Lögberg - 17.06.1915, Blaðsíða 4

Lögberg - 17.06.1915, Blaðsíða 4
LöGBERG, FIMTUDAGINN 17. JÚNl 1915 LOGBERG OeftS út hvern fimtudag af The Columbla Press, Ltd. Cer. Wllllam Ave & Sherbrooke Street. Wtnnlpeg. - - Manltoba. K.RISTJÁN SIGURÐSSON EdJtor J. J. VOPNI. Business Manager Utanáskrift til blaSsins: The COLUMBIA PRESS, Ltd. P.O. Box 3172 Winnipeg, Man. Utanáskrift ritstjórans: EBITOR LÖGBERG, P.O. Box 3172, Winnipeg, Manitoba. TALSIMI: GARRY 215« VerS blaðsins : $2.00 um áriS Kaupsvik Einn þátturinn í rannsókn þingnefndar um þinghús bygging'- ar hneyxlið, var sá, aö grafast eftir, hve mikið heföi veriö dregiö af kaupgjaldi verkamartna er aöi þinghúsinu unnu. Svo sem kunn- ugt er, eru til lög frá Lauriers dögum um þaö, aö kaupgjald þeirra sem vinna að opinberuim verkum, skuli ekki minna vera, en vanalega viðgengst á þeim staö, þar sem verkiö er unnið, og em- bættismaöur var til settur hér, aö hafa gætur á, aö þeim fyrirmæl- um væri hlýtt, af þeim sem fylkis- stjómin samdi við um fram- kvæmd á þinghúsbyggingunni Það kom fljótt í ljós, aö contract- arinn hafði þar ekkert aöhald og geröi aö lokum þaö setn honum gott þótti um kaupgjald verka- manna sinna. Þaö var svo langt frá. að Roblinstjórnin gætti skyl lu sinnar í þessu efni, að hún gekk í lið meö contractaranum til að færa niður kaup þessara verka- manna, og samþvkti á ráðaneytis fundi ný ákvæði um flokkun á kaupgjaldi þeirra. Samkvæmt því var dregin viss upphæö af hverj- um verkamanni á hverjum borg- unardegi, en til þess að erfiðara væri að konia upp þeim prettum, voru nöfn mannanna ekki sett á kaupgjalda skrámar, heldur voru þeir merktir með tölustöfum. Þannig varð torvelt, að komast eftir þvi, hvað hver maður var prettaður um. Samt er þaö upp- víst orðið, með rannsókn er Hon. T. H. Johnson fyrirskipaði, að þessi kaupsvik hafa numið aö og hér hafa átt sér stað i stjórnar- fari um mörg undanfarin ár, þvi að vitanlega eru fylkisbúar yfir- leitt alls ekki ver innrættir eða verri borgarar en annarsstaðar gerast i landinu. Skýringin er vafalaust sú, að sá hópur, sem var við völdin, var svo vel heima í þeim ráðuni, illum og góðum, sem duga til að vinna kosningar, að ekki varð rönd við reist; auk samtaka viö þau félög og stéttir, sem til þess létu leiðast, að hver og einn, sem fyrir því gekst, lokk- aður með fagttrmælum eða kúgað- ur með frekju, til fylgis. Með þessu móti var sett á stofn hin öflugasta og ósvífnasta kosninga- vél, sem nokkru sinni hefir sést í þessu landi, og henni haldið við, með þeim ráðum, sem nú eru upp- vís orðin að nokkru leyti. Sá sem einu sinni náðist inn í þá vél, virtist missa sjálfstæða skoðun á því, hvað rétt væri eða rangt, hvað sæmilegt og hvað óhafandi. Ljósasta dæmið er framkoma þeirra þingmanna sem sátu á síð- asta fyikisþingi. Þeir létu hafa sig til að hindra með öllu móti rann- sókn á rnáli, sem varðaði fylkið stórmiklu og voru reiðubúnir til að samþykkja tillögu um að allar gerðir stjómarinnar væru góðar og gildar, þó að hverjum og ein- um, sem fylgdust með því sem á þinginu gerðist, lægi í augum uppi, að stórkostleg svik væru í tafli. Þessir sömu þingmenn, sem þann- ig brugðust trausti almennings, sem stóðu fast gegn rannsókn á þingi og gegn því að konungleg THE DOMINION BANK Hír ISMUND B. IMI.Ut, M. P„ Prt» W. D. MATTHKWS C. A. BOGERT. General Manager. Borgaður höíuðstóll..............$6,000,000 \’aríi-sjóður og ósktítur ábati .. .. $7,300,000 SPARISJÓÐSDEILD er ein deildin I öllum útibúum bankans. par má ávaxta $1.00 e$a meira. Vanalegir vextir greiddir. pað er óhultur og þægilegur geymslustaður fyrir spari- skildinga yðar. Notre Dame Brancli—W. M. HAMILTON, Managcr. Selkirk Branch—M. S. BURGER, Manager. febrúar kendi hr. R. J. Brown um tíma og síðar 'hr. Jósef (Thor- son. Nám. Kent hefir verið á skólanum i vetur, alt það, sem tilheyrir námi miðskóla í Manitoba, bæði til und- irbúnings fyrir college-nám og eins fyrir kennaraleyfi. Auk þessa hefir eins og fyrsta árið. veriö almenn deild. sem veitti fræðslu í ýmsum atriðum. 1 þeirri deild voru svohljóðandi námsgreinir kendar: íslenzka, enska, reikningur, landafræði, bókfærsla og mannkynssaga. Guðfræðisiðkun, ásamt ávarpi um krigtileg efni fór fram í skólanum á hverjum degi. Kvöldskóli til að kenna íslenzku og ensku var haldínn, tveggja mánaða tíma; en af ýmsum ástæðum, gat hann þó ekki haldið áfram lengur. En þess er vert að geta, að sérstak- lega áhugamikill hópur af full- orðnu fólki naut þar kenslunnar í islenzku og lagði lofsverða rækt við námið, svo að unun var að vera samverkamaður þeirra. Er rannsóknarnefnd væri skipuð, eru dæmi l,eirra eftirbreytnisvert fyr- ir hina ungu íslenzku þjóð alla nú svo óskammfeilnir að ganga fyrir þá, sem með lofsverðum dug og byggindum höfðu fram rann- sókn, og krefjast þess, að rann- sóknin verði ýtarleg. Sú krafa í þeirra manna munni væri í mesta máta hlægileg, ef hún bæri ekki vott um þann sorglega og skamm- arlega hugsunarhátt, að einu gildi hvað gert sé, ef nóg sé frekjan og óskammfeilnin til að hylja það með. Dylgjur hér um slóðir. Að öðru leyti hefir íslenzkan verið kend í skólunum eins og nú skal greina. í almennu deildinni var kend málfræði, farið vfir meiri hlutann af Móðurmálsbók Jóns Ólafssonar ásamt málfræði- legum æfingum á öðru lesmáli. í ]>eirri deild var einnig farið yfir ^kólaljóð. Samhliða þessu voru um bönd liafðar skriflegar æfing- ar af ýmsu tagi. í fyrsta og öðrum bekk aðal skólans var aðal- lega kend íslenzk málfræði og réttritun, farið yfir mikinn hluta af Móðurmálsbók Jóns Ólafsson- ar. Samhliða þvi voru ritgerðir og aðrar skriflegar æfingar ásamt! lesmáli sem notað var til mál- fræðilegra æfinga. I þriðja bekk var farið yfir allmikinn hluta af Sýnisbók Boga Mel'steðs. Þess skal hér getið að kennarar Jóns Bjarnasonar skola önnuðust alla kensluna í íslenzku á Wesley College síðastliðinn vetur. Ein sökin enn. Mr. Bryce álítur aö Bakkus hafi aukið hrySjuverkin. William Bryce, fyrrum sendi- herra Breta í Washington og nú forseti nefndar þeirrar er skipuð var til að rannsaka .hermdarverk Þjóðverja í Belgiu, hefir birt skýrslu sína. Dálkar skýrslu þess- arar eru litaðir blóði og vættir tárum svivirtra kvenna og sak- lausra bama og annara sem engan hlut áttu eða gátu átt í ófriðnum og stráðir rústum brendra borga og brotinna listaverka, sem mann- legum mætti er um megn að reisa við aftur. Ef til vill er sá kafli skýrslunn- ar sem fjallar um áfengi og áfeng- isnautn og ummæli forsetans um liana einna eftirtektaverðust. Um þau efni farast honum orð á þessa leið: “Það er ekki nýtt, að “dýrið” i mönnum Iosni þegar styrjaldir og blóðsúthellingar ganga. Þá gefur ástandið í heiminum öllum verstu hvötum mannsins byr undir báða vængi. Áfengisnautnin á mikinn þátt í því. Þegar hermennirnir eru drukknir svífast þeir ekki að fremja þau hryðjuverk, er þá mundi hrylla við þegar þeir eru með réttu ráði; órækar sannanir hafa fengist fyrir því, að drykkju- skapur var mikill í liði Þjóðverja er þeir réðust inn í Belgiu og Frakkland, þvi nóg var af áfengi og vini í bæjum og þorpum sem voru i eyði lögð og á heimilum manna. Mörg af verstu hryðju- verkunum virðast 'hafa verið framin af mönnum undir áhrifum áfengis.” Skýrslan ber það með sér, að þar sem mest var fyrir af áfeng- um drykkjum, þar var ránskap- urinn mestur. Síðan Norris stjórnin tók völd, hafa gengið látlausar dylgjur og rogur um hana. Rógurinn hefir hingaðtil verið birtur mest í viss- um blöðum austanlands, þó sprott- ið hafi hann héðan, og miðað að því, að bendla hina nýju stjóm, eða flokk hennar við, að hafa! fengið svo og svo mikið til kosn- l élagslíf inga þarfa, af einhverjum sem*í skótanum er ennjiá mjög í barn- voru riðnir við þinghúshneyxlið.: dómi. Félag var samt stofnað roinsta kosti óooo dölum og mjögi Rógur sá sýnir sinn ófrýnilega, siðastliðinn vetur til að halda ein- líklegt, að sú upphæð fari hækk-'Svip i síðasta tbl. Hkr., þarsem1 1' v°n 11, læsshattar vakandi andi smám saman, við franrhald krúnkað er nm 12 þúsund dali rannsóknarinnar. / Þessi fjárdráttur er að smávaxinn hjá öðrum syndum eitt trega vitnið fyrir hinni kon- j þsssu næsta vetur. Skemtanir íhaldsstjómarinnar, sem nú eru'unglegu rannsóknar nefnd kvaðst,neniendanna voru aðallega knatt að koma í dagsljósið. Upphæðin ]lafa iievrtj að Kelly hefði gefiðj^^ er smá hjá þeim hundruðum þús- þessa upphæð til kosninga liber- unda, sem sóttar voru í fylkissjóð-! a]a. Sa sem hann bar fyrir þessu, inn, en hún sýnir hversu gjöm sú| neitaði harðlega, að hann hefði stjórn sem hlut átti að máli, var tiljnokkru sinni sagt slikt, eða jafn- þess að gera það sem rangt var, j vel heyrt fyrri. Þáð er því von- í smáu sem stóru. Það er líka andi, að blaðið beri þennan róg- en lít- j ið starfaði það og fáir voru fund- 1: ir þess. Samt er þetta spor í rétta sambandi við nafn Kellys. Sú att og þarf að verða meira af. visu' rógfluga er þannig til komin, að Er vonandi að ráðin verði bót á þessu eftirtektar verk og öðru líkt, að jafnframt því sem verkamenn voru þannig prettaðir með atbeina stjórnarinnar, fór stjórnarformað- urinn gjallamli um ræðupalla fyr- ir kosningamar síðustu, kvaðst hafa fyrirskipað “union” kaup- gjald á hinu umrædda verki, milli þess að hann lýsti því, að öllum ( væri vís réttur og sanngimi í þessul landi, með þess góðu stjóm og brezku lögum. Þessi fjárdráttur var auðvirðilegur og samboðinn þeirri aðferð sem höfð var til að hylja hann, sem var ósvífin frekja og viðbjóðsleg hræsni. kvitt til baka hlevpni sina. og afsaki fram- og skautaferðir. Sarm- komur góðar og fjölsóttar, voru haklnar bæði þegar skólinn liófst síðastliðið haust og eins í skóla- lok. Ennfremur fékk skólinn' mentamann í skandinaviskum fræðuin, sunnan úr Bandarikjum, Dr. H. G. Leach, til að flytja fyrirlestur, ásamt myndasýningu, um sjóferðir hinna fomu norrænu víkinga. Óskammfeilni. Hin framfaralausa og spilta ki'tgunarstjórn a/fturhaldsins í þessu fvlki er undir lok liðin, draknaði í flóði sinna eigin af- brota. Með svo miklum ódæmum urðu afdrif hennar, að þetta fylki er búið að fá það álit að hvergi geti eins fávísa, hugsunarlausa eða spilta kjósendur i þessu landi, einsog hér í Manitoba. Það er nð vísu mikil furða, að almenningur skuli hafa þolað önnur eins firn Jóns Bjarnasonar skóli. Eins og jægar hefir verið skýrt frá í blöðunum, er öðru starfsári Jóns Bjarnasonar skóla nú lokið. Hefir aðsókn verið fram yíir von- ir. Alls innrituðust á þessu skóla- ári 28 nemendur, 19 piltar, og 9 stúlkur. Af þessum nemendum voru 16 frá Winnipeg, 1 úr Argyle-bygð, 2 frá Nýja íslandi, 3 frá Saskatchewan, og 6 úr bygðunum umhverfis Manitoba- vatn. 1 almennu deild skólans voru 8 nemendur; í fyrsta bekk aðal skólans (grade IX), 2; í öðrum bekk (grade X), 14; í þriðja bekk (grade XIJ, 4. Kennarar. Þrír fastir kennarar hafa starf- að við skólann í vetur, séra Rún- ólfur Marteinsson, skólastjóri, séra Hjörtur J. Leó og hr. Jóhann G. Jóhannsson. Auk Jæirra kendi ungfrú Sigrún E. Jóhannesson í einum bekk frönsku, ungfrú Sig- valdason uppdrátt og Mr. Stein- grímur K. Hall söngfræði. 1 veikindum skólastjóra í janúar og Próf Svar Bandaríkjastjórnar á ér höfum Irirt jafnóðum er- indi Bandaríkja stjórnar til þýzku stjórnarinnar, út af grandi Lúsi- taniu og öðrum bekkingum, svar hinnar síðárnefndu og nú birtist hér enn andsvar forsetans. Það er greinilegt, stillilegt, heldur með staðfestu fram fyrri kröfum, og einkum herðir það á hnútunum, að friðarins talsmaður, utanríkis- ráðherrann Brvan, vildi heldur segja af sér, en undirskrifa það. Stjóm Þýzkalands mun af þvi skiljast að Bandaríkjunum er full alvara. Svarið er undirritað af Lansing, eftirmanni Bryans, er lengi hafði verið deildarstjóri ut- anríkis ráðaneytisins, og allra manna fróðastur er talinn um ut- anríkismál; eftir venjulegan for- mála bvrjar bréfið á að tála um Cushing og Gulflight. “Stjórn Bandaríkja líkar vel, að keisarastjórnin, er hún minnist Cushing og Gulflight atburðanna, viðurkennir að sjórinn er öllum hlutlausum skipum frjáls svo og að hún er fús til að viðurkenna og inna af höndum skuld sína, þarsem þýzk loftskip eða herför , . , hafa raðist a sauklaus skip hlut rar haldið 1 ollum namsgreinum l , „ *. ' , L , , , , laus, svo að sannað verður, desember-mánuði og skýrsla um það birt í íslenzku blöðunum. Próf liafa einnig verið haldin iðulega í bekkjunum í vetur og mánaðar-vitnisburðir gefnir. Vor- próf var einnig haldið í almennu deildinni, í lok maí-mánaðar. En árspróf aðal-skólans eru öll í höndum mentamáladeildar fylkis- ins og standa ætíð í júní-mánuði. Á skóli vor þar sammerkt við alla aðra miðskóla i þessu fylki. Með þakklæti til nemendanna sem sýnrlu þjóðemi sínu þá rækt- arsemi að sækja skóla vorn frem- ur en aðra skóla og hafa á marg- an hátt auðsýnt oss hlýleik á þess- um vetri, með þakklæti til allra þeirra sem hafa auðsýnt skóla vor- um sóma og stuðning, leggjum vér fram fyrir íslenzkan almenn- og Bandarikja stjórn mun gera sem umbeðið er, leggja fram ýtarlega skýrslu um árásina á eimskipið Cushing. Um Palaba. Viðvikjandi grandi eimskipsinS Falaba þarsem amerískur borgari lét lífi^, þá þykir Bandaríkja stjórn það gegna furðu, að þýzka stjórnin skuli halda því fram sem hún gerir: Að ef kaupfar reynir að komast hjá þvi að verða her- tekið og leitar hjálpar, þá hafi sá sem reynir að hertaka það, enga skyldu til að hugsa fyrir lifi þeirra sem innan borðs eru, og það þó kaupfarið hafi hætt við undan- komu tilraunir, þegarj þvi er grandað. Hér er ekki um nýja atburði að ræðá. Landstjórnar- íng 1 Vesturheimi ofangreind menn og lögfræðingar hafa haft fræðslu-atriði í sambandi við ann-jþá í huga frá því fyrst lög og að starfsár skólans. Skólinn vill| samþvktir voru gerðar um hernað koma þannig fram, að hann verð-,á sjó, og Bandarikja stjórn veit skuldi ást og virðing allra Vestur-Jekki til, að þeir hafi nokkurntíma verið álitnir að breyta þeim meg- inatriðum í mannúðllegu fram- Islendinga. Winnipeg, 15. júní, 1915. Rúnólfur Martemsson, skólastjóri. 1 ferði, sem hún krefst, að ekki verði brotin. Ekkert getur rétt- N0RTHERN CR0WN BANK ADALSK RIFSTOFA 1 WINNIPEG Höfuðstóll (löggiltur) Höfuðstóll (greiddur) $6,000,000 $2,850.000 STJÓRNEJÍDUR : Forinaður..........- - - Slr D. H. McMILLAN, K.C.M.G. Vara-formaður................ - Capt. WM. ROBINSON Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CHAMPION W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL Allskonar liankastörf afgreiild. — Vér byrjum relkninga við ein- staklinga eða félög og sanngjarnir skllmálar veittir. — Avísanir seldar tii hvaða staðar sem er á islandi. — Sérstakur gaumur gefinn spari- sjóðs inniögum, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar vlð á hverjum sex mánuðum. T. E. THOR8TEINSSON, Ráðsmaður Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man. •íirÁ'éX'irééÁir^iÝéNt^irAiV rískra borgara er aS krefst yfirlýsingar um, verði gert. gera, og að þetta fyityavi fcgv ÝéS' 1 f aá lætt, samkvæmt viðteknum reglum að farþegar eða skipshöfn á kaup- förum séu lífi firtir, nema þeir standi með vopnum móti skoðun- argerð. Ún Bandaríkja stjóm skilst ekki, að þýzka stjórnin vilji í þessu tilfelli skjóta sér undan ábyrgð, heldur aðeins segja ti! þess, hvers vegna foringinn á tundurbátnum lét sér verða það fljótræði, sem hann henti. Ófarir Lúsitaniu. t svari yðar er því lialdið fram, að Lúsitania hafi án vafa haft faklar fallbyssur, með æfðum skotmönnum, flutt með sér lið frá Canada, svo og vorur, sem bann- að sé að flytja í farþegaskipi, sam- kvæmt lögum Bandaríkjanna, og að skipið hafi í raun réttri verið hjálparskip í flota Bretlands, og þess jafnframt getið, að stjórn Bandaríkja hafi, hætt við, ekki vitað af þessu. Sem betur fer stendur svo á, að um þessi atriði getur Bandarikja stjórn gefið stjórn keisarans óyggjandi upp- lýsingar. Ef þau atriði væru sönn, sem hin þýzka stjórn telur, j)á hefði Bandaríkja stjómin orð- ið að gefa þeim gætur til að gæta hlutlevsis skyldu sinnar og fram- fylgja landslögum. Neitað ummcelum þýzkra, Það var skylda hennar að gæta þess, að skipið Lúsitania hefði ekki vopn til árásar, að það væri ekki i liðsflutningi, að ]>að flytti ekki varning, gagnstætt Banda- ríkia lögum, svo og, ef það til- heyrði sannlega flota Breta, þá væri ]>ví ekki brottför veitt sem kaupfari, og hún leysti af hendi þá skyl'lu og fram fylgdi lands- lögum með mestu nákvæmni, með þar til settum embættismönnum. Þvi getur hún með sanni sagt að hinni keisaralegu stjórn hefir ver- ið sagt ósatt frá. Ef hin keisara- lega þýzka stjórn álítur sig hafa gildum gögnum yfir að ráða, er sönnuðu það, að embættismenm Bandaríkja stjómar hafi ekki gegnt skyldustörfum sínurni með fullkominni árvekni. þá vonast Bandaríkja stjórn til aðl þýzka stjórnin leggi þær sannanir fram til athugunar. Hverju sem hin keisaralega þýzka stjórn kann að halda fram um þetta, að skipið Lúsitania 'hafi haft varning innanborðs, óleyfi- legan í stríði, eða um að sá varn- ingur hafi spnmgið er tundur- skotið kom í skipið, þá þarf, ekki frekara um það að ræða en þetta, að það mál er liinu óviðkomandi, hverri aðferð var beitt af flotá- stjórn Þýzkalands, til að sökkva skipinu. Kröfur ‘manngæskunnar. En þegar ferþegaskipi er sökt í sjó, koma til greina megin reglur mannúðar, sem yfirgnæfa öll ser- stök atriði, sem halda má fram að svona atburðum séu samfara, meginreglur, sem hin þýzka stjóm án vafa verður fljót til að viður- kenna og játa, að lyfti málinu upp úr flokki þeirra sem deilt verður um einstakra þjóða milli. Hvað sem að öðru leyti kann að hafa verið um Lúsitaniu, þá er þetta merkilegast, að stórt gufu- skip, sérstaklega og aðaillega far- þega flutninga skip og með meir en þúsund sálir innanlxirðs, er í engan stað voru riðnar' við stríð- ið, var skotið tundurskoti, án nokkurar aðvörunar og karlmönn- um konum og ibörnum banað með þeim hætti, sem elcki em dæmi til i hernaöi á síðari tímum. Að meir en hundrað amerískir borg- arar voru meðál þeirra sem lífið mistu, knúði Bandaríkja stjórn tili að sinna þeirri skyldu að skerast í þetta og brýna það enn á ný ræki- lega og fastlega fyrir hinni þýzku stjórn, hve alvarlega ábyrgð hún hefir bakað sér með þessum sorg- lega atburði, svo og hald'a að henni ]>eim óræka grundvelli, sem sú ábyrgð hvílir á. Mótstaða cina tilefnið. Stjóm Bandaríkja heimtar nokkuð sem er miklu merkilegra heldur en eignarréttur aðeins eða verzlunar réttindi. Hún sækir eft- ir þvi sem er náleitt og heilagt, sem eru mannleg réttindi, er hver stjórn gerir sér sjálfri til sóma að virða og engin stjórn má skerast undan af hálfu þeirra sem hennar valdi og forsjá hlíta. Ef skipið hefði varizt hertekning eða neit- að því að standa við;, þegar því var skipað það, til þess að fyrir- liði neðansjávar bátsins gæti genig- ið á skipið, þá gat það eitt og ekkert annað veitt fyrirliða tund- urbátsins nokkra átyllu til að stofna lífi þeirra, sem á skipinu voru í nokkra hættu. Þessa meg^ inreglu hefir hin þýzka stjórn við- urkent einsog allar aðrar stjómir og bygt á henni leiðbeiningar og fyrirmæli, dags. 3. ág. 1914, til herskipa formanna, og á það átti hver ferðamaður og sæfari að mega reiða sig. Þessari megin- reglu mannúðarl og þeim lögum, sem á henni byggjast, verður Bandarikjastjórn að fylgja fast- lega og víkja ekki frá henni. Stjórn Bandarikja þykir gott, að erindi hinnar þýzku stjómar endar á því, að gefa í skyn að keisarastjómin sé fús til, nú sem áður, að þiggja meðalgöngu Bandaríkjanna til þess að reyna að semja við Bretastjórn á þá leið, að tilhögun og meðferð sjóhern- aðar verði breytt. Kemur allri veröld við. Stjórn Bandaríkja er fegin að geta gert vinum sínum og öllum heiminum þann greiða. Hún er fús og reiðubúin að bera á milli ]>au boð, sem hver stjórnin vill gera hinni, og býður hinni keisaralegu stjórn vinsamlega að nota sér milligöngu hennar. Það er allra áhugi og keniur allri veröldinni við, að bót sé ráðin að einhverjui leyti á þeim skelfingum sem fylgja þessum svaðalega 'hernaði. En hvaða niðurstaða sem kann að verða á væntanlegum samning- um þeirra sem hlut eiga að ófriðn- um, og hvert sem tilefnið kann að vera, að áliti hinnar þýzku stjóm- ar, til þess að skipaformenn henn- ar hafa hagað sér að' undanfömu, einsog raun er á orðin, þá ætlast Bandaríkja stjórn til þess fram- vegis, að réttvísi og mannúðar sé gætt af keisarastjóminni i öllum þeim tilfelliun, þarsem gert hefir verið á hlut Ameríkumanna eða réttinda þeirra, sem hlutlausu Iandi tilheyrandi, verið skert. Því ítrekar; Bandaríkjastjórn rojög alvarlega og hátíðlega það sem hún hefir látið í ljósi í erindi sinu þann 15. maí og styður skoð- anir og kröfur sínar við grund- vallar reglur um mannlega breytni, viðurkendan skilning á allsherjar lögum, svo og forna vináttu við hina þýzku þjóð. Hersiræðis lýsing skerðir ekki réttindi. Stjórn Bandaríkjanna getur ekki viðlurkent, að yfirlýsing um að viss partur hafs sé í herkví og aðvörun til hlutlausra kaupfara þar umi, bi<gí á nokkilrn hátt skerða réttindi amerískra skip- herra né amerískra ferðamanna í löglegum erindum á farþega skip- um eða kaupsk. tilheyrandi strið- andi þjóðum. Henni skilst ekki, að keisarastjómin mótmæli þeim réttindum. Henni skilst og svo, sem keisarastjórnin viðurkenni fullkomlega þá grimdvallarreglu, að lífi þeirra sem ekki eru riðmr við stríðið, megi ekki stofna í hættu með hertöku eða eyðileggingu kaupfara, sem enga mótstöðu Veita, svo og að hún viðurkenni þá skyldu, að gæta fullkominnar varúðar til að fá fulla vissu um, hvort grunað kaupfar er í raun réttri stríðandi þjóð tilheyrandi eða i raun og veru hefir óleyfi- legan varning meðferðis, undir hlutlausum fána. Bandaríkja stjórn álítur sanngjarnt, að ættast til þess, að hin keisaralega þýzka stjórn geri ráðstafanir til að haga sér eftir þessu, þegar um trygg- ingu amerískra skipa og lif ame- Dáinn erkibiskup Erkibiskup Langevin í St. Boni-i iace lézt í Montreal á þriðjudag inn, úr sykursýki, sextugur að aldri. Hann hafði staðið i stöðu sinni í 20 ár, maður stjórnsamur, ráðríkur og keppinn. Hann gaf sig mikið að stjórnmálum í fylk- inu, og er orðlagt hve faist hann fylgdi Roblinstjórninnl að kosn- ingum, þó lítið hefði hann upp úr því, annað en hinar alræmdu Coldwells breytingar á skólalögun- um, sem að vísu vöktu bæði gremju og 'hneyxli. Langevin studdi að kappi að’ þjóðernis hreyfingti meðal franskra manna í þessu landi, með þar af leiðandi pólitiskum áhrifum. • Hann fór þfisvar á fund páfans, svo og til Jórsala, einnig til Galiziu og Pól- lands, vegna katólskra manna, er hingað fluttu þaðan. Hann var talinn einna mestur fyrir sér af katólskum kirkjuhöfðingjum í þessu landi, og harðastur forvlg- ismaður sérstakra skóla fyrir katólskra manna bórn. jiann mun hafa verið vinsæll af þeim sem þektu hann; konur og nunnur í St. Bonifacö sáust ganga fölar og tárugar til kirkju, er andlát hans fréttist, að biðja fyrir sálu hans, við líkhring allra klukkna í dóm- kirkjustaðnum. Seinustu orð hins látna klerkahöfðingja til þeirra sem stóðu við dánarbeðinn, voru þau, að fyrirláta ekki það sem hann hefði barizt fyrir um æfina: Sérstaka skóla í Manitoba. — Jarðarförin veröur á þriðjudag- inn, með mikilli viðhöfn. Stríðið og nœturgalar 1 stórblaðinu Times stóð nýlega | gretn um farfugla og farast höf- ; undi á einum stað ori5 á þessa leið: “Nú em fuglarnir sem óðast að koma að sunnan, en þar sem þeir áttu von á að sjá grænar grundir og glitfagrar brekkur, mœtir aug- anu ekki annað en dökkar rústir og rjúkandi eldhaf. Gott væri fyrir þá að koma til Englanls, því þar hefir ófriðurinn ekki skilið eftir þvílíka feiknstafi. Þar gætu þeir sungið og leikið sér í himin- blámanum, óhultir og óáreittir. En slíkir vordraumar rætast ekki, vegna hinnar ósjálfráðu hvatar fuglanna. Ilvötin vísar þeim á gamla heimkynnið, hvort sem þeim lærist nú eða ekki að láta undan henni. 1 byrjun striðsms var það ekki sjaldgæft, að svöl- ur settust í stórhópum á 'hálf- hrunin hús í grend við vígvöllinn. Eflaust hafa rauð þök undir skuggasælum ávaxtatrjám svifið fyrir hugskotsaugum þeirra. Ár eftir ár höfðu þær safnast sarAan á þessum slóðum, er þær skyldu halda til hlýrri landa. Nú eru rauðu þökin brotin, trén bmnnin og girðingarnar liggja á hliðinni. Þótt svo væri einnig sumstaðar í j haust, sátu þær á hálfhrundumi húsveggjunt og brotnumi trjágrein- uin. Fallbyssuskotin þutu við á næstu grösum og loft og jörð titruðu. En ef hávaðinn varð of ntikill lyfti hópurinn sér i einni svipan og hvarf. En þrátt fyrir þessar hryggilegil encturmrnmng- ar hefir heimþráin seytt þær til sömu stöðva og næturgalinn býr um sig í skóginum við Aisne og Mame. Þótt eldtungur leiftri í lofti reyna þeir að byggja hreiður sin sem næst hinum fomu slóðum. Þá er ekki óhugsandi, að ein- hverntíma um kyrra næturstund kunni höfuð að teygja sig upp úr skotgröfunum til að hlusta á söng næturgalans. Söngur 'hans gríp- ur allra hjörtu, en {ægar minst varir hverfa höfuðin niður í grafirnar. Skothríðin hefst og hávaðinn yfirgnæfir söng nætur- galans. Uppþot í fangabúð. Meðal hinna austurrísku og þýzku manna, sem hafðir eru í fangabúð í Brandon, varð uppþot fyrir skömmu. Þeir voru geymlir all- margir í lofti nokkru, uppi yfir hlöðu eða fjósi, og tóktt það ráð, atf skera gat á gólfið og fóru þar niður, um fimtán að tölu. Þessa varð þegar vart og tóku varðmenn á móti þeim ómjúklega. Einn slapp út í myrkrið, tveir fengu sár af skoti og byssusting og nokkrir aðrir fengu skeinur. Þeir höfðu lengi haft þessa ráðagerð í huga, höfðu síðan dúk yfir borði og gerðu þröng að þeim, er við það sátu að töfluleik, en einn var und- ir borðinu og gerði gatið á gólfið. Fleiri tilraunir hafa fangar gert þar til að strjúka og er í ráði að flytja suma eða flesta þeirra til annara staða, enda segja þeir sjálfir, að þeir séu miður ve! haldnir í Brandon.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.