Lögberg - 22.06.1911, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 22. JÚNÍ 1911.
LÖGBERG
Gefið át hvern fimtudag af The
COLUMBIA PBBSS LlMITKD
Corner William Ave. & Nena St.
Winnipeo, - - Manitosa.
STEF. BJÖRNSSON, Editor.
J. A. BLÖNDAL, Business Manager.
utanXskrift:
Tht G9U11KIA l’RESS l.td.
P. O. Box"3084, Winnipeg, Man.
utanXskript ritstjórans:;
EDiTOR LÖGBERGI
P. O. Box'3084, Winnipeg, Manitoba.
TELEPHONE Garry 2156
Verð’blaðsins: $2.00 um árið.
Jón Sigurðsson
1811—17. Jáná—1911.-
„Bak við lalands fögru fjöll
finat þér enginn líkur.“
17. Jóní er umjgarö genginn og
skilur eftir margar fagrarl endur-
minningar í hugum Islendinga
víösvegar. Eins og skylt var,
hefir aldarafmæli Jóns Sigurösson-
ar veriö hátíðlegt haldiö marg-
staðar. Vér höfum þokast sam-
an í þjóölegum skilningi. Ætt-
jörö vor heimaþjóö hefir komiö
nær oss. Vér höfurn minst þess,
að kvöldlausir dagar og bjartar
sumarnætur fara nú saman á ís-
landi. Slíka birtu lagði vorblíð-
an yfir vöggu Jóns Sigurðssonar,
og að sama skapi var bjart yfir
starfsemi hans allri, — það var
bjart yfii hans þyrnum stráöu sig-
urbraut. Og í hugum vorum skal
bjart um nafn hans og minningu.
í hugum allra íslendinga skín um
Jón Sigurösson sú frægðar og
vona sól, sem aldrei gengur til
viðar.
Hversu bið ójafnanlega
S HARPLES
Tubular skilvinda
sánnaði lífstíðar endingu.
Hefir yður doitið í hug að kaupaaðra
skilvindu til að spara eitthvaðofurlítið?
Vér fullvissum yður um. að Tubular
hefir tvöfaldan skilkraft á við aðrar
skilvindur og skilur helmingi betur. Tu-
bular meir en borgarverðmuninnáeinu
ári.
Lærið hvernig hin óviðjananlega Tu-
bular skihinda sýndi lífstíðarending
sína. Biðjið oss ora ókeypis skrá, sem
segir hvernig
Tubular vann
verk, sem
jafnaðist við
100 ára starf
á fimm til átta
kúa búi, með
einsdollarsog
fimtán centa
kostnaði í við-
gerð og olía-
kaupa. Þvt
fylgja myndir
er sýna hve
vel húu entist
F.ngir disk-
ar í Tubular.
Athugið, hve
vel og haganlega Tubular skitvindan er
gerð tður en þérkaupiðlélegaskilvindu
Umboðsmaður vor sýnir yður Tubular.
Ef þér þekkið hann ekki, skrifið þá eft-
ir nafni
hans og
skrif i ð
eftir
verðlista
ao 343
30
JJr.s
TME 8HARPLE8 SEPARATOR CO,
Toronto, Ont Winnipog, Man
The DOMINION BANM
SELKlKk UTIBTJIÐ
Alls konar bankastörf af hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin.
Tekið við innlögum, frá $1.00 að upphæt
ojj þar yfir Hæstu vextir borgaðir tvisvai
sinaumáári. Viðskiftum bænda og atrn-
arra sveitamanna sérstakur gavwnur gefitw.
Bréfleg innl-egg og úttektir aígreiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Greiddur höfuðstóll. $ 4.000,000
'7’'“=jóðr og óskiftmr gróði $ 5,300,000
Allar eignir........>6a,6oo,oo«
InDÍet^nar skírteini (lettsr of credits) seté
sem eru greiðanleg um allau heim.
J. GRISDALE,
bankastjóri.
! veldinu 1848, hélt J. S því fram, irrennarar hans sumir hefði
að íslendingar ættu að fá þann rétt spurt, hvers vegna vér mættum
aí konungi, sem þeir heföi afsalað ekki “dependera af þeim dönsku’’,
sér 1662; konungur gæti ekki feng og vera partur úr Danmörku, þar
i ið Dönum það vald í hendur, sem sem vér værum svo fáir, eða ekki
hann hefði haft yfir íslandi, held- nema svo sem helmingur allra í-
jur hlyti það að hverfa í hendur ís- búa hér í þessari borg. Það væri
: lendinga. Þessa skoðun flutti alveg sömu kenningar, sem hér
! hann i Ávarpi til íslendinga og í hefði verið fluttar af þeim mönn- ;
tímariti sínu Nýjum Félagsritum. um, er vildu láta islenzkt þjóðemi
I Öll alþýða manna félst á skoðanir hverfa sem fyrst. Menn töldu það
jhans, og konungur tók þær að því hér til tafar að vera íslenzkir og
j leyti til greina, að hann vildi ekki vildu fleygja sér i enska þjóðem-
íláta ákveða neitt um stöðu íslands isstrauminn.
j gagnvart Danmörku, fyr en lands- Móti þessum kenningum reis
j menn hefði látið í ljós sikoðun sína Jón Sigurðsson, og hann hafði
um það mál á sérstökum fundi í til ’ þess liðsinni íslenzkra náms- j
landinu sjálfu, og var þá kyatt til manna í Kaupmannahöfn, því að j
Þjóðfundarins 1851. Ræðumaö- þeir vom þá mjög islenzkir í;
ur skýrði síðan frá framkomu J.A, anda og þjóðræknir, og höfðu svo
á þeim fundi, er lengi mun i minií- miklar mætur á J. S., að þeir töldu
ttm höfö, hversu djarflega hann sig og alla íslendinga börn hans.
hélt þar fram málstað íslandis, 1 En síðan hann dó hafa íslend-
þrátt fyrir motspymu og ógjnanir ingar verið foringjalausir. Rétt
af Dana hálfu. Og er konungs- eftir dauða hans reis upp meðal
fultlrúi sleit fundinum í miðjum íslendinga í Kaupmannahöfn villu-
klíðum, þá stóð Jón Sigurðsson á dómur “realismusins”, sem íslend-
fætur og kvaðst mótmæla þeirri *n&ar súpa nú seyðið af.
lögleysu, er í frammi væri höfð, Að lokum benti ræðumaður á,
og í sama bili stóðu fundamienn hvernig Jón Signrðsson hefði
allir á fætur og sögðu nær einum saineinað þjóð sína, og hve mikla
rómi : ást menn hef ði borið til hans.
j Enn ætti minning hans að sameina
oss, bæði hér og heima; hvað sem ug og cjrengjynd sál, þá sameinast ana og ókostina heima. En þeir
Upp frá þessu hófst stjórnar- flokkaskifting liði, ætti þaö þrent j)ar yfirburðir. sem eru bezt færir ;..nr,a landinu þar sem æsku-minn-
skrárbarattan, utan þings og inn- að sameina alla ísJendinga: að> tlm það að laða að sér og vinna ingarnar, svo margra þeirra, eiga
an, og var J. S. forvígismaðtir vér eigum sama þjóðemi, sama hugi og hjörtu manna. hc.ma. Þeir unna öllum þeim
séum að sogast niður í “amerík-
ianska’’ sjómmála- og kirkjumála-
hringiðu.
En þó að margur geti oft á-
orkað miklu minna en hann vildi
i fósturjörð sirtni til einhvers gagns,
! og þó að til séu sumstaðar allhættu
j legir og sárir þyrnar á vegum hins
j íslenzka þjóðernis hér í Vestur-
1 lieimi, þá væri það saint sannar-
I lega þungur og í alla staði ómak-
I legur dómur að segja það um
j Vestur-íslendinga, að þeim stæði
j alveg á sama hvað væri að gerast
á heima-landinu.
1 Þeir elska auðvitað ekki sultar-
! an. sem ölluBr fti í, rsiís.an ;,x
jlifið. þar sem það er heima, né
I pólitískt hörkurifrildi árum sam-
jan. sem lætur margt það, sem ís-
land þarf fremur á að halda,, sitja
‘ á hakanum. Þeir elska ekki gall-
og var J. b. torvigismaðUr ver eigum sama þjoðemi, sama 1 _
þeirrar baráttu. Skömmu eftir föðurland og sömu tungu. ' Qe lægar sá maðör deyr, sem rl'defnum J,ai' >érstaklega,
1850 ntaði danskmr professor, er R-Únólfur Marteinsson heflr haft alla þessa kos . t.l að heilja.
T | r, 1 | «• r. . I Kn /-v»- i>/\n oX hotr Cllzni CÞtTI ® ~
Lassen het, bækling
sem
lýð til
um rettar-. mælti skörulega fyrir minni Is-
stöðu íslands, og taldi landið rétt-|lands> en ^ hans> eða útdrátt
laust og innlimað. Enginn varð þá dr henn^ hdfum ver ekki getað þó reyndar alt af jafnfagur og
til að v.erja málstað íslands nema fengis Þessskal þó getið, a« dýrmætur
tók einarðlega svari litil-
magnans, smáþjóðanna, sem eiga
Hér í Winnipeg var minningar-
hátíð Jóns Sigurðssonar haldin í
Goodtemplara salnum, á laugar-
dagskvöldið, og hófst kl. 8. Að-
sókti var tnjög mikil. Fyrir miðj-
um salnum var mynd af J. S. og
hafði hr. FriðriE Sveinsson málari
skreytt umliverfis liana. Enn-
fremur var prýtt með fána íslands
og skjaldarmerki. —
Helgi magri gekst fyrir þessari
sainkomu, og var hr. Ó. S. Thor-
geirsson forseti samkomunnar. —
Mörg kvæði voru sungin og lesin,
forn og ný, og eru hin nýju prent-
uð á öðrum stað hér í þessu blaði.
Hr. Gísli Goodman stjórnaði söng-
inutn; Johnson’s Orchestra skemti
með hljóðfæraslætti og hr. Gísli
Jónsson song sóló-söngpa.
Hr. Ó. S. Thorgeirsson bauð
gestina velkomna með fám orðum
og stýrði samkvæminu myndar-
lega.
Dr. Jón Bjarnason hélt aðal
ræðuna um Jón Sigurðsson Hann
las fyrst bréf 15-manna nefndar-
innar til Jóns Sigurðssonar nefnd-
arinnar í Reykjavík, og símskeyti
frá Tryggva Gunnarssyni og Þór-
halli bisikupi Bjarnansyni.er ihing’að
barst þann dag, þar sem þeir bjóða
Islendingum í Vesturheimi eir-
líkneski Jóns Sigurðsscnar að
gjöf-
Þá drap ræðum. á h'Mztu æfi-!
-sir ði J. S,. Uann var fæ H:ir 17.
J|i nt 1811 á Rafnseyri við Arnar-!
fjórifl en dó í Ka. pm;> 1 > ulmfn 7
J * s. 1879. 011 Kaupmb kom
hann 1833 °S hjö þar UPP frá þvl
Alþingismaður varð hann 1845 og
jafnan siðan meðan hann lifði.
Hann kvæntist Ingibjörgu Einars-
dóttur haustið 1845. Við ritstörf
fór hann að fást skömmu eftir
komu sína til Kaupmannahafnar.!
þýddi æfisogu Franklins 1839 °f>
tók að gefa út tímarit sitt Ný
Félagsrit 1841. Þau komu út í 30
ár. en þá tók Andvari við.
Þá minntist hann á stjórnmála-
baráttuna. Jón Sigurðsson niiðaði
kröfur sínar við '‘gamla sáttmála,” |
eða samning þann, er ísleitdingar 1
gerðu við Noregskonung, er þeir
gengu honum á hönd 1262. Árið
1662 sóru íslendingar Dana kon- .
ungi hollustu sína, þar sem heitir
Kópavogur, skamt frá Reykjavík.
Hlutu Danakonungar þá einveldi
á íslandi, en þegar Friðrik VIT. |
Danakonungur afsalaði sér ein-1
J. S. Hann samdi þá rækilega hann
ritgerð um landsréttindi íslands
^svar til LassensJ og nokkru síð- j baríttu við sér stærri þjóðir( og ?lcynlst
ar tók prófessor Maurer í sama ta|aði eindregið frelsismáli ís- Eitt smáféla
streng og studdi málstað íslands! lands
drengilega. Danastjórn fór loks j
að slaka til 1865, en J. S. vildi þó
bera. þa er von að þe.r sakm, sem, Hyer _ sannur _ ís_
m.ssa hann: liann er e.ns og fjar- lendin hann leðst við hvern
sjoður, sem er horf.nn, en synistjþantI lj6ss_ og lifs.geisla, sem
af: hann séra ljóma yfir “fornum
frægðarströndum”, þó að himin-
nnnmngunni; og
því að þeir sem áttu, þótti vænt djfipt haf aðskilji Iöndin og marga
... ""'■Ur hann aldrel, vinina. Og hann hryggist, þeg-
1 j ar hann fréttir það, sem miður fer
hvar sem er, sem j á því landi, sem hann sífelt man
missir góðan formann, það matijog ann.
hann Iengí; hvað þá um lieila þjóð , Og einmitt þessa rækt hafa
Loks talaði séra Eárus Thórar- i sem saknar þess manns, sem um! Vestur-íslendingar svo oft sýnt,
, ensen og fer ræða hans öll hér á tugi ára var líf hennar og sálin! 1 bæði í orði og verki, gagnvart ís-
ekki taka boði liennar; 1867 bauð eftir_ Ræðumönnum öllum og og þaff var Jón Sigurðsson ís-jlandi-
hún lætri boð og og enn 'betri öðrum þeim er skemtu, var fagn- lenzku þjóðinni. ■ ^)g hvers vegna skyldum við
1869, en aldrei þótti J. S. nógu aS vel af áheyrendum. og tókst Skylu Islendingar nokkum tímajvera her 3atTTan komnir í kvöld?
lanrt farið o<r varð ekki að samn-.samkvæmi Þetta mætavel. j gleyma nafni hans. | Er Það ekki einnTÍtt til þess að
| • t 'k q i • i Ræða séra L. Th. var á þessa Skyldu Islendingar nokkum tíma ta?na með fólkinu heima?
;mgum Ánð 1871 somdu, Damrj^ ^ Lrn Ííma komastS svo 1%t og fagna því, að við höfum allir átt
j stoðulogm svonefndu að íslend- > j sokkva svo dj)úpt niður } byltinga- e.gu.n enn í hjörtum okkar
ingum fomspurðum, og fékk Jón , _ .. ’ hringiðu ókominna alda. að eng- med þeim, sein austan liafs húa,
því til leiðar komið, að alþingi , - , - f, nafnið “Tión Sio--<inn muni ettir nafninu “Jón Sig- nfreksmennitS, sein nú er verið að
urðsson” — nafninu. sem tengt! minnast °S yar Islandi svo óum-
er við endurreisn íslands úr alda- ræt‘iiiega mikið ?.
Ljúft var hér öllum fjöldanum
]Vj-ej 1 að leggja sinn skerf til fjárfram-
Á meðan íslenzkt hjarta slær, þá la?a’, l)e&ar mertn heyrðu það, að
lei S lifir írelsishetjan og menningar- l)að atti að vera samskotafé til
P frömuðurinn Jón Sigurðsson. sem myndastyttu Jóns Sigurtissonar.
ein af björtustu og síljómandi Eað skittir niinstu, þó að mér,
minnumst
(það, hvað oft nafnið “Jón Sig
mntmælti gildi þeirra á íslandi*J urðsson’’ hefir verið í margra ís-
Var þá hinn mesti æsingur hver-; lendinga hjörtum og á vörum .... ...
vetna um land, og óánægjan mik- þeirra frá því að sá snillingur, aPJan °S auðamo
il. Menn voru “eldrauðir” móti sem bar Það nafn‘ fór fyrst að
t-v•• . , , . I vinna opinberlega að heill
Donum eins og fram kom við , -x • , - L ■ •
. 1 heiðri þjoðar smnar og
stofnun Þjóðvinafélagsins og á arar stundarj er við
Þingvallafundi 1873, °f ofr endra hans nú löngu látins. . 7J , ° f • jft j tf h £ðj • t beturj
. Sagð. ræðumaður að oa- Hver þjoð, sem er, a vanalega ^ Snæ]anAs_hmnl sem þvj fara á því, að allir þeir peningar,
nægjan yfir ofrelsi landsins hefði; f e n eða færn Pa mern, sem kom- mis hefir alt of oft verið eins í 3em safnaö hefir verið í þessum
drjúgum ýtt undir Vesturheims- jaSt stunóum aH-Hngt fratn ur ’ ^ tilgangi, bæði hér og væntanlega
ferðirnar, er hófust á þeim árum. öSTI *hT TTT Það hefir oft verið minst á heima) hefðu farið 1 W « likn*
Loks kom stjómarskráin, er kon-! lega afarsjaldgæff1 að sá maðítr Jón Si?urðsson °S vitnað > kið á- ar" eSa annarrar nauösynja-stofn-
ungur færði IsUndi a xoao ára fæð,st heimmn, sem verði siðar ^ÍefnuhTso*TeVtóTm hann *>“«; a Þvf hefir ísland, ekki
þjoðhatiðinni 1874, og var stjórn- melr Jl1 ^ess að stanrla að mak; for j þejm efnum, og állir virða auðugra en það er, sannarlega alt
arskrárbaráttan þá til lykta Ieidri ,e?’ejhum sern Iremstur leiðtogi ejska minnincru hans pn ef af nóga þörf; og ,‘ti minning
í svip, þó að J.S. væri ekki alls- HTTTshdcDP TTf’ Þj'°8fr' hann væri risinn upp úr gröf s'inni myndi hinum g°fu&a hyggna
mn lmJvHnn 1*7? er ofuT-hsett við þvi að hann vil’di sjá>fum hafa verið
• * fi’m 8 'fl ekki viðurkenna það, að öllu leyti. ,n,klu kæran- ef hann hefði verið
1 , v*jt , , ., ... i qg hjortu fjoldans. stiórnmálin heitna á seinni ár- kominn t>I þess að gefa álit sitt
honum boS,5 a þ,ó5há,ÍSi„a. o* 0» M « sialdgstt. aS rétt 2"“;, 'f„is■ ,LT Li M*
n,u„ ha„„ hafa tekiS sér Sw tali'", <* WtjarSamstar-áttiha. s«m h»„n , En annara er M nú a«al a.riS-
„ærn. oe sat ha„„ þaS sumar í , j/jL . SS,sm*ranlT ld" vildi' t>ar sem nú longum tvatr ,.S: 1>™5 s'"> “>>> hit* >>>" “8)»- »*
hustar ánægður með
hygði á breytingar.
blómsturkranz a
eins og sama manns.
En þeir sem feginshuga vilja
geytna í hlýrri minning og í heiðri
.. , , ............. rtaln látins ágætismanns. þeir eru
\ ann þv. felag. stomnktð gagn. eíns og að Ieggja sinn skerf fram
Kaupmannahöfn.
Hann var forseti Bókmentafé-
lagsins 1851 og alt til æfiloka.
Gaf út margar góðár bæk.ir og til þess að setja blómstur á leiði fan?a
ritaði ýmislegt um sögti ísland>
Safn til sögu íslands og viðar1
pólitískar stefnur. er báðar telja
sig víst fylgja fyrirmynd hans,
fara þó nokkuð sina leiðina hvor.
í andstæðar áttir.
En svona vill það
hans.
Við
heima
í ýmsum málum. hæði
á ættjörðinni og víðar í
Islemlingar eru þó að sýna það
nú í dag, að þeir eru ekki alveg
búnir að gfeyma afmælisbarninu
sínu hugljúfa, sem fæddist 17.
stundum íÚn* VCxStUr Við ArnarfjÖrÖ’ fyrir
hundrað aruin, og varð siðar
“sómi íslands, sverð og skjöldur.”
N*ú mun víða glatt heima 9 ís-
I einu máli mætti hann ákafri
Kláðinn kom upn i8<;7 oe vildí T , ,
!1 ;5/ ® VIHU J- menn hafa verið — eirtktim ,
S. ata lækna hið sjúka fé, en öll daga — og ertt sumstaáar
erum að minnast Jóm heiminum, að yfirburðamenn verða , \. . . ..r, . , _ .......
Siquríissonar og þjóðar hans oldum °S óbomum ekki að eins mi’' * ’ Vbi.LT a . a ir VI ja
Sem æðstu mennog höfuð'sinn- miklu liði- sem f.vnrmynd. eins og J*nnaSt h«*skorunSsms ^
mótspymu af hálfu ahnennings. ar Þj'íðar em konungar og keis- Þe,r sk,hð . að ,veii5a ~ °S Hvort munu nú blakta bar
has var í hiáSanráii™ svotalláL ***• ,margirLlr td„ar yfir húauL
um mæhkvarða valdanna; þessir 1 samt,,í) °S tramtið. | “ 1
fyrri Líf Jóns Sigurðssonar sem var Nú tjaIda flestir þvi sem til er
„ . . - enn, svo gofugt og daðnkt. hefir að sön„mennirnir oe hlióðífærin
alþyða var með ‘mðíirskurði”. j t.gnað.r hið ytra af tnúg og marg- y,sn latið í ýmsu heillaspor sín eft- í snoftin af snillinga höndunl, láta
\’arð hann svo óvitisæh af því menni, sérstaklega i og. með af því ir meðal íslenzkn þjóðarinnar. En
máli í svip, að hann var ekki aS I)eir bera emtettisnafn. CS vona. að það sé ekki tekið illa
kjörinn íbrseti 1859, og kom þá En l)að -er ekki ^iibrigð konungs- UPP fvrir mer- M að mér finnist
, * 1 hollusta, ef vaninn tilbiður nafnið að lipurð, drengskapur oe hin „„ .a k \s .m’ ,•
ekki til þines fvr en i86á Líkti u «• , , ’ 6, . . . ® eg þvt t.d., að Mattlnas gamli slai
1 s ^11™ eitt- Það er svo Óskop hætt við folskvalausa og oeigmgjarna ætt- „y, q11 : ei?'i in •
ræðumaður þessum ofsóknum við þvi. að sú tilbeiðsla sé dýrðariítil iarðarást. sem orð hans og verk all-þettan skaldfakmn
inýbitið hér í landi, er allir könn- í hjortum þegnanna. hafa sýnt, hafi stundum vilj'að
uðust við. j l>eir mæringar, sem á hinn eins og gleymast heima á fslandi í sljtnjr
f tióginn fá aó veróleikum rninnis- ollu fiólittska samkepnis-þjarkinu,
Ræðumaður vék að því, að J. S. kranza á kistu sína, við æfílokin, j °S frelsis-gjálfrinu á seinni árum.
hefði dvalið erlenjdis lei^gstujm l)eir fá l>á fyrir lofsælt manngildi j f>ar hafa verkin stundum sýnt
eftir 1833, °ftT sýndi að menn gæti isitt; en ekki fyrir Þa® eitt, að for- merkin-
orðið landi sínu til gagns. þó að hofðu . sett gullkórpnu áj En af því að okkur þykir vænt
, . .............. ...." j hofuð'ið a |)eim. * ‘
' essi
nafn skörungsins berast víðsvegar
á vængjum tónanna. Og ræður
og kvæði kveða við. Varla trúi
og grípi djúpt i hörpustrengina.
Þeir strengir eru hvort sem er ó-
enn.
Og hér inni í kvöld er líika
tjaldað því sem til er. Að minsta
! kosti rignir nú yfir ykkur heilli
j legíó af ljóðum. Og hver verður
f„. , . , _ , að nota þá hörpu, sem hann á.
þejr vær. fjarri þVÍ. Eintennil Hrein og" einlæg virðing og ást og hjarta. að ókomnTtíminn^ greiðl . Stephan Stephansson, þ
Jons Sigurðssonar hefði venð fra- á hverjum manni í lífj hans, þó svo úr mörgu því sem aflaga hefir 'S,enzkl skarasí),11,r her vestan
bært sjálfstæði. Hann hefði ekki að lifsstaða hans sé talin skör farið, bæði hvað frelsismál þjóð-; hafs‘ se^,r meðal annars _ í kvæði
viljað sigla í annara kjölfar, ekki iæ&ri en j>eirra manna, er skipa arinnar snertir og vmsar framfar- sinu’ sem sungið er hér ^ i kvöld,
apa alt eftir öðrum. ekki fást við j ?aS sætI’ sem mest her á og hlað- ir. að alt snúist um síðir fslandi par setn,hann m,nn,st a mynda-
hið auðvelda. Sjálfstæði íslands! ,er undir; hun er ekki komin til gagns og góðs. s yttu Jons S.gurðssonar:
1 nndir embætti hans einu og tómu. Það lcunna nú ef til vill ein-! > Þssi styttan okkar er,
hefði verið honum tyrir ollu. Fyr- iieldur byggist hún á hæfileikum hverjir að hugsa. sem svo eða segja eini koni,ngsvarðinn hér.”
____ j |ians °S nm 'eið á því, hvernig —heima. að okkur hér vestan hafs Og það er líka orð og á ’sönnu,
! i>eir hæfilei'kar eru notaðir. komi íslandsmálin heima á fóst- því að Jón Sigurðsson var kon-
*) Samskonar mótmæli endur- Þegar afburða-hyggindum og urjörðinni lítið við, við séum hvort ungur íslands — konungur frelsis
tók alþingi í vetur.—Ritst). ; sterku viljaþreki er samfara góf- sem er búnir að yfirgefa hana og og framfara— höfuð sinnar þjóð-
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIF9TOFA í WXNNIPEG
Höfuðstóll (löggðtur) . . . $6,080,000
Höfuðstóll (greiddor) . . . $2,200,000
Formaður
Vara-formaður
Jas, H. Ashdown
Ð. C- Cameron
STJÓRNENDUR:
Sir D. H. McMillan, K. C. M. G.
Capt. Wm. Robinson
H. T. Champion Frederick Nation
W. C. Leistikow Hon. R. P. Roblin
I
Vér getum sent peninga beint til allra staða á
landi, stórar sem smáar upphæðir.
is-
T. E. THORSTEINSON, Ráðsmaður.
Corner William Ave. og Nena St. Winnipeg. Man.
ar og um leið ástsæll þjóðmær-
ingur, sem vann hjörtu þegna
sinna. Þess vegna verður minn-
ing hans okkur alt af jafnkær, þól
að öðlingshjartað sé nú löngu
stanzað.
Á meðan íslenzk sumarkvöld
breiða rósleitt aftanslkinið á fall-
egu fjöllin okkar heima og búa þau
undir morgunroðann, á meðan
fossb'úinn slær berghörpuna án af-
láts í hamraskjóli sveitardalsins
og á meðan íslenzk móðir mælir
ástarorð við elskað barn sitt, á
tungu feðra sinna, mun fjallkon-
an frið geyma minningu óska-
barnsins sins — hans Jóns Sig-
urðssonar.
Eg vil svo enda mál mitt með
hinu gullfallega erindi úr kvæði
því, sem Guðmundur Guðmunds-
son skáld orti eitt sinn í minningu
um “forsetann mikla”:
“Þú komst á tímum myrkra-
valds og voðans
og varðir — sóttir — helgan
þjóðar-rétt,
þú faðir íslands frelsis-morgun-
roðans,
þú fvlktir allra hugum saman
þétt,
Svo þétt og fast, að féllust öll-
um hendur,
sem frelsi voru búið hugðu
tjó'n;
}|ú komst sem andi af sjálfum
guði sendur
til sigurs þínu föðurlandi, Jón!”
Lifi hin ástsæla minning Jóns
Sigurðssonar!
Kosmngarnar í Nova
Scotia.
Svo hefir mátt heita, aö' frjáls-
lyndi flokkurinn hafi ráðiö lögum
og loium í Nova Scotia síöan
fylkjisambandiö var myndað,
nema að eins eitt stutt tímabil er
afturhaldsmenn komust aö. En
síðastliöin 29 ár hafa liberalar
stjórnaö þar samfleytt, og viö
kosningarnar, sem nú eru nýaf-
staönar, hafa þeir veriö kosnir til
fimm ára stjórnar enn. Murray
stjórnin hefir því nær jafnmikinn
meirihhita eins og næst á undan;
hefir hún reynst góö og ötul stjórn
og veröur sjálfsagt föst í sessi.
Þessar síöustu kosningar eru nýtt
vitni þess, aö fylkisbúar í Nova
Scotia eru ánægöir með frjáls-
lyndu stjórnina, bera fullkomiö
traust til hennar og hafa enga
lyst á stjórnarskiftum.
Sumum mönnum leiöast stjórn-
máladeilur og nenna aldrei aö
lesa stjórnmálagreinir. Þser ern
líka aö jafnaöi fremur fræöandi
en skemtandi. En engin regla
er án undantekninga. í seinustu
Heim kringlu er mjög skemtileg
stjórnmálagrein. .,skemtilega vit-
iaus'\et svomœtti að orði kveöa.
Hún heitir ,-, Hótti Fieldings“.
Segir þar frá því, aö Fielding ráö-
gjafi hafi flúiö austur um haf ekki
alls fyrir löngu, án þess að Iáta
uppskátt hvert hann ætlaði, eöa í
hvaöa erindageröum hann færi.
En Heimskringia sá þaö alt af
vizku sinni, hvernig á þessum
, ,flótta“ stóö. Hún segir:
,,Hann haföi enga löngun til
aö vera riöinn viö hiim mikla ó-
sigur, sem hann vafalaust s i, aö
Murray-stjórnin átti í vaendum. “
Þetta var Fielding þá aö flýja!
Hann treysti sér ekki aö standa á
meginlandi Vesturheims meðan
hiö mikla .,fall“ Murray-stjórn-
arinnar riði aö í Nova Scotia!
Þessi röksemdaleiösla Heitns-
kringlu verður óneitanlega skemti
leg þegar þess zr gætt, aö sama
daginn sem blaöiö kom út, fóru
áöurgreindar kosningar fram, og
lauk þeim svo, aö Murray stjórn-
in hlaut
27 sæti móti 11
Ekki er aö undra, þó að Field-
ing yröi aö flýja!
Skólamálið.
11.
Bræður vorir, Norðmennirnir,
hafa fundið til þess og finna enn,
að skólar, sem þeir sjálfir eiga,
eru lífsnauðsyn fyrir þá. Hið
sama hefir komið í ljós hjá Svíum,
Dönum og Þjóðverjum. Allir
eiga þeir skóla, fjölda skóla, þótt
urmull af ríkisskólum hafi verið
alt í kringum þá. Og þeir hafa
fórnað æmu fé og fyrirhöfn til
þess að koma þeim á fót og halda
þeim við. Það hefðu þeir ekki
gert, ef þeir hefðu 'ekki fundið til
nauðsynarinnar .og elslkað málin,
sem skóíarnir áttu að hlúa að og
efla, mál kristindómsins og þjóð-
ernisins.
Eftirtektavert er það, að allir
þessir skólar eru kirkjuskólar.
Kirkjumennirnir hafa haft áhuga
á málefnunum og þótt nægilega
vænt um þau, til þess að ibrjótast
í því að sjá þeim borgiðl. Þ;eim
er það að þakka, að þjóðernið hef-
ir viðhaldist með þessum frændum
vorum og trúbræðrum, og kirkja
og kristindómur er við lýði og
með blóma. Þeir hafa trúað því,
að um heilög málefni væri að
ræða. og að guð kallaði á þá til
vinnu þeim til stuðnings. Þeir
hafa trúað því, að um guðs verk
væri hér að ræða og vilja, og að
þeirra væri skyldan að hlýða guðs
vilja og vinna verk hans. Þeir
hafa trúað því, að guð væri með
verki sínu og myndi blessa það.
Og þeim hefir orðið að trú
sinni. Þeir, sem enga trú hafa
haft, hafa ekkert gert. Þeir hafa
þózt af þjóðerni slnu. Talað
hátt um það, og ef til vill á
manna mótum. En verið tómt
gasþúf.
Til sýnis skal eg benda á, hvað
Norðmenn hafa gert. Alls hafa
þeir nú 31 skóla. Af þeim hefir
Norska sýnódan og menn innan
hennar, sem bundist hafa félags-
skap í því skyni, bygt 15 skóla.
Sameinaða kirkjan og menn líka
innan hennar 11. Hauge sýnódan
2. Og Eríkirkjan 3. Alls kosta
skólaeignirnar 1 miljón og 876
þúsund dollara. Skólinn, sem er
mesta eignin, er Lutfaer College í
Decorah, Ia (250,00a), eign Norsku
sýnódunnar. Er nú verið að
safna 250 þús. doll. í sjóð handa
honum. Hefir járnbrautar kóng-
urinn James Hill lofað 50 þús.
doll. í þann sjóð, svo framarlega
að hitt safnist. Næstur þessum
skóla er St. Olaf College i North-
field, Minn, eign Sameinuðu kirkj-
unnar ($175,000). Á að byggja í
viðbót bygging fyrir kvennem-
endur upp á 60 þús. dollara. Til
hans lika verið safnað sömu upp-
hæðinni og til Luth. College. Sami
maður, James Hill, lofað líka
sömu upphæð til þess sjóðs upp á
sömu skilmála. Þessi skóli byrj-
aði 1874 aðeins sem Akademí. Níu
af smærri skólum eru reistir frá
11 til 21 þús. Eins og gefið hefir
verið í skyn hafa kirkjulega
sinnaðir menn bundist samtökum
°S bygt marga þessara skóla, og
annast þá. Það er einn þáttur
ekki veigaminstur, í starfsemi
leikmanna meðal Norðmanna. Og
óhætt mun vera að fullyrða, að
áhugi þessi, er þeir hafa sýnt og
sýna á skólamálum sínum, sé bein
afleiðing skólastarfsins, sem Norð
menn byrjuðu svo snemma að
vinna að. Skólar hafa fætt af sér
skóla. Nemendurnir sem útskrif-
ast hafa, liafa orðið skóla-wújt-
ónerar og skóla-smiðir. Á kirkju-
skólunum liafa þeír eignast sjón á
þýðing skólanna, og kærleika til
jieirra. Og þar hefir kviknað
löngunin til þess að vera með í
skólastarfinu og hjálpa þvi áfram.
Af því aðí við í 25 ár höfum
eiginlega ekki starfað neitt að
okkar skólamáli. heldur leikið
okkpr að hugmyndinni, liefir okk
ur hrakað eins hryggilega í þeim
efnum eins og okkur hlýtur að
vera ljóst.
Áhugaleysið, vantrúin og vilja-
Ieysið í þeim efnuin er upp-
skera j>ess. sem við með alvöru-
Ieysi voru höfum sáð, refsidómur
drottins yfir okkur fyrir okíkar
svefn. í stað áhugatnannanna,
sem við hefðuin átt að eiga, og
sem hefðu kvatt til framsóknar,