Lögberg - 04.06.1914, Síða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. JÚNl 1914.
1
Bamabálkur.
Hans litli.
Þegar faðir Hans litla dó, þá
fór hann til föðurbróöur síns.
•Gamli maSurinn sagöist vera fá-
tækur, svo að hann gæti naunuflst
haldið lifinu í sjálfum sér, en ef
Hans vildi vinna, þá mætti hann
vera hjá sér. Hans sagðist vilja
gera alt sem hann gæti, til að
hjálpa honum, svo hefði faðir
sinn látið eftir sig lítið eitt af
peningum, sem hann ætlaði að
hiðja hann að geyma fyrir sig.
Föðurbróöirinn tók mjög ánægju-
lega við peningunum og lét þá í
jámpott. “Við skulum láta þá inn
í skáp” sagði hann við Hans, “það
era svo margir ræningjar i þess-
um parti bæjarins, svo við verð-
um að vera varkárir.” Einn góð-
an veðurdag var potturinn horf-
inn og karlinn sagði að honum
hefði verið stslið. Karlinn grét
•og bar sig attmlega, svo að Hans
kendi meira í brjósti um hann en
sjálfan sig. “M, kærðu þig ekki,
föðurbróður minn” sagði Hans,
■“eg skal vinna fyrir meiru ert þú
þarft á að halda, meira að segja,
herðu þig ekki • svona iHa yfir
þessu.” Gamli maðurinn virtist
verða rólegri, alt gekk vel um
tíma, en einn dag sagöi föður-
hróðirinn við Hans: “Þú ert nú
orðinn nógu gamall til að fara út
í veröldina og vinna fyrir lifi þínu,
eg get ekki látið þig lifa á mér
lengur, eg er orðinn gamall og lú-
* „ yt
ínn. #
En aumingja Hans, sem unnið
hafði fyrir öllttm þörfum þeirra,
vissi ekki hveraig á því stæði, að
föðurbróðir sinn skyldi tala svona,
svo hann sagði:
“Föðurbróðir minn, einmitt af
því að þú ert orðinn gamall og
hefir engan til að lita eftir þér, þá
er meiri þörf fyrir mig að vera
hjá þér að aðstoða þig "
En gamli maðurinn sagði á ný
að hann yrði að fara, svo Hans
litli fór út í veröldina vinalaus og
peningalaus. Hann ferðaðist
langan veg, þartil hann kom að
húsi einu og bað gistingar. Þar
kom gömul kona til dyra; þegar
hún heyrði hvert erindið var,
sagði hún honum að koma inn í
eldhús. “Þú getur sofið hjá eld-
stæðinu” sagði hún; svo fór hútt.
Flm miðnætti heyrði Hans há-
reisti ttndir gólfinu þar setn hann
svaf. Hann hlustaði og heyrði
mannamál, en gat ekki heyrt það
sem sagt var. Hann tók hníf upp
ór vasa sínum og plokkaði stein
npp úr gólfinu, svo hann gat séð
Ttiður í kjallarann. Hann sá þar
hóp af ófrýnilegum mönnum; einn
þeirra mælti við hina: “Við
skulum fara núna strax t nótt, og
stela auðæfum gamla mannsins,
það er enginn hjá honum nema
Hans, hann getur ekki varið gullið
fyrir okkur, það er í potti, falið
undir gólfinu undir rúmi gamla
rnannsins; hann er svo gamall, að
við höfum engin vandræði með
hann. En ef hann ætiar að hafa
hátt, þá skal eg stöðva það með
þesstt”. Og hann tók skambvssu
upp úr vasa sínutn og hélt henni
á lofti.
Hans vissi að hann heyrði þama
hóp af ræningjum tala, er ætluðu
sér að ræna föðurbróður hans.
Rétt þegar hann var að láta tigul-
steininn t sinn stað, var hann grip-
ínn af gömlu konunni, sem fylgt
hafði Hans inn í húsið; hún tók
tim herðar hans og hristi hann:
■“Svo þú hefir verið að hlusta”
mælti hún, “en þú skalt ekki fá
tækifæri til að segja frá því, sem
þú hefir heyrt, eg skal sjá um
það.” Hún dró Hans á treyju-
kraganum til dyra nokkurra í
öðrum enda eldhússins, opnaði
þær og ýtti honum inn og læsti
hurðinni. Hann heyrði lykilinn
snúast í skránni og fótatak þvert
yfir gólfið fyrir framan og Hans
vissi að hún var farin. Hann
hugsaði tímakorn um hættuna sem
föðurbróðir hans væri í og hvern-
eg hann gæti frelsað hann. Hann
ttndraði sig á að ræningjamir
skyldu ræna jafn fátækan mann,
sem frændi hans var. Ræningj-
arnir sögðu að hann hefði pott
með gulli undir gólfinu undir
rúmí sínu. “Eg veit ekki þvi ræh-
ingjarnir segja þetta” sagði Hans
við sjálfan sig. Föðurbróðir
tninn er mjög fátækur, en þeir
geta haldið að hann hafi gull og
drepið hann fyrir það. Eg má til
að reyna að komast héðan út og
frelsa hann.” Hans þreifaði fyrir
sér með veggnum og fann að
herbergið var lítið, hérumbil eins
og stór skápur. Hann dumpaði
hægt á einn vegginn og fann að
þar voru lausir steinar; hann dró
þá út og rak hendina t gegn um
gatið; hann þreifaði á loku. Hér
Wjóta að vera dyr, hugsaði Hans.
Eg dey ef eg er hér lengur, eg
má til að vita hvert þessar dyr
Kggja- Hann skreið í gegnum
gatið og stóð brátt í einhverjum
dyrum. Hann þreifaði fyrir sér
með fótunum eftir stiga, en sté
svo langt að hann tapaði jafnvæg-
inu. Niður hentist hann í einni
svipan; að lokutn lenti hann á ein-
hverju mjúku. Hann þreifaði
fyrir sér, því hann var ekkert
meiddur, og hann tann að hann
var á berri jörö. Eftir nokkrar
mínútur vortt augu hans orðin svo
vön myrkrinu, að hann gat séð
ofurlitla ræmu af ljósi eða birtu,
er líktist því að koma undan hurð.
Hann fór þangað, og fann að
þarna voru dyr; hann reyndi að
opna'þær, og sér til mikilLar ttndr-
unar tókst honttm það. Hann var
staddur í herbergi; úti í einu horn-
inu sat ungur maður, bundinn á
höndtim og fótum. “Hvað ætlar
þú að gjöra við mig” hrópaði ungi
maðurinn; hann liélt að Hans væri
einn af ræningjunum. Hann
sagði honum hvemig á því stóð
að hann var þangað kominn.
Ungi maðurinn sagði að þeir væru
í ræningjahöndum. “Leystu af
mér böndin fljótt. Við verðttm að
reyna að komast bur/u, þeir ent
sjálfsagt komnir á stað að ræna
gamla manninn, sem peir voru að
tala um.”
“Það er föðurbróðir minn”
mælti Hans, “en auminginn er
skelfing fátækur, hann á enga
peninga og mig langar að komast
út til að hjálpa honum, eg er
hræddur um að það sé orðið of
seint.”
“Það er nú ekki víst, að það sé
orðið of seint." sagði tingi maður-
inn, “manni finst tíminn langur í
fangðelsi.”
“Hér er staður, sem lítur út
fyrir að hafa dyr” sagði Hans.
eftir að þeir höfðu gengið langan,
langan veg, i hinu dimma heim-
kynni. Það reyndist lika svo, þeir
fundtt þarna dyr er lágtt út. Því-
líkur fögnuður. “Við erttm hér
skamt frá húsi frænda míns’"
sagði Hans og leit t kringum sig,
“eg sé húsið hans við birtuna af
tunglinu, þarna á milli trjánna,
við skulum flýta okkttr, við getum
máske frelsað hann.”
"En” sagði ungi maðurinn, “er,
bíddu við, við erum vopnlausir,
við verðum að brinja okkur með
spítum og steiniim.” Og svo gerðu
þeir. Svo skriðtt þeir hægt og
hljóðlega heim að húsinu og kom-
ust upp á þakið. í gegnum gat
á þakinu sátt þeir gamla manninn
og ræningjann tr haldið hafði á
byssunni. Hann var að.reyna að
fá gamla manninn til að segja sér,
hvar hann hefði fólgið gnllið.
“Við höfum tekið pottinn undan
rúmintt, þú hefir einhversstaðar
meira” sagði ræninginn. Hinir
ræningjamir vortt að leita undir
gólfinu í eldhúsinu og skápnum,
hvernig sem gamlt maðurinn
reyndi að ftillvissa þá um að hann
ætti ekki meira.
“Nú er timinn kominn” sagði
ungi maðtirinn, “við skulum berja
af öllum kröftum ofan á þakið,
svo þegar það lætur undan, þá
skulum við láta nokkra steina falla
inn t húsið.”
Svo komu hræðileg högg, eins
og þrumur og stórskotahríð. Ræn-
inginn er á byssunni hélt, misti
hana á gólfið í fátinu. Þeir biðu
ekki eftir að vita hvað háreistinni
olli, þeir flýðu eins fljótt og fæfúr
gátu borið þá.
Hans og vinur hans fóru inn
í húsið. Gamli maðurinn var svo
yfirkominn af hræðslu, að hann
þekti ekki Hans, hann bað hann
að vægja sér, því hann hélt hann
vera einn ræningjann.
“Þekkir þú mig ekki, föður-
bróðir ntinn ?” sagði Hans. “Við
höfuum komið að bjarga þér.
Þessi ungi maðttr var fangaður af
ræningjunum og allir hans pen-
ingar teknir frá honum; eg hjálp-
aði honum til að flýja, svo kom-
ttm við hingað að bjarga þér. —
En hvar hefir þú iengið þennan
pott með gullinu?” sagði Hans
og horfði á pottinn, er ræningjam-
ir höfðu skilið eftu' i fátinu sem
á þá-kom. Þessi pottur er alveg
eins og minn, sem þú sagðir að
stolið hefði verið fyrir löngu.”
Gamli maðttrinn varð snevpu-
legur. en sagði samt eftir litla
þögn:
"I*rændi minn, eg hefi reynst þér
ódrengur og fcmámenni, en þú
hefir lagt líf þitt í hættu til að
bjarga mér. Elg tók peninga
þina og faldi þá, en ræningjarnir
hafa séð til mín eina nóttina, er
eg var að telja þá. En nú hefir þú
fengið þá aftur; farðu nú út t
heiminn og leitaðu að gæfu, sem
býður þín þar.”
En Hans sagðist ætla að vera
hjá honum og vera skjöldur hans,
og einnig yrði vintir sinn hjá þeim.
Svo fóru þeir Hans til bæjarins
og hjálpuðu til að finna ræningj-
ana; þeir voru allir hneptir í varð-
hald.
Gamli maðurinn varð betri mað-
ur og dó rólegur, vitandi um stðir
að það eru til betri hlutir i lífinu,
en peningar. Og eitt af því var
Hans litli föðurbróðir hans.
Ragnh. J. Davidson
þýddi.
Dánarfrego og cefiminning.
Fimtudagsmorguninn þ. April-
mánaðar síðastliðinn varð sóma-
konan Ingibjörg Tómasdóttir Lin-
dal bráðkvödd að heimili sinu að
Lundar-kauptúni. Að læknisdómi
varð hjartaslag henni að bana-
meini.
Ingibjörg sál. var fædd að As-
geirsá í Víðidal í Húnaþingi á Is-
ilandi; hún var dóttir Tómasar
Guðmundssonar og Guðrúnar
konu hans, er lengi bjttggu á As-
geirsá. Hún ólst upp með foreldr-
um sínttm fram yfir fermingar-
aldur, en eftir það var hún í vist-
um þar í sveitinni, þar til hún gift-
ist Jóni heitnum Jónadabssyni Lin-
dal, sem andaðist hér 24. des. 1912.
Hún var þvi ekkja i liðugt ár. Þau
hjón eignuðttst 5 börn, af þeim dóu
2 í æsku, en þrjú lifa: Jónadab
Lindal, bóndi og kauþmaður að
Lundar; Kristín, gift Steini Jóns-
syni í Saskatoon, Sask., og Gróa
McKey, .vestur í Sask. Eftir að
þatt hjón Jón og Ingibjörg höfðu
reynt búskap í xi ár heima á Is-
landi, breyttu þau ráði sínu og
fluttu vestur um haf hingað til
álfu 1873, og vortt því i tölu is-
lenzkra frumbyggjenda í þessu
landi. I átta ár dvöldu þau í N.-
Dakota. en fluttu svo fyrir tuttugu
og tveim árum síðan norður, og
settust að við Lundar pósthús í
Álftavatnsbygð og bjuggu við góð
efni upp frá því í þeirri bygð, þar
til hann féll frá fyrir liðttgu ári
síðan. Þá flutti hún á eignarlóð
sina í Lundar-þorpi, og dvaldi þar
þangað til hún andaðist.
Ingibjörg sál. %var fríðleiks og
atgerfis kona til sálar og líkama,
ekki sízt meðan hún var á bezta
aldurskeiði, en alt fram á síðustu
stund hin mesta fjörkona, þótt
heilsan væri farin að bila með
köflutn. Hún var prýðisvel skyn-
söm kona og hafði lesið mikið bæði
á islenzkri og norskri tungu. þó
kærust væru henni kristileg fræði;
enda var hún' einkar vel að sér í
þeim efnum, og þrátt fyrir ýmsa
fyrri ára erfiðleika og andstreymi,
gat hún gefið sér tóm til að lesa
og fræðast svo af guðs orði, að
hún var fær um að miðla öðrum
af þeim dýrmæta fjársjóði sínum.
Enda var hún einstaklega lagin að
segja til og uppfræða æskulýðinn
í kristilegum fræðuni og voru það
hennar mestii ttnaðsstundir, og eru
það margir úr og í þessari bygð,
sem hún hefir sagt til í þeim efn-
um og komið á framfæri til ferm-
ingar, ekki sízt meðan engin
prestsþjónusta var fáanleg t þess-
um bygðarlögum; fór hún þá með
lærisveina sína inn til Winnipeg
til staðfestngar, og reyndust þatt
börn ekkert síður, en þau er höfðu
haft stöðugri tilsögn og greiðari
aðgang að uppfræðslu; en sérstaka
alúð og rækt lagði littn við þau
börain, er höfðtt þegið færri pund
til ávöxtunar en önnur og var það
aðdáunarvert hversu vel henni
hepnaðist að auka þekkingu þeirra,
og rótfesta hjá þeim grundvallar-
atriði kristindómsins, og síðasta
hugsunin og síðustu orðin henn-
arvoru til þeirra bamanna, er
hún hafði sagt til i fjarveru séra
Jóns, og áttu þá að staðfestast
innan skamms.
Fyrstu ár sín hér gjörði hún
ýms prestverk, skírði böm og las
yfir framliðnttm, meðan ekki náð-
ist í neina prestþjónustu. En auk
þess hjúkraði hún sjúkum og sat
yfir sænkttrkonum, og sýndi í öllu
þesstt dæmafáa sjálfsafneitun og
framúrskarandi kjark, samfara
ntannúð og kristilegum mannkær-
leika; því ekki voru æfinlega laun-
in mikil, þar sem nóg var fátæktin
ltins vegar. Sem dæmi upp á kjark
hennar og kvenmensku, má geta
þess, að hún í lífsneyð réðst í að
lima bam frá móður, sem komin
var í dauðann í bamsnauð, og tókst
það svo vel, með drottins hjálp,
að konan lifði og náði heilsu.
Hér er því fallin frá, ekki að
eins merkiskona sem húsmóðir,
heldttr og í fremstu röð kona og
móðir; móðir, ekki að eins sínutn
eigin bömum, heldttr og barna-
börnum, og þeirn, sem komið var
til hennar til fræðslu, og þá ekki
sízt þeim, sem voru móðurlaus.
Sem eiginkona stóð hún sem hetja
við hlið mannsins síns í allra bar-
áttu og öfugustreymi lífsins. Hún
er því farin frá oss, ekki að eins
sem heiðarleg kona, heldur og sem
merkiskona, einlæg og fordildar-
latts trúkona, sönn eiginkona og
húsmóðir, og móðir. Það má því
ýkjalaust segja, að hún hafi verið
þessu bvgðarlagi til prýði og sóma,
og um leið til uppbyggngar og
fyrirmyndar, ekki einungis í
hversdagslegu heimilis- og félags-
Mfi, heldur og einkum í ölltt and-
legu samfélags-lífi. Hún ráðstaf-
aði stntt húsi, og daginn áður en
„M A G N E T“ rjómaskilvindan
er aflfræðislega rétt sett saman of þessvegna
öðruvísi og betri en nokkur önnur skilvinda.
AflfræSislega rétt þýðir það. að aflið er sett á vélina smátt og smátt eða
með stigum. þegar afarstðrt hjól snýr litlu hjóli, þá er ?að brot á móU
réttum aflfræðisregluin og orsakar slit, brot eða annað tjón; en sumar
vélar eru þannig búnar til I þvi skynl að spara aukahjól eða stig. Can-
adamenn þeir, sem smiðuðu fyrstu Magnet skilvinduna, voru mentaðir afl-
fræðingar og notuðu ekkert af þeim útbúnaðt, sem
hefir það eitt fyrir augnamið að vélin kosti lítið,
án tillits ti lgæða eða endingar. Gorraar, er sum-
ar aðrar vélar hafa, slitna fljótt, skálin hristist á
þetm og þess vegna fer talsvert af rjóma I undan-
renninguna í hvert skifti, sem skilvindað er —
þetta á sér ekki stað mel MAGNET skilvinduna;
hún skilur eins nákvæmlega eftir 12 ár, eins og
hún gerir fyrsta daginn, sem hún er notuð.
Skoðið stólpann undir Segulaflsvélinni; hann er
sterkur og stöðugur, búinn til Þannig, að hann
heldur stifunum hristlngslaust og án þess að nokk-
urt slys geti komið fyrir eða ólag.
Þérhyrningsaflið er notað; það er eina aflið, sem
mönnum kemur saman um að ætti að nota við
vélar eins og rjómaskilvindur.
Lögun skálarinnar á Segulafls skilvindunni er
ólík öðrum, sem eru í einu lagi; hún er þannig tii-
búin, að hú nær hér um bi löllu smjörinu og tek-
ur jafnframt úr því öll óhreinindi og óþverra og
heldur þeim þangað til þvegið er. þetta lag veld-
ur því, að rjóminn verður hreinn.
Uppihöld eru úr mklmblendingi á Segulafls skilvindunni; þau eru
harðari en stál og endast því betur. — Stórar tinnuharðar stáikúlur eru
einnig notaðar; þær hvorki slitna né brotna. — Stöðvarinn (sem Segul-
aflsvélin hefir einkarétt á), er alt í kringum skálina; hann stöðvar skil-
vinduna á 8 sekúndum og skemmir hana ekki. Skálin hefir s^iðning á
báðum endum, og getur þvi ekkert biíast eða mist jafnvægi (á þessu hefir
Segulaflsvélin ennig einkarétt). Aðrar skilvtndur hafa stuðning að eins
öðru megin. þess vegna hristast þær og skilja rjóma eftir I undanrenn-
unni. — Segulafls skilvindan er öll sterk; I hennl þekkist ekert veikt.
Ef þú skrifar eftir upplýsingum á póstspjaldi, verða þér sendar þær
tafarlaust. það bindur þig að engu leytl til að kaupa.
VTancouver. Calgary. itegina. Winnipeg. Hamilton. Montreal. St. John
The Petrie Manufacturing Co., Limited
ALLAN LINE
Konungleg Póstgufuskip
Frá Montreal Frá Halifax
til til
Liverpool og Glasgow Glasgow
FARGJOLD
A FYKSTA FARRÝMI......$80.00 og upp
A ÖRRL FARRÝMI........$47.50 og upp
A pRIBJA FARKÝMI......$31.25 og mpp
Fargjald frá fslandi
(Emigratjon rate)
Fyrir 12 ára og eldri.................... $56.
“ 5 til 12 ára........................ 28.05
“ 3 til 5 ára......................... 18,95
“ 1 til 2 ára....................... 13.55
“ börn á 1. ári....................... 2 70
Allar frekari upplýsingar um gnfugkipaferÖiraar, far-
bréf og fargjöld gefur umboðsmaöur vor, H. S. BABDAL,
borni Sherbrooke og Elgin, Winnipeg, aem ann&st um far-
gjalda sendiugar til Islands fyrir þ& sem til hana leita.
W. R. ALLAN
$•4 Msin 8t., Wlnnlpeg. AðalumboSanutSur —•n~'---*n
ASal .krifstofa og verkstæði: Hamilton, Canada
Vraneouver. Calgary. Regina. Winnipeg. Hainllton. Montreal. St. John
h'ún dó. hafði hún sent dætrum
sinum fleiri hundruS dali, jafnt
skift, er hún fékk fyrir ábúöarjörö
sxna, er hún seldi; því umhyggja
hennar bæöi fyrir stundlegri og
andlegri velferö barnanna sinna
var óþrjótandi.
Þau, ásamt tengdabörnum henn-
ar, minnast hennar þvi meö ein-
lægu hjartnæmu þakklæti fyrir
alla alúöina og móðurkærleikann;
Og þau þakka hérmeö öllum þeim,
sem heiðruðu útför hennar og öll-
um þeim einstökum mönnum og
félögum, sem gáfu skraut og
kransa á kistuna hennar.
En það eru ekki einungis börn
hennar og vinir og vandamenn,
sem hér ættu aö sakna og minnast,
heldur þetta bygöarlag i heild sinni.
Nú hefir hún fengið hvild, og
er inngengin í frö ðo fögnuð hans,
sem leysti hana og hefir veitt henni
viötöku, meö þessari kveöju:
‘Þaö sem þú gjöröir mínum
minstu bræðntm og systram, þaö
hefir þú gjört mér. Gakk inn í
fögnuö herra þins.”
Hin framliðna var jarðsett af
séra Jóni Jónssyni í Lundar-graf-
reit 10. apríl 1914. aö viðstöddu
f jölmenni.
bakklútur innur.
óskilgetin bðrn.
Grein meö þessari yfirskrift stend-
ur í Hkr. þann 16. og í I •ögb. 30. f.
m.. tekin þar upp úr ísafold, en þang-
aö komin úr norsku blaði. Eins og
lesendur hafa séð, er t grein þessari
skýrt frá nokkrum mikilsveröum at-
riðum úr frumvarpi, sem stjórnin i
Noregi hefir lagt fyrir Stóþingið ttm
réttindi fyrir óskilgetin börn. sem
fæöast þar t landi- Um téö atriði í
frumvarpi þessu er hér ónauðsynlegt
að eyöa orðum. þar allir lesendur
blaðanna hafa séð þau.
Neðan við téöa grein er farið
nokkrum orðum um það, hvað miklu
ranglæti hafi verið beitt gagnvart
börnum, sem fæðst hafi utan hjóna-
bands á umliðnum öldum; þessi nið-
urlagsorð virðast mér hafa verið
tekin ásamt greininni upp úr ísafold.
Þegar eg las þessi niðurlagsorð
vaktist upp fyrir ntér það. sem oft
hefir vakað fyrir mér í þessu landi,
og i tilefni af því vil eg biðja hinn
heiðraða ritstjóra að ljá rúm í blaði
sínu fyrir eftirfylgjandi athuga-
semdir.
Ef að greinarhöfundurinn eða
Austur-íslendingtirinn finnur svo sárt
til þess hvílíkum rangindum að beitt
er á íslandi gagnvart bömunt. sem
fæðast þar utan hjónabands, hvað
mundi sá hinn sami segja, ef hann
væri hér í landi og þekti ltf og þjóð-
aranda hér ofan í kjölinn?
Mér dettur alls ekki í hug að bera
á tnóti orðum höf. um að ástandinu
á íslandi og í öðrum Evrópulöndum
sé ntjög ábótavant í téðu efni, en svo
mikið get eg þá sagt, að í fleiri til-
fellum séu, á íslandi að minsta kosti
nokkur mann réttindi. þar sem hér
eru alls engin t téðu efni.
Sá sem ritar línur þessar, hefir
ekki alið aldur sinn í stórborgum hér
í landi eða fólksrikum Iandshlutum,
og því orðið var við minst af þvt
sent hér á sér stað af þeirri tegund.
sent hér er um að ræða; samt hefir
hann orðið var við nóg til þess að
hann hefir talsvert mörg dæmi vak-
andi fyrir sér.
Þegar barn fæðist hér í landi utan
hjónabands, þá gengur það venjuleg-
ast svo til, að móðirin fer t felur um
það bil sem þaö fram fer, annað-
hvort hjá foreldri, skyldmenni ega
góðverkafólki, sem aumkast yfir
hina fyrirlitnu; að öðrum kosti er
hin fyrirlitna tekin inn á líknarstofn-
un.
Hvernig eru svo framtíðar lífs-
skilyrði fyrir þeirri trtanneskju, sem
fæðist undir svona kringumstæðum
Þegar bezt fellur, elzt hún ('hannj
upp hjá einhverju af skyldfólki móð-
urinnar eða á hennar vegum, og fær
nafn þeirra til að bera sem sitt eigið.
Aftur ef hann fhúnj elzt upp á likn-
arstofnun eða hjá hinu opinbera, er
homtm gefið eitthvert nafn að eins
til málamynda ; ætternis tilveru hef-
ir hann litla eða enga. Á íslandi til
að mynda skarst hið opinbera í að
hjálpa móðurinni til að fá viðurkenn-
ingu að faðemi fyrir óskilgetnu
barni sínu, ef hún fékk það ekki
öðru vísi. Að visujitti sér þar tíðum
stað, þegar prestar og embættismenn
áttu hlut að máli, að aðrir menn
voru fengnir til að gefa falskt fað-
erni, og mæðurnar látnar samþykkja
það með þögninni.
Eins og áður e á minst. fara stúlk-
ur hér i landi í felur til að ala óskil-
getin börn sín, og það kveður svo
ramt að þessum feluleik, að þær fást
ekki til að segja kunningjum frá fað-
emi barnsins.
Af hvaða orsökutn er þessi tregða ?
1 þeim tilfellum, sem eg hefi orðið
var við. dettur mér alls ekki í hug að
efast itm, að móðirin viti upp á hár
her sé faðirinn. Jú, hún veit það, en
til hvers er að ýfa upp sárið og fá
engin græðslu meðöl ofan í það ?
Hún veit unr þjóðarandann. Hún
veit um álit hins æðra hluta þjóð-
arinnar og þar af leiðandi alls
þorrans. Hún veit að það er ekki
verið að fara í grafgötur ttm það,
undir hverjum kringumstæðum
að barn hennar var getið og því
§íður veriö að hjálpa henni til að
ná rétti sínum. Það er nóg að vita
að barnið var óskilgetið. Móðirin
er dæmd vændiskona — glötuð —
útskúfuð. Góðverkafólkið segir:
hrösuö—fallin,—og það tekur hana
inn á liknarstofnun. Þegar unr
brot móti skírlífis-lögmálinu er að
ræða, er vanalegast að einn er
sakborningur og ætið sama hliðin
á kynferðinu. Allir vita. það, að
ekkert brot móti skírlífi, eða
barnsgetnaður, getur átt sér stað
hjá einstaklingnum. En jafnvel
ró að þetta sé á allra vitund, eru
viðtektir og venja frá ómunatíð,
búin að gegnsýra svo tilfinningu
ijóðanna, að þessa er víðast einsk-
is gætt. Kirkjufólk og aðallega
alt siðprýðisfólk, leggnr mikla á-
herzlu á skírlífi; það fyrtalda hef-
ir auðvitaö biblíuna sér til leiðar-
vísis — ekki satnt gamla testament-
ið, sent alt er fult af frillulífi
I nýja testamentinu er talað um
hórkonttr, sem vora til dauða
dærndar. en minna talað um hór-
karla; jafnvel þó póstulinn segi, að
Jæir mitni ekki erfa guðsríki.
Eitt er áreiðanlegt, að konur
yfirleitt eru miklu harðari í áfell-
isdómum sínum um stúlkur og
konur, sem brotið hafa móti sktr-
lífislögmálinu, heldur en karlmenn.
Þessa hefi eg þó orðið meira var
hér t landi. Enginn siðprúður
maðttr eða kona getur álitið óskír-
lífi annað en óheiðarlegt; en sá
dónutr á að koma jafnt niðtir á
karla sem kont(r, ekki síður þar
sem karlmenn hafa á öllum svæð-
um ltfsins, yfirhöndina í viðskift-
utn kynferðanna.
Rangindi þau, sem hér er um
að ræða, hafa mörg góð sögu og
ljóðaskáld tekið til yrkisefnis. Yrði
það oflangt mál að tilfæra mikið
af því hér.
Ríkið fstjómin), kirkjan og
þjóðin er samhljóða um það atriði,
að hver sú stúlka eða kona. sem
elur bam utan hjónabands, sé
vændiskona, eða að minsta kosti
hafi brotið móti skírltfislögmálinit,
og geti því ekki frá réttarfarslegu
sjónarmiði, fengið verad frá hinu
opinbera, þó hún hafi orðið fyrir
einhverjum rangindum í þeim við-
skiftum, nema hún geti lagt fram
óræk skirteini fyrir því að viðkom-
andi maður hafi heitið henni eigm-
orSi og svo auðvitað svikið það.
Þegar þér þarfnist byggingaefnis eða eldiviðar
þá leitið tíl
D. D. WOOD & SONS,
-------------LIMITED------------------
Verzla með aand, mulin stein, kalkstein,
límstein, plaatur, tægjuplastur, brenda
tígulsteina, brendar pípur, sandsteypu-
steina, rennustokka úr gipsi, jarðrennu-
steina, allskonar kol, eldivið og fleira.
Talsímar: Garry 2620 eða 3842
SKRIFST0FA:
Cor. Ross og Arlington Str.
Þetta mun vera bygt á hinum
almennit lögum um viðskifti manna
á .öðrum svæðum.
Til skýringar þessu vil eg setja
hér dæmi;
Tveir menn hafa gerst vinir, og
þeirn hefir kotnið saman um að
byrja verzlun eða liandiðn. Til
að stofna það þurftu þeir að
leggja fram alt sitt fé eða aleigu
sina. Svo kom þeim saman lim að
komna. og kevptu tvo menn til að
handsama hana og flytja á pútna-
hús; þar áleit frúin!! að hinn rétti
annar þeirra færi þangað, sem inn-) staður væri fyrir hana. __
kaup fyrir væntanlega sýslan þeirra | Mál þetta komst fyrir lögreglu-
átti að framfara, og auðvitað fór i rétt í borginni, og úrslitin urðu
hann með alla þeirra peninga til | þau að hinir 2 félagar. sem þótt-
innkaupanna. 1 staðinn fyrir að ust vera leynilögregluþjónar, urðu
koma aftur sem ærlegttr maður, að vera nokkra daga (15) í ein-
býrja og halda áfram umtalaðri földtt fangelsi. Dómarinn hefir
sýslan við félaga sinn, sttngur hattn
öllunr peningunum í vasa sinn, fer
ekki séð sér fært að sýkna þá að
öllit leyti. En faðir barnsins og
út á gatnamót og þykist vera hinn j hans meðráðamaður, voru ekki sek-
ir um lagabrot. — Stúlkan tekin
á líknarstofnun og bam hennar
vandaðasti maður. Hinn hefir
enga votta, enga skriflega samn-
inga og ekkert sem hann geti sann-
að með annað en það. að hann er
orðinn félaus, en var áður talinn
vel afnaðttr. Þct. mundi þessi
ntaðttr frekar ná rétti sínum — ef
hann næði i félaga sinn sem sveik
— heldur en stúlka sem hefir orð-
ið fyrir vonbrigðum og svikum.
Annað dæmi: Fyrir hér um bil
il/2 ári flutti Heimskringla svo-
hljóðandi sögu: Ung stúlka, sem
var vinnukona hjá ríku fólki í
Winnipeg, varð þunguð. Þegar
húsmóðir hennar vissi það. og
jafnframt hafði grttn um af hvers
völdum það mundi vera f'sonar
hennarj, rak hún hana á burt úr
húsinu. Svo sá hún sig aftur um
hönd, eða þau mæðginin í félagi,
um að réttast mundi að hefta för
hennar urrt borgina þannig á sig
föðurlattst á bamaheimili.
Þá er að gæta að stærst aatriö-
inu í þessu efni. Barni sem er
borið i heim þennan með heil-
brigðri sál og heilbrigðum líkama,
er kastað út á almannaveg fyrir
aðra óskylda að hirða. Frá heil-
brigðtt sjónarmiði er faðir undir
svona kringumstæðum, sekur um
brot. Þetta er tegund af útburði
barna.
Lögberg flytur okkur fréttir af
kvenstjórn og kvennaþingi í Wpg.
Það era góðar fréttir. Vonandi
er að sú stjóm. þó ekki ráði vfir
löggjafarþingi, og kvenréttinda-
vinir, vinni að þvi að koma á lög-
bót í téðu efni.
6. mai 1914.
7. H. L.