Lögberg - 23.04.1914, Síða 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. APRIL 1914
LÖGBERG
Gefið út hvern fimtudag af
Tho Colunihia Press, lítd.
Cor. William Ave &
Sherbrooke Street.
Winnipeg. - - Manitoba.
SIG. Jfili. JÓHANNESSON
Editor
J. A. BUSNDAIi,
Business Manager
Utanáskrift til blaSsins:
The COIilJMBIA PRESS, IiUl.
P.O. Box 3172 Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjdrans:
EDITOK IiÖGBEUG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manitoba.
TAIiSiMI: GAKRY 2150
Verð biaðsins : $2.00 um árið
Roblin í klípu.
Tilraunir gjörðar til þess að
blekkja bindindismenn.
Fundur var haldinn af hálfu
(haldsmanna i Neepawa 15. þ. m.
Var Roblin þar staddur sjálfur
og hélt langa ræðu. AöalefniS í
ræSu hans var um bindindismáHS
og, vínsölubanniS.
Frásögn íhaldsmanna um þenn-
an: fund og sérstakíega um ræSu
Roblins, minnir mann ósjálfrátt á
þaS, þegar Neró gamli Rómakeis-
ari tók upp á því aS syngja fyrir
alnienning og allir viðstaddir urðu
aS.klappa honum lof í lófa. BlygS-
unarleysi á hæsta stigi er þaS aS
eina sem getur komiS manni til
þess aS standa á ræðupalli frammi
fyrir fóikinu og hrósa sjálfum sér
eftir annað eins athæfi sem Roblin
hefir framið i formannssessi Mani-
tobastjómar. Qg þaS hlitur að vera
eitt af þrennu, sem knýr menn til
að hlusta á slikt meS jafnaSar-
geSi: Svo eindrcgið ftokksfylgi að
borgaralegum skyldum sé stungið
undir stól. Alvöruleysi á velfcrð-
ar- og siðfcrðismálmn þjóðarmn-
ar cða mútur í einhverri mynd.
Já, Roblin eyddi lengstum tima
í það aS ræSa bindindismáliö og
vínsölulöggjöfina, á þessum fundi.
I>að cru þó gleðifrcttir; maSurinn,
sem hefir þózt upp úr því vaxinn
aS hlusta á bindindisröksemdir;
maSurinn sem hefir lýst Jiví vfir
i embættissessi sínum, skýrt og
skorino.rt að drykkjuskafmr sé citt
af aðalcinkennum mennvngarinnar;
maSurinn sem liefir neitað fólkinu
um að það fengi að segja álit sitt,
þótt Jiess væri krafist af fulltrú-
um þcss; maSurinn sem er viö-
urkendur fyrir það að halda hlifir
skildi fyr;r brennivinsstofnunum;
já, J>essi maður kemur nú fram
fyrir almenning — meira að segja
kernur fram fyrir okkur bindind-
ismennina og segir okkilr aS þar
eigum við trúastan vininn, sem
hann sé blessaður; hjá sér hafi mál
okkar ávalt notið verndar og l;ð-
veizlu; i sínum höndum hafi sverð-
inu verið sveiflað djarfmannlegast
okktir i vil. af sér hafi vendi lag-
anna bezt og einarðlegast verið beitt
okkar máli til varnar, ut frá sér
og sinni sfjórn hafi ylgeislar rétt-
lætissólarinnar stafað hlýjast og á-
hrifamest á bindindúniál'S. “Heyr
á endemi!’’ sagði Þorbjörg heitin
Sveinsdóttir einhverju sinni, Jieg-
ar hún var stödd í kirkju og hálf-
drukkinn prestur var að halda
Jirumandi bindindisræðu. Heyr
endemi!1 hlýtur manni að detta
hug, {>egár aðrir eins menn og
Robiin gjöra kröfur til Jjakklætis
frá okkur bindindismönnum; já
heýr á endemi!
Fn þrátt fyrir þetta er ræSa
Roblins gleðiefni; hún sýnir það
að hann er aS vakna til meðvit-
undar um, að bindindisaflið í land-
inu sé oröiö svo áhrifamikið, að
ekki tjái að fyrirlíta það lengur.
Bindindismenn hafa hingað til ver-
ið eins og reyr af vindi skekinn;
þeir hafa hvorki verið heilir né
hálfir, ekki verið sjálfum sér ein-
lægir; ekki verið nógu miklir menn
til þess að bindast samtökum og
balda J>eim gegnum þykt og þunt;
ekki verið nógu áhrifamiklir til
þess að láta pólitísku flokkana
finna til þess að þeir gætu lagst á
með ákvéðnum J>unga. Þeir liafa
verið eins og ástleitinn ósiöferSis-
maður, sem hefir verið til með aö
taka brosi frá einni drósinni í dag
og annari á morgun; J>eir hafa
skifst eftir flokkum og unnið
J>annig hvor á móti öðrum, í stað
þess að vinna í einingu. Það er
sárt að veröa að viöurkenna þetta
um þá hreyfingu, sem maður ann
mest allra hreyfinga, en það er
sannleikur, og engu máli er gagn
gjört með J>ví að dylja sannleikann
eða J>neta fyrir hann. Þetta hefir
til skamms tíma veriS eins og því
er lýst hér — þaS veröur maður
að viðurkenna með blygöun og
kinnroða — en á hinn bóginn er
]>aö gleöiefni og ánægjuauki, að
J>etta er að breytast; hugir bind-
indismanna eru aS færast saman,
augu }>eirra eru að opnast, starfs
aöferö Jæirra er að breytast og
batna, áhrifa J>eirra er nú fyrst að
gæta til niuna; J>eim er farið að
skiljast það, að til þess að þeir
fái nokkru til leiðar komið, verða
J>eir að berjast allir í sömu fylk-
ingu, allir undir sama merkinu;
allir að sama takmarkinu og allir
eftir sama vegi. Þetta er ástæöan
til J>ess aS pólitísku flokkamir
geta ekki lengur eöa réttara sagt,
J>ora ekki lengur að ganga fram-
hjá þeim. Þetta er ástæðan fyrir
þvi að Roblin þorir nú ckki annað
cn að reyna að koma sér i mjúkinn
hjá þeim; en aðferö hans er hon
um einum samboðin, en engtun
öðrum; hann reynir ekki að ná
haldi bindindismanna á réttmætan
hátt; ekki á karhnannlegan hátt
ekki á ]>ann hátt sem beinast virt-
ist liggja við fyrir hvem ærlegan
mann í hans stöSu. Hann reynir
það ekki meS því að iðrast sinna
fyrri mörgu móðgana við bindind-
ismenn, ekki með því að lofa bót
og betrun, ekki með því að gefa
ákveðiö heit tim vínsölubannslög-
gjöf; nei, nei, hann fer aðra leiö,
karlinn; hann fer að eins og maS-
urinn, sem reið hestinum sínum
harða sprett allan daginn, barði
liann miskunnarlaust, bæði fram-
an i og annarstaöar; bölvaði honum
ef honum J>ótti J>að við eiga, batt
hann svo við staur J>egar í kaup-
staðinn kom, lét hann standa þar
i frosti og kulda. skjálfandi og
þreyttan og gaf honum ekkert
nema mylsnu, sem eftir var
kringum staurinn frá öðrum hest-
um, sem staðið höfðu J>ar, svo
|>egar hann fór af stað aftur heim
um nóttina, hálffullur, þá klapp
aði hann á hálsinn á honum og
sagði: “C.ott átt J>ú Skjóni minn
að mega nú béra tignasta mann
héraðsins; ef J>ú bara værir nógu
skynsamur til að hafa vit á þvi, J>á
er eg viss um að J>ú værir upp með
>ér af þvi!”
Svona fersf Roblinstjórninni við
bindindismennina, hún reiö ]>eim
inn í stjórnarhúsið upphaflega;
J>aS var fyrir þeirra áhrif aS hún
koinst til valda i býrjun; J>eir unnu
(>á i góðu trausti ]>ess að gefin
loforð yröu efnd; svo J>egar í
“kaupstaöinn’’ kom. J>ar sem hún
— Roblinstjórnin —hefir verzlaö
með atkvæði manna og sannfær-
ingu, |>á er .hesturinn. bindindis-
mennirnir, bundinn við staur, hon-
um ckkert sint, engar af þörfum
hans né kröfum uppfyltar, hann
gjörsamlega fyrirlitinn, eða honum
algjörlega glevmt. En Jægar
timi kemur, að aftur ]>arf á Jæss-
um hesti aS halda; ]>egar ]>aö er
Bein iöggjöf.
Ein af aöalendurbótastefnum í
stjómmálum allra framfara þjóða
nútímans, er bein löggjöf; full-
komin bein löggjöf felur í sér þrjú
atriði. Fyrst þaS að ]>egar á-
kveðinn fjöldi kjósenda krefst
þess, J>á er stjómin skyldug til aö
bera undir atkvæöi þjóSarinnar
hvaða stórmál sem er. Annað,
J>egar eitthvert stórmál er sam-
J>ykt í löggjafarþingtnu, þá getur
það ekki öðlast gildi fyr en um þaS
hefir verið greitt atkvæði af þjóð-
inni, ef hún krefst þess. I>riðja,
ef kjósendur eru óánægðir meS
J>ingmann sinn, eða finst hann
hafa brugðist vonum þeirra, þá
geta þeir tekið af honurn þing-
menskuna, krafist þess að hann
segi af sér, kallað hann heim aft-
ur. Þessi atriði hafa auövitað
verið skýrS í Lögbergi áður, en
málið er tiltölulega nýtt og lítt
J>ekt hér, og þar að auki svo mik-
ils tim vert, að hver einasti maSur
ætti að kynna sér þaS og hugsa
um J>að.
Flokkur manna í J>essu landi er
eindreginn á móti beinni löggjöf;
það er því áríðandi að gjöra sér
glögga og ákveðna grein fyrfr því,
hvort hún sé heilbrigö stefna eða
ekki, hvort hún verðskuldi fylgi
manna eða ekki, hvort hún sé rétt-
arbót eða hið gagnstæöa. ÞaS eru
tvö atriði sem hver hugsandi mað-
ur verður að hafa í hyggju, ef hann
vill vera sannur sjálfum sér og
J>jóðirtni, vera heill málum þeirn,,
sem hann vinnur að, og breyta sam-
vizkusamlega. Annað atriðið er
J>að að halda fast og eindregið við
skoöanir sínar eins lengi og hann
er sannfærður um að þær séu rétt-
ar og heilbrigðar. Láta engar for-
tölur, engar ógnanir, engin völd
hrekja sig af vígvellinum, eins
lengi og hann sjálfur trúir því að
hann Irerjist fyrir góðu og réttu
rnáli. Hitt atriðið er það, aö hlusta
jafnan á mótmæli andstæðinga
sinna, yfirvega og ' bera saman
gildi þeirra kenninga, sem þeir
flytja, og vera reiðubúinn til þess
aö skifta um skoöun, ef þeir kom-
ast aö ]>ví, sannfærast um þaS, aS
sín fyrri skoðun hafi verið röng.
En i sambandi við J>etta siöara at-
riðiNskal ]>að tekið fram, aö þegar
um opinber mál er aö ræða, þeg-
ar menn hafa sjálfkrafa tekist það
á hcndur aö flytja eitthvert mál
fyrir J>jóS sinni, þá á ]>jóðin heimt-
ing á að grein sé fyrir því gerð,
ef ]>eir alt i einu breyta stefnu
sirni. Þaö er siðferðisleg skykla
— ef ekki borgaraleg —1 hvers
manns, jiein hefir reynt að hafa
áhrif á hugi fólksins og mælt á-
kveðinni stefnu bót, en andæft

THE DOMINION BANK
Mr EDHUND B. OSLEK, M. P.. Prea W. D. MATTHKW8 .Tlee-PrM.
C. A. BOGERT, General Manager.
Skuldir iunhelintar um víða veröltl.
Hvort sem þér hafiB viBskifti eingöngu í Canada, eBa þér
sendið vörur til annara landa, þá mun ySur koma vel að nota
Dominion bankann tii aB innheimta útisandandi skuldir.
ÚtibúiB í London á Englandi hefir nákvæmt samband viS
peningastofnanir í Evrópu, en viSskiftabankar vfSsvegar um
allan heím greiða fyrir öllum viSskiftum.
Dominion bankinn hefir útibú alisstaSar I Canada. Verk-
smiSjur, heildsölukaupmenn og vörusaiar til útlanda umbiSjast
aS skrifa aSalstöS bankans viSvíkjandi skrá yfir útibú og vlS-
skiftabanka.
NOTIiK OAMK IIKANCH: C. M. DKNTSON, Managi'r.
HKI.KIHK IIBANCU; J. (iKISOALK, MsnaKer.
nienn stjóma sér sjálfa eins mik-
ið og liægt er?
Úr þessum spumingum skal
reynt að leysa.
Skoðum þá fyrsta atriöið, sem
er þaö aö kjósendur geta krafist
þess, ef ]>eir vilja aö nýtt mál sé
tekið fyrir á þingi.
Er hægt aö mæla moti því meS
rökum aS þetta sé rettarbót? er
]>aS ekki aö gefa fólkinu vald í
hendur? og leyfa því sjálfu á-
kveönari þátttöku i löggjöfinni?
Kosningar fara venjulega fram
aöeins fjóröa hvert ár. Á J>eim
tíma getur margt komiö fyrir sem
fólkinu er nauSsyn aS koma í
franikvæmd meö löggjöf, og meS
því sýnist öll sanngirni mæla aö
því sé leyft aö láta þjóna sína,
löggjöfina leita álits meiri hlutans sem
um J>að, hvort það atriöi sem um
er aö ræöa, skuli komast í fram
kvæmd eöa ekki. Er þaö hægt aS
ínæla á móti ]>essu atriSi meö
nokkurri sanngimi? er þaö ekki
ákveðin réttarbót? Er þaö ekki
raun og veru sjálfsagt að fólkiö
skpli hafa heimild til þessa réttar?
Væri þaö ekki ósanngjamt ef
húsbóndinn, sem borgar hjúunum
kaupiö og elur önn fyrir J>eim,
mætti ekki biðja þau aö gjöra á-
kveSið verk, sem hann þýrfti aö
leysa af hendi? Stjómin er J>ó
aldrei annaö en hjú fólksins eða
J>jóöarinnar, sem elur önn fyrir
henni og greiöir henni laun fyrir
J>aS setn hún á aS vinna.
AnnaS atriSiö. Það að ekkert
stórmál skuli öðlast löggildi fj;r
en stjómendur hafi samþykt það
með meirihluta atkvæða, virðist
einnig vera- stór réttarbót. Stjórn-
in og J>ingiS á ekki að hafa það
vald að geta samþvkt lög og sett
i gildi, sem andstæS séu vilja og
velferð þjóðarirnar, aS hennar
fþjóSarinnarJ eigin dótni. ÞaS
væri aö láta þjóninn vaða upp yf-
ir höfuSið á húsbóndanum. Nýtt
mál getur komiö upp í þingi, sem
enginn hafði hugsaS um þegar
kosningar fóru fram, um þaS hafa
því kjósendur aldrei getað látiö
vilja sinn í ljósi; það væri rang-
ef stjórnin gæti ráðiö stórmálum
þannig til lykta, án þess aö leita
taliö óhjákvæmilegt aö bafa liann
til þess aö geta komist i “kaup-
staSinn’’ aftur, þá er bætt gráu
ofan á svart eöa, öllu heldur svörtu
ofan á grátt; hann er skjallaSur
og yfir bonum lialdnar hróparæS-
ur um þaö, hversu vel búsbóndinn
hafi íarið meö liann, hversu þakk-
látur hann ætti að vera og hversu
fús til þess að ganga nú viljugur
undir herra sinum eins og fyr.
Hvort þaö sannast hér, sefh gamla
máltækið segir, að þangaS sé klár-
inn oft fúsastur, sem hann sé mest
kvalinn, um það er enn ekki hægt
að segja; framtíSin sýnir það. En
allóliklegt sýnist þaö vera. í næsta
blaöi skal stuttlega farið yfir sögu
bindindismálsins og afskifti Rob-
lins af því, síðan liann komst til
valda. Skal þar hvergi sagt neitt
gegn honum, sem ekki er satt;
ekki viljandi aö minsta kosti; það
er nóg til samt.
ástæSunum, ef honum snýst hugur.
Aö vera sanhíæringarfastur er
þaS .að trúa á málefni sitt, þora
aö beina á þaS öllum þeim geisl-
um andiegrar birtu, sem baegt er;
]x>ra aö mæta andstæðingum sín-
um með það livar sem er og hve-
nær sem er, óhikandi og óhræddur,
treystandi á sigur sannleikans, en
jafnframt að viðurkenna það
Itreinskilnislega að manni getur
skjátlast, og vera nógu mikill mað-
ur til þess að skifta um skoöun
bvenær sem er, og ekki einungis
að kannast við það, heldur einnig
sa aS gefa ástæöur og gjöra grein
fyrir. Þetta á sérstaklega við í
stjórnmálum. Þegar unt nýjung
er að ræSa, sem hefir mikla breyt-
ing i för meö sér, þá er þaö skylda
vor aS ílniga vel, og reyna aö kom-
ast að réttri niSurstoðu.
Segi samvizkan manni það eftir
nákvæmna rannsókn aö máliS sé
gott, þá á að fylgja því eindregiö,
annari, að gjöra glögga grein fyrir! samþykkis kjósenda, ef þjónninn
tæki þannig valdiS í hendur sér,
án þess aö leyfa yfirboðara sínum
að neyta réttar síns.
ÞriSja aöriðið, þaö að kalla
inegi aftur umboS þingmanna ef
þeir reynast ekki vel eða bregöast
trausti kjósenda, viröist einnig
vera sanngjarnt; þaS er aðhald
fyrir þingmennina og hvetur þá til
þess aö gjöra sitt bezta.
Bein löggjöf er ekkert annað en
hugsjónir þær, sem vakaS hafa
fyrir öllum framsóknarmönnum
allra landa, útfærðar í virkileika
og frantkvæmd.
Aö fólkið stjómi sjálfst
mest að liægt er, er það sem vakir
fyrir flestum þeint, er framþróun
og sjálfstæSi unna. Einveldi var
þaö sem þjóöirnar urðu að lifa
undir á fyrri timum, þegar menn-
ingarleysi og þroskaskortur haml-
aði þjóðunum aö taka verulegan
þátt i löggjöfinni; eftir því sem
ljós þekkingar, áhrif menningar
hvort sem um þjóö eSa einstakling
er aö ræöa.
Svo vill^nú til, aS sá er æösta
sæti skipar í Manitoba, hefir ver-
iS eindreginn með beinni löggjöf,
eða að minsta kosti aðalatriði
hennar “referendum’’. Hann lýsti
því yfir 1902 hvaö eftir annað, aö
hún væri í ströngu samræmi við
brezk lög, fyllilega samhljóöa lög-
um þessa lands, bæði fylkis og
sambandslögum og mikil réttarbót
og sanngjöm að öllu leyti.
Nú hefir þessi sami maöur snú-
ið við blaSinu og berst af alefli
móti beinni löggjöf, kveður hana
andstæða brezkum lögum og held-
tir því fram að hún komi í bága við
fylkis- og sambandslög þessa lands.
Eins og fyr er sagt, hefir hann,
aörir, fullan rétt til þess að
skifta um skoðun á þessu máli og
bverju öðru sem er, en liann, eins
og allir borgarar landsins, sem í
opinberum málum taka þátt, er
skyldugur að gjöra grein fyrir á-
stæðum hugarhvarfsins.
Hvers vegna snérist hann frá
beinni löggjöf? Hver sannfæröi
liann um aS hann heföi haft á
röngu máli aS standa 1902 í þvi
efni? í hverju var það fólgiS frá
hans sjó’narmiði 1902, að bein lög-
gjöf væri i ströngu samræmi við
brezk og canadisk lög? og i hverju
er það fólgiS nú frá hans sjónar-
miSi aö bein löggjöf sé i beinu
mótstæðu bæði viö brezk og cana-
disk lög? Gaman væri aö fá svör
ViS þessum spurningum frá
hverjum vina hans.
+
t
í
t
t
l
t
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOí'A í WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000
STJÓR.VRNDUR:
Eormaður.................Slr. D. H. McMILLAV, K.C.M.G.
Vara-íonnaður....................Capt. WM. ROBINSON
T Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMITON
♦ W. J. CIIRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEI,
+
+ Allskonar bankastörf afgreidd. — Vér bjrjuni rciknlnga við ein-
Ístaklliiga eða félög og sanngjamlr skilinálar veittir.—Ávísanir seldar
til hvaða staðar scm er á fslandl.—Sérstakur gaumur gci’inn spari-
J sjóðs innlögum, sem bjxja má með elnum dollar. Rentur lagðar
* við & hverjum sex mánuðum.
| T. E. TMORSTEiNSON, Ráösmaður.
+ Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man.
♦
+
♦
t
t
t
t
t
t
4*
+
t
t
t
+
♦
+
+ +♦+♦+♦+♦++++++++++++•*•++♦*++♦+++♦+♦+++■»■!• ip-n--»+♦+-»»’
Þegar hingað kemur.
Aðal spurningarnar, þegar menn
koma hingað frá íslandi, eöa reyndar
hvaða landi sem er, eru þessar:
Hvernig á eg að byrjaá því aö leggja
grundvöllinn undir framtíS mína í
nýju landi? HvaS á eg aö gjöra?
Hvert á eg að fara? Hvemig á eg
aS liaga mér? Á eg aö vera kyrr í
Winnipeg eða einhverjum öSnim
stórbæ, eða á eg aö fara út á land?
Hver ætli geti gefið mér beztar og á-
reiöanlegastar upplýsingar um þetta?
MaSur er gersamlega áttaviltur,
þegar maSur kemur hingað fyrst;
gangi iðjulausir um göturnar
I' Winnipeg; þeir vilja heldur vera
1 þar. ]>ótt ekkert fáist aö gera, og eyöa
| því, sem þeir öfluöu að sumrinu, en
að fara út á land og vinna þar hjá
bændum viS skepnuhirðingu fyrir
fæöi, húsnæði og $20.00 á mánuöi
Þetta er sýktur hugsunarháttur.
Enn eru aörir—og þeir margir—,
sem aS heiman, sem ekki fá sig til
þess að takast á hendtir neina erfið-
isvinnu, jafnvel {>ótt nóg fengist af
benni; þeir hafa vanist fínni verkum
heima, eru eitthvað lærðir eða ment-
aðir, og brestur kjark til þess að
neyta handa sinna við þá vinnu, sem
þeir eru óvanir. Þeir treysta því, að
hér í landi sælunnar og tækifæranna
geti allir komist af og allir fengið
stöðu viS hvaö sem cr. En þessir
nrenn eiga hér oft erfitt uppdráttar;
þeir eru venjulega af þeim hluta ís-
áttaviltur í öllum skilningi. Eg minn- | *enz^u þjóöarinnar, sem hefir tals-
vert af sjálfsmeðvitund, oftast til-
finningaríkir og margir fremur
þunglyndir. Þeir reyna hitt og ann-
að og margt af því mishepnast; þeir
missa móðinn og kjarkinn og veröa
stundum S engu, ef svo mætti segja.
Þeim er eðlilcga hætt við því, að ber-
ast fyrir straumi ýmsra freistinga og
lenda í allskonar ógöngum. Því þaS
er sannleikur og sannreynd, að erfið
kjör og basl leiða menn í ýmislegt
ist þcss, að eitt sinn heyrði eg B. L.
Baldwinson mæla fyrir minni Vest-
ur-íslendinga á þjóðhátíðardegi;
komst hann þanníg að orSi: aS við
allir kæinum hingað félausir, mál-
lausir, sjónlausir, heyrnar lausir og
vitlausir. Mér þótti þetta þá illa að
orSi komist og ósanngjarnlega, og
svo var um fleiri. En eg hefi oft
hugsaS um þaS síSan—oft rekiS mig
á það, að í því er mikill sannleikur
fólginn. Þegar við komum hingað/l,a®’ senl Þe*tn aldrei hefði komið til
fyrst, verðum viS svo að scgja að i bugar ella. tri kringumstæður,
sjá meS annara augum, heyra meö
annara eyrum, láta aðra tala fyrir
okkur og leiðbeina okkur í öllum
skilningi. ViS erum óvanir vinnu-
lagi hér og vinnuaðferö; allir siðir
ein“ | eru gagnólíkir því, sem við höfum
j vanist; viS eruni að mörgu leyti eins
! og fiskur á þurru landi. Viö spyrj-
j inn þá, sem viö hittum að máli, um
álit ]>eirra á þessu og hinu, biSjum
þá tim ráðleggingar og leiðbeiningar
Roblin og bergmál hans “Tele-jog fáum þær oftast, stundum miklu
gram fárast yfir ]>vt að Frani- ■ fleiri og meiri en góðu hófi gegnir.
sóknarflokktirinn hafi ekki lofað ' Efmf rállc^g^%kuf!'þett'l‘'Wg'ártffáT
bindindismönnum neinu i raun og hitt. Kinn segir okkur, að öll gæfa
Sjónhverfingar.
vem.
Hann
hafi auövitaS sagt þeim
sé í bæjuni og hvergi annarsstaöar;
annar ráöleggur okkur að freista
að til atkvæða skyldi gengiö um hamingjunnar úti á landi eða úti á
lnort sem ]>að er vinsælt hjá öll- Dg an(jj sjálfstæöis liefir aukist og
um eða ekki. Sannfærist maður ))roskast( eftir þvi befir einveldiö
um það meðrökmn, að máliS sé ílt, takmarkast og því hnignaö; þaö
]>á er það jafnmikil sk^lda aS er vj5ast ag hverfa úr sögunni,
andæfa þvi. ASeins einstöku valdagjarnir harö-
Um það er engum blööum aS stjórar halda nú fram einveldi og
fletta að bein löggjöf. er tnikil á móti þjóðinni. ÞaS er eðlilegt
breyting. en þá kentur spurningin. aö ]>eir sem ráöa vilja einir, eftir
er breytingin góS, eSa er hún eigin geðþótta, beiti kröftum sín-
þaö ekki? er það til framfara í um og áhrifum á móti beinni lög-
stjómmálum eða afturfara? StyS- gjöf; það er ekki eSliIegt aö hún
ur hún að þvi að tefla valdinu í fáist með samþykki þeirra. Kött-
hendur einstaklingsins eða gefur urinn sleppir sjaldan músinni af
lntn fólkinu nteira vald. F.r hún sjálfsdáðum eSa ljónið lambinu.
vel til þess fallin að auka einveldi ÞaS kostar venjulega tyrirböfn og
og harðstjóm eöa til þess aS láta stundum meira, aS ná rétti sínum,
vínsölubann ef ltann kæmist aS, en
með þvi sé þeirn alls engti lofaS,
því aS ef Framsóknarflokkurinn
komist aS á annaS borS, þá sé bein
löggjöf í stefnuskrá hans, og þess
vegna geti bindindismenn heimtaS
þaS hvenær sem þeir vilji aS til
atkvæSa sé gengiS með þetta tnál.
Ef nokkur maður hefir gefiS sjálf
um sér á munninn og þaS rækilega,
þá hefir Roblin gjört þaS meö
þessari staShæfingu. HvaS þýðir
hún? Ilún þýðir nákvæmlega ]>aö
sama eins og ef hann hefði sagt:
“Bindindismenn, ef eg sit aS völd-
um, sem eg vona að veröi, og sem
eg bið ykkur að • hjálpa mér til,
sem góðir samvcrkamcnn, þá fáiö
þiö" ekki að láta greiða atkvæði um
áhugamál ykkar — vinsölubanns-
inálið; eg er orðinn eindregið á
móti beinni löggjöf, þótt eg væri
eindregiö með henni 1902, og þess
vegna dettur mér ekki í hug aS
!áta ykkur fá því ráSiS að fólkið
fái aS láta í ljósi skoðun sína; eg
veit. að hvenær sem þaö er boriö
undir atkvæði þjóöarinnar, þá
verSur þaö samþykr, og þaö er
eitur í minum beinum, þaS læt eg
aldrei viðgangast.
Ef þiS aftur á móti kjósiS
sem prarnsoknarfjokkjnn> getjg þjð,
samkvæmt stefnuskrá hans, látiS
greiða atkvæði um máliö tafarlaust.
Eg vona því, mínir kœru sam-
i'crkamcnn í bindindismálinu, aS
þiS styðjiö mig og mína stefnu, en
vinniö á móti þeirri stefnu, sem
leyfir ]>aS aS þið fáiö sjálfir aö
ráöa.” Vill einhver reyna aö
draga eitthvað annað út úr ræöu
Roblins en þetta? Hann sagöi
þaS skýrt og skorinort aö ef Fram-
sóknarflokkurinn kæmist aS, þá
gætu þeir kraftist atkvæSagreiöslu,
en ekki ef hann væri viS völd.
Sumir bindindismenn eru svo
einkennilegir i skoöunum sinum,
að þeir telja það kost og hann
stóran, að mega greiða atkvæði
um áhugamál sín, og þeir telja þaö
ókost stjórnarinnar, að hún synjar
mönnum atkvæðisréttar. Sá sem
þetta ritar er einn af þeim.
Er Roblin svo blindur aö hann
sjái ekki hvað þetta þýðir sjálfur?
eöa er hann svo geggjaður aö hann
áliti aö þetta sé heilbrigö hugsún?
eöa er hann svo ósvifinn aö hann
álíti að alt sé fullgott handa bind-
vatni eöa úti í skógum og eyðimörk-
um eöa vestur í Klondyke. Og flest-
ir ráSIeggja heilt, gefa góö ráö, hvcr
frá sínu sjónarmiði; — flestir segja
manni þaS sem þeir vita bezt, þaö
sem þeir álíta heillavænlegast. En
vandinn er aö ráSa fram úr, hvað
gera skal, hverjum á aS fylgja og
eftir hvers ráðum að fara. Johnson
segir manni frá einhvcrjum, sem sé
að verða miljóneri á eignasölu og
hafi byrjað ’með ekkert; fasteigna-
brask sé þaö eina, sem borgi1 sig.
Anderson hefir á vörunum sögur af
öörum, sem sé stóreflis hveitikaup-
maður, eigi margar jaröir skuld-
lausar og liann liafi byrjað með tvær
hendtir tómar; landið sé gullkista.
Swanson segir frá einuni, sem hafi
grætt offjár á fiskiveiSum; á því
geti menn orðiö ríkir á skömmum
tíma. Og þcssir menn segja allir
satt; en það gerir eiginlega ekkert
annaö en aö rugla inflytjandann;
þaö kemur hugsunum hans á ringul-
rcið, vcnjtilega. Hattn er til með að
hyrja á einhverjum þessara atvinnu-
vega; ef hontim gengiir ekki alt að
óskum í hyrjtm, þá heldtir hann að
valið hafi verið óheppilegt. Ef hann
hefir byrjaS á búskap og fær svo
frost eða ltagl fyrsu árin, sannfærist
hann um, aS hann heföi átt að taka
sér aðra atvinnu; hann selur það
litla. sem hann á. og flytur í bæ, byrj-
ar á einhverju braski, sem ekki geng-
ttr betur en búskapurinn, og veröur
svo loksins aS slá sér að daglauna-
vinnu í bænuni, sem auðvitaö er 6
lífvænlegra en nokkuð annað í þessu
landi.
Aftur á móti verða suniir svo heill-
aðir af bæjarlífinu í hyrjun, að ]>eir
staðnæmast hér og vinna uin langan
tíma, slíta út kröftuin sinum aö eins
til ]>essu að vinna fyrir daglegu
brauSi, og fara svo á efri áruin, eftir
alt stritið, að brjótast í því að taka
land og fara að búa; en þá hefir
beztu kröftum verið eytt i bænuin á-
rangurslítið, í stað þess að leggja þá
í landið í byrjun.
Þá eru fjölmargir ungir menn,
sem staönæmast i bæjnm, sérstaklega
í Winnipeg, vinna þar viS byggingar
og annaö, sem gefst þann tima árs-
ins, Sem vinna fæst, en eyða mestum
hluta launa sinna hinn tímann, þvi
fjölda inargir geta ekki fengið vinint
aö vetrinum. Þess eru mörg dæmi,
aö bændur úti á landi líöa stórtjón
vegna vinnufólkseklu og geta engan
indismönnum, þeir skilji ekki neitt? f niann fengið, þótt hópar ungra manna
h\'ort sein þær eru sjálfum mönnum
að kenna eöa ekki—, ráða oft breytni
og framferði og stefna þeint í öfuga
átt viö það, sem annars hefði verið.
ÞaS skal ekki dulið, að sá óheilbrigöi
hugsunarháttur rikti heima, og ríkir
epn að nokkru leyti að sá, sein bók-
úám hefir stundað, eigi ekki að
drepa hendi í kalt vatn; hann eigi aS
helga ltf sitt bókum og lærdómi ein-
göngu og einhverri þeirri stööu eSa
starfi, sem sé í samræmi við það;
hann megi ekki lúta svo lágt, aö
sttmrln Hkfimlégn vinrm. ‘
afar skaðlegt; ]>egar hingað kemur,
dugir það alls eki; sá hugsunarháttur
verður aö breytast. Hér veröa menn
annaShvort að vinna—eitthvaö—eða
drepast, eSa verða aö ræflum. I’eg-
ar hingaö kemur, cr um að gera, aS
hyrja rétt; bæði sá, er þetta ritar, og
fjöldamargir aðrir geta sagt það
meö sanni, aö þekkingin á ]>essu landi
og því, hvernig bezt væri að færa sér
gæöi ]>ess í nyt, var af ærið skornum
skamti. Það er ekkert last uni land-
ið, ]>ótt við það sé kannast. að menn
geti ekki komist hér af, þegar þeir
fyrst koma, nema með því að taka
hvaða vinnu sem býðst, hvcrsu ó-
hrein sem hún er og hversu erfið
sem hnn er; þeir einir geta stigið hér
á land með björtum vouum, sem
líklegar eru til að rætast, sem ekki
veigra sér við aö leggja hendina á
plóginn eða skófluna, eða járnkarl-
innð, eða öxina. eða hvert anna'ð
verkfæri senj er. Ekkert land er til
i þessum heimi svo gott, að menn
komist ]>ar vel af án þess að vinna;
enginn inaöur hefir fæðst sen-i sé of
góSur til aS hyggja sínar eigin fram-
tíðarbrautir meS eigin höndum, aö
svo miklu leyti, sem hann er fær til
]>ess. Enginn vinna, scm gera þarf,
er of óhrcin fyrir nókktirn mann, af
hvaöa bergi sem hann cr brotinn og
livaða mentun setn hann kann aS
hafa hlotiS, cf hann aS eins ]>arf aS
vinna til þess aö geta lifaö, eöa ef
hann þarf vinnunnar viö til þess aS
hrinda sér áleiðis að einhverju, sem
hann þráir og keppir að.
Aöal spnrningin fyrir menn, þegar
hingað kemur, á ekki aö vera sú,
hverntg menn geti orðiö sem ríkastir;
atiöur cr góSur, en hann er ekki fyr-
ir öllu; meö honum veröur stundiun
e ki keypt ]>aS, setn hugur tnanns og
hjarta ]>ráir allra mest; sumir rík-
ustu menn heimsins eru vansælli en
þeir sem litlu eða jafnvel engu hafa
úr aö spila. Aöal spurningin er
heldur ekki sú, hvernig menn geti
koinist hjá því aS vinna; lang frá; .
þeir eru ekki alt af sælastir, og jafn-
vel ekki alt af óþreyttastir, sem
ekkert hafa að gera. ÞaS er fjöldi
fólks í þessum heimi uppgefinn af
þvi að gera ekkert; þaö er starfið,
sem gerir lifiö sælt og tilkomumikið,
aö eins aS inenn þurfi ekki aS vera
þrælar í neinum skiningi.
Þaö, eem menn þurfa helzt að
gera sér grein fyrir, þegar hingaö
keinur, er ]>að, til hvers þeir séu bezt
fallnir; hvaS þeir nntni geta leyst
bezt af hendi; hvernig þeir mtini
geta varið kröftum sínum sér og sín-
um til sem mestrar upphyggingar, og
landintt og þjóöinni hér til scm mests