Lögberg - 29.10.1914, Blaðsíða 4

Lögberg - 29.10.1914, Blaðsíða 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 29. OKTÓBER 1914. LÖGBERG GefltS út hvern fimtudag af The Columbia Press, Ijtd. Cor. William Ave & Sherbrooke Street. Winnipeg. - - Manltoba. KRISTJÁN sigurðsson Editor J. J. VOPNI. Business Manager Utanáskrift til blaðsins: Tlie COIjUMBIA PKESS, Ltd. P.O. Box 3172 Winnipeg, Man. Utanáskrift ritstjórans: EDITOK LÖGBERG, P.O. Box 3172, Winnipeg, Manitoba. TALSIMI: GAKRY 2156 Verð blaðsins : $2.0fl uni árlð og öræfajökul í austri. í sí?5ustu indismaöur, sagtSi hann, hélt eg ritgerð sinni í Sameiningunni, um áfram a« brúka tóbak. Einu sinni Hallgrím Pétursson, sem hann! l>egar eg átti aö halda ræöu úti ritar frá banasæng sinni, víkur! undir beru lofti, þá mætti eg hann enn að þessu efni. Svo var kunningja mínum. Hann sagöist hann hugfanginn af hinni stórfeldu náttúru þessara héraða. Hún sýnist aö hafa sett aö ein'hverju leyti mót sitt á skap hans. Hann var stykkjastærri en alment gerist, hafa ágæta vindla og bauð mér aö gefa mér fáeina. Eg þakkaði hon- um fyrir boöiö, en kvaöst þó ekki geta þegið þaö, því að eg gæti hvergi látið þá. Hann sagöi aö THE DOMINION BANK BU IUMCND B. OSLSS. M. P„ Prtm W. D. HATTHEWS ,Vlo»-Pna. C. A. BOGEKT, General Maiiager. UppborKaður höfuðstóll..............$6,000,000 Varasjöður og óskiftur ágóði........$7,750,000 Það er mér í barnsminni, að | eg gæti þó aö minsta kosti stungið þegar eg heyröi tilrætt um Jón I nokkrum þeirra í húfu mína, svo Bjarnason frá Stafafelli, þá sem aö eg geröi þaö og setti svo 'húf- æskumann, var jafnan svo þar um una UPP- Eg gekk upp á ræöupall- j talað sem liann væri til nokkurra | inn og þar voru saman komin því | mikilla hluta liklegur. Og til voru nær tvö þúsund börn. Eg haföi þeir menn hér á landi 1889, sem húfuna á höföinu til þess aö fá þótti séra Jón væri maðurinn, seni'ekki kvef og gleymdi vindlunum. i þá ætti að taka viö æðstu stjórn I Eftir aö hafa varaö drengina við kirkjunnar í landinu á eftir Pétur j ahskonar slæmum siðum, sagöi | biskup. Vottar það, 'hvers viröi eS: : maðurinn hefir þótt. I “— og nú skulum viö, drengir, En aöal æfistarf séra Jóns varö' hróPa Þyefalt; húrra fyrir hiudind- ekki héma megin Atlantzhafs. inu’ flurra 1 þaö varð vestanmegin meöal land-I ^f ákafanum þreif eg ofan húf- SPARISJ6DSDEILD er 1 sambandi við hvert útibú bankans, og má leggja 1 þann sparisjóð upphœðir er nema $1.00 eða melru. pað er öruggur og hentugur geymslustaður fyrir penglnga yðar. NOTBE DáME BBANCH: C. M. DENISON, Manaxer. SKLKIBK BBANCH: J. OBIMDALB, Huupr. gegn oss. I hreyfanlegar og geta farið eftir Þjóöin er ágjörn, þóttafull og! jámbrautum og jijóðvegum. Sér- vill lifa í munaöi. Hún vill haldajstakir vagnar eru notaðir til aö veldi sinu og frama án þess aö flytja fallbyssur og komast þeir leggja nokkurn hlut í sölurnar. jafnvel yfir fen og foræöi. Bif- Þeir era háværir og digurmæl irj reiöar og flugvélar þjóta um láð þegar þeir tala um brezka veldið, og loft og vélaverkstöðvar eru við en þeir vilja hvorki borga því neitt j hendina til að gera við þaö sem ! N0RTHERN CR0WN BANK Ý AÐALSKRIFSTOitA í WINNIPEG Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000 Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000 t STJ ÓRNENDUR: f Fomiaður...............Slr. D. H. McMILLAN, K.C.M.G. T Vara- fomiaður................Capt. WM. ROBINSON $ Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMPION T w. J. CHKISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL t AUskonar bankastörf afgreldd. — Vér byrjum relknlnga vlð eln- 4. staklhiga eða félög og sanngjamir akilmálar veittlr.—Avísanir seldar T til hvaða staðar sem er á fslandl.—Sérstakur gaumur geflnn gpari- t sjóðs innlögum, sem byrja má með elnum dollar. Rentur lagðar X við á hverjum sex mánuðum. | T. E. TliORSTEINSON, Ráðsmaður. £ Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Maa. I ná- hátt. af pall- Hótanir af hálfu Þjóðverja. Sendiherrann þýzki í Washing- ton, Bemstorf greifi, hefir lýst því, aö vegna þess aö Canada stjórn hafi sent lið til þess aö berjast gegn þýzkalandi í Norðurálfunni, þá hafi landiö unniö til og megi eiga von á herferð þangaö af þýzkri 'hálfu, og aö hin forna og fræga yfirlýsing Bandaríkja stjómar, sem kend er viö Monroe, hafi enga þýöingu í því tilfelli. Yfirlýsing sú segir, aö Bandaríkin Jjoli ekki herferöir til landvinninga á Ameríku, hvorki sunnan né norðantil. Ummæli sendiherrans vöktu þegar mikla eftirtekt og var svo óhýrlega tekið í Bandaríkjunum, aö þýzka stjórnin flýtti sér aö gera ómerk orö sendiherra sins og kvaðst i engu vilja brjóta á bak aftur Monroes regluna. Eigi aö siötir halda blööin þar í landi áfrain að ræða þetta efni, þykir öllutn hinn þýzki sendfhcrra djarfur og frekur aö vekja hótanir, meöan stjóm hans stendur ekki betur aö vígi en hún gerir til að framkvæma þær. Stjórn lands vors lætur sig um- mæli sendiherrans litlu skifta, á of annríkt til þess aö eiga í oröadeil- um viö orðfreka útsendara stjórn- arinnar þýzku. Áöur en til þess kemur aö þýzkir teggi undir sig Canada, veröa ýmsir ólíklegir at- htirðir aö koma fram. Fyrst þaö, aö Þjóöverjar hrjóti á hak aftur herskara Frakka, Breta og Rússa. því aö meðan þeir eiga fult í fangi aö halda síntt í noröurálfu, væri þeim ekki hægt um vik aö senda' hingað svo stóran her sem dygði, til aö leggja undir sig Iand vort. t annan staö mundi Þjóöverjum, þó aldrei nema þeir heföu nægilegt herlið, veitast fullervitt aö koma því hingað, meöan flotinn hrezki er óunninn. Nú standa svo sakir, aö þeim þýzku ertt allar bjargir hannaöar á sjó, og þær hersnekkj- ur {>eirra, sem ekki eru króaðar inni, eru í felum liér og {>ar um úthöf heimsins og skjótast úr levnivogum aö kaupförum, þegar ]>ær eru ekki á harðasta flótta und- an þeim herskipum. sem send eru að elta þatt. Svo tæpt standa ráö Þjóðverja á hafinu, aö þeir geta ekki komiö til stn því liöi, sem safnast hefir í Bandaríkjum af þýzkum og austurriskum þegnum; þar bíöur nú um hálf miljón slikra fars yfir álinn. Meöan Þjóöverj- ar geta ekki komiö því liði austur yfir, ]>ó aö þeim liggi mikiö á, þá cr ekki ástæöa til aö hafa áhyggj- ur af þvt, þó þeir hóti að senda. herliö hingaö vestur. SHk hreysti- yröi bíta ekki á landsinenn hér, neina ef vera skyldi til aö hrýna þá til aö leggja sig enn harðara fram í því skyni aö hnekkja yfirgangi ( og ofsa hins ]>ýzka hervalds. nemanna frá íslandi þar í Iandi. llna PST veifaði henni i ákafa, en né berjast fyrir þaö; þeir vilja lít-jhrotnar og aflaga fer. Þó aö séra Jón væri ekki sá fyrsti vindlingamir fuku eins og fiöur í ið leggja í sölumar fyrir þaö.1 Alt frá byssunni í hendi fót- héöan af landi, sem tók sér fasta allar úttir- Gleöiópin uröu að Þetta vita Þjóðverjar. Allur gönguliös mannsins, til flugdrek- bólfestu í Vesturheimi, veröur ‘Jynjandi ’hUlri, °g allir hlógu auö- heimurinn veit þaö. Ráðgjafarn- ans, sem lyftir sér á vængjum vind- Itann þó altaf þar landnámshöfö- vita® a® niér. Og þó varö mér ekki ir vita þaö; en þeir þora ekki aö anna og svífur eins og öm í loft- ; inginn vorra manna, höföi hærri en hetur vis Þegar einn af drengjun- segja frá því. Oss vantar mann. inu, er engin smáskrúfa, engin vél aðrir menn. Þaö mikla starf, um kom UPP a ræSuPaPinn, rétti j \ Þýzkalandi eru allir æföir sem ekki hefir verið reynd af þaul- þrek og þol, sem hann 'hefir lagt nler einn af þessum ‘árans vindl- hermenn. Þar breytist ekki stjórn aefðum visindamönnuni. Þeir vita 1 : ]>að að halda þar uppi islenzkri urn sagöi kurteislega; "Hema í et-i-ffí hve míb-íN má oofln ViVArrí oínt«cf«« ^ “ I_______„ r ____11____________ ; kristni, íslenzkri tungu og öllu er einn af vindlunum þínum John þjóöræknu og góöu, er ekki hægt (,ouííh- aö meta til hlítar, né heldur skýra ! í svo fáum orðum, sem hér eru! föng á. En hitt er víst, aö það ■ hefir veriö mikið, og skylt er að j ! minnast þess meö lotningú og! þökkum nú aö vertíðarlokum. Stríðinu spáð. Oss vantar mann. John B. Gough Fram undan eru boöar og blind- ! sker og Asquith hefir sagt oss þaö, , Roberts lávaröur hefir hermálanna í hvert skifti sem J live mikið má ætla hverri einustu stjóm veltur úr völdum. Hermál- j vél, sem notuö er. unum er haldiö i sama horfinu dagi En þrátt fyrir allar þessar vís eftir dag og ár eftir ár, hvem:g indalegu rannsóknir, alla þessa _____ oss daga, þegar Frökkum var , r . „ _ , ,, . . j þaö og Sir Edward Gray hefir Þegar John B.-Gough do, mistu; . . . ,T, J, , . , . ,.s ,. J . . s . . ’ r. sagt oss það. Ver erum ekki við bindmdismenn einhvem hinn bezta !■••,.. , , . •,. --- ----- —.........— -------- vin sinn og talsmann. í meir en ! 'f!™ 'X " bur"!j' .fF eSÍir Vj^': Hermálaráögjafinn þurfti yfir engj ,, r . „ . ,v. 1 . 1 ekkert um þessa hættu eöa vilta aldarfjoröung haföi hann venð sem alt annað breytist. Að þeim vinna helztu menn þjóðarinnar. Hvernig fer fyrir oss þegar vér eigum aö mæta slíkri vandvirkni. æfingu og iðni? Það er sagt um Roon, hermála ráögjafa Prússa, aö iiann hafi far- iö heim til aö hvíla sig í nokkra sagt stríö á hendur. Hann hafði lokið sínu starfi. Herinn var tilbúinn. vísindalegu þekkingu, sem auðvit- aö miöar að því að geta svift sem flesta menn lífi á sem skemstum tíma, þá er þó aðalatriðiö i öllum styrjöldum þaö sáma og það var þegar Xerxes réöist á Grikkland, eöa þegar Hannibal fór yfir Alpa- fjöllin. Þrengdu svo aö óvini þín- um, að hann geti ekki haldist við á stöövum sínum — það var og er og verður sjálfsagt altaf meg- inatriði allra styrjalda. , , , .. .. , . , ekki kannast viö aö vér eisrum j hropandans rodd a eyðimorkinm. j |iana ■ væncjum Hann haföi varið kröftum sínum; . ! til að efla og útbreiða bindindi og „F>’n,r nokkruin árum sagði varpa sólgeislum inn á heimili ótal ° se ey lavarður. . Ver erum drvkkjumanna. aldre’ vlgbun'r> en stJÓrnin þorir Hann var fæddur á Englandi en j ekk' aö seSj'a >ÍÓCinnl Þann sann- l dó í Worcester, Massachuseís, I ei a' áriö 1888. Hann vann öllum f,etta er íilvöruþrungin staö'hæf- stundu-m aö bindindis og enrlur- ing' °S sýnir aS yfir oss vofir al- lx>ta málum, í samtali, á ræöupöll-; var,eg hætta. Vér skulum íhuga um og i ritum. Gaugh gaf út ’ hvaöa átt það bendir. nokkrar Ijækur; þær voru í æfi- Það bendir á aö vér höfum haft sögu og ræðuformi. Hann var stjóm, sem vissi aö vér vorum ekki mælskur og orösnjall og ræöur vi® ófriöi búnir, en þorði ekki aö hans voru fullar af smásögum. segJa bjóðinni frá því sem hún j Gough var ekki mikill rithöfund- j vissi- l>°rt5i ekki a« segJa henni ; ur. en hann var ágætur ræðumaö- sannleikann. ; ur. Aörir uröu til aö skrifa upp Wolseley lávarður 'hefir sagt , flestar af smásögum hans. — þetta en ekki eg. Þaö eru alvarleg John B. Gough var eldfjörug- orð, og sá sem sagði þau, hefir ur og hrifandi, þegar hann kom langa og víðtæka reynslu aö baki npp á ræðupallinn. Beecher varö sér. þaö einhvem tíma aö oröi um En er þetta sönn staðhæfing? hann, að hann prédikaði gegn Þaö sýndi sig í Krímar ófriðnum, drykkjuskap, en áheyrendur hans aö þau vom sönn og aftur þegar Langar fylkingar. aö æörast. Hugsið ykkur hugar- ástand hermálaráðgjafa Breta, ef Þjóðverjar segöu oss stríð á hend- Fylkingar sem nú skiftast skeyt- ur í dag eöa á morgun! , um á, eru nokkur hundruö mílna Frakkar biöu ósigur af því að langar. Þetta er ekki eingöngu þeir voru ekki tilbúnir; Spánverj-j yegna þess, að fleiri menn taka ar biðu ósigur fyrir Ameríku- j ],átt í þessum hardaga, en áður mönnum af því að þeir voru ekki! hefir átt sér stað. heldur vegna tilbúnir; Rússar biöu ósigur fyrirj])eSs aö hægt er aö miöa svo ná- Japönum, af því aö þeir voru ekki kvæmlega meö þeim vopnum, sem viö stríði búnir. Vér erum ekki nú eru hrítkuö, og þau eru svo tilhúnir, en Þjóðverjar eru þaö. | haröskeyt aö ekki er unt aö hrúga Vér erum aldrei tilbúnir; Þjóð- mönnum eins ]>étt saman og gert verjar ent þaö altaf. Það var fádæma axarskaft af frjálslyndu stjórninni, aö hika viö aö byggja fjóra vígbarða. Þeir þóttust vera aö spara. Þeir von- uöust til aö komast út úr klipunni meö hægu móti. Þeir vora aö hiða eftir að eitthvaö hærist þeim upp í hendurnar. Þjóðverjar vissu þetta og lögðu léttan á aö komast fram fyrir oss. Það er timi ti! kominn fyrir stjórn vora og þjóö, aö kannast var á dögum Napoleons eða 1 fransk-þýzka stríðinu. Að öllum líkindum eru ekki nema fjögur til fimm þúsund manns á 'hverri milu á bardaga linunni í Noröurálfunni; en í fransk-þýzka stríöinu voru þeir fimm eöa sex sinnum fleiri. Betri byssur. Byssur þær sem fótgönguliöið notar i þessari skeggöld, flytja að meðaltali hér um bil eina og einn fjóröa úr mílu og kúlumar gerðust druknir af málsnild hans búa ófriöurinn stóð yfir. Þetta er vis Þa ati>nröi sem eru aö ske fyr- f;lra n^jæ„t 2soo fet á sekúndu og andagift. Ilann var glaöur og sönn staöhæfing enn i dag eins og ir au&1,m l>eirra- ÞjoSverjar hafa j)ep,ar þær koma úr byssuhlaupun- skemtilegur í viömóti, og enginn hún var þaö áöur. j obemhms skorað oss a holm. Ver )m Þýzku byssnmar era þó breyttist á samvistum við hann. Hún er sönn þann dag i (!ag 8e)um ekki vi,t óvini vorum sýn-, ttat-gsbeyttari; ]>eirra kúlur fara Honum var illa viö aö stíga í einS og hún liefir lengi veriö, því | > er getum cklci lcomist undan hon-! 2 fet ^ sekúndu, lægar þær ræöustól þegar áheyrendur voru aö fram undan eru l>oöar ogiunl- > er Setllm ekki keypt örygg-, jeggja stag j,ær em ^arð- ’ár og gat stundum ekki varist hlindsker. Margir ráðgjafanna úri lð nleS °rSum- Ef ver el&um aS skeyttustu fótgönguliös byssur' ?•.« láta j>-ss getiö. En sögur hans háöum flokkum hafa kannast við hal(la vorum hlut oskertum fynr heimsins En frönsku byssurnar' voru a!t af jafn skemtilegar og þaö. F,n vér eram ekki viö ófriði svo voi(iugum og einbeittum óvin,: fjvt;a ajt afi fÍQt-s^ngj nij|a Jeno-ra findnar. — húnir. Allir seni nokkuð hafa'’,)a,verSunl ver aS sýna íafn mikla Finu sinui heimsótti Eng'cnding-1 hugsaö um bermál vor, vita þaö. ósérhlífni og staöfestu og liann. / Parri fglla tiltölulega. ur haiin, t:l þess aö tala um algeröa (.ávarðar vorir og ráðgjafar eru ^er höfum lagt út í ana á röng- .. ai'neitun áfengra drykkja <>g hóf hræddir. U'olseley lávaröur segir nm staS- Vér höfum 'haft vaöiö e^'*r 1 b011^1 1( 1 samtaliö á þessa leíö: oss þaö. Staöreyndimar segja oss fyrir ofan °ss en ekki neöan. Þess vonduöum vopnnm buiö, “líg hefi alvarlega ástæöu til aö ]>að. Sagan segir oss það. Um- konar sparsemi er hin versta og rnæla á móti algerðu hindindi og ræöur á þinginu sanna þaö, fjár- ilættulegasta eyöslusemi. ^ hún er ]>etta: Kristur hjó til vín ’ hagsáætlunin sannar það, landher- t>egar stjórnin vrldi ekki Hnu; e'J2Uri_ Sl,nlrat’ a .. a ,l >r,r, ætt i hrúökaupinu í Kana.“ inn og sjóherinn vita þaö. Þing—; sinni Hyggja fjóra bryndreka, þá “Eg veit að hann geröi þaö.’’ mennimir era hræddir viö kjós- hefði hún att aö láta byggja fjór- “Hann hjó þaö til af því aö þá endur sina og vilja heldur endur-;nm sinnum fjóra; ]>egar hún var sem þar voru staddir skorti þaö.’’ taka aftur og aftur somu ósann- aS reyna að spara fáeinar miljón- “Svo segir ritningin.” indin, en aö standa augliti til aug- ir- hefsi hun att aS e>'«a fimtíu "Hann bjó það til úr vatni.” litis viö kjósendur sína og segja! uúljónum. Þegar Iandherinn var , . “fá" þeim sannleikann ; minkaður. þá 'heföi átt aö stækka kæSa<lrog era notuö til hliföar. Og En ef ófriöur skyldi gjósa upp, hann- , j|lCgar ekbert ,at( rCP flUSt þá eiga þingmennirair erfiöará Fn ráöaneytið var smetkt UID| urannar _ic,n 1 • þa gre ur 11 sig verk fyrir höndum en að mæta1 si£- °ss vantar marrD |n 1 torðlna' Þá veröa * vopntim alla liættu Það kann að láta vel í er .svona þá forö- eftir I>eztu jörðina, en hermönnunttm þykir engu betra að vera skolnir, en að veröa fyrir járnbrautarlest. For- ingjamir gæta allrar varúöar aö ]>eim sé ekki að óþörfu skakað í hættu. Börð og steinar, hólar og Með mynd Séra Jóns Bjamasonar og konu hans flytur “Sunnanfari” stutta en gagnorða lýsing á þeim eftir útgef- andann, Dr. Jón Þorkelsson. Þar segir meöal annars um séra Jón: Meö séra Jóni er mikill kappi fallinn í ísrael. Se>m kirkjumaöur er hann einstakur íslenzkra manna um marga mannsaldra og meira til, og manni finst maöur nærri verða að líta um 200 ár aftur í tímann, til þeirra Jóns hiskups Vidalins og Jóns biskups Amasonar, til þcss aö finna menn til samanhurfi- ar aö gerð og skapferö. Þó að séra Jón væri ekki nema 7 vetra, þegar hann fór frá Kálfa- felli, er þó svo að sjá, sem kær- ustu æskuminningar hans séu það- an. Hann víkur hvaö eftir annaö í ritum sínum aö landslaginu þar, sem er stórgert, meö Lómagfnúp “Hann geröi kraftaverk til þess aö búa til vín.” 'Já-“ “Þar sem Kristur l>jó til vín á óvinveittum kjósendum. yfimáttúrlegan hátt, ]>á hefir 'hann erfiöir dagar. blessað þaö og lielgaö. Þess vegna Nú ætla eg að segja upp i opiö virðist mér, aö ef eg hætti aö geðifi á öllum sem mæla á móti neyta áfengis, þá yröi eg sekur um herbúnaði. nokkuö, sem eg er sann- van]>akklæti viö skaparann og þaö færfiur tmi aö þing og stjóm veit, væri lítilsviröing á gjöfum hans. ' en hefir ekki dug og djörfung til “Fg get vel skilið þetta,” sagöi aö segja. Gough, “en hafnarðu engri annari Eg er sannfærður um aö nema hver af gjöfum skaj>arans?” “Nei. ekki held eg þaö." Boröaröu hyggbrauö ?’ Styrjöldin og nýjar uppgötvanir. Crslit og endir styrjalda nú á j timum, er mest undir því komin, hefír mestri vísindalegri >retar séu viö því búnir aö herj-1 þekkingu úr aö spila og hagnýtir j ast og horga og vinna meira en j sér hana bezt. 1 alheims ófriðn- >eir hafa barist og borgafi og unn-i um sem nú stendur yfir, er eins ‘Nei,” sagöi maöurinn og 'hló iö i siðustu hundrað árin — ef mikið eöa ineira unniö með raf- við. | nokkum tíma — ]>á fellur ríkið í Hvers vegna gerirðu það ekki?’imoIa og vér veröum lítilsvirtir “Af þvi afi mér þykir þaö læiningamenn undir járnbaröi slæmt.” ! hraustari, lætur æförar og sam- “Kristur hlessaöi ]x> byggbrauö heldnari þjóðar, en vér erum. ekki síður en vín,” sagöi Gough. Ráögjafar vorir eiga erfiöara “Hann inettaði fimm þúsundir aöstöðu en stéttarbræður þeirra í manna á hvgghrauöum og geröi þá: Þýzkalandi. Þegar stjórnarskifti kraftaverk. Þú hafnar byggbrauði veröa hjá oss, þá hreytist stjóm vegna þeirrar litilf jörlegu ástæöu, | hermálanna. Ráðaneytið þorir ekki að þér þykir ]>aö hragðslæmt. En eg skora á þig aö hafna áfengi vegna þeirrar liáleitu skyldu aö styrkja veika hræöur þína og verja ]>á falli og þannig aö fullnægja lögmáli Krists.” — Einu sinni var Gough beöinn aö segja frá einhverju sem fyrir hann heföi borið, fyrst eftir aö hann gerðist bindindismaöur. “Fyrst eftir að eg geröist bind- að heimta fjárframlög, þorir ekki að heimta þjónustu, þorir ekki að segja sannleikann. Þeir þora ekki aö opna xnunninn fyrir kjósendun- um. En kjósendumir vilja ekki miklu kosta til öryggis og varnar. Kjósendurnir liafa litla hugmvnd um livaö gerist út í heimi og þeir gleypa hverja friöarflugu sem aö þeim er rétt, þó að nágrannaþjóðin hervæöist og snúi spjótum sínum magni og grfsi, en meö púöri og kúlum. Mikiö er unniö af fall- hyssum og allskonar skotvopnum, en hverri þeirra fylgja svo marg- brotnar og flóknar vélar, aö engu minna er né óvandfarnara meö, en flóknustu rafmagusáhöld. Þó mundu þessar marghrotnu morö- vélar koma aö litlu liöi, ef ekki væri séö fyrir á'höldum sem senda Ijósgeisla langt út i geiminn og yf- ir herstöðvar óvinanna. Ritsímar og raddsimar liggja tugum og cf til vill hundruöum saman út frá tjaldi yfirforingjans og ná fram í fremstu fylkingarbrjóst. Stein- steypu vélar vinna dag og nótt og tugir manna hyggja trausta palla undir fallbyssur. Þá eru vélar viö hendina til aö framleiða alt gaj, jörðina I ófriönum milli Rússa og Jap- ana. þurftu Rússar að eyða 1053 skotum á hvern Japana, sem féll. Áriö 1870 féll einn maönr viö hvert 375. skot. Af þessu sést, aö þó aö voj>nin séu betri, þá er hætt- an minni nú en áður var og minni en búast mætti við eftir frásögn hlaðánna. Margar miljónir skot- hylkja hafa veriö tæmd á vígvöll- um Noröurálfunnar, siðan ófriö- urinn hófst, en ekki hafa fallið nema nokkur hundruð þúsund manns. Þótt 'herflokkarnir í Noröurálf- unni liafi vandaöri og traustari fallbyssur, en áöur hafa þekst í sögu mannkynsins, þá veröur þaö þó fótgöngulifiiö. sem sigurinn gefur að Iokum. Þó mundi fót- gönguliðið litlu fá áorkað, ef ekki væri stórskotaliöiö. Fótgönguliðiö gerir ekki áhlaup, fyr en fallbyss- ur óvinaiina em ]>agnaöar. Sömu aöferöinni er því enn beitt og á dögum Najioleons. En áhöldin eru ólik. Aðferö stórskotaliðsins er einn- ig ólík því. sem áöur var. Sá sem hleypir af fallbyssu, sér aldrei þá sem sendingamar eru ætlaöar. Ilann stendur í lítilfjörlegu skýli, á tíu til fimtíu feta háum palli. reikningi. Gegnir furöu hve kvæmlega má miða á þennan Ef nokkur getur haft gaman leiknum, þá er þaö sá sem á _ inum stendur; en ‘hann er lika í meiri hættu staddur en nokkur annar. Skotfœrin. Þó aö miklu sé eytt af skotfær- um, þá eru litlar Iíkur til að nokkur skortur veröi á púöri, kúl- um eöa skothylkjum. Eftir því sem herbúnaöur þjóðanna hefir aukist, hafa þær komið sér upp skotfæraverksmiðjum, þar sem hægt er aö búa til öll þau skotfæri, sem lið þeirra þarf meö. Þaö er lítið notaö af venjulegu púöri í þessu stríði, heldur er þaö reyklaust sprengiefni. Mikiö af ! því er þess eðlis, að þaö veröur aö | vera í þröngu og takmörkuöu rúmi | til þess aö það springi. Þess vegna er þaö ekki eins hættulegt í meðförunum og þaö púöur sem vér þekkjum bezt. Þó aö þaö vökni má þurka þaö svo að þaö veröi jafngott, ef rétt er aö farið. Hvert mannslíf kostar tonn af málmi. Þótt fallbyssumar sem notaöar em, séu stórar, hraöskeyttar og ægilegar, þá falla miklu færri menn fyrir þeim en oss granar. 1 bardaganum við Frivat 1870 uröu Frakkar að eyða áttatíu skotum á hvern Þjóöverja sem féll eða særðist og kúlurna/ voru allar til samans 660 pund að þyngd. Síðan eru fjöratíu og fjögur ár. Skotvopn hafa mikiö breyst til batnaðar á þeim tíma. Það mætti þvi ætla, að nú væri mannfallið ægilegt í meira lagi. Þegar Rússar böröust viö Japana í Asíu, uröu |>eir aö eyða 150 fall- byssukúlum á hvern Jaj>ana sem féll. Kúlurnar sem þeir notuöu þá og enn eru notaðar, era miklu stærri en áður gerðist. Til þess aö vinna á hverjum Japana uröu þeir því aö senda hér um bil tonn af málmi eina til tvær mílur vegar. Sllkt verður sjálfsagt aö gera nú. Af þessu má ráöa. afi þaö er mest komið undir fótgönguliöinu, hver sigurinn íær úr býtitm. Fregnir og fyrirskipanir. Svo mörgum fallbyssuni og mörgum mönntim er dreift um vígvöllinn, aö engu tali tekur fyrir yfirforingja aö líta meö eigin aug- um alt sem fram fer. Það er af, að hann þjóti á völdum gæöing fram og aftur um fylkingamar, telji hug í liðið og hvetji það til at- lögti eöa stöövi flótta. Málurtm- um þótti eitt sinn gaman aö sýna liðsforingja þannig á myndum sínum. En þeir tímar eru um garfi gengnir. Nú er liann langt i burtu frá sjálfum vigvellintim. Þó veit hann svo að segja hvaö skeður á hverri mínútu. Hann veit samstundis hvort atlögur hafa hepnast eöa ekki, hann veit hvaða fallbyssur hafa bilað og hvar liði hans 'hefir oröiö ágengt, þó i vnargra mílna fjarlægö sé. Þó að liö hans sé dreift um mikinn hluta noröur Frakklands og mestalla Belgíu, þá veit hann ineira um hvaö eina sem fram fer, en Napó- leon vissi í orustunni viö Ueipsic. Loftför. En mest Iið veita þó Ioftförin honum. Margir þykjast að vísu, liafa oröifi fyrir vonbrigðum; þeir héldu afi loftförin létu meira til sín taka. Margir liafa gert sér svo 'háar vonir um orustur sem háðar yröu í loftinu, aö þeir hafa ekki tekifi eftir því gagni, sem loftför- in vinna á njósnferöum sínum. Þau foröast að tafta beinlínis þátt í bardaganum, nema þauséuneyd l til þess. Að vísu hefir veriö bar- ist í loftinu, en þaö hefir einkum verið þegar loftfarrnn hefir oröiö of nærgöngull. Sprengikúlum hefir einnig verið kastaö úr loft- förum. En þær hafa líka orðið aö litlu liði eða gert lítinn skaða. Þaö er loftförunum aö þakka, aö nú er fáliðaðri sveit aldrei ætl- aö aö ráöast þar á sem engar lík- ur eru til aö henni geti nokkuö áunnist. Loftfarinn getur séö hverja fótgönguliös sveit, ‘hverja riddaradeild, hvert skotbyrgi og farið nær um styrkleika óvinarins. Þannig veit hvor um hreyfingar hins. Hvernig er þá mögulegt aö gera hliðarárásir ? Hvernig er mögulegt að draga að liðsauka á einum staö og rjúfa fylking óvin- anna? Alt sem leyndast fór í gamla daga, liggur nú eins og opin bók fyrir óvinunum, þegar bjart er af degi og þokulaust. Öryggi loftfara. Loftfarinn er jafn óhultur í loftbát sínum og skipstjórinn á stjómarj>allinum. Hann getur látið fara vel um sig; hann getur svifiö á sömu slóðum tímum sam- an og í'hugað hvaö gerist niður á jöröinni, ef óvinurinn sendir ekki hervædda dreka á móti honum; hann getur haldið sér á lofti allan daginn án þess að preytast. Hann hefir áhöld til aö senda loftskeyti og taka á móti þeim í 300 mílna fjarlægö og þarf ekki aö hreyfa sig í hvert skifti sem hann þarf að koma boðum til manna sinna. Ef loftfarinn 'heldur sig í 4500 feta fjarlægð frá jörðu, þá er hann nokkurn veginn óhultur fyrir skot- um neðan frá jöröinni. En þaö er erfitt aö njósna úr svo mikilli fjar- lægfi. Fallbyssur og skotbyrgi era litlu stærri en flugur, og erfitt er að greina fótgönguliö frá riddara- liði. Freistingin er því mikil aö fara niður í hættubeltiö, til þess afi sjá betur hvað fram fer. 1 Balkanstríðinu mistu aö minsta kosti tveir menn lífiö fyrir það, og ef tríia má blööunum, hafa margir flugmenn veriö skotnir frá jöröu í þessu stríði. Krapp hefir búiö til þrjár teg- undir af fallbyssum, til aö vinna loftförum mein. Eina tegund þeirra draga liestar; má skjóta úr þeim því nær þráöbeint upp í loft- iö. Önnur er ætluð skipum, og þriðja er flutt á mótorvögnum. Þessar byssur draga því nær 20,000 fet. Skálmöld sú, sem nú stendur yfir, hefir staðiö að eins í tæpa þrjá m/inuöi, svo aö það væri óðs manns æöi að spá nokkru um það, hvað hún mundi kenna oss. Svo mikiö virðist þó mega ráöa í af því sem fram er komiö, aö loftfar- arnir vinni að vissu leyti meiri þrekvirki en þeir sem stýra stærstu fallbyssunum. Fundarályktun. 1 tilefni af því, aö grein sú, er hirtist í Heimskringlu 11. Sept. síð- astl. meö fyrirsögpiinni: ‘‘Fáheyrö þrælapör”, hefir vakið almenna óá- nægju hér í bygð, var fundur hald- inn aö Darwin skólahúsi 20. Októ- ber, og samþyktar eftirfarandi til- lögur: I.—Aö fundurinn álítur, aö áður- nefnd ritstjórnargrein í Heimskr. hljóti að vekja slæmar skoöanir á siðferðis ásigkomulagi þessarar bygöar í öðrum íslendinga-bygðum, eöa þar sem áðurnefnt blaö er lesiö, aðhyllist fundurinn þá tillögu, aö fólk alment hér i bygö hætti aö að- stoða blaðið framvegis meö því aö kaupa þaö, af þeirri ástæöu, aö þessi áðurnefnda grein er önnur árás á þessa bygö öörum íslenzkum bygðum fremur, sem Heimskringla hefir flutt frá hendi ritstjóra síðan B. L. Komizt áfram. meS þvl aS ganga á Suecess Business College ú Portage Ave. og Edmonton St., eSa aukaskólana I Regina, Weyburn, Moose Jaw, Calgary, Lethbrdge, Wetaskiwin, Lácombe og Vancouv- er. Nálega allir íslendlngar I Vestur Canada, sem stúdéra upp á verzlunarveginn, ganga & Success Business College. Oss þykir miklS til þelrra koma. þeir eru góSir númsmenn. SendiS strax eftir skólaskýrslu til skóiastjóra, F. G. GAKBUTT. President D. F. FERGUSON, Principal. sem loftbelgirnir þurfa. Era þærlEn byssunum er miðað eftir út-) l

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.