Lögberg - 04.02.1915, Blaðsíða 4

4
] ,ö(i BKlií'., VI MTUDAGINN 4. FEBRÚAR 1915
LÖGBERG
Oefl5 út hvern flmtudag af
Tlie Colunitila Presa, Ltd.
Cor. WilUam Ave &
Sherbrooke Street.
Wlnnipeg. - - Manltoba.
KRISTJÁN SIGURÐSSON
Editor
J. J. VOPIÍI.
Buslness Manager
Utanftskrift til blaSslns:
The COLCMBIA PRES8, Ltd.
P.O. Box 3172 Winnipeg, Man.
(Jtanáskrift ritstjórans:
KUITOK LÖGBERG,
P.O. Box 3172, Wlnnipeg,
Manitoba.
TAL81MI: GARRY 215«
Verð blaðsin.s : $2.00 uin árið
Agrip
af raeðu Sir Wilfrid Lauriers hald-
inni í Montreal 13. Des. 1914.
Canada t stríði.
Gleymið ekki )>vi, að þegar
Bretland var komiS í stríð, var svo
ástatt fyrir Canada, að nýjar
skyldur voru lagðar stjórninni á
herðar, svo og mótflokki 'hennar
á þingi og þjóSmns í heild sinni. f
sama bili og Bretland var komið í
stríð, átti Canada og í stríði.
Þetta er sannletkur sem vér urð-
um að segja í heyranda hljóði og
halda á lofti meðan vér vorum við
völd og hlutum að gera ráðstafan-
irí samkvæmt því sem viðgangi
landsins var samboðið, sem sjálf-
stæðu í ríkinu, en ekki sem ný-
lendu.
“Ekki könnuðust aUir við þenn-
an sannleik. Stórmiklu af ósann-
indum var þyrlað upp ú,t áf hon-
um og þaðan stafaði að miklu
leyti ósigur vor 1911; en eg fyrir
mitt leyti segi j>að enn, að eg hef
ekkert að iðrast eftir. Það er
margfalt betra að vér stöndum hér
sigraðir fyrir að hafa hug til að
brýna fyrir þjóðinni i Canada nýj-
ar skyldur, og að þeirri brýningu
var tekið, heldur en að vera við
völd með því að vanrækja skyldtt
sem stjórn landstrts ber að'sinna.
En þá reyndist nú atíðéelt', að
leika á hleypidóma sumia, en það
sýndi síg næsta fljótt og áþreifan-
lega, að þegar Bretland er i stríði,
þá er Canada í þvi jafnframt, því
að strax eftir að búið var að lýsa
stríðinu, þá voru skipakviar yðar
hér i Montreal alsettar skipum
fermdum af varningi þessa lands,
albúin til ferðar, en ekki lögðu þau
út, heldur lágu við land, vegna þess
að þau vora tæk sem herfang ef
óvinir ríkisins kæmust i færi við
þatt á rúmsjó. Þau lögðu ekki út
fyr en flotinn brezki var búinn að
hreinsa hafið og brezk herskip voru
tilbúin að fylgja þeim yíir sjóinn,
— en þarmeð innti hinn brezki floti
skyldu af ‘höndum, sem að mínu
áilti átti að gerast af Canada þjóð-
inni sjálfri.
Unnjx'i skýrara sannaðist yður,
að Canada eí í stríði hvenær sem
Bretland kemst í stríð, er sendi-
herra Þjóðverja í Washington lýsti
þvi að þýzkir gætu lierjað á Can-
ada, og það var tekið til utnræðu,
hvort Monroe reglan væri því td
fyrirstöðu að Jiýzkir mættu herja
á land vort. HVað sem í þeirri
reglu kann að felast, þá er hún
ekki lagastafur er gildir fyrir allar
þjóðir. Hún segir til stefnu þjóð-
arinnar í Ameriku, og undir henni
er komið, hvernig reglti Jieirri kann
að verða beitt í hverju tilfclli, eins-
og mjög skýrlega var í ljós látiö
nýlega af manni sem flestum frem-
ur er bær um að dæma þar urn, ,í
þvi landi. Eg hef alla tíð dáðst að
þjóðinni í Ameríku. Ég hefi alla
tíð gimzt, að þjóðin í Canada ætti
við hana gott eitt og eins vinsam-
legt samkomulag og imt má verða;
og mér þykir vænt að geta hugsað
og sagt, að l>egar vér sleptum
völdum árið 1911, )>á var sam-
komulagið milli Bandaríkja og
Canada stórum vinsamlegra, held-
ttr en þegar vér tókttm embætti
1896.
En þrátt fyrir ait þetta segi eg
svo sem Canada maður, að ef
Canada á að frelsast, þs'i vil eg
ekki að það verði fyrir Monroe
regluna, heldur fyrir orku og
áreynslu þjóðarinnar I þessu landi.
Ekki svo að skilja, að ef vér ætt-
um að verja landið fyrir herferð
þýzkra, að eg þá ekki væri reiðu-
búinn að þiggja liðveizlu þjóöar-
innar í Ameríku, hddur svo, að eg
viidi elcki þurfa að biðja um hana.
Eg vil að Canada þjóðin treysti
sjálfri sér og taki hjá sjálfri sér
alt sem hún getur, og þarf eg að
taka það frarn við yður, mítiir
herrar, að engin þjóð á slolið að
bera það nafn nema hún sé æfin-
lega reiöubúin til að verja sjálf-
stæðí sitt og berjast fyrir því, ef
þörf krefur.
“Vér erum frjáls þjóð, algerlega
frjáls. Stjómarskrá vor heimilar
oss réttindi til að skera úr þvi,
hvort vér viljum talca þátt i sltkti
stríði sem þessu, eða sitja hjá. Úr
því ber Canada þingi, Canada
stjóm og Canada þjóð að skera, og
engum öðrum. .Þetta frjálsræði
er Bretum, er veita það, bæði til
sóma og frægðar, og Canada líka,
er notar það til að vdta Bretlandi
lið. Frjálsræði er aðalgrundvöllur
brezkra stofnana. Þér finnið það
frá lægsta til hæsta þreps í stigan-
um. Herþjónustu skylda hefir al-
drei verið á I retlandi og mun al-
drei verða. Vér norum heyrt
fræga spekinga segja, að Stór-
bretland mundi fara að dæmi ann-
ara eftir stríðið og setja herskyldu
á hjá sér. En herþjónustu þving-
un á ekki við skap brezkra manna.
Þeir eru seinþreyttir til stríðs,
ófúsir til ófriðar og búa sig aldrei
út í hann, fyr en hann er skollinn
á, en þeim tekst furðanlega að
bera bærri skjöld að lokunum.
Ríki Bretaveldis, ,sem sjálfstjóm
hafa, eru ekki lögskylduö til hem-
aðar, þau eru öll frjáls að því,
hvort þau vilji berjast með Bret-
um eða láta J>að vera. Þetta er
brezka frjálsræðið, er því olli, að
hvaðanæfa úr- hinu brezka veldi
streymdu menn til liðs við brezku
stjórnina í þessari miklu baráttu,
en sú hollusta kom Þjóðverjum
mjög á óvart og jók þdm gremju
og áhyggju. Frjálsræði gefur af
sér hollustu og trúnað, þvingun
kemur æfinlega á stað óhug og
uppreisnum. En jafnvel þó að nú
hafi sýnt sig hinar frábæru afleið-
ingar af stjórnvizku Breta, ekki
eingöngu á Bretlandi, heldur al-
staðar í ríkinu, þá finnast menn í
þessu landi og á Englandi sömu-
leiðis, sem halda þvi fram, að
frelsi það sem nú á sér stað, beri
að aftakast og i stað Jæss beri að
færa stjórnarvaldið sem mest á
einn stað og gera J>að að laga-
skyldu sem áður var imdir sjálf-
vilja komið. Það eru til menn sem
prédika þennan lærdóm, en aítur
halda aðrir þvi fram að brezka
ríkið geti því aðeins nawlíst, að
fylgt sé þeirri stefnu, sem ráðið
hefir hingaðtil: frelsi og sjálfræði
hinna einstöku rikisparta. Ef ekki
væri stríðið, þá mttndi eg segja yð-
ijr hvoru megin liberalar hafa lengi
staðið að þessu máli. En vér eig-
um nú í stríði og stríðstímar eru
ekki hentugir til að tæða svo þýð-
ingarmikil mál og affara stór.
Nú sem stendur höfum vér aSeins
eitt um að hugsa : að binda enda á
ófriðinn og fresta öðrutn málum til
síðari tíma.
HernaSar hœtta.
“Það er engin hætta á, að
þýzkir herji á Canaöa, meðan
Bretar bafa yfirhönd á sjó. En
J>ó að sú hætta sé ekki til staðar
og þó að mér detti ekki annað í
hug, en að bandamenn sigri, þá
vofir enn yfir sá möguleiki, einsog
nú stendur, að skyndi-áhlaup verði
gerð á borgir vorar við landamær-
in. Það leit jafnvel út fyrir, að
British Columbia muixJi fá eina
slíka heimsókn. Þeir þar óskuðu |
eftir að hafa hjá sér hið smáa, og
mjög svo fyrirlitna herskip Rain-
lx>w. Skipshöfn var. aftur ráðin á
Niobe við hina strönd landsins og
þessi uppnefndi flotavísir varð
þannig til hlífðar strandborgum
vontm og viðskiftum. Hættan var
tij staðar, stgi eg. Sú hætta mink-
aði mikið, þegar Emden var eyði-
kgð af herskipinu Sydney, er
Ástralia átti. Hættan minkaði enn
meir, er Bretar sigruðiu við FaJk-
lands eyjar. En láti|m oss muna
eftir þvi, að eins lengi og stríðið
stendur, er liættan til staðar, en eg
fyrir mitt leyti vil ekki fjölyrða um
Jætta atriöi, því að eg vona, að
stjóm landsins hafi vakandi auga
á því hverju sinna beri og að hún
geri ráðstafanir gegn Jæirri hættu.
Einhver spurði mig, hvers vegna
eg fylgdi stjóminni að þvi máli, að
senda menn héðan til orustu. Hví
átti liberal flokkurinn ekki að láta
kyrt um sig og vera afskiftalaus
um það mál og lofa stjóminni að
vera ein um vandann og áhyggj-
umar? Svar mitt er: “Mér þyk-
ir ekkert sérlega væint um stjómina,
en mér þykir vænt um landið mitt,
mér þykir vænt um ættjörð feðra
minna, Frakkland. Mér þykir
vænt um land frelsisins, Bretland
og heldur vildi eg hætta afskiftum
af opinberum nr'ilum algerlega,
heldur en láta annað eins mál af-
skiftalaust, sem foringi liberala
flokksins.
Kosningar.
Það var engin ástæða til nýrra
þingkosninga í júní eða júlí síðasfr-
liðið siunar og því síður er nokkur
ástæða ti! þeirra nú. Stríðið
stendur ennþá yfir. Móti þeirri
stefnu stjómarinnar, að uppfylla
skyldur þessa lands við brezka
ríkið, höfum vér alLs ekki lagt.
Vér höfum veitt þeirri stefnu
fylgi og því er engin ástæða til að
bera hana undir þjóðina. Og fyrir
mitt leyti verð eg að segja, eítir
þessum ástæðum, að eg trúi ekki
aö stjóminni sé alvara, að stofna
til nýrra kosninga, og ganga þar-
með á bak orða sinna, jafnvel þó
að nokkrir afvega leiddir ákafa-
menn séit' því fylgjandi.”
Njósnarar.
Þegar fregnin um það barst
vestur um haf, að Carl Hans Lody,
sem einu sinni dvaldi í Omaha,
hefði verið skotinn sem njósnari í
Tower of London, fanst Banda-
ríkja búum þeim sem þektu
hann persónulega, sem deksta
skugga styrjaldarinnar hefði
að nokkru leyti borið yfir
þá; og þeim fanst það svo
ósennilegt, að margir létu scgja
sér það tvisvar áður en þeir trúðn.
“Skotinn sem njósnari”. Þessi
orð gagntaka jafnt öldunginn
sem skóladrenginn, svo b'.óðið sýðk
ur í æðunum ef þeir eiga nokkra
agnar ögn af ímyndunarafli og
æfintýraþrá. Fátt þykir fyrirlit-
legra en það, að vera njósnari. En
hitt er þó engu að síður víst, að
hvort sem þjóðirnar eru að búa sig
til stríðs, eða eftir að út í stríð er
komið, þá getur enginn maður
betur sýnt þjóðrækni og ættjarð-
arást, en með þvt að gerast njósn
ari og fáir eru í annari eíns hættu
staddir. Það sannast máske betur
á þeim en nokkrum öð’rum, að
“verður það oft þá varir minst,
vofeifleg hætta búin finst”. og fá
störf eru þjóðinni sem unnið er
fyrir jafn dýrmæt og þau, sem
njósnarinn innir af hendi, þótt hann
sé fyrirlitinn af flestum og fáir
vilji við hann kannast.
Hegningin sem liggur við njósn-
um, er slíýrt ákveðin í herlögum
þjóðanna. Þar gildir einu hvort sá
sem sekur finst er ungur eða gam-
all, karl eða kona. Hver sem
vinnur að því á laun, á ófriðartxm-
um, að koma skeytum þess eðlis,
frá einum óvini til annars, að þau
megi verða hinum að liði í ófriðn-
um, er dauða sekur. Það eina sem
liann á heimting á er það, að mál
hans sé rrannsakað' samvizkusam-
lega. Og jafnvel þó að hann sé
dæmdur fyrir herrétti og skotinn,
og það komi seinna í ljós, að mað-
urinn hafi verið sýkn, þá er engra
l>ófra að vænta fyrir rangdæmið.
Jafnvel á friðartímum mega
njósnarar vænta harðrar refsingar
ef upp um þá kemst. Hjá öllum
stórþjóðum liggur þung refsing
við því, að ná í upplýsingar um
herbúnað í laumi fyrir aðrar þjóð-
ir. f Englandi er það talinn glæp-
ur og liggur ’við margra ára fang-
elsisvist og eins er í Þýzkalandi. f
Bandaríkjum er það glæpur, að
taka myndir af eða gera teikning-
ar af víggirðingum þar. Wilson
bannaði flugmönnum aðl fljúga
yfir Panama skurðinn og ritstjóri
mánaðarrits var kallaður fyrir lög
og dóm fyrir að láta rit sitt flytja
myndir af skurðinum sem teknar
höfðu verið í loftfari. Frakkar og
Englendingar hafa um langan tíma
óttast. að þýzkir njósnarar væru á
annari hverri þúfu í þeirra lönd-
um. Það hefir verið hlegið og
Iient gaman að þeim ótta, sem víða
hefir ríkt í Bandarikjum fyrir
japönskum njósnurum, og margir
Englendingar hafa haft gaman af
njósnara óttanum þar í landi. En
samkvæmt skýrslu stjórnarinnar
þar, hafa 120,000 grunsamir út-
lendingar verið skráðir og af þeim
hafa 342 manneskjur verið settir í
fangélsi og það er sagt að enginn
minsti vafi geti á því leikið, að
tnargir þeirra séu sekir. thugun
arverðara en þetta er þó það, að
skömmu eftir að stríðið byrjaði,
komst það upp, að þýzkur njósnari
var í berzka sjóliðinu. Hann sím-
aði frænda sínum í Berlín allar
fréttir sem hann gat náð i og
hann kom heim til hermáladeildar
stjórnarinnar. Það virðist þvi ekki
ólíklegt, að “Bulwark” hafi sokkið
fyrir tilstilli þýzkra njósnara.
Engin þjóð hefir jafn fjölmenn-
ar og vel æfðar njósnarasveitir og
Þjóðverjar. Til dæmis má benda
á það, að örfáum dögum eftir að
brezka stjómin hafði fullyrt, að
hún hefði klófest alla þýzka njósn-
ara innan ríkisins, vom mörg skip
þeirra sprengd í loft upp, verðir
skotnir, sendibréf og fregnmiðar
sem höfðu inni að halda mikiívæg-
ar upplýsingar fyrir Þjóðverja,
náðist af tílviljun, en þýzk herskip
komust slysalaust fram hjá varð-
skipum og það á þeim slóðum sem
hafið var stráð timdurduflum. Þau
senda skeyti sín á land í Sufolk
og komast heilu og höldnu til baka.
Brezka stjómin veit hvetnig sumar
af þeim upplýsingum, sem Þjóð-
verjar urðu að fá til þess að geta
þetta, komust til þeirra. Að vísu
hafa sökudólgamir enn ekki náðst
og þeir leika lausum hala. “Hlut-
lausú” fiskisldpi. voru gefnar bend-
ingar þegar skyggja tók. Þessar
THE DOMINION BANK
rnr WHOKD B. MLU, M. T„ Twm W. D. MftTTHKVB .Vtw-Pm.
C. A. BOGERT. General M»ua*er.
w
NOTIÐ PÓSTINN TEL BANKASTABFA.
j>ér þurflC eklcl a5 gera yCur Íer8 tll borgar U1 a5 fft pen-
inga út ft ftvlBun. leggja Inn penlnga eCa taka ÚL NotlC p6at-
inn I þess staC.
YCur mun þykja aCferC vor aC sinna bankaatörfum bréf-
lega, bæCl ftreiCanleg og hentug.
Leggja mft inn peninga og taka flt bréflega ftn tafar og ftn
vanskila.
KomtC eCa skriftC rftCsmannlnum efUr nftkvæmum upplys-
ingum viCvikJandi bréflegum banka viCsklftum.

Notre bame Branch: W. M. HAMILTON. Munagei.
MLIUHK BBANGH: J. UBUUiLE. Msaacer.
bendingar voru gefnar með ljós-
um sem raðaö var í glugga á efra
lofti í litlu húsi sem stóð skamt frá
ströndinni. Óðara en skipið hafði
fengið þessi ljósaskeyti hélt það
áleiðis til Hollands. Á þessu
skipi var einnig dúfnaskýU,
þannig fyrir komið, að það hefði
ekki fundist l>ó lauslega hefði ver-
ið leitað á skipinu. Fám stundum
eftir að dúfunni var slept lausri,
voru allar fregnir sem njósnarar
þýzkara höfðu komist eftir, komn-
ar í hendur þeirra sem gátu fært
sér þær í nyt. Þessi skollaleikur
var leikinn í marga daga. En þeg-
ar launráðin komust upp, voru all
ar ferðir um Norðursjóinn bann-
aðar. En njósnaramir náðust ekki
Lord William Cecil segir svo frá,
að þýzkur njósnari hafi að minsta
kosti einu sinni afstýrt áhlaupi,
sem ensk flotadeild ætlaði að1 gera
á aðra þýzka. Nokkrum enskum
sjómönnum hafði lent saman við
öldrykkju. Stríðið og aðgerðir
enska flotans bar þar á góma.
Þótti mönnum, sem enski flotinn
hefði til lítillar frægðar unnið;
aðrir kváðu hann liafa fullnægt
vonum manna og vel það og til að
styrkja málstað sinn, sagðist einn
sjómaðurinn vita það með vtssu,
að nú væri ensk flotadeild á leið-
inni þangað sem hann til tók og
mönnum var kunnugt um. að þýzk
herskip höfðu tœkistöð sína. “Þiö
skuluð sjá hvemig fer þegar þau
hittast”.
Skömmu seinna. var veitinga-
húsinu lokað. Einn úr hópi þeirra
er tekið hafði þátt í samræðunni
um aðgerðir enskaflotans, tók reið-
hjól sín og hjólaði til strandar.
Þetta var um kveld og á hjólun-
um var óvenjulega sterkt ljós.
Þegar maðurinn hafði hjólað litla
stund á sjávar ströndinni, fór hann
af baki og hleypti loftinit út úr
slöngunni á framhjólinu. Hann
lét svo sem gat hefði gomið á
slönguna og þóttist leita að því,
finna það og gera við þaö. Á
meðan hann var að þessu, gekk
hann oft fyrir ljósið. Stundum
virtist hann þurfa að flýta sér,
stundum staðnæmdist hann góða
stund beint fram undan ljósinu.
Þegar hann þóttist búinn að gera
við gatið á slöngimni, fylti hann
hana aftur með lofti og hjólaði til
borgar. En þegar hin brezka
flotadeild kom þangað sem þeir
áttu von á að skip Þjóðverja væru
fyrir, vora þatt öll á bak og burt.
Hjólreiðamaðurinn var þýzkur
njósnari. Hann ritaði skeyti sitt
með löngum skuggatímabilum og
stuttum, eins og símþjónninn
ritar sín skeyti með löngum
strykum og stuttum. Þýzkur
kaffari hafði beðið skamt frá
landi og tekið á móti skeytinu,
Það er auðvelt og hættulítið að
senda boð með ljósum og skugg-
um til skipa sem bíða eftir þeim.
Meira hugrekki þarf til að hafa
flugvéla bækistöð í landi óvina
sinna og njósna þann veg. Þéssi
njósnunar aðferð er alveg ný og
eflaust geta flugmenn grafið margt
npp. sem enginn annar gæti kom-
ist eftir. Sem sönnun þess, að
Bretar eru hrædtíir um, að þess
konar njósnarar hafi bækistöð sína
á brezku eyjunum, má geta þess,
að stjómin hfir heitið $500 verð-
launum fyrir upplýsingar er leitt
geti til þess, að slík flugvélastóð
finnins. Það er haldið að Þjóð-
verjar hafi þess konar stöðvar ein-
hvers staðar í Skotlandi, en hefir
þó enn ekki fundist. Þessi grun-
ur hefir kviknað vegna þess, að
svo oft hafa sést óþektar flugvél-
ar á sveimi yfir norður hluta Bret-
lands. ,
.Njósnarar vinna sjaidan jafn op-
inberlega og nú hefir verið á vik-
ið. Oftast nær þræða þeir svo
krókóttar leynigötur, að sjaldan
kemst upp um þá nema óvænt og
óvenjuleg atvik beri að höndum.
Fáir mundu vera svo skarpskygnir,
að að sjá nokkuð gmnsamt við
einfaldar landlagsmyndír gjörðar
með blýanti. Vegna þess, að eng-
an grunaði þetta, var það að minsta
kostt í upphafi ófriðarins, að
Þjóðverjar komtt nákvæmum
skýrslum tií þýzkalands, um vig-
girðingar og vigbúnað óvinanna
með einfðldum og illa gerðum
landlagSmyndum á bréfspjöldum,
svipuðum þeim sem daglega eru til
sýnis t búðagluggunum. En i
höndutn hermálastjómarinnar
þýzku, eru þessi meinlausu og
marklausu bréfspjöld nákvæmlega
athuguð, en það er ekki fyrir
listagildi þeirra. Lág, aflíðandi
hæð eða lítill hóll á ntyndinni,
merkir víggirðingu; einföld vír-
girðing merkir gaddavírsvíggirð-
ing; smárunnur á iiæ'oabrúnlnni
merkja fallbyssur og stór tré tákna
ytri víggirðingar. Þannig sendir
njósnarinn nákvæma lýsingu af
víggirðingum með einfaldri og.
meinlausri landslags mynd.
Svipuðu táknmáli, þó annarar
tegundar sé, hefir verið beitt í
Belgiu og á Frakklandi. Banda-
menn veittu því eftirtekt, að víða
höfðu verið teiknaðar krítar mynd-
ir af kúm á girðingar og húsveggi.
Þessar myndir eru gerðar eftir
vissum reglum, en ekki hafa banda-
menn enn lært að lesa það mál.
Hitt er þó víst, að mynd af kú,
sem teygir upp halann og af ann-
ari sem hengir hann niður, þýðir
sitt hvort. Einnig var víða á
landamærum Frakklands fest upp
spjöld, sem virtust vera sápuaug-
lýsingar frá alkunnri þýzkri sápu-
verksmiðju; en þessar auglýsing-
ar voru ekkert annað en uppdrætt-
ir af víggirðingum, skýrslur um
vistaforða og annað sem Þjóðverj-
um mátti að haldi koma þegar þeir
komu inn í landið.
Mörgum öðrum brögðum er
beitt, sem erfitt er að skilja.
Föt þarf að þvo og þau eru þvegin
jafnt á ófriðartímum sem á friðar
timum. En það er hægt að láta
föt á þvottasnúm tala. Þá má
tala við fólk í mikilli fjarlægð með
vængjum á vindmillum. Það má
'hjálpa til að sigra heilan her og
brjótast inn í borgir með því að
þvo glugga í húsi.
Njósnárar geta verið á hverju
strái og sjaldnast er hægt að þekkja
vin frá óvini. Þannig kom það í
ljós í npphafi ófriðarms, að rnarg-
ir franskir liðsforingjar og aðrir
hermenn voru þýzktr njósnarar.
Einu sinni var brezkur maður að
flytja liði sínu skotfæri. A leið-
inni mætti hann brezkum liðsfor-
ingja í bifreið. Hann sagði aö
leiðin fram undan væri ekki óhult.
“Farðu veginn til vinstri”, sagði
hann, “og þegar þú hefir fariö 10
mílur, þá skaltu beygja af til
hægri.’ Með þessi orð á vömnum
þaut hann í burtu á bifreiðinni sem
fugl flygi. Skömmu seinna mætti
ltann brezkri herdeild - og varð
’hann að stanza. Hann talaði að
vísu ensku sem innfæddur maður,
en þetta var þýzkur njósnari og
var skotinn þar sem hann stoð.
En á þeirrí leið voru Þjóðverjar
fyrir sem hann afði ráðlagt mann-
inum að halda.
Fyrir fáum vikum fréttist það,
að á Orleans eyjunni t St. Law-
rence fljóti hafi fundist stein-
steypu stöplar, sem stórar fall-
byssur mætti setja á, ef á þyrfti að
halda. Þýzkur maður keypti
landspildu á eynni fyrir tveim ár-
um og reisti þar steinsteypu verk-
smiðju.. A þessari landspiidu og
skamt frá verksmiðjunni fanst
steinsteypustöpullinn. Með fáum
fallbyssum má hefta alla umferrð
um fljótið. ,
NORTHERN CROWN BANK
AÖALSKRIFSTOFA I WINNIPKG
Höfnðstóll (löggiltur) - - - $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) - - - $2,850.000
STJÓRN ENDIIR :
Formaðni' . - - - - _ - - Sir I>. H. McMILLAN, 1C.C.M.G.
Vara-formaðiU’ - Capt. WM. ROBINSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CHAMPION
W. J. CHRISTIE. A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afKreiiltl. — Vér byrjum relknlnga vIS eda-
stakllnga eða félög og sanngjarnlr skilmálar vetttir. — Ávísanir seldar
tll hvaSa staðar scm er á Islandi. — Sérstakur gaumur geflnn spari-
sjóðs innlögmn, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar vlU
á liverjiim scx mánuSnra.
T E. THORSTEINSSON, RíS.-aSar
(’oi'. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Ma».
Liege var sigruð með 42 centi-
metra fallbyssum. Þjóðverjum
var vel kunnugt um varnir þeirr-
ar borgar, því að þeir höfðu hjálp-
að til að reisa víggirðingamar.
Ein af þessum stóru fallbyssum
var sett á steinsteyptan stöpul,
sem bygður hafði verið löngu fyrir
fram á landspildu sem þýzk verk-
smiðja átti. Skotmálið hafði þann-
ig verið melt löngu áður en
stríðið byrjaði. Þar fóm því fá
skot til ónýtis og ekki var lengi
verið að hitta skotspóninn. Eft r
að þetta komst upp. tóku bæði
Frakkar og Englendingar cftir þvt,
að verksmiðjur, sem Þýzkarar
áttu bæði á FraJcklandi og Skot-
landi, voru bygðar á steinsteypt-
umi grunnum, sem nota mátti
til að setja á hinar stærstu fall-
byssur.
Bréf, sem fara á miíii njósnara
og aðstoðarmanna stjómarinnar,
eru oftast eins og flókin gáta eða
meinlaus skrif. Setjum svo, að
bréf sem félli i óvina hendur væri
á þessa leið: “Verð að afturkalla
pöntunina. Jóhann mjög veikur.
Tapað fjórum dögum. Fer innan
skamms.” Það virðist ekki mikið
athugavert við þetta bréf, en þó
var það einmitt þessu líkt bréf,
sem var aðal sönnunargagnið gegn
Lody.
Þannig vinna njósnarar og þann-
ig mistekst þeim. Lody þóttist
stundum vera Ameríku maður,
talaði ensku reiprennandi, var
gagnkunnugur í Bandaríkjunum og
hafði jafnvel ameriskt vegabréf,
sem hann hafði stolið og gekk þá
ttndir fölskit nafni. Hann komst
þannig til Forth Bridge, Liverpool,
Dublin og víðar. Hann njósnaði
um brezka flotann, komst að því að
hvorki varð Englan,ds banka né
þinghúsinu grandað með Zeppelíns
kúlum, því að báðar þær! bygging-
ar eru varðar traustu vimeti og
kom nákvæmum skýrsltim um alt
þetta til hermálastjómarinnar
þýzku.
Lody færðist of mikið í fang,
eins og fleiri sem stimda samskon-
ar atvinnu. Því er hann horfinn
og bráðum gleymdur.
Hefir jörðin sál?
(Framh.)
Eins og likami vör er jörðin úr
föstum, fljótandi og loftkendum efn-
um, í margvíslegum samböndum og
flækjflm. Hún liðast og greinist í
margvíslega parta, stóra og sntáa,
einfalda og samsetta. Inst er jarð-
kjaminn, sem að líkindum er bráð-
inn, þá jarðskorpan, hafið, andrúms-
loftið, hinn lífræni heimur, þar t
jurtaríkið, dýraríkið og mannkynið;
hvert þessara ríkja greinist aftur í
einstakar verur, jurtir, dýr og menn.
Og þó er þetta í raunini ekki aðskil-
ið, heldur tengt órjúfandi böndtitn
jarðarheifdarinnar.
Þá má og þýða björg og steina
móti tönnum og beinum kvikinda að
því leyti, að þessi “foldarbein" veita
hinum hreyfanlegu hlutum jarðar
hakl og form er þeir færast úr atað-
t aðalatriðunum eru þessar hræring-
ar reglubundnar; svo er um flóð og
fjöru, aðalstrauma hafsins, fljótanna,
loftsins, um alt það er stendur í
sambandi við árstíða og dægraskift-
in, um sambönd hins lífræna og hins
ólífræna, jurtaríkis og dýrarikis, og
algengustu atburðina í lífi jurta, dýra
•>g manna; en því nánar sem vér gá-
um að einstökum atriðum, því meiri
fjölbreytni, frjálsræði og breytíng
finnum vér,.
1 störfum jarðarinnar má greina
stærri og minni hringrásir og tíma-
bil eða skeið, eins og í lífstörfum lík-
ama vors, en hringrásir hans og skeið
eru ekki annað en greinar af hriug-
rásum og skeiðum jarðarinnar.
Eins og vér, á jörðin Viðskifti við
umheim, er hefir áhrif bæði á ytri
hreyfingar hennar og innri störf, en
hún sýnir sjálfstaklingseðli sitt í því,
hvernig hún verður við þessum á-
hrifum að utan og hagar sinum
innri störfum á sérkennilegan hátt.
Þróunarsaga jarðar er og svipuð
likama vors að þvt, að hún (eftir
skoðttnum núttðarmanna) er af
sprengi stærri hnattar og hefir með
fulltingi þeirra afla er í henni
bjuggu tekið á sig Iögun sína og
greinst í aðalhluta, en heldur síðan
áfram að smábreytá mynd sinni og
vinna betur úr efnum stnum; starfa
þar saman ytri öfl og innri, efnin
em á sífeldri hringrás og stöðugt
koma fram nýjar myndir og mynd-
breytingar; upptök og framþróun líf-
veranna á jörðinni og allar þær
breytingar, er mennirnir og aðrar lif-
ándi verur hafa þar valdið, eru
þáttur í framþróun jarðarinnar, eti
það sem myndast þannig í jörðinni,
skilur ekki fremur við hana en það
sem vex í líkama vorum við hann.
Þau líffæri líkama vors er standa
t nánustu sambandi við sálarlífið.
heilinn og skynfærin, eru efst 4 hon-
um og í yfirborði hans. Eins er um
jörðina. Hið lífræna ríki með mann-
kyninu og öllum þess viðskiftum, er
á yfirborði jarðarinnar.
Þó að svona likt sé nú ákomið
með Hkama vorum og jörðinni í öll-
um þessum atriðum, þá eru þau í
ýmsum greinum gagn-ólík, sem kem-
ur af því, að líkami v'or er partur af
líkama jarðar og störf hans að eins
einn þáttur í störfum jarðarinnar.
Parturinn getur likst heildinni, en
aldrei verið henni að öllu líkur.
Aðalmismunurinn er nú sá, að
jörðin hefir á margfalt æðra stigi þá
eiginleika, er vér teljum oss helzt til
giklis. Einn af þeim er sjálfstæði
gagnvart Öðrum verum. Jörðin er
að eins háð öðrum himinhnöttum og
þó í fáum greinum. En alt, sem vér
þtirfitm að sækja út fyrir sjálfa oss,
loft. vatn, hvers konar fæðu, félaga
o.s.frv., hefir hún í sér. Hringrás-
irnar í Hkama vorutn ertt ekki sjálf-
um sér nógar, vér getum ekki lifað
án efnaviðskifta við umheiminn. En
það getur jörðin. Hún er sjálfri sér
nóg í óteljandi atriðum, þar sem vér
verðttm nálega alt að sækja til henn-
ar. Ytri sambönd v'or eru innri sam-
bönd hennar, efnaskifti vor við t»m-
hverfið eru efnabylting í Hkama

B—11, neðansjávar tundurbátur Breta, er stakk sér undlr tundurdufla-
garC mnrgfaldan t Dardanelln nundt og eyCllagCl tyrkneskt herskip.