Lögberg - 03.02.1910, Page 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. FEBRÚAR 1910.
Bréf
frá forseta kirkjufélagsins.
Hcrra ritstjóri Lögbergs.
í tilefni af giein einm, er nýlega
stóð í blaði yðar, meö yfirskrift-
inni “V'insamleg bending’’ og und-
irskriftinni “I”, skal þess getitb að
séra Valdemar Bricm aefir þegar í
nafni kirkjufélagsins veriS boSiS á
júbíl-þing kirkjufélagsins næsta
sumar. Stjórn kirkjufél. getur af
skiljanlegum ástæSum ekki geng-
ist fyrir almennum fjársamskotum
ti! aS styrkja til ferSarinnar einn
heiSursgestinn fremur öSrum. En
sín beztu meðmæli vildi kirkjufél,-
stjórnin leggja mgð því, ef ein-
hverjir góSir menn vildi gangast
fyrir söfnun fjár til afborgunar
ferSakostnaðar séra Valdemars
liiem, geti hann á annað borS sint
boðinu, en um þaS er mér enn þá
ókunnugt. Eg þakka heiSruSum
höfundi greinarinnar fyrir vinsam-
lega bendingu.
VirSingarfylst,
Bjórn B. Jónssoji.
Enn um bankamálin.
Eins og menn muna, skýrSi
Krfstján Jónsson dómstjóri frá því
í bréti til ráSgjafa, aS hann tæki
sæti i bankastjórninni frá 1. Jan.
þ. á. í’egar Landsbankinn tók til
starfa 3. Janúar kom Kr. J. og
t'lkynti bank.tstjóruii/jin,aS hann
ætlaSi aS hafa eftirlit meS bankan-
,um samkvæmt kosningu þingsins.
En þeir kváðtist ekki geta viSur-
kent Kr. J. gæzlustjóra vegna á-
kvæSa stjórnarráSsins og fór hann
þá ti1 bæjarfógeta og beiddist aS-
stoðar hans til þesis aS hann gæti
tekið til starfa i bankanum. Bað
hann að réttur yrði settur í málinu
næsta dag. Svo var gert og krafS
ist Kr. J. aS fógetarétturinn úr-
skurðaði að sér yrSi sein gæzlu
stjóra heimilaður aðgangur aS
bankanum, bókum hans og skjöl-
urn, svo að hann gæti rækt skyldiv
sína senv gæzlustjóri. ÚrskurSur-
inn fóll honum í vil, en þó fékk
hann eigi sæti i bankastjórninni,
og mun málinu verSa sko^ið til yf-
irré.tar. Hér fer á eftir útskrift
úr fógeta bók Reykjavikur, og
enn fremur bréf stjórnarráðsins til
Kr. J. og Eiríks Briems. Hinn síS-
arnefndi hefir ekki svo að kunn-
ugt sé, krafist aS hljóta sæti í
bankaráSinu.
Útskrift úr fógetabók Reykjavíkuv
kaupstaðcvr.
ÁriS 1910, þriðjiudaginn 4. jan-
úar. var fógetinn í Reykjavík, Jón
bæjarfógeti Magnússon, meS vott-
um, Þ. Björnssyni og Jónasi Jóns-
svni, staddur í skrifstofu Lands-
bankans, eftir kröfu Kristjáns há-
yfirdómara Jónssonar, til þess
aS fyrirtaka fógetagjörS út af
beiðni hans sem gæzlustjóra um
innsetning í hús bankans og bæk-
ur og skjöl.
\'ar fógetaréttur settur þar og
mætti fyrir honum gjörSarbeiS-
amii sjálfur; viðstaddir voru banka
stjótaVnir Björn Kristjánsson og
Björn Sigurðsson, og settur gæzkv
stjóri Jón Hermannsson; af hálfu
landsstjórnarinnar var viðstaddur
Ari Jónsson aðalumboSsmaSur
stjórnarráSsins.
MáliS var tekið undir úrskurS
og í þvi upp kveðinn svofeldur
Úrskurður:
Því hefir verið haldiS fram, aS
gjörSarbei&nin heyn ekki undir
fógetaréttinn, enda komi i bága viS
43. gr. stjórnarskrárinnar.
Fógetarétturinn getur eigi fall-
ist á þaS, að krafa um aSgang
gjörðarbeiðanda sem gæzlustjóra
að húsi, bókum og skjölum Lands-
bankans geti eigi heyrt undir
verksviS fógetaréttar samkvæmt
landslögum, þar sem hér er aS
ræSa um notkun, meðnotkun eSa
aðgang aS húsi og ákveSnum hlut-
um öðrum. Ekki getur rétturinn
heldur álitiS, aS 43. gr. stjómar-
innar sé til hindrunar þvi, aB mál
þetta verBi tekiS fyrir viS beina fo-
getagjörS. Frávísunarkröfur hér
að lútandi geta því eigi tekist til
greina.
StjórnarráSiS og bankastjómin
heffir krafist þess, að gjörSarbeið-
andi, Kr. Jónsson, setti 500,000 kr.
veS, eSa tryggingu fyrir því tjóni, I
er af gjörSinni geti hlotist, og get-
ur rétturinn eigi tekið þá kröfu til
greina, eftir þvi, sem máliS ligg-
ur fyrir.
Eftir lögunum frá 18. Sept.
1885 um stofniun Landsbanka var
stjórn bankans skipuð þrem mönn
um, einum framkvæmdarstjóra, er
landsstjómin skipaði með hálfs árs
uppsagnarfresti, og tveimur gæzlu
stjórum, er þingiS kaus til 4 ára.
Eftir þeim lögum var landshöfB-
ingja, síSar ráði.erra, hejmi.lt að
víkja frá um stimdarsakir hverj-
um þessara þriggja forstjóra, einn
ig þeim þingkjörn. 1, og setja aðra
í þeirra stað. S i nkvæmt ákvæð-
unv hinna sömu laga var einnig j
jþátttaka gæzlustjóianna nauðsyn- j
leg, ekki eiungis til eftirlits og að- j
stoðar, heldur og við framkvæmdir j
bankans, sbr. meðaj annars 24. gr.
laganna. Á þess;i er gjörð gagn-
ger breyting með lögum 9. Júlí f.
á. um breyting á fyrnefndum lög-
um. Stjórn bankans er skipuð
tveim bankastjórum, er ráðherra j
skipar, og tveirn gæzlustjónum, er,-
kosnir eru til 4 ára í senn af al-
þingi, en nú er alt framkvæmdar-
valdiS í stjórn bankans lagt í hend
ur þessara tveggja bankastjóra;
gæzlustjórarnir eiga aítur aSallega
að hafa eftirlit meS stjórn bank-
ans og vera hinu.n til aSstoðar, og
hafa aS eins atkvæði til úrskurS-
ar, þá er bankastjórunum kernur
ekki sarnan, eSa annar er forfall-
aSur, sbr. 4. gr. laganna, en aS visu
þarf hiS síðara aklrei að koma
fyrir, samber nið irlag 1. gr.
ASra verulega breyting gjöra j
hin nýju lög og á aSstöðu gæzlu-
stjóranna, nefnilega þá, aS þeim j
v erður eigi vikiS frá af landstjórn
inni. Kemur þetta berlega fram,
ekki einungis af því, aS ákvæðiS
um frávikning gæzlustjóranna er
felt burt með hiir.mt nýju lögum,
heldun sést þetta Ijóslega af sjálf-
urn lögunum frá 9. Júlí f. á. sér-
staklega 1. gr. þeirra. Þannig hef-
ir álþingi stöðugt veriS áskilinn
réttur til þess aS taka beinan þátt
í, stjórn bankans mcð því aS kjósa
sjálft gæzlustjórana, er því hafa
umboð sitt frá alþingi. En meSr.n
gæzlustjórarnir tóku einnig aSal-
legan þátt í framkvæmdastjórn
bankans, var yfir umsjónarmönn-
um bankans, landshöfðingja, síSar
ráSherra, heimilað að vikja þeint
þeim frá um stundarsakir, og sam
kvæmd þeirri heimild var Kristj-
áni háyfirdómara Jónssyni, er kos
inn var gæzlustjóri á alþingi 1905
fyrir árin 1. Júlí 1906 til 1. Júlí
1910» vikið frá af ráðherra íslands
22. Nóvember síSastliSinn.. Með
því aS ráðherra v«r meO þágild-
andi lögum að eins hcimilt aS víkja
honum frá um stundarsakir, verS-
iut sú ráSstöfun að teljast á enda,
er þau lög gengu úr gildi í árslok-
in síðustu.
Nú var Kristján Jónsson aftur
kosinn gæzlustióri af alþingi síS-
asta fyrir tímabiliS frá 1. Júli 1910
til 1. Júlí 1914. L’rnboð hans frá
1. Jan. þ. á. virSist eiga að meta
eftir umræddum lögum frá 9. Júlí
þ. á, er komu í gildi 1. Jan. þ. á.,
og samkvæmt framansögðu virSist
ekki heimilt að svift hann þessu
urnboSi, eSa víkja honum frá —
aS minsta kosti ekki nema af al-
þingi — nema hann verSi sekur
aB laga dómi um eitthvert þaS
verk, er svívirSilegt er að almenn-
ings áliti.
Nú hefir umræddur gæzlustjóri
landsbankans boriS sig upp undan
þvi, aB sér sé fyrirmunaS að fram
kvæma eftirlitsstarl srtt viS bank-
ann og krafist aSstoðar fógetans
til aS setja sig inn í eða veita sér
aSgang aS húsi Landsbankans og
bókum bankans og skjölum, svo
aS hann geti framkvæmt eftirlits-
starf sitt sem gæzlustjóri.
MeS því aS gjörSarbeiðandi virð
ist samkvæmt því, sem að framan
segir, verða að teljast löglegur
gæzlustjóri Landsbankans, virðist
eiga að taka til greina kröfu hans
um að veita honum aðgang að húsi
Landsbankans og bókum bankans
og skjölum.
Því úrskurðast:
Gjörðarbeiðanda Kristjáni Jóns-
syni veitist aðgangur að Lands-
bankahúsinu, og bókum bankans
og skjölum.
Jón Magnússon.
Úrskurðurinn upplesinn i heyr-
anda hljóði.
Rétti slitiS.
Jón Magnússon-
Kristján Jónsson, Ari Jónsson.
Sveinn Bjömsson, Björn Sig-
UrSsosn, Björn jKristjansison.
Þ. , Björnsson.
Jónas Jónsson.
Bréf stjórnarráðsitus til E. Brienis.
Reykjavík, 3. Jan. 1910.
AS gefnu tiTefni þykir rétt að
tjá yður, háæruverðugi herra, til
leiðbeiningar, að stjórnarráðið tel-
ui ySur óheimdt aS taka sæti sem
gæzhrstjóri í T.andlsbankanum nú
eftir nýáriS þar sem ákvörðun
stjórnarráðsins í bréfi þese, dags.
22. nóv. f. á., unt frávikning yðar
stendur óhögguö og þaS ætlar ekki
að setja yður inn í gæzlustjórastöö
una aftur.
Björn Jónsson.
Jón Hermannsson.
Brcf Kr. J. frá stjómarr. tslands.
Reykjavík, 3. Jan 1910.
MeS þvi að þér, hávelborni
herra, hafiö lýst yfir, að þér, þótt
stjórnarráðið hafi með bréfi dags.
22. nóv. f. á. vikið yður frá gæzlu-
stjóratsöðunni við Landsbankann,
ætlið yður að mæta i Landsbank-
anum í <'ag rg taka sætiö þar sent
gæzlustjóri bankans, þá þykir rétt
að tjá yður hér með til leið'beining-
ar, aö .'-tjórnarráðið telur yður
þetta óheimilt, þar sem ákvörðun
þess i framannefndu bréfi um frá-
vikning yðar sten<h;r öhögguð og
það ætlar ekki að setja yðiur inn i
gæzlustjórastöðuna aftur.
Bjórn Jónsson.
Jón Ilermannsson.
—Ingólfur.
“ROYAL QROWN S0AP”
SAFNIÐ UM-
BÚÐUM AF
ÞiW uetiö eignast marga nytsama hluti f skiftum fy i þær.
Þetta er aö eins eitt af vorum mörgu verölaunum. Vér höf-
um svo tylftnm skiftir af öörum mjög fallegum munum, sem
gefnir eru fyrir ,,Royal Crown“ sápu umbúöir. Þetta er þaö
sem vér bjóö-
um: SÓSU
S K E I Ð ,
mjög sterkt
silfur lituö og
pjppjÍÍpy*. í einstaklega
fallegum
kassa. Gefin fyrir 225 ,,Royal Crown“ sápu umbúöir. Send-
iö eftir gefins verölauna-skrá til
R OYAL CROWN SOAPS LTD.
PREMÍUDEILDIN WlNNlPEG, MAN.
I rökkrinu.
Hljótt er og haustkalt úti
og húm um land og flóð.
Við sitjum umhverfis ofninn
og yljum oss við hans glóð.
Glæð.urnar glampa um loftið
og- gólfið til og frá,
svo skuggarnir skjótast undan
og skjálfandi horfa á.
Við segjurn hvort öðru sögur,
en segjum þær hljótt og stilt,
l>vi umhverfis er svo þögult
og eitthvað svo sorgarmilt.
Við rifjum upp eldgamla óði
og æfintýr löngu gleymd,
sem eitt sinn við heyröum í
, æskiu’,
og áttum í þögninni geymd.
Það er um útþrá og löngun
að einhverri fjarlægri strönd,
og um þessar eldgömlu hetjur,
sem unnu sér ríki og lönd.
Um víkinga’ er sigldu yfir
sæ/inm
og á sögunnar spjöldum gljá;
og hina sem nafnlausir hurfu
hljóðlaust, svo enginn sá.
Þau æfintýr opna oss 'heima,
sem augað i draumi sá.
Og í hverju orði skelfur
okkar eigin, vængbrotna þrá.
Hún starir með andVaka auga
á eftir hverri skeið,
og dregst meö þeim niðrí
<ljúpið,
sem druknuðu á miðri leið.
Jónas Guðlaugsson.
—Ingólfwr.
sem samskonar kensiustofnun hér
á landi myndi veita, auk þess sem
málkunnáttuleysi hlýtur alloftast
að valda töluverðum örðugleikum
í byrjuninni.
Svipað mun og að sumu leyti að
þvi er það snertir, sem kent er til
han<lanna, að íslendingum verður
það að litkt liði er þeir koma heim
aftur.
Mjög mikils væri um vert að
fólk, sem missir sjónina á efri ár-
um, eða þá af slysum, og engan á
aö, gæti notið aðhjúkrunar á
slíkri stofnun, sem ætti því að vera
hvorttveggja í senn: fræðslu-
stofnun fyrir þá, sem á því reki
eru, að hennar þarfnist, og athvarf
blindra gamalmenna, sem ekki
eiga kost á góðu heimili, þar sem
vel fer um þau. — Þjóðv.
THE DOMINION BANK
á horninu áJNotre Dame ogNena St.
Greiddur höfuöstóll $4,000,000
Varasjóöir $5,400,000
Sérstakur gaumur gefinn
SPARISJÓÐSDEILDINNI
-------------7-----
Vextir a/ innlögum borgaðir tvisvará ári.
II. A. BKIGHT, ráðsm.
Framtíðarhorfur ungra kvenna.
Blindrastofnun.
Eitt af því, sem oss íslendinga'
vantar, og sem eigi má dragast
til lengdar, að hér kornist á fót, er
kenslu- og uppeldistofnun fyrir
þá, sem blindir eru.
Unglinga, sem blindir enu, og
eitthvað eiga að nema, til munns
eða handa, verðum vér, eins og nú
hagar, að senda til útlanda.
En slíkt er eigi að eins _kostnað-
arsamt og þvi fjöldanum um megn
heldur og mun óþægilegra, og leið
inlegra, bæði fyrir hina blindu
sjálfa og þá, sem að þeim standa,
en að eiga kost á því, að koma
þeim á samskonar stofnun hér á
landi.
Fræðsla sú, er erlendar stofnan-
ir veita, verður og íslendingum að
ýmsu leyti óhentugri en sú fræðsla
Náttúran leggur þeim byrðar á
herðar, sem ekkcrt styrkingar-
lyf nema Pink Pills getur veitt
þeim nægilegt þrek til að ber >.
Sú, sem er unglingstúlka í dag
getur verið orðin gjafvaxta rn.ei
á morgun, og á því tímabili kéttn-
ir hún oft þreytu, máttleysis og
deyjfðar. SLíkur lasleiki„ sem
fylgir fölvi í kinnumí tíður an<iar-
dráttur og sífeldur höfuðverk *r,
ber þess órækan vott, að stúllcin
þarf á nýju, rauðu og miklu bióði
að halda.
Dr. Williams’ Pink Pills for
Pale People eru einmitt meðalið
sem stúlkur á uppvaxtarskeiði
þarfnast. Hver einasta inntaka
af því stuðlar að myndun nýs og
mikils blóðs og lxjálpar til að fleyta
deyfðsjúkum, og kvíðafullum ung
um stúlkum yfir á gjafvaxtaskeið-
ið og gera þær hraustlegar, kátar
og aðlaðandi. Mrs. Albert Fut-
man, Port Robinson, Ont., kemst
svo að orði; — “Fyrir tveim árum
var Hattie dóttir mín, nú fimtán
ára, mjög biluð að heilsu. Hún
kvartaði um vondan höfuðverk,
var lystariaus, injög föl, og þreytt-
ist við hvað litla áreynslu, sem var.
E'ftir því sem lengra leið þvarr
máttur hennar svo að hún gat
varla dregist um húsið, og naut
hún þó læknishjálpar og brúkaði
stöðugt meðul. Þegar hér var
komið ráðlagði nágranni okkar
mér fastlega að gefa Hattie Dr.
Williams’ Pink Pills, og afréð eg
að fara að ráði hans. Eftir að hún
hafði brúkað úr þrem öskjum
hafði augsýnilega brugðið til bata.
NHöfuðverkjarköstin voru orðin
miklu færri, og ekki eins slæm, og
matarlystin var að auka'st. Þetta
var miidl bót og hún hélt áfram aö
taka pillurnar þangað til hún
hafði lokið úr nokkrum öskjum.
Þá var hún orðin algerlega heil
heilsu, og síðan hefir hún aldrei;
kent sér meins. Eg vil fastlega
ráðleggja öllum mæðrum, sem eiga
stúlkur á uppvaxttarskeiði, að
styrkja heilsu þeirra með því að
láta þær brúka Dr. Williams’ Pink
Pills.”
Dr. Williams’ Pink Pills má fá
hjá öllum lyfsölum eða sendar með
pósti frá The Dr. Williams’ Medi-
cine Co., Brockville, Ont., fyrir 50
cents öskjuna, eða sex öskjur fyr-
ir $2.50.
Kostaboð Lögbergs
Nýir kaupendur Lögbergs, sem
bc-rga fyrir fram f$2.ooJ fyrir
einn árgang blaðsins fá ókeypis
hverjar tvær af neðangreindum
sögum, sem þeir kjósa sér;
Hefndin............40C. “
Ránið..............30C. "
Rudolf greifi .. .. 50C. “
Svikamylnan .. .. 50C. "
Gulleyjan..........40C. “
Denver og Helga .. 50C. "
Lífs eða liðinn.. .. 50C. “
Fanginn í Zenda .. 40C. “
Rupert Hentzau.. .. 45C “
Allan Quatermain 50C. "
W. J. Nliariiiitn.
266 Portage Ave.
WINNIPEG
Talsími 1272
Allarjtegundir af áfengi
Akavíti, flaskan $1
keyptur er kassinn
Punch (Löitens) fi. $1.25
ef keyptur er kassinn (12 fl.) $13
, 266 Portage Ave.
Abyrgst. Löggilt.
Hveiti, Hafrar, Bygg, Flax.
Til íslenzkra bænda. skiftavina vorra.
^hcdrain (Srotocre, ®ram ®o.,
er félag’ bændanna sem koma vilja korn-
tegundum sinum £ heimsmarkaðinn, meö
sem allra minstum tilkcstnaði.
Starfsemi vor.
Árslok Nýir Greiddur Seldar
30. júní. hluth. höfuöstóll. kornteg.
1907 653 ti 1,19.5 2^milj.bus.
1908 1079 846.942 5
1909 4624 175,000 7K
Hlutabréf vor eru $25.00 hvert.
Vérönnumst flokkun og seljum
viö allra hæsta veröi. Sendið
oss nú korn yöar og hjálpiö
bændafélaginu í baráttu þess til
frjálsrar kornsölu. Vér borgum
nokkuö fyrirfram þegar vér höf-
um fengiö farmskrána Sendiö
korniö og skrifiö eítir upplýsing-
um til bændafélagsins.
The Grain Growers
Grain Co. Ltd.
Winnipeg, Man.
TtlOS. II. JOMNSON
íslenzkur lögfræðingur
og málafærslumaður.
Skrifstofa:—Room 33Canada Life
Block, S-A. horni Portage og Main.
Áritun: P. O, Box 1658.
Talsími 423. Winnipeg.
Dr. B. J.BRANDSON
© Office: 650 William Ave.
Telephone 80.
W Office-Tímar: 3—4 og 7 — 8 e. h.
jjj Heimili: 620 McDermot Ave.
Telephone 430».
* Winnipeg, Man.
ctft<
■SÆ&9& 9&9S'S&9&9SS&S'9 S9SS9S
(* •)
Dr. O. BJ0RN80N
Office: 650 William Ave.
VELEFHONKi 80.
Office tímar. 1:30—3 og 7—8 e. h.
Heimili: 620 McDermot Ave.
TELEPHONEi 4300.
Winnipeg, Man.
S9S 9S9S9S9S9S9S9S9S 9S9S9S
<-• •)
| Dr. 1. M. CLEGHORN, M. D.
la knir og yfirsetumaOur.
ÞORRABLOT.
Ef þig vantar að Hta vel út á þorrablótinu
þá fáðu fötin þín hreinsuð þar sem það er
bezt gert.
The Canadian Renovating Co.
PHORE maln 7183 - 612 Ellioe Ave.
Fötin sótt til yðar og skilað aftur.
•) Hefir sjálfur umsjón á öllum
% meöulum. ?
4 »
•) ELIZABETtl- STREET, •)
^ BALDUR — — MANITOBA. Ö*
§ P. S. íslenzkur túlkur við hend- ^
« ina hvenær sem þörf gerist. «
9S9S9S9S9SS9S9S9S9S 9S9SO&
®9S9S 9S9S.9S9S9S9S9S 9S9S9®
*• Dr. Raymond hrowo, •
•D m)
% Sérfræöingur í augna-eyra-
nef- og háls-sjúkdómum. (•
§ 1326 Somerset Bldg. 1
| Talsíml 7262. j
§ Cor. Donald & Portage Ave *)
•) Heima kl. 10—1 og 3—6. •>
• 9S9S9 S9S9S9S9S9S9S 9S9S9%
J. C. Snædal
tannlœknir.
Lækningastofa: Main & BanDatyne
DUFFIN BLOCK, Tel. 5302
A. S. Bardal
121 NENA STREET,
selur lfkkistur og annast
jm útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
Telepbone 3o8
JAMES BIRCH
BLÓMSTURSALI
hefir úrval af blómum til líkkistu
. skrauts.
Tal*. 268 442 Notre Datne
Ánægja á ánægjulegum stað er að fá sig
rakaðann, klipptan eða fá höfuðþvottaböð hjá
ANDREW REID
583 ^Sargent Ave,
Öll áhöld Sterilir.ed.
fslendingur vinnur ( búðinni.
GRA Y & JOHNSON
Gera við og fóðra Stóla og
Sauma og leggja gólfdúka Sofa
Endurbæta húsbúnað o. fl.
589 Portage Ave., Tals.Main5738
S. K. HALL
WITH
WINNIPEG HCIIOOL OF MUSIC
Stadies 701 Victor St. & 804 IHain St.
Kensla byrjar ista Sept.
SVEGGJA-ALMANOK
eru mjög falleg. En fallegri eru þau (
UMGJÖRÐ
Vár höfum ddýruatu og beztu myndaramma
( bænum.
Winnipeg Picture Frame Factory
Vár saekjum og tkilnm myndunum.
PlioneMain^^Sj^^c^NotreJDam^Ave^