Lögberg - 04.11.1915, Síða 2

I
L.ÖGBERU, EIMTUDAUINN 4. NÓVEMBER 1915.
Minnisvarði
Krfstjáns konungs IX. afhjúpaður
Reykjavík 26. Sept. 1915.
Afmæli Kristjáns kon.ngs X.
er 26. september., og þann dag í
ár varö hann 45 ára gamall. Þessi
dagur var valinn til þess aö at-
hjúpa líkneski afa hans, Krist-
jáns konungs IX. er reist hefir
veriS fyrir íslenzk samskot og
stendur norSanvert á stjórnar- | og séu drottinhollir menn.
ráSsblettinum, viS hliSina á
ÞaS er ekki vafi á því, aS eng- ÞaS voru barningsmenn, sem neSri deild, tillaga um þaS, aS
inn, al'.s enginn af konungum bygSu þetta land — og þeirra niSj- skjóta því mrlir atkvæSi þjóSar-
þessa lands hefir átt eins sterk ar líka, mann fram af manni, fram innar, hvort hún vildi hlýta bann-
ítök í hugum og hjörtum tslend- a óheillaöld. lögunum, eSa hafa þau úr gildi
ín>ra eins og Kr s’ján níundi, Þá, á Sturlungaöldinni, fór líkt numin. Sú tillaga var feld meS
veeinn aS þær tvær styttur er þá þangaS til sonur hans. FriSrik fynr þjóSinni og sagt er í Sturl- 22 atkvæSum; einir tveir þingmenn
var hér um bil jafnhliSa byrjaS aS hinn áttundi, kom hingaS til lands, ung11 um sjóferS eins höfSingjans: greiddu atkvæSi meS henni.
safna til, þessi og Ingólfsstyttan. Því Þá yarS hann harSur keppi-
En úr því svo lítur út, því miSur,
íclzt. aS minsta kosti hjá mér
persónulega, sem veriS hefi óverS-
ugur formaSur nefndarinnar, aS
þaö, hefSi veriS mjög vel viSeig-
andi. aS þær fylg ust nokkurn
Þá féll á stormr svá mikill, at. Á því sama þingi voru sett þau
nautur föSur síns; hann hetir þ<5 þeir fengu eigi betr en andæft.” I viSbótarlög, aS óheimilt skyldi aS
ekki útrýmt Kristjáni níunda úr Síöan á Stunlungaöld hefir taka viS áfengi úr skipum eSa á
hugum og hjörtum Islendinga, þjóSin lengst af setiS í andófi; og floti og flytja í land eSa á milli
heldur hefir hann tekiS þar sæti eiíici svo vei> aS henni hafi enst skipa. En jafnframt var, af vit-
viS hliö hans. Vinsældir Krist- dugur til aS andæfa, standa í staS, urlegri kurteisi viS aSrar þjóSir,
jáns konungs hér á landi stöfuSu heldur hefir hana venjulega hrak-, leyft að sendiræðismenn þeirra
ekki eingöngu frá hans prúS- fyrir hverjum miklum mót- mættu eiun sinni á ári fá aðflutt-
líkn- sem eftir Jón SigurSsson genginn, mann|eg.u ^g. kurteisu framgöngu hlæstri. Allir þeir miklu hrakn- an takmarkaðan forða áfengra
aS hún eigi enn langt í land, þýðir
ekki aS bíða eftir henni.
ÞaS hefir lengi veriS mál Is-
lendinga sjálfra, aS þeir hafi ver-
Sá
eski Jóns Sigurössonar, hinmneg- barðist einna mest fyrir sjálf- vjg ægrj og ]ægrj( heldur líka frá ingar á umliðnum öldum eiga sök drykkja eingöngu til heimilisnotk-
in viS götuna, sem liggur frá stæði landsins, Benedikt sál. hjálpsemi hans við Island oe Is- á því, að enn í dag eru þeir all- unar handa sér éLög 20. okt 1913)
eftir stjórnar-j Sveinsson, lét þaS aftur og aftur 1o„m— -------------------------------KU_
Lækjartorgi upp
aö
lendinga, annaöhvort landiS sjá'ft margir okkar menn, sem gera sig I gær í5. jan.) var áfengissala
einstöku menn. En þaS haröánægða, ef okkur hrekur ekki, leyfileg á landi hér. I dag og héS-
• • - C V f _ J C _ _ _ a M> ' V ' I rt M f •-/, S-A _ U .« _ t. y , 4 A'
ráSsblettinum. LikneskiS er úr Uppi bæSi í ræðu og riti, a<> ega
eir og stendur á háum steinvaröa, “loyal” gagnvart konungsvaldinu, er þó d • y , ag vér ef viS fáum andæft og staðiS i
sem er svipaður aö gerS og stein- ætti maður aS vera, enda hygg eg rejsum honum minnisvarga> held. staö. Þetta andóf, það er þá kall-
andstæSmgur Uf vegna þess> a.g hann hefir lagt aö að feta ‘ fótspor feðra vorra;
einhver grundvö]]inn undir sj4]fstægi vort og má til sanns vegar færa.
og frelsi. Þessvegrna höfum vér
varSinn undir líkneski Jóns Sig j aö hann, sífeldur
urðssonar og mjög er líkt um hæð stjórnarinnar, hafi veriö
og fyrirferð minnisvarSanna loyalasti maður, í þess orös réttu frelsi. Þessvegna höfum vér I Ln nú er þó svo komiS, að við
hcggj^- KonungslíkneskiS er gert 0g sönnu meiningu, sinna samtið- reigt honum þennan minnisvarða 1 vitum hha. af barningi aS segja,
_ C V *__ _1 T - , •• 1 r#i « ni 1 rn f \ Vl A.TÍfirn V—O ____ — «, II. .« •, rt ri‘r, AAA U />f •«. /v« 4*4 '<•«. «, ... _... _ .
af Einari Jónssyni myndhöggvara armanna. Hins vegar hefir eitt
og er konungur sýndur þar i okkar ágætasta skáld sagt:
aðmírálsuniformi berhöfSaður og ■ “Kóngsþrælar íslenzkir aldregi
heldur á hattinum í vinstri hendi, voru”, en hann bætir strax á eftir
sem vér nú viljum afhjúpa á fæS- frá Þvi á dögum Skúla fógeta.
IICIUUI d -----’
en meS hægri hendi réttir hann j við: “en ætíð héldu þá eiöa er
fram blaö, og á þetta aS tókna sóru, og ágætir þóttu því konunga-
stjórnarskrárgjöfina 1874 og
minna á orSin í kvæSi Matth.
Jochumssonar, sem þá var ort:
“MeS frelsisskrá í föðurhendi.”
öllum, sem séð hafa Kristján
menn
Þetta tvent, aS Islendingar hafa
veriö droftinhollir, loyalir, og aö
þeir þó hafi aldrei veriö kóngs-
þrælar er alveg satt og samrýman
ingasrdegi sonarsonar hans, vors
núverandi konungs, sem vér árn-
um allra heilla og blessunar meS
ósk um langa og farsæla ríkis-
stjórn. Eg vil biSja hinn elzta <yg
Barningsmenn, þeir ieta -ekki í
fótspor feöra sinna. Enginn
barningsmaSur unir því aS fara í
dauös manns för. Þeir leggja alt
____ _ _________ aaaaaa. A.AA.AAX kapp á aS feta fram úr sporum
þ. e. drottinhollir menn.: ejnn hjnn &merkasta ]XJrgara þes^ fyrri manna, komast lengra,
ironf Telmiílinrro t- no + o —
bæjar og landsins, kaupmann Geir j áfram, aS meiri hamingju lands
Zoega, sem var, ef eg má svo °« 'ýös en feðurnir fengu náS.
segja, handgenginn maSur Krist- J hað er nú víst aS fátt eSa ekk
jáns konungs hins níunda, meöan ert hefir orðið ailri þjóöinni að
konung IX., kemur saman um, að legt, þótt svo. kunni ekki aS virð' hann dva]dl her a ]andi ag svifta jafnríku umhugsunarefni á síö-
r- r-A Imnutti ♦ninnf 11 L' > O ÍTO ! nnf • ýliAfii hnnrrXi I.r< 1*1 nro 1 /1 V * ••«••#.
myndin sé honum mjög lík. Saga j ast í fljótu bragði. Kóngs-þrælar
þessa líkneskis er sögS í ræðu land- j höfum vér aldrei veriS Islending-
ritara, sem prentuð er hér á eftir,! ar> 0g þa væri ókkur líka illa í ætt
skotið, afkomendum þeirra manna,
sem flúðu eignir sínar og óðul
en 1 nefndinni, sem staöiS hefir
fyrir því, aS koma minnisvaröan-
um upp, hafa verið [>eir Glemens
Jónsson landritari, - formaður
nefndarinnar, Ditlev .Thomsen
konsúll, Geir Zoega kaupm., Jón
HeDason prófessor og fyrv. amt-
mað"r Júlíus heitinn Havsteen.
SteinvarSinn undir líkneskinu er
gerSur eftir fyrirsögn Rögnvalds
j blæjunni af líkneski hans. asta mannsaldri eins og bannmál-
-------- ið. Og þar hefir frá upphafi'
Hér gefur ySur, Islendingar, aS blasað við þjóSinni þessi mikli
líta — eirlíkneski Knstjáns kon- munur á barningi og andófi — þær
ungs hins níunda með frelsisskrána! hnippingar hafa nú staSið í 30 ár
vegna ofríkis konungs. Kóngs- , hægri hendi. líkneski gert af ís-1
þrælar erum vér ekki, og verSum j lenzkum meistarahöndum, og þaö
aldrei, enda er flestum sönnum1 gerir þessa styttu enn þ£ dýrmæt-
þjóðhöfSingjum andstygð á slik- j ari vorum aUguni, að hún er eftir
um mönnum, en konungsmenn j islenzkan mann.
höfum vér veriö eins og skáldiS Eg vil fyrir nefndarinnar hond
segir. Þaö sýnir sagan oss, því; nota þetta tækifæri til aS þakka
þaS leiS ekki á löngu áSur en hin-! honum fyrir þessa mynd, sem
Ólafsosnar byggingarm. Hann er | um frjálsu íslendingum þótti þaS h]otið hefir lofsorS þeirra manna,
úr íslenzku grjóti að öðru leyti en mikill heiður aS gangast á hönd er konungi stóðu næst, og þektu
því, aS framan á honum er stein- göfugum og voldugum konungum, j hann bezt að ytra útliti
plata ur granít meö nafnmerki gerast hirðmenn læirra og þiggja j Og nú standa þeir , hér fyrir
konungs. ! af þeim sæmd og gjafir. Eftir aS j framan aðsetur æðstu stjómar
Afhjúpunarothöfnin hófst kl. 2 j sú tízka var horfin, höfðu bæði þessa lands. ]æir tveir menn sem
og var þá kominn múgur og marg- ■ einstakir menn og þjóöin í heild j mestan og beztan þátt áttu í |>ví
menni á allar götur kringum sinni minna af konungum landsins j að rejsa grundvöllinn undir sjálf-
stjórnarráðsblettinn. Fyrst Kk að segja, en þess eru þó óræk merki stæSi Islands, annarsvegar hinn
lúSraflokkurinn “Harpa” lagiS “Ó, I aÖ alþýöa hafði misjafnar mætur j einvaldi konungur Islands eftir
guS vors lands,” en síðan flutti á konungum sínum og aS hún sér- J vorum skilningi á sambandinu, sem
Kl. Jónsson landritari ræöu, þá staklega mintist meS þakklæti staðfestingarvaldið hafði, og’ hins
sem hér fer á eftir, en Geir kaupm1. j þeirra, sem henni voru vel, og vil vegar fnlltrúi þjóöarinnar
Zoega svifti hjúpnum af líknesk- . eg einkum í því efni nefna Frið-
inu. SíSan lék lúöraflokkurinn rik konung hinn fimta, sem Skúli
konungssönginn : “Kong Kristjan j landfógeti átti jafnan greiöan að-
stod ved höjen Mast”, og þegar | gang að, og sem stofnaði “Inn-
myndin var afhjúpuð, skaut “Fálk-; réttingamar” í Reykjavík, þó þær
inn” mörgum skotum á höfninni. yröu ekki aS því gagni sem til var
Aö lokum lék lúðraflokkurinn1 ætlaS, — Kristján konung hinn
lagið: “Ó fögur er vor fóstur- áttunda, sem endurreisti alþingi, j dei]a> en eftir minni skoðun er þaS
jörð.” j en þó einkum og sér í lagi þá góðu j vej ti] fa]]iö. ekki sist frá voru
og göfugu feðga, Kristján konung sjónarmiði, Islendinga. Þeir
hinn níunda og FriSrik! konung
hinn áttunda. Eg hefi tekið þetta
somi
þess, sverö og skjöldur, hann,
sem bar höfuð og heröar yfir alla
samtíSarmenn sína. Þeir standa
nú hér hv°r við hliðina á öðrum.
Eg veit að þeir menn eru til, sem
álíta þetta óviSeigandi af ýmsum
ástæðum; um það má auSvitaö
Rœða landritara.
“Hinn 29« janúar 1906 andaðist
Kristján konungur hinn IX., og
daginn eftir barst fréttin hingað í
fram til þess aS sýna, aS þaS er
langt frá gagnstætt tilfinningum
loftinn til loftskeytastöövarinnar,! °g viUa þjóðarinnar að konungi
sem þá var hér hjá Rauöará. ÞaS se reistur hér minnisvarði.
vp eSl'legt, að Hegnin um aS hinn j Eg gat ])ess agan> a5 sarar til-
góði og ástsæli konungur, hann finningar hefðu gripiS ÍSlendinga,
sem þá einn allra Islandskonunga þegar andlát Kristjáns konungs
hafði ísland augum litiB, væri lát- níunda fréttist hingað um “l0ft-
inn, að sú fregn snerti tilfinning- j vegu kalda”. Þetta var næsta
ar manna hér, að hún vekti upp ggbiegt, því þá liföu margir, og
endurminningar um sífelt auS- Hfa enn> sem mundu> er hann
standa hér báðir eins og á veröi
fyrir framan stjórnarráðshúsiö, á
veröi fyrir frelsi landsins, og þeir
cru sýnilegt tákn frelsis þess.
íslandssagan mun jafnan geyma
minningu þeirra beggja og vér,
sem erum viöstaddir
hjúpun vors ástkæra
ungs segjum:
Lengi lifi hans minning!
þessa af-
látna kon-
Meðal mannfjöldans var á boS-
| stólum mynd af Kristjáni konungi
sýnda persónulega velvild til kom ’til’íslands 1874,'hom, sd og J "ÍUJda °| >etta/:rindi eftir Guðm-
landsms og landsbúa þeirra, sem úgraSi hjörtUn, eins og rettnega! ( 'uðmundsson skaId:
komist höfSti í kynni við hinn yar ag orgj komist um hann. pað Af minning Kristjáns kortungs
l.dna konung, endurminningar um er ekkj ócðlilegt, þó hin unga upp- ! stafar ljómi,
afskifti hans af stjórnrnálum vaxandi kynslóS eigi erfitt með að í kæeleik þjóðar lifir nafnið hans:
landsins, tyrst með stjómar- skiija þetta til fulls, en þeir sem j af “frelsisskrá" hans óx vor auðna
muna, hvernig alt ástand land’sins j og sómi
var þá, og sjá hvernig það er nú, j og auknar heillavonir þessa lands.
þeir vita það, að þaS er stjómar- | GuS blessi alla er unnu’ aö því og
skráin, “frelsisskráin”, sem lagöi j vinna
grundvöllinn undir Jæssar fram- að ísland megi fullum rétti ná,
j farir sem orðnar eru síðan 1S74, | °g láti’ oss kraft og kjarkinn til
meira en allar aldirnar á undan I þess finna
samanlagSar, og þó framfarimar að kunna’ að nota vora stjórnar-
með
skránni 1874 og síðan, þá fyrir
skemstu, meS innlendri ráðherra-
stjórn. Þær sorgar- og samúðar-
tilfinningar, sem þá gerðu sig
gildandi hér, koniu ljóslega fram
í þiem sorgarhátíðum, sem haldn-
ar vom víða um land, einkum þó
hér í höfuöstaönum, og sem ekki
stóöu að neinu leyti að balci sams-
konar hátíðum i Danmörku. MeS-
an þessar tilfinningar voru sem
heitastar, áttu nokkrir menn í
Reykiavík fund með sér, til þess
að ræöa um það, hvaS tiltækileg-
séu stórstigari liðugan síðasta ára-
tuginn, eða síSan landiS fékk inn-
lenda stjórn, þá er þaS aftur hann,
sem lagöi þann grundvöll, því
hann undirskrifaði stjórnarskrána
| 5. okt. 1903. því sagði skáldið
skrá.
-Lógrétta.
ast væri að gera, til l>ess að halda <-Þig beztan konung guð oss hefir
minningu Kristjáns konungs ní-
unda upp meöal Islendinga, og
niðurstaðan varð sú, aS reisa hon-
um minnisvarða. Nefnd var kos-
in. áskorun var samin og send út
Tímamót.
Andóf og barningur.
Við, Islendingar, við vitum hvaö
oss alveg óbeðiS nýtt skjaldar- j það er aö sitja í andófi og eiga í
merkf, fálka í staö hins hvimleiSa barningi, því oð það er ekki of-
flatta þorsks, fugl i staömn íyrir | sagt> a8%ÖU þúsund ára æfj
gefið, þú gafst oss tvisvar dýrast
frelsishnoss”. Jafnframt gaf hann
an í frá er hún bönnuð
I gær endaSi sú þrjátíu ára
styrjöld hér á landi.
í dag erum við saman komnir til
að setja friö og mæla fyrir griS-
um.
I gær vorum viS sumir bann-
menn, aðrir andbönnungar. í
dag erum við allir bannmenn.
I gær vorum viS saupsáttir. t
dag erum viö samsáttir.
1 d'ag erum, hljótum, ver'öum
við aS vera sáttir á það og sam-
írfála, að varöveita nú þessi erfið-
islaun þjóöarinnar. bannlögin, svo
aö þau veröi niðjum okkar til
hamingju og blessunar, svo- að þau
verSi ekki fótum troðin — þjóð-
inni til tjóns og minkunar.
Og gott er aS hugsa til þess aS
þetta okkar afstaðna þrjátíu ára
erfiSi hlýtur aS færa þjóSinn heim
sólbjartan sanninn um þaS, aS
ekkert vinst í andófi, en alt, smátt
og smátt, ef barið er.
Þegar sólin gekk til viSar í
gærkveld, sló um stund roSa á
loftið. En þaS síöasta sólroð
gamla ársins var dimt og ljóma-
laust eins og dauöablóð.
Hugsum til annara þjóSa!
Viö erum hér að offra áfeng-
inu — saknæmum hlut — þjóðinni
til heilla. En hvað er þaS á móti
því, að nú um þessar mundir verSa
margar þjóöir aS leggja líf sitt og
LlóS í sölurnar fyrir ættjorð stna
og þjóöarheill.
Þessi nýjársfögnuður okkar er
meinum blandinn mjog.
Við heyrum vábresti úr öllum
áttum. Við viturn — og verSum
að átta okkur vel á því, aS það
getur hæglega fariö svo, að hættu-
leg blindsker og boðar verSi fyrir
á þessari nýbyrjuðu ársleiS. ViS
veröum aS gá þess vel að á ó-
hreinni leiö er það ávalt opinn
háski að hýma i andófi; þá ríður
lífið á að taka barninginn, af full-
um hug og öllum mætti, fram hjá
Hermönnum og lögregl-
unni lendir saman.
Sex hermenn frá British Colum-
bia voru teknir fastir á Queens
hóteli fyrra laugardagskveld tyrir
áflog. Um 1000 manns höfðu
safnast saman fyrir utan hótels-
dyrnar að horfa á viöureignina.
Var einn af lögregluþjónunum
barinn og meiddur. Á mánudag-
inn voru menn þessir fyrir rétti og
var foringi þeirra sektaður um
$10,00 en hinum gefin áminning.
Argue umsjónarmaöur vínsöilu-
leyfa kvaöst ekki vita hvort meira
yrði aö hafst í sambandi viS þetta,
ef 1 ögr egluráð her rann væri því
samþykkur mætti svo fara aS rann-
sókn yrði hafin.
Tuttugu og sex ára
harðindi.
Aberdeen greifi og
kona hans.
komu til Winnipeg 26. október kl.
11 f. h. og héldu áfram vestur i
land um kveldið. A meoan pau
dvöldu hér var þeim haldiS sam-
sæti í “Canada félaginu” The
Canadian Club).
Þau hjónin eru mjög kunnug
hér í Canada. Hann var ríkis-
stjóri 1894—1898, síöan hefir
hann haft svipaða stööu á Irlandf,
en sagt af sér fyrir skömmu.
Hann á afarstóran gripabúgarö
vestur í Alberta og eru þau hjón
að skoSa hann og létta sér upp.
Aberdeen greifi var mjog vmsæll
maður þann tíma sem hann skip-
aði þessa háu stööu hér í landi.
UPP og' rói undir í lifróSri þjóö-
arinnar, af fullum nug, vilja, viti uð styrkja líkamann, veitir yð-
mætti. núna, í þeirri I
viðsjár-
sem hefst
og samskotin byrjuðu, og þau fisk>
eins og hann sjálfur komst;
byrjuðu vel, en þá voru hafin and- ag orgj gvo kyag Matthías á 40.
mæli gegn þessari hugmynd. Hér ríkisstjómarafmæli hans:
skal skamt yfir sögu fariS og að j
eins þess getið. að þrátt fyrir þessi Vér böm þín vzt við íssins haf
andrræli, kom þó talsvert fé víöa °g öll vor þjóð þér kveðju færum
að af landinu og jafnvel frá °g gitlh'nstrengi hræröir hræmm:
löndum í Vesturheimi, og j>að má ti'I iifs> td iifs Þ'g g11® oss gaf-
með sanni segja. aS þessi mynda- j Þú eini jöfur aldrei brást oss,
stytta sé bygð fyrir íslenzkt fé, Þu €Íni jöfur komst og sast oss,
því öll samskotin stafa annaS-
hvort frá Islandi beinlinis eöa frá
íslenzkum viðskiftum. ÞaS er
heldur ekki féleysi að kenna, að
svo lengi hefir dregist aö koma
styttunni upp, og nægir í því efni
að benda á, að þaS em full tvö
ár síSan aS styttan kom hingaö til
lands. en þaö eru ýmsar aSrar
ástæSur til þessa dráttar, ástæöur,
sem óþarft er að minnast frekar
á, en meðal þeirra hefir sú veriö
þú færðir oss vor fornu völd
og fægir enn vorn þjóðarskjöld.
Vegna þess er hann oss svo kær,
eða eins og skáldiS segir éjón Ól) :
Þú sveifst til vor a sumardegi
björtum,
þú sást oss, og þú festir á oss frú,
þjóðarinnar hefir veriö látlaus
stormatíö.
En það vita vermenn bezt, að
eitt er að andæfa, halda í horfinu
meS naumindum, svo ekki hreki,
og annaS, alt annað er þaS, og
manndáðin meiri, aS taka baming,
berja á móti hverju bálviSri, berja
fyrir annes, blindsker og boða,
berja áfram, rétta leiö, hvað sem
á dynur, og ná þar landi, scm heill
og hamingja bíður manns.
Ættjarðarheill og þióðarham-
ingja er ávalt þeim þjóðum vís,
sem taka barning áfram, rétta
þjóöleið. En happalaus og heill-
um horfin er hver sú þjóð, sem
hér á landi.
ViS vitum aS nú flýgur sú fregri
um víöa veröld. aS stærsta þjóS
NorSurálfunnar tók þaS til bragðs
í sumar, alt í einu, í ófriðaröngum
sínum, aS hafna öllu áfengi.
Og allir Iúka upp einum munni
um það, að þetta óvænta snarræði
Rússa hafi aS vörmu spori orSið
þeim til ómetanlegs hagnaðar,
geysimikils fjársparnaSar, máttar-
auka og almenningsheilla. Rúss-
neskur hagfræöingur hefir rétt
nýlega reiknað út, að á einum
mánaðartíma ('septcmbcr) hafi sá
sparnaSur þjóSarinnar — oara
fjársparnaSurinn — numiS 350
miljónum rúbla.
Þetta gæfuspor sitt mega Rúss-
ar ótvírætt þakka þeim öðrum,
þjóöum, einkanlega ýrnsum smá-
þjóðum, sem nú um langan aldur
hafa unnið að því aö útrýma
áfenginu, sannað nauðsynina,
fundið ráöin og reynt þau — vísaS
stórþjóðunum til vegar.
Og þaö er vjst að í þeim barn-
ingi höfum viS Islendingar fariö
fram úr öðrum þjóSum, svo að
frægSarorö fer af víðsvegar.
Það eru nú rétt 30 ár síðan við
tókum þann barning, og alla þá
tíS höfum viS barið — móti þrá-
viðri gamallar venju og bylvindum
skakkra kenninga. ‘Þar höfum
við veriÖ fullhuga bamingsmenn,
og aldrei setið allir í andófinu.
Gáum aS í snöggu bragöil:
1884 var Goodtemplarareglan
gróSursétt hér á landi — i grýtta
jörS.
1888 var gamla staupasalan al-
ræmda bönnuð með lögum og
sveitastjórnum fengiS vald yfir
veitingaleyfum (Lög 10. febr.
1888J.
1899 fengu héraðsbúar í hverju
héraði lögleg yfirráð yfir öllum!
veitingaleyfum og söluleyfum og
jafnframt var lagt allhátt árgjald
á hvert slíkt leyfi (Lög n. nóv.
1899).
' 1900 var sett bann fyrir allan
tilbúning áfengra drykkja hér á
landi (Lög 12. jan. 1900).
1905' var afráSið af alþingi aS
leita aSkvæðis þjóðarinnar um al-
gert aSflutningsbann.
/907 var bönnuS með lögum
áfengissala á farþegaskipum (Lög
22. nóv. 1907J. t *
1908 kvað þjóðin upp sinn döm ,
um aöflutningsbann á áfengi. Þau ienzku °S ensku og er þaö hér
lög voru staöfest 30. júlí 1909. um hii óhjákvæmilegt.
ÞaS geröi sá konungur, sem óhætt Ýms nöfn og oröatiltæki i dag-
má segja, að ástsælastur hafi orSið legu máli eru þanmg að ekkert
hér á landi, Friðrik konungur orS er til yfir þau á íslenzku.
VIII., og við vitum að hann hafði Það er aðeins um tvær aðterðir
orð á því* aS hann teldi ser til að ræða i þessu efni; annaðhvort
hamingju aS hafa staöfest þau aö halda átram að misþyrma
vorri- tungu votri meS því að halda
aS ráðherra atram að nota þessi sömu orö og
íslands, sem skrifaSi meS konungi 1 jUlga. þeim, eða þá hitt aö búa til
undir þá staðfestingu, hann var ný orö yfir Það sein nauðsynlegt
sá maðurinn, sem jafnan haiöi er- Væri hin síðari aðferoin
tekið fastast i árinni á öllum þeim óneitanlega æskilegri. Hér skulu
25 ára barningi, sem undan var cahn nokkur a gen0 oro, sem ann-
Munkur nokkur Moreaux aö
nafni, sem er talinn einhver mesti
veðurfræSingur núlifandi, hefir
spáö því að 26 vetra haröindi séu
í nánd. Næsti vetur á aö veröa
haröur og frostamikill og þau
harðindi haldast þangað til 1941.
Moreaux segir aS tímaskifti séu
að vætum og þurkum, hitum og
kuldum, og fari það alt eftir viss-
um reglum -sem reikna megi, ef
eftirtekt og þekking ekki brezti.
KveSur hann regntímabil hafa
byrjað 1902 og sé það nú á enda.
Afarmikil harðindi segir hann aS
muni verða á Frakklandi og í
öSrum löndum Evrópu á þessu 26
ára tímabili.
Galdravísur.
til Gunnars Sigurðssonar frá Sela-
læk og Sigríðar Sigurgeirsdóttur
í brúðkaupi þeirra 18. sept 1915.
Hér meS gerum vér galdraljóð,
gefum brúðhjónum sónar-skyr
og rekum akspikað auSnu-stóS
inn fyrir þeirra hjúskaps-dyr.
En út fyrir þeirra æfi-port
ólán og sorg vér gerum ræk. —
Þú hlýtur aS þekkja handbragð
vort
herra Gunnar frá Selalæk.
Eðlileg heilsa
Aðal atriðið fyrir lækninn,
þegar verið er að lækna ein-
hverja veiki, er það, að gera
Ábyrgst að peningum sé skilað aftur
P Y T H O N
Þriggja mínútna hornmeðal
SÍÐASTA uppfynding
Horn geta verið ýmist hörS eSa
lin, þótt þau í eöli sínu séu samskon-
ar og þurfi samskonar lækningu.
Þau orsakast af núningi eða þá
þrengslum. Skórnir hafa annaS-
hvort veriö of þröngir eSa of víðir.
Eins og á öllum öSrum pörtum lík-
amans eru taugar í fótunum. Skór-
inn þrýstir á horniS, stöðvar blóS-
rásina og ertir (irritates) taugarnar.
Þess vegna er þaS, aS þegar þú sker
gat á skóinn þar sem horniö er, þá
linast verkurinn, sökum þess að þú
amann við öll óhreinindi, alt
hefir tekið þrýstinginn i burtu af
líkamann sem eðlilegastan. 1 taugunum.
i Python hom meðal drepur taug-
fyrsta lagi verður að losa
llk" | ina í horniö sem þrautirnar eru í á
sama hátt og tannlæknirinn > drepur
taugina í tönn, sem þig verkjar í.
sem þar er að rotna og eitrað Python horn meöal mýkir svo horn-
iö, að þú getur reitt þaS af fætinum
getur blóðið. Þér ættuð að eftir þrjár mínútur með rótum og
. . löllu saman. Þetta er ekki eitt af
reyna Iriner s American El-lþeitn meðulum, sem þarf aö kvelja
helblindum skerjunt og bölvísumi jxir og Bitter Wine” Hann sig a * 3 4 daga. ÞaS er enginn ó-
boSum x í | geðslegur plástur. ÞaS er engin
Þess vegna er ekki um aS vill- 1 í?erir meira f> rir yður en að Þörff á f. halda íætinum ni8ri 1
ast i petta sinn nyjarsoskma til | lireinsa líkamann. Hann styrk-J python horn meöal veldur engum
handa ættjörð okkar., •. . „ . . ^ Isársauka í þeim hluta fótanna, sem
Hamingjan gefi henni það, áð ir °S ortav starísþiek yðar. heilbrigSir eFru
hver lifandi Islendingur manni sig Það að hreinsa og á sama tíma
og mætti. nuna,
verðu ársferS hennar,
meS þessum degi.
Oft er þörf en nú er nauösyn.
Höfum það orðtak um sinn, og
látum hug fylgja máli.
Gefi þaS gæfan, aö hver kom-
andi nýárssól varpi geislum sínum
á einhverja. nýja þjóðarheill hér á
okkar “eldgömlu Isafold”, okkar
“ástkæru fósturmold”.
Gangi henni alt til tírs og tíma.
G. Björnsson.
—Lögrétta.
Reynið ykkur.
Til þess. finna margir Islend-
ingar hversu erfitt er aS rita hér
alment íslenzkt mál þannig aS þaS
sé bæöi skiljanlegt og á sama tima
ekki blandaö neinum enskYm orS-
um. Þegar lesnar eru auglýsing-
ar í blöSunum, eru þær bæSi á ís-
ur heilsu og þægindi.
Fæst í lyfjabúðum, $1.30.—
Jas. Triner, Manufacturer, að
1333-1339 S.( A^shland Ave.,
Cliicago, 111.
Vöðva stirðleiki eftir á-
reynslu eða kæling hverfur á
augabragði, ef borinn er á það
Triher’s Liniment. Verð 70c.
Borgist fyrirfram.
REGLUR—Ber Python horn meS-
aliS á horniS og alt í kringum það.
Taktu bitlausan hníf og skerðu eða
skaföu horniö í burtu varlega. Taktu
eitt lag í einu, en hafSu horniö gegn-
vætt í Python meSali á meSan'þú ert
að ná því burtu. FarSu eins aö viS
öll horn, hvort sem þau eru lin eöa
hörS.
VERD: 25c., 5 fyrir $1.00. Sent
hvert sem er fyrir fyrirfram borgun.
Mundu eft’r því, aS ef þú ert ekki
ánægður, þegar þú hefir reynt Pyth-
on horn meSal, þá geturöu fengiö
aftur peninga þína tafarlaust. Sér-
stakur gaumur gefinn öllum póstpönt
unum. Greið og fljót skil ábyrgst.
Winnipeg Introduce Co., P O. Bax
56, Winnipeg, Man. UmboSsmenn
og seljendur teknir af félaginu fyrir
góS laun. SendiS nú umsókn tafar-
laust.
lög handa þjóð
Vel fór líka á því,
þú namst hér land í þegna þinna sífelt situr í andófi, hefir ekki
hjörtum, ; meiri hug og dug i sér. en rétt til
og þar skalt lífs og dauður ríkja þess að halda í horfinu — standa
þú.
í staö; hjakkar í gam'a farinu.
genginn. ÞaS var Björjt Jóns-
son. BáSir eru þeir látnir og liSn-
ir, sá okkar ástsæli konungur og
sá okkar þjóðkunni barningsmaÖ-
Lir.
En oröstír deyr aldregi,
hveim sér góSan getur.
1912, á nýársdag, gengu bann-
löein í gildi, að hálfu leyti. Þá
hættu aöflutningarnir. En sa an
élst frjóls í landinu hjá þeim,
se™ þa höfSu söluleyfi.
1913 var bprin upp á alþ’ngi, í
aöhvort er ekKert til yin a ís-
lenzku eöa þá svo tyrfið aS þaö er
tæplega nefnandi, og yn^ri kyn-
slóöinni með öllu óskiljanleg.
Social, Piano Solo, Fiolin Solo,
Box Social, Concert, Matenee,
Business, Hardware.
Yfir þessi orö og ótal fleiri er
annaðhvort ekkert orð til á íslenzku
eða það er tæpast skiljanlegt.
Vilja menn ekki reyna aö búa til
lagleg íslenzk orS yfir þetta og
fleira því likt og senda Lögbergi?
Canadian Northern Railway
í ilkynna tilbúna
NYJA CANADISKA
BRAUT
MILLI
WINNIPEG OG T0R0NT0
NÓVEMBER L 1915
Toronto
Winnipeg
Brandon
Regtna
Saskatoon
Prince Albert
North Battleford
Calgary
Edmonton
Port Aithur
FARÞEGA FLUTMNGUR
Kingston
Ottawa
Montreal
Quebec
Eastern Provinces
Eastern States
AUS UR
Fer frá Winnipeg á Má udögum,
Mivðikudögum og Lhu ardög m
Kl. 5,15 e h.
Kemur til Tomnto á Miðvikudögum
Föstudögum og Mánudögum
kl. 2.30 e, h.
VESTUR
Fer frá Toronto á Mánudögum
Miðvikudögun og Föstudögum
Kl, 10.45 e. h,
Kemur til Winnipeg á Miðvikudög-
um, Föstudögum og Sunnudögum
Kl. 5.45 e. h.
Rafurmagnslýstir vagnar.
Farseðlaatofa. Ma!n og Portage.
Union atöðinni, Main & Broadway, M. 2826.
Öll nýrizku þægindi
Talsími M. 1066
Flutningadeild M 3099