Lögberg - 28.08.1913, Blaðsíða 1

Pegar nota þarf
LUMBER
Þá REYNIÐ
THE EMPIRE SASH & DOOR CO., LTD.
WINNIPEG, MAN.
öQbtf ð.
Furu Hurdir, Furu Finish
Vér höfum birgðirnar
THE EMPIRE SASH & DOOR CO., LTD.
WINNIPEG, MAN.
26. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 28. AGUST 1913
NUMER 33
Laurier ver sjálf-
stæði Canada.
NATIONALISTAR HÚÐSTRÝKTIR
Quebec-fylki snýst aftur eindregið
í fylgi með Sir Wilfrid. Er
tekið með fögnuði í sterk-
asta vígi Conservative-
Nationalista.
Til meir en 10.000 manns tal-
aöi Sir Wilfrid Laurier fyrir
skömmu, þarsem heitir St. Hyac-
inthe í Quebec fylki, á þá leiö, aiS
Canada væri hróðug af vaxandi
áliti sínu meöal þjóða heimsins
og bæri því aS taka upp á sig þær
varnarskyldur, sem hæfa þeirri
þjóS, er 'hefir viröingu fyrir sjálfri
sér. Þ'.etta var aSalþráSurinn í
ræSu hans: “FólkiS í Canada er
þjóS” rnælti hann. “ÞaS hefir alt
sem þjóð ber aS hafa. Þjað stjórn
ar sér sjálft og landstjórnin ber
ábyrgS gjörSa sinna gagnvart
þjóSinni. ÞaS hefir höfuðborg
fyrir sig og ræSur sjálft sinni
tollalöggjöf . ÞiaS genr verzlun-
ar samnlnga viS önnur lönd á
eigin býti. Vér spyrjum þá
sem neita því, aS Canada sé
þjóS: “HvaS annaS er þaS
þá?” Þeir svara: ‘Ekki þjóS,
heldur aðeins nýlenda’. Herrar
minir, ef þeir geta ekki náð upp
til okkar, þá getum við ekki stigiS
niSur til þeirra og tekið upp þeirra
smáa hugsunarhátt.”
“Eg tek ekki aS mér aS verja
málstaS þjóSarinnar vegna þess,
aS hann sé viss meS aS vera sig-
ursæll aS lokum, heldur af því, aS
sá málstaSur er mér hjartfólgnast-
ur. Eg reyndi til aS byrja á sjó-
vörnum Canada, ekki af því aS
eg byggist viS aS verSa vinsæll af
því, heldur vegna þess, aS eg trúSi
að þaS væri bezt, sæmdar þjóSar
vorrar vegna. Eg vonaSist alls
ekki eftir aS þaS yrSi vinsælt-, því
aS peninga útgjöld til hervarna og
sjóflota eru aldrei vinsæl.
“Mínir herrar í þessum bæ, nei
í öllu Quebec fylki, nei, kjósend-
ur um endilangt Canadaland! —
Eg er brezkur þegn. Eg er á-
nægSur meS þaS. Vér erum sjálf-
ráSir, og annars frekara þurfum
vér ekki, en vera frjálsir. En þessi
tilraun til aS láta Canada gjalda fé
í fjárhirzlu Breta til flotavarna, er
bein árás á frelsi vort.
“Málefni frelsisins er ekki bund-
iS viS þjóSerni. ÞaS er hvorki
enskt né heldur er þaS frenskt.
Það er stærra í broti en svo. ÞlaS
er málefni alls mannkynsjns. Vort
ráS til sátta og samlyndis hefir
veriS, að hvert þjóSerni og hv.er
trúarbrögS í Canada skuli sæta
sömu meSferS, og meS því aS
fylgja því ráSi veittum vér Canada
hagsæld og framfarir í fimtán ár.
Mínir herrar, landstjórnin hefir
veriS sönnuS að sök. Þ(aS er ySar
aS kveSa upp dóminn.”
Þannig talaSi hinn snjalli for-
ingi liberala og forvígismaSur
frelsis þessa lands. Hann talaSi í
hálfa aSra klukkustund, í beizk-
asta sólarhita og sýndi ekkert
þreytu merki, þegar lauk. Hann
sýndi þaS, að ósigur hefir ekki
bugaS kjark hans né breytt skoS-
unum hans á því, hvaS bezt væri
fyrir landiS. Hann 'hélt því fast
fram aS þaS væri skylda Canada
aS smíSa heimaflota, og leggja
hann til varna ríkinu, ef á þyrfti
aS halda. MeS sömu festu hélt
hann á lofti þeirri stefnu, aS Can-
ada ætti aS hafa frjálsari verzlun
viS Bandaríkin og að vesturlandiS
hefSi beSiS mikinn hnekki við þaS
aS henni væri hafnaS. Hann húS-
strýkti Nationalista, er tvívegis
hefðu svikiS loforS sín.
Sir Wilfrid hefir. ekki breyzt,
þó að um auSnu skifti í hittiS
fyrra. Liberali flokkurinn hefir
ekki breyzt, heldur stendur í einni
fylkingu aS baki honum, sem áSur.
Quebec fylki hefir ekki breyzt,
nema aS þvi leyti, aS klofningurinn
frá 1911 er runninn saman og
gróiS fyrir hann. Ste Hyacinthe
fundurinn sýnir þaS, aS þegar til
skarar skríður, mun fólkiS í
Quebec reynast jafn trútt og
traust viS stefnu liberala og Laurier
sem hennar mesta mann. Þfeer
ágætu viStökur, sem Sir Wilfrid
fékk, bæSi í aSalvígi Nationalista,
Ste Hyacinthe og annars staSar í
Quebec fylki, svo og viStökurnar
sem hann fékk í Ontario síSastliS-
iS haust, ættu aS gleSja alla goSa
liberala í Canada og örva þá til
aS vinna vel aS þeim sigri, sem i
vændum er.
Stórar vonir og lýð-
veldi.
ÞaS sannast bezt á Búlgörum og
Kína á þessum dögum, aS ekki er
sopiS káliS þó í ausuna sé komiS.
ÞjaS er gömul saga og ný, aS vonir
þjóðanna um þaS, að ná fullum
þroska á skömmum tíma, láta sér
einatt til skammar verSa. Frá
byltingarárinu 1848, hefir aðeins
þrem þjóSum hepnast aS ná skyndi-
legum þrifum, þrátt fyrir eSa með
stjórnarbyltingum, Frakklandi,
ítalíu og Japan.
í tveim þeirra er þignbundin
konungstjórn, en eitt er lýðveldi.
Þessi þrjú hafa haldizt stór-
hnekkjalaust.
Eftir miðja öldina sem leið
gerðu Ungverjar harSa hríS til að
losna undan oki Austurríkiskeis-
ara. Allir vorkendu þeim og ósk-
uðu þeim sigurs, en enginn lagSi
þeim lið. Af Pólverjum er sömu
sögu að segja. Ríki var i stór-
eynni Madagascar, vænlegt til
blómgunar og menningar, þó að
svertingjar bvgSu þaS; þá lögðu
Frakkar á haS sinn þunga hramm
og síðan er því riki stjórnað af út-
lendingum. FríríkiS Kongo er
ekki frjálst nema aS nafninu og
minna en aS.
Mikils væntu menn af Tyrkjum
er þeir tóku hinn gamla grimdar-
segg af völdum, er þeim hafSi
lengi stjómað hneyxlanlega, og
settu hjá sér þingbundna stjóm
undir hinu forna herópi: Frelsi,
jöfnuSur, bræðralag. Fögur voru
orSin og loforSin ög vonirnar, en
efndimar urðu verri en engar,
fyrst morS og vigaferli heima fyr-
ir, síðan ófarir svo miklar, áð
Tyrkjum er nú nálega rutt af stalli
í Evrópu. AnnaS þessu líkt gerS-
ist litlu fyr, er tilraun Persa til
sjálfstjórnar undir forustu Shust-
ers frá Ameríku, var kyrkt í byrj-
un. Þessu næst konr stjórnarbylt-
ing í .Portugal, en enginn kann meS
vísu aS segja, hvort þar er lýð-
veldi eða svívirðileg harSstjórn.
ÞjaS er óþarfi aS fagna yfir hinni
síðustu lýðveldis stofnun í Evrópu.
Hér i Ameríku haldast lýSveldin
að vísu, en um Mexico örvæntir
margur. Þar var stöðug og ötul
stjórn í heilan mannsafdur undir
eins manns stjórn, en nú logar þar
alt i uppnámi. Svo gafst þar lýS-
veldiS og þannig svíkja vonirnar
þjóðirnar.
Búlgaria ætlaði sðr að verSa
stórveldi í samanburSi viS næstu
nágranna sína, og unnu til þess
meS fræknlegri sókn. En þeir
kunnu sér ekki hóf, og þóttu sér
allir vegir færir. Nú liggja allar
þeirra fögru vonir í irústum.
Fyrir ári síðan byrjaði lýðveldi
í Kína hjá stærstu þjóS heimsins,
meS því aS keisara ætt var hrund
iS frá völdum, er stjórnaS hafði
landinu um mörg hundruð ár. Nú
er þar nýlega lokiS blóSugri
styrjöld milli norSurhluta og suð-
urhluta landsins. Ekki gat Dr.
Sun Yat Sen beSið um nokkur ár,
meSan veriS var aS komast úr
mestu kröggunum, heldur varS aS
leiða hræðilega styrjöld yfir þjóS-
ina, og nú eru fylgismenn Yuan'
Shi Kai’s aS senda hónum bænar-
skrá um aS taka sér keisaranafn.
Þetta varS Kína aS þola á fyrsta
ári eftir stjórnarskiftin: blóSuga
borgarastyrjöld og missa þar á of-
an stóra sneiS af ríkinu — Mon-
goliu — undir hramm Rússa.
Vér heyrum og lesum mikið um
menningu vorra daga og lítum
smáum augum á fortíðina, en ef
vel er aS gáð, þá hefir ekki oft
verið hryðjusamara í heiminum
heldur en á síSasta mannsaldri,
hvort sem þjóðimar eru lengra á
Yfir þvert Grœnland.
Koch er kominn til mannabygða
heill á húfi með mönn-
um sínnm.
Frétt er komm um það, aS Koch
hinn danski höfuSsmaður sé kom-
inn til Upernivik á vesturströnd
Grænlands, eftir harðmannlega
hættuför yfir Grænlands jökla,
miklu norðar en áður hefir verið
fariS. Allir félagar hans eru heil-
ir á húfi. Hann lagði upp frá
Khöfn í fyrra sumar, fór til Is-
lands og keypti þar fimtán hesta
til ferðarinnar og réði íslenzkan
mann í förina. Eftir þaS hélt
hann í haf, beint í norður frá ís-
landi og kom þarsem heitir Dronn-
ing Louises Land seint í Júlímán-
uði. Á leiSinni til þess staðar þar
sem þeir ætluðu aS hafa vetrar-
þúSir, mistu þeir nokkra hesta og
skip sitt mistu þeir í ís, og urSu aS
bíSa frosta til þess aS koma sleð-
um og hestum til vetrarsetu staðar.
Fleiri óhöpp komu fyrir þá. Þfeir
slóu af hestana og átu, alla nema
fimm og lögðu á jökulinn í Apríl-
mánuði meS fimm sleSa, er hest-
arnir drógu. Strax í byrjun skall
á þá bylur með frosti og fannkomu,
svo aS þeir urðu aS drepa þrjá af
hestunum, en er upp stytti og veSr-
iS breyttist, varS sólarhitinn svo
megn, aS nálega sviðnaði hörund-
iS. Þá gerði kramt undir fæti og
varS að setja snjóskó á hestana, til
aS koma þeim áfram og reyndist
það mjög gott ráð. Drepa urSu
þeir annan hestinn af fóðurskorti
og daginn eftir fór sa síSasti sömu
leiS; var þaS sárt óhapp, því að
nokkrum mílum vestar fundu þeir
fyrir sér ágætis haga.
Nú sóttú þeir áleiðis og hröðuðu
sér sem mest máttnu þeir, því að'
litið var um nesti. Loks var því
meS öllu lokið, og er þeir höfSu
verið matarlausir í tvo daga, drápu
þeir hundinn er með þeim hafði
verið alla leiðina. Var þá mjög
aS þeim sorfiS. Rétt á eftir sáu
þeir sjóinn og bát á siglingu í þeim
firði sem kallast Laxafjörður,
skutu af byssurn sínum, til að Játa
taka eftir sér, og þaS tókst. Ekki
gátu þeir þá gengiS, er til þeirra
var komiS, en hrestust fljótt við
góða aðhjúkrun.
Sá sem fyrstur fór yfir þvert
Grænland, var FriSþjófur Nansen,
árið 1888. ÞaS var miklu sunnar,
svo sem í stefnu vestur af Vest-
fjörðum á íslandi, og er Gt’ænland
þar miklu mjórra. Þþrsem Koch
og hans félagar fóru, er landiS
750 mílur á breidd. ÞaS er á 77.
Stigi norðurbreiddar.
Koch höfuðsmaSur varð fyrst
þektur er hann fór að leita að
Mylius Erichsen og félögum hans,
er fórust á Grænlands jöklum áriS
ipb7. Þá kom hann að grasi
vöxnu landi innan um jöklana, en
mátti ekki tefja til aS rannsaka
þaS' nógu nákvæmlega. Þ|aS ætl-
aði hann sér að gera í þessari ferð,
en ekki hefir ennþá spurst, hvern-
ig sú rannsókn hefjr tekist. Það
þótti svo merkilegt, aS veSurfræð-
ingur einn þýzkur fór meS honum,
svo og ‘danskur grasafræSingur.
íslendingurinn var sá fjórði, og
var honum ætlaS aS gæta hestanna.
KoclT sagSi svo, áður en hann fór,
aS til sin mundi spyrjast í Ágúst-
mánuði áriS eftir og er það nú
fram komið. Þykir af því mega
draga þá ályktun, aS ferð hans öll
hafi gengiS eins og ráð var fyrir
gert.
Bandaríkin og Mexico.
Fyrir tveim vikum lýsti stjómin
i Mexico því opinberlega, aö sendi-
manni Wilsons forseta, hinum
sænska Jóni Lind yrSi ekki viðtaka
veitt, nema hann hefði meS sér
viðurkenningu Bandaríkja forseta
á stjórn Huerta. Wilson forseti
hefir sneitt hjá þeirri viðurkenn-
ingu til þessa, og Lind hefir hvaS
eftir annaS setiö á tali viS gtan-
likisráSherrann í Mexico, Senor
Gamboa, og látiS hann leggja er-
indi sín fyrir Huerta, en alt virS-
ist þaS árangurslaust. Huerta
hefir ekki látið sér skiljast, aS
Wilson forseti hefðii góSan \hug
meS tillögum sínum og hefir jafn-
vel gefiö í skyn, að hann mundj
þann veg fyrir honum, að hann
ætli aö afla sér fylgis meöal sinna
landsmanna, meS þvi að láta sem
ólmlegast viS Bandamenn, og jafn-
vel stofna til ófriSar viS þá í þessu
skyni. ÞaS er enginn vafi á, aS
sem stendur getur brugöið til
beggja vona, hvort friöur helzt eSa
til vopna viSskifta kemur.
Mexicomenn sendu sinn bezta
mann, Felix Diaz, áleiðis til Japan,
og var mönnum g.runur á um er-
indi hans. Hann komst ekki lengra
en vestur á Kyrrahafs strönd;
hvort sem hann fékk far yfir poll-
inn eöa ekki, þá er víst, aS hann
snéri viS frá Vancouver og kom
við í Winnipeg einn daginn, var þá
á austurleið til Japan, að hann
sagSi, þó aS stjórnin þar hefði lýst
því opinberlega, að hún vildi ekki
viS honum taka sem sendimanni
Mexico stjórnar. í fleiru hafa
Jiapanar sýnt aö þeir vilja engan
ndrátt veita Mexico gegn Banda-
ríkjum, og er þá ekki um neitt
stórveldi að ræSa, er því mundi
aS liði verð^..
Þeir sem fylgja forsetanum
Wilson, segja þannig til síns mál-
staöar: “Huerta heimtar aS hann
og hans stjórn sé strax viöurkend
af Bandaríkja stjórn. Hann veit
sjálfur hvernig á því stendur, aS
það hefir ekki verið gert. Hann
ætti aS spyrja sjálfan sig, hvort
hann hafi rutt fyrirstöðunni úr
vegi. ÞaS er nærri liSiS eitt miss-
eri síðan Madero var veginn, þá á
hans valdi. Hann lofaSi strangri,
opinberri rannsókn um þaS, með
hverju móti Madero hafi látiS líf
sitt, og aS skýrsla um niðurstööu
nefndarinnar skyldi veröa gerð
heyrumkunn. Hefir nokkur rann-
sókn farið fram? Ef svo hefir
verið, því hefir engin skýrsla fram
komiö urn hana?”
Til þessa mun Huerta svara, aS
Mexico sé sjálfstætt þjóSveldi, og
engin framandi landa stjórn hafi
rétt til aS skerast í innanlands mál
þess, og sé með slíkri tilraun þjóS-
inni í Mexico sýnd hneisa og sjálf-
stæði hennar hætta. Sagt er, aS
almenningur í Mexico muni veita
þeim mest fylgi, sem hæst talar á
þessa lund, og muni allir ófriðar-
seggir snúast sem einn maður gegn
útlendum her, éf Jrann leitar á
landiS.
Kröfur Bandamanna eru þessar:
1.
2.
3-
Að hernaöi linni innanlands
með smningum um voprtahlé
AS gengiS sé sem fyrst til kosn-
inga og skuli engum brögSum
eða kúgun i þeim beitt af
stjórnarinnar hendi
Aö Huerta skuldbindi sig til
aS vera ekki í forsetakjöri
4. Að allir flokkar hlíti úrslitum
kosninga.
Huerta tekur því fjarri að verða
viö kröfum þessum, og er John
Lind nú farinn burt úr höfuöborg-
inni, áleiSis heim aftur. Er sagt
að óvænlega horfi um friöinn, en
þó ekki vonlaust.
17. Okt. í haust. Ekki er hverj-
um einstökum gefinn kostur á
stærra landi en frá 40 til 160 ekr-
um, eftir gæðum, meS því að það
þykir yfrið nóg fyrir eina fjöl-
skyldu til aS lifa af.”
Mr. Oddson kynti sér rækilega
suðurhluta Vancouver eyjar, eink-
um landiö umhverfis Victoria.
“Mér er minnisstætt”, sagöi hann,
“þegar eg kom fyrst til þess stað-
ar, sem heitir Saanich. ÞþS er
breiður tangi, eða nes, um tólf
mílur frá borginni, en þangað var
veriö að leggja járnbraut í sumar
Nesið er rutt og ræktaS, sumstaö-
ar blöstu viS akrar af jarðarberj-
um og aldintré meS ýmiskonar
ávöxtum, eplum plómum og
“peaches”, en þess á milli allskon-
ar blómgresi. Úti á sjónum glitr-
aði á laxana í sólskininu, er þeir
stungu sér. Eg fór margoft siS-
an aS skoða staðinn, og jafnan datt
mér hið sama í hug, hversu æski-
legt heföi veriS, aö Islendingar
hefðu sezt þar að”.
iVér intum Mr. Oddson eftir,
hversu dýrt landiö væri og hvern-
ig væri aS komast þar af. Hann
svaraöi:
“Hátt upp i 1000 dali ekran. En
þó aS þaS sé rnikið verS, miðaö
við þaS sem hér gerist, þá þykir^
þeim þaS ekki mikiS fyrir rutt og
ræktað land, sem vita hve erfitt
er að sækja á skóginn, og þekkja
gæði landsins. LoftiS er svo milt
aS alifuglarækt er þar fyrirhafnar-
litiJ oe arðsöm”. Þjar kvaS Mr.
Oddson ákjósanlega hægt fyrir
efnamann aS lifa þægilegu lífi.
Á fáeinum ekrum má þar hafa
alifugla, eina eöa tvær kýr og nokk-
ur svín, og róa út fyrir landstein-
ana ef menn langar i soöið. Flest-
ar nauðsynjar má taka heima hjá
sér án teljandi áreynslu, og ef
menn vilja færa út kvíarnar, þá
má taka rein og rækta á henni jarð-
arber eða aSra ávexti. Ekki vor-
eöa haustyrkjur, enda er munur á
árstíöum þar vestra lítill. Hvergi
ast upp i; enda sagðist Mr. Odd-
son fyrst hafa tekið eftir því þeg-
ar hann kom aS vestan, hve börn-
in hér í Winnipeg eru hvitleit og
óveruleg í iitliti, á borð viS þaö
sem vestra gerist.
Mr. Oddson baS Lögberg að
flytja löndum vestra þakkir fyrir
viðtökurnar og sagðist vonast til
aS lifa svo lengi, aS hann fengi
að sjá þá aftur.
Gott vatn í bæinn.
umbúnað. RáSsmenn borgarinnar
hafa þegar gert gangskör að því,
aS auglýsa eftir tilboðum í ýms
verk þessu fyrirtæki viökmoandi,
og telja sér vísan framgang máls-
ins viS næstu kosningar.
— Rigningar geysimiklar hafa
gengið á Indlandi, er orsakaö hafa
mikla vatnavexti; mörg hundruð
manns hafa farizt og mörg þúsund
manns mist alt sitt.
— I Londonderry á írlandi sló
saman Orange-mönnum, sem eru
prótestantar og hatast við heima-
stjórn Irlands, og Nationalistum,
sem eru liatólskir og berjast fyrir
heimastjórn. Þar uröu meiðingar
miklar af skotum og bareflum, og
urðu margir handteknir af herliSi.
— Á Þýzkalandi er nú atvinnu-
leysi svo mikiS, aS í Berlín einni
eru 50 þúsundir manna verklausir.......... , ,, , , ,,
Fundir eru haldnir víðsvegar um 1 S^dmurn og kuldunum, þa for
aS taka þykist illu beittur, og þykir
það ófagurt afspurnar er tveir
stjórna rikinu og þykjast báðir
vera rétt til kjörnir.
— Mikil rimma er uppkomin út
af handtöku Harry K. Thaw, sém
áður er um getiö. Hann var hand-
semaSur fyrir flakk, en látinn laus
og þá handsamaöur fyrir eitthvað
annaS sem honum er gefiS aS sök.
Fjöldi lögmanna ver mál hans, en
frá New York er kominn Jjlerome
sá, er haröast sótti sök á hann eftir
vígið og vill nú enn koma honum
á kaldan klaka. Svo virðist, sem
stjórnarvöldin hér í landi viti ekki
vel, hvað gera skuli við manninn.
Kuldi eykur hárvöxt.
Nú segja þeir, aS enginn þurfi
að vera sköllóttur framar, og bera
jafnvel vísindamenn fyrir því.
Sir Ernest S'hackleton, suSurfar-
inn segir frá því, aS merkilega
margir af félögum sinum hafi
verið þunnhærSir, þegar þeir
lögöu af staS. Þegar þeir voru
búnir að vera fáeinar vikur syðra,
Verður tekið úr Shoal Lake.
, , „ A., slíta sendiherra sambandi við
veg komnar 1 aS stjoma sjalfum t, , ,, . u * 1 t
sér eða ekki. Bandankm, og er það lagt ut a
Vestan af strönd.
Mr. Th. Oddson kom vestan frá
hafi í vikunni sem leiS, eftir
tveggja mánaöa dvöl þar,' ásamt
konu sinni og dætrum. Hann
ferSaSist til og frá meSfram
ströndinni, en lengst dvaldi hann
í Victoria. HiS bezta lét hann
yfir hag þeirra landa er hann
kytist þar vestra, þeir voru allir
sjálfstæSir, sumir vel efnaSir, enda
væru þeir ánægöir og vildu ekki
fara þaSan. Fögur þótti honum
Victoria borg, borgin sjálf einstak-
lega" snotur og frítt útsýni til
skógi vaxinna eyja og blikandi
sunda; þar hafa miklar framfarir
orSið á síöustu árum og meiri í
vændum, meS því aS þaS er almæli
aS sú borg fái stærstan skerf af
þeim framförum, sem ströndinni
stafa af Panama skuröinum, en
hann mun gera mikla breytingu á
verzlunarleiöum og viSskiftum á
allri Kyrrahafsströnd. “En verð
á fasteignum í borginni er geypi-
lega hátt”, mælti Mr. Oddson, “þar
selja þeir ekki eingöngu jöröina,
heldur loftið líka, eöa veSurbliB-
una. Ekki svo að skilja — lofts-
lagiS á suSurhluta eyjarinnar er
æskilega milt og blítt; um miSbikiö
er úrkomumeira og þar eru stórir
og torsóttir skógar, en noröantil er
gott sauðland, og þar er stór bygS
norrænna manna, er stunda sauö-
fjárrækt og fiskiveiSar og er þar
skamt aS róa á góS fiskimiö. Á
þeim slóöiun ætlar stjómin aS opna
eitt township til landnáms, þann
Svo sem kunnugt er á Winni-
peg borg tvenn vatnsból. AnnaS eru
húsaþökin í borginni og er vatn-
inu á'f þeim safnað i stór ker í
húsakjöllurum og haft til þvotta.
Hitt eru brunnarnir, sem grafnir
eru víSsvegar fyrir utan borgina,
ög er vatpið úr þeim svo blandaS
ýmsum efnum, að mjög illt er aS
þvo úr .því, enda safnast skánir
úr því ef það er soSið og velduy
því árlega. miklu tapi og óþægind-
um, er hreinsa þarf katla og píp-
ur miklu oftar en ella. Þjví hefi.r
það lengi veriö áhugamál margra
bæjarbúa, aö fá gott vatn í bæinn,
er engir gallar eöa ókostir fylgdu.
Mörg vatnsból hafa verið til
nefnd, Gvendarbrunnurinn hjá
Stonewoll, er þótti of lítill, Winni-
peg áin, er þótti ekki nógu hrein,
og loks Shoal Lake, sem álízt í alla
staði æskilegt aö því er vatniS
sjálft snertir. En ýmsir annmark-
ar voru þó taldir á að hafa vatns-
ból bæjarins þar, fyrst vegalengd-
in mikil, yfir 90 mílur, í annan
staS hallaleysi, þannig aS dæla
þyrfti vatninu með dýrum véla út-
búnaði alla leið og yrSi þaö geypi-
legur kostnaöur. Eigi aö síöur
vildu ráöamenn bæjarins og marg-
ir merkir menn, vinda bráöan bug
aö því, aS ná þaöan vatni, handa
bænum, og var þaS lagt undir at-
kvæði bæjarbúa fyrir skemstu, en
felt þá meö miklum atkvæða mun.
SíSan hafa veriö fengnir menn,
hinir færustu í þeim efnum til aö
rannsaka alt þessu máli viðvíkj-
andi og hafa þeir, aö sögn, komist
aS raun um, að fyrirtækiö er
hægra viöfangs en ætlaö var og ó-
dýrara, einkum vegna þess, aö
nægur 'halli sé nálega alla leiöina
þaöan, til þess aö vatnið renni af
sjálfsdáðum, þurfi því ekki annað
aS gera en grafa skurS eSa árfar-
veg, steypa innan í hann og yfir
hann og veita í hann vatninu. Ella
landog heimta verkamenn aðgjörS-
ir af hálfu stjórnar og sveita til
aS sjá þeim fyrir vinnu og koma
á tryggingarsjóöum til að tryggja
þá gegn vinnuleysi. Ekki mun
batna atvinnuleysiS meS vetrinum.
— Tíu kvenpersónur hafa verið
teknar í lögregluliö Chicago borg-
ar; af þeim eru átta ekkjur; sú
yngsta er 25 ára, hin elzta 50 ára
aS aldri; sú lægsta er fimm fet
tveir þml, sú hæsta fimm fet og
tíu þml. á hæS, en þyngd þeirra er
sögS 100 til 170 pund. Þeim er
ætlaö aS vinna öll þau störf sem
lögreglumenn vinna, en þó eink-
um liafa gætur á unglingum og
kvenfólki. Kvenfólk hefir um
all langan tíma gegnt lögreglu-
störfum í ýmsum Evrópu löndum.
— Stóreldar þeir hinir miklu er
geysuðu i Nova Scotia, nálægt
Halifax, sloknuðu á laugardaginn
af ofanfalli regns.
— Enginn veit hversu margir
menn slasast viS járnbrauta vinnu
hér í landi, sumir til dauös, sumir
til örkumla. Fjóra mánuðina síð-
astliSnu komu til Port Arthur
borgar einhar saman 38 menn, er
meiðst höfðu. til æfilangra örkumla,
og beiddust hjálpar. Fjórir þeirra
voru alblindir, fjórir höfðu mist
báða fætur, 6 höfSu mist alla fing-
urna, og allir voru þeir ■ vitanlega
ósjálfbjarga. Sumir voru langt að
komnir, einar 300 mílur, og höföu
vitanlega enga kröfu á borgina. en
undjir liennar, ápaburði <gru i þeih
nú sem stendur. NanSsynle^ værr
aS löggjöfin i skærist. í leikinn og
segði fyrir um meðferð slíkra
mála. . •• -
háriS á þeim aS gróa og vaxa og
þegar þeir komu til baka úr svað-
ilförinni, hafði hver einasti þeirra
hár bæði þykt og mikiö. En ekki
er þess getiö samt, aS þeir hafi
veriS berhöfðaöir úti í kuldunum.
Þiessi sama heimild segir líka,
aS það sé alþekt, aS flestir sem í
frystihúsum vinna, séu hárprúöir.
Samkvæmt lögum náttúrunnar
ætti kuldi aS auka hárvöxtinn. Til
dæmis má taka villidýrin. Hvergi
í heiminum er hárvöxtur þeirra
eins þéttur og mikill einsog í köld-
ustu löndunum, og einkum á ís-
auSnum heimskautsins. MeS sér-
stakri tilhögun forsjonannnar er
þeim gefin þykkri og hlýrri kulda-
vörn en öörum. Þá stuttu stund
sem hlýindin standa, kasta þau
liarn og ganga léttbúnari, sem bet-
ur hæfir árstímanum.
Hvers vegna skyldu hin sömu
náttúrulög ekki ganga yfir menn-
ina ?
— Strathcpna.. 'láyarSur, æösti
umboSsmaSur lands vors á Brej-
landi er á leiðinni hingaS til. viör
tals viS stjórnina í Óttawa. BlöSin
telja aS hann ætlj. áö, segja af sér
embætti, qg segir'.bjaSiS Winnipeg
Telégram aS Hon.'Cliffprd Sifton
staiidi næstur til aS fá þaS háa em-
bætti.
— Sú frétt er flogin fyrir, aS
skip Vilhjálms Stefánssonar “Kar-
lúk”, hafi lent i övenju miklu haf-
ísreki framundan Barrow höföa á
Alaska, en um sönnur á því ér ekki
frétt.
— The Canadian Fish and Cold
Storage Co. er komið í hendur Sir
Wm. McKenzie og félaga hans.
ÞlaS er stærsta fiskfélag í noröur-
hluta Kyrrahafsns, heldur út ti
skútum og fjórum botnvörpung-
um. FélagiS lætur um 100.000
pund af lúð',1 í frystihús sín • i
Prince Rupert, á hverjum degi.
— Weyburn veröur einhver hin
stærsta skiftistöö járnbrauta, þeg-
ar jámbrautin sem C. P. R. er aS
byggja verður fullgerS, og sem
styttir leiðina vestur að hafi um
300 mílur. — Einnig verBur Wey-
burn aöal skiftistöB Soo-járnbraut-
arinnar fyrir allan vöruflutning
vestur um land.
— Ríkisstjórinn í New York
ríki Sulzer aö nafni, var sakaður
um óleyfilega meðferS flokkspen-
inga og settur frá völdum. Hann
vill ekki sleppa embætti sínu og
heldur öllum skjölum og skilríkj-
um, sem embætti hans heyra til,
heföi þurft stórum meiri og dýrari j undir lás og loku. Sá sem viö á
Húsbruni við Wynyard.
Dagblöðin hér í bæ fluttu þapr
fréttir aS brunniS hefði 25 þ. m.'
til kaldra ko.la, íbúðarhús S. Mj
Kristjánssonar; sem bjó vestur viSl
Wynyard,>svo. sem mílu vegar.frá.
þeim bæ. M'ælt er a.S kviknað hafi:
í’þakinu af meistum frá rqykháfiy'
en hvassviSri. mikiS svo .aS- íekkf.-*
tókst að jslökkva. •Kona-. bónd'anSj
á vrS-sjúkleik að..búa svo :aö hún<i
yar borjn burtu áður þákið íélt'
niðu«: ■ Eignatjón er taliS $400O/-
en vátrygt' fyrir helmingi- þeirrart
upphæSar. ' •>, • •• :•’> ?>•;
' ;.r- > ■ —rrrrrr'. > ... ■ yc
Eyðsla á landsfé. . -I
• •'.. •■ >v>;■.• •• - , »
Svo.. er ■ um. búið, , aS > .ekki, má .
borga. neitt •ú.r lándssjóSi voryi%.
nema ,.meö , leyfj þess: manns, sem,,
er yfirskoðari landsreikninganna..-,
Það er, .hans embættis. . skylda aS •
sjá um, aS ekki verði aörar fjár-
upphæSir útborgaðar en þær, sem..
heimilaðar . cru með lögum, a,f.i
þingi. Þjó eru í l#gum heimilað-
ar undanþágur frá þessu, ef bráða.
nauösyn ber að, og eru þau út-
gjöld sett á fjáraukalög og þau
lögð fyrir næst.a þing. Tveir af
ráðgjöfum núverandi stjórnar,
Hon. R. Rogers og Col. Sam
Hug.hes eru sagöir nota sér þá :
undanþágu heldur freklega, svo aö
yfirskoöarinn hefir neyöst til aö
taka í taumana og banna útborg-
un stórra upphæða úr landssjóöi,
sem þeir fara fram á, vegna þess
aö þær eru ekki heimilaBar meö
lögum. Þvi er sagt, aS margir
sem fengin hafa veriS stór verk aö
vinna fyrir þaS opinbera, fái ekki
peninga sina, og er taliö aS þær
upphæðir nemi mörg hundruö
þúsundum dala. Sama er unn
feröakostnaS þingmanna í sumar,
er nemur mörgum tugum þúsunda,
en fyrir útborgun þess fjár er eng-
in heimild í fjárlögum. Til dæm-
is er tekin ferö Col. Sam Hughes
til Englands, meS 23 herforingjum,
til aö vera viö heræfingar í Eng-
landi, er allir feröast á landsins v
kostnaö, þó engin heimild sé til
þess í fjárlögunum. Útgjöld á
aukaf járlögum í ár eru talin veröa
hærri en nokkru sinni hefir áSur
sést í þessu landi, og sýnir sig þar
enn sem fyr, hin gegndarlausa só-
unarsemi núverandi stjórnar.