikið fljót í
vatnavöxtum, en nú var hún mjög
grunn, og þar sem brýr voru yfir
hana sýndist mér hún alstaðar
væð. Á þessum svæðum byrjar
hinn svo nefndi Selkirk fjallgarð-
ur og misti ferðafólkið af öllu því
útsýni, sem það hefir að bjóða.
Eru þar ýms fögur stöðuvötn og
fagrir dalir með miklum jurta-
gróðri. Um miðnætti skildi stú-
dentinn við mig þar á einhverri
stöðinni, og tók þar lest til Vern-
on, um 60 mílur til suðurs; þar
verður hann trúboði í sumar, en
hverfur til Brandon með haustinu.
Þegar birta tók af degi var
komið til Kamloops; þar er þriðja
brautardeildin í fjöUiumum og
skift um vagnstjóra og verkamenn
og fluttu þeir oss alla leið til
strandar.
Þá hingað er komið verða fjöll-
in lægri og dalir breiðari, jurta-
gróður meiri og þau klædd ýmsum
trjátegundum á topp upp, en það
var ekki austur frá; fremur er það
granniur viður. Þessi fjalladeild
er nefnd The Cascade Mountain
Range, og köllum vér þau Hattar
fjöll, og ná þau ait að hafinu
mikla. Þegar vestur með Fraser
dregur koma frumskógarnir í Ijós
i víðáttumiklum dölum. Brautin
liggur nú óslitin alla leið á bökk-
um Fraser fljótsins til Vancouver,
hvar við lentum einni stund eftir
hádegi þann 13. Maí eftir farsæl-
legt ferðalag.
í Vancouver heilsaði eg nú
strax mínum gömlu kunningjum,
og tók mér gistingu hjá hr. Jóni J.
Austmann og Kristínu konu hans;
hefi fundið hr. Árna Friðriksson,
sem tók oss vel. Eg er nú búinn
að ferðast um aiuistur og suður
hluta borgarinnar, svo sem Grand
View og Mt. Pleasant, og ve9tur
yfir, False Creek. í þessum pört-
um bæjarins er verið að ryðja
skóginn af hússtæðum og strætum,
hreinsa landið, sprengja upp
stofna og brenna ruslið, leggja
vatnspípur og sporvegi. í gær,
19. Maí, fór eg með ferjunni yfir
til North Vancouver, og er bygðin
að aukast þar og nær nú orðið
rúma mxlu frá sjó áleiðis til fjalls-
ins. Þar búa nokkrir landar og
fann eg þar hr. Stefán Bjömsson.
Hann er ættaður frá Giljum á
Jökuldal. Hann fór frá íslandi til
Vesturheims árið 1873, og hefir
dvalið á ýmsiuim stöðum í þessu
landi, og ferðast víða. Hér hefir
hann bygt sér allgott hús, á milli
fjalls og flæðar, viö Burrard sund-
ið, skipaleguna í Vancouver, sem
er ein fegursta höfn í heimi.
Hr. Stefán Björnsson.er þjóð-
legur og fróður um margah luti,
glaður og gestrisinn og því góður
heim að sækja. Hann bauð mér
fylgd sína um borgina og þáði eg
það með þökkum. Kom hann svo
næsta dag suður yfir ineð gufu-
ferjunni. Tókum við þá strætis-
vagninn sem stefndi út í Staniey
Park. Garðtnr sá er þjóðeign.
Hann er 10 mílur ummáls og veg-
ur umhverfis fyrir hesta, bifreiðar
hjól og vagna. Hann er á tanga
þeim, sem liggur í norðvestur frá
aðalbænum, eldri bygðinni. Með-
fram Stanley Park að austan og
norðan verðu er höfnin, Burrard
fjörður, en að suðvestanverðu er
English Bay. Er hér því fagurt
útsýni á allar hliðar. Hér gæti eg
bugsað að stæðu leifar hinna fornu
frumskóga, því eldar hafa ekki
grandað eða eytt þeim á þessu
svæði, enda verndar „víðir“ þá á
báðar hliðar.
Á hreinsaða svæðinu í. þessum
skemtigarði eru mörg tré ákaflega
há og gild, um og yfir 200 fet,
og mældi Stefán kring um rætur
á einu Sedrustrénu og var það ná-
lægt 75 fet. Dýraríkið í garðin-
um var hvorki fjölbreytt né stór-
vaxið og kemur mér ekki til hug-
ar að Iýsa þvi. Jiuirtaríkið var bæði
fagurt og stórvaxið og haganlega
umgengið. Mátti þar sjá skraut-
blóm og fagrar trjátegundir að-
fluttar frá útlöndum. Gosbrunn-
ar og smálækir vökvuðu garðinn.
Syntu þar á endur og svartar
álftir.
Þegar við vorum búnir að skoða
garðinn gengum við um bæinn.
í vesturhlutanum er aðallega
verzlunarborgin. Þar skamt frá
eru skipakvíar, verzliunarflotans.
Hér eru mestar stórbyggingar og |
stræti úr steini og cementi. Nel-
son stræti er mjög fágurt. Þar er
sagt að auðmenn búi.
Á Westminster ave. og Hast-
ings stræti er Carnegie bókhlaðan.
Á efsta lofti er safn af fomum og
nýjum gripum. Fjölbreytilegast
er málmasafnið, sem hefir verið
gefið og lánað af einstökum mönn
um og félögum, frá öllum pörtum
ríkisins og öðnum löndum.
Hér gefur að sjá gula málminn
frá Nome og silfur klumpa úr Co-
balt námum, og kóralla kerfi frá
Sandvíkureyjum, og flesta aðra
málma á sínu fyrsta stígi.
Hér er hið dauða dýraríki, ham-
ir þeirra uppfyltir órotnanlegum
efnum, flest dýr sem kunn enui
heimskautanna á milli; hér er einn-
ig neðri kjálki úr Mammoth dýri
með vigtönnum 9 fet á lengd. Svo
eru hér fomir og mjög einkenni-
legir smíðisgripir frá ýmsum lönd
um og þjóðflokkum, frá Indíánum,
Kína og Japan.
Síðan fór hr. Stefán með mig
gegn um bókasafnið og er það nú
ekki sérlega stórvaxið. Elzta
bókin sem þar er, er biblían prent-
uð árið 1671. ffar eru og verk
hinna eldri sem yngri rithöfunda
Bretlands, og eru í skrautriðum
hlöðunnar greyptar myndir í fullri
stærð í miðaldabúningi af þeim:
Spencer, Shakespeare óg Milton,
en að eins hálfmyndir af hinum
yngri skáldum og rithöfundum
Englendinga. Talsverð aðsókn
mun vera að þessu safni.
17. Maí komu hér tvö herskip
frá Japan og er það víst í fyrsta
sinni að Japar lentu kuggum sín-
um hér, enda voru j>eir
Nippons synir er hér búá heldur en
ekki upp með sér. Gátu nú bæjar-
búar farið um borð og skoðað
skipin, sem ekki hefir verið spar-
að þessa viku. Sagt er að fyrir 12
árum hafi þessi skip verið bygð af
Bandaríkjamönnum fyrir Rússa-
stjórn og hafi verið í Port Arthur
er ófriðurinn hófst. En þegar
flotaforingi Rússa, Rameroff að-
míráll, ætlaði að Ieggja til or-
ustu við óvinina, þá hafi hann
komist skamt áleiðis, rekist á neð-
ansjávar sprengikúlur, sem brutu
Thc DOMINION BANK
SELKIRK CTIBCIÐ.
AUs konar bankastörf a£ hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin.
Tekið við innlögum, frá $1.00 að upphœð
og þar yfir Hæstu vextir borgaðir tvisvar
sinnum á ári. Viðskiftum bænda og ann-
arra sveitamanna sérstakur gaumur gefinn
Bréfleg innlegg og úttektir afgreiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Nótur innkallaðar fyrir bændur fyrir
sanngj'örn umboðslaun.
Við skifti við kaupmenn, sveitarfélög,
skólahéruð ag einstakiinga með hagfeldum
kjórum.
J. GRISDALE,
baukastjórl.
skipið og allir druknuðu, þar á
meðal frægur rússneskur málari,
og ber þeim heim við þá sögu.
Báðum þessum skipum hafa Jap-
ar sökt í saltan mar, og náð aftur,
og öðru þeirra tvisvar sinnum.
Á föstudag þann 21. fylgdi Mr.
S. Björnsson mér fram á aðmíráls
skipið, og var þá sami fólksstraum
ur wm borð. Skipin eru á líkri
stærð og fremur smá, úr járni og
stáli, rista 22 fet. Einn af yfir-
mönnum fylgdi oss um skipið og
sýndi það hátt og lágt og skýrði
frá ýmsum hlutum og til hvers
þeir væru. Stórskeytin voru frem
ur léttvæg. Oss var sýndur loft-
skeyta útbúnaðurinn, og er hann
þannig: að f jórir vírar eru strengd
ir frá toppi fremsta masturs og
aftur á hið þriðja; svo Iigguir þar
frá einn vírstrengur ofan í lyft-
ingu; en þessum vírum er haldið
sundur á þremur stöðum, með
kross spelkum úr járni, svo þeir
snertu ekki hver annan.
Japinn tók eftir, að Mr. Bjöms-
son hafði ör undir vinstra auga,
og spurði hvar hann hefði fengið
þetta sár. “Eg var með Dewey í
Manila-höfn,” svaraði Mr. Bjöm-
son. “Good boy, good boy”, sagði
Japinn með glampa í augum.
Þann 24. Maí fór eg til New
Westminster og liggur járnbrautin
eftir ruddri skógarmörk, alt
þakið stofnum og fúnum viði, og
óvíða akrar eða sáðgarðar á þess-
ari leið, svo nokkru nemi, og er
það vel skiljanlegt að innflytjend-
ur í þessar strandbygðir hafa orð-
' WINNIPEG IÐNAÐAR- '
SÝNINGIN
$40,000 verílaun = Mes,"XfrTAmlííKp
Þúsund nýstárlegar skemtanir á skeiðvelli, Víðvelli
og á leiksviðum.
HERSÝNINGAR. NAVASSAR LADIES BAND.
UMSÁT SEBASTOPOL.
£5? 10.-17. JÚLÍ
Sjö
merkisdagar
Sumarfatnaður
fyrir karlmenn.
Hér er búðin þar sem bezt er að
kaupa tveggja flíka fatnaðinn
þ æ g i le g a í sumarhitanum,
stráhatta og sumarskyrtur.
s
TILES &
FIT-RITE
WARDROBE
H
UMPHRIES
261 PORTAGE AVE.
,,The smart men’s wear shop.“