Lögberg - 03.08.1916, Síða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. AGÚST 1916
Söglmg
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Pre*s, Ltd.,*Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Mam.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manager
Utanáskrift til blaðsins:
TIJE OOLUMBI/V PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipeg, Mat-
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, l^an.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um áriö.
Hœttulegur maður.
Á flokksþingi afturhaldsmanna í Manitoba
nýlega flutti Sir James Aikins snjalla ræðu og
alllanga, þar sem hann réðst með allri sinni lög-
manns mælgi á beina löggjöf; taldi hana ó-
brezka, óheppilega og hættulega.
Hann mintist ekki á þá blessun, sem beina
löggjöfin (í verki) leiddi yfir Manitobabúa í vor,
þegar vínbainnið var samþykt með beinni lög-
gjöf.
Hann talaði um frumvarpið, sem samþykt
var í fyrra um beina löggjöf og taldi það stór-
hættulegt fyrir þjóðina ef það öðlaðist gildi.
Kvað hann það stórhættulegt, að veita fólk-
inu það vald, sem heimilaði því að ráða yfir lög-
gjöf landsins og taka fram fyrir hendur þings-
ins þegar það vildi koma fram löggjöf, er fylk-
inu væri heimilt að leiða í gildi. “Ef lögin leyfa
fólkinu þetta,” sagði Aikins með alvörusvip, “þá
getur það afnumið þingið eða skipað því að búa
til lög eftir eigin geðþótta, eða neitað að við-
urkenna lög, sem þingið vill koma fram.”
þetta fanst honum voðalegt; voðalegt, að
þjóðin sjálf skyldi eiga að fá vald til þess að búa
til sín eigin lög; voðalegt, að þjóðin sjálf skyldi
fá að ráða því, hvað hún vildi láta starfsmenn
sína gera og hvað ekki; voðalegt, að hún sjálf
skyldi vilja hafa hönd í bagga með reglu og
störfum á sínu eigin heimili. Voðalegt, að vinnu-
mennirnir (stjórnendumir) skyldu ekki hér eftir
eins og hingað til eiga að hafa fult og óhindrað
vald til þess að skipa húsbóndanum (fólkinu)
að sitja og standa eins og þeir vildu, hvort sem
honum félli betur eða ver; voðalegt, að stjómin
skuli ekki hér eftir eins og hingað til geta í ró
og næði gert samsæri (ef hún er þannig skapi
farin) við félög eða vini sína til þess að sólunda
fé fólksins án þess að spyrja fólkið sjálft að því.
Hvað varðar fólkið svo sem um það (í augum
Sir James) hvernig farið er með fé þess? Hvað
varðar fólkið um það, hvort lög landsins eru í
þess augum rétt eða röng? Hvað varðar fólkið
in. hvernig því sjálfu er stjórnað? Er
fólkið ekki orðið svo mentað enn þá í Manitoba,
eftir 16 ára Roblins-Aikins stjórn, að það viti,
að þessi mál koma því ekkert við? Eða veit það
ekki, að það er að eins sauðahópur, sem á að
ganga þegjandi og ójarmandi inn í hverja rétt
og hverja kró, sem smalinn vill vera láta?
Er fólkið svo miklir stórbokkar, að vilja nú
ekki lengur beygja höfuð sitt í auðmýkt undir
hvað sem vera vill frá hálfu hinna fáu og háu?
Er fólkið svo heimskt, að skilja það ekki, að ein-
ungis Sir James Aikins og vinir hans vita hvað
fólkinu er fyrir beztu?
Eða, hvílík ósvífni það er af fólkinu, þegar
svo kann að bera við, eins og nú hefir vitanlega
átt sér stað, að löggjafarnir þurfa á því að halda
að semja sérstaök lög til þess að veita einhverj-
:im sérstökum auðmönnum eða einokunarfélög-
um sérréttindi — já, er það ekki ósvífni, að
fólkið skuli með þessari ólukkans beinu löggjöf
geta komið og ónýtt alt saman?
Aðalíega var ræða Aikins þess efnis, að reyna
að telja fólkinu trú um, að þetta atriði væri stór-
hættulegt; og hann og þeir, sem honum fylgja,
tyggja alt af gömlu tugguna hans Roblins, segja
að það sé ó b r e z k t.
En með hverju sannna þeir að svo sé? pað
er að eins grundvallarlaus staðhæfing út í loftið.
Og þótt svo væri, að það væri “óbrezkt”; þótt
svo væri, að bein löggjöf væri enn ekki tíðkuð á
Bretlandi (eða Englandi), hvaða sönnun er það
fyrir því, að hún sé hættuleg? Konur hafa enn
ckki fengið atkvæðis né kjörgengisrétt á Eng-
landi; hvemig stendur á því, að það er þá ekki
“óbrezkt” að veita þeim hann hér?
Áfengisbann hefir enn ekki verið lögleitt á
Englandi; hví hamrar ekki Aikins á því, að það
sé “óbrezkt” og því óhafandi?
Sannleikurinn er sá, að vér erum að ýmsu
leyti framar hér í Manitoba að því er löggjöf
snertir, en Englendingar heima fyrir. Og það
er Englandi engin vanvirða, engin móðgun, held-
ur þvert á móti. Nýja Sjáland, brezk hjálenda
eins og Canada, hefir lengi reynt beina löggjöf,
og eftir því sem hún er þar lengur reynd, eftir
því kemur það betur í ljós hvílíka blessun hún
leiðir af sér.
England og hjálendurnar eru eins og móðir
og dætur; gamla konan er íhaldssöm og lifir í
fortíðinni; er sein á sér með allar breytingar;
það er ellinni óhjákvæmilega samfara í öllum
efnum. Dætumar aftur á móti taka upp nýja
siði og endurbæta alt, sem þeim þykir áfátt; þær
bera virðingu fyrir móður sinni og siðum henn-
ar; þær dást að mörgu í fari hennar, en þær
telja hana í hópi hinna gömlu, sem ekki geti
auðveldlega séð með augum æskunnar.
pær telja sér það skylt, að vera sem beztar
dætur í s ö n n u m skilningi, og sá s a n n i skiln-
ingur er í því fólginn, að verða ekki eiungis
henni jafnfætis í öllu, heidur ef unt sé að komast
feti framar í sem flestum efnum. pær telja það
ekki sína æðstu dætra skyldu, að herma í öllu
eftir gömlu konunni, heldur verða henni full-
komnari, ef verða mætti. Og þeim skilst, að á
þennan hátt heiðri þær hana sem bezt.
Ef það væri satt, að allar lagabætur og
breytingar væru óbrezkar, þá mundu dætur Bret-
lands—hjálendurnar—fyrirverða sig fyrir móður
sína. En þegar James Aikins eða aðrir kalla það
“óbrezkt” að fólkið hafi hönd í bagga um lög-
gjöf landsins, þá eru þeir ótrúir synir, sem róg-
bera móðurþjóðina og bera henni á brýn aftur-
hald og stórlesti.
James Aikins er gáfaður og lærður maður;
en hann er hættulegur maður. Allir, sem berj-
ast gegn þjóðfrelsi, eru hættulegir menn, og
eftir því sem þeir eru áhrifameiri, eru þeir
hættulegri.
Mun.- eftir því, að hver sá, sem segir að bein
löggjöf sé “óbrezk” og því hættuleg, hann er
andstæður alþýðunni, en með einokun og auð-
valdi, og hann kastar skarni á ensku þjóðina og
ensku löggjöfina, og er hættulegur maður.
Minni Islands.
að Wynyard 2. Ágúst 1916.
Lag: Fífilrekka, gróin grund, o.s.frv.
Til þín, fagra fósturjörð,
flýgur önd á þessum degi.
pekkir hver sinn heimafjörð,
hlíðar, dali, fjallaskörð,
æskusveit og sólkyst börð;
svip þess tíminn breytir eigi.
Til þín, fagra fósturjörð,
flýgur önd á þessum degi.
pegar píslum dauðadóms
dæmist þjóð í öðrum löndum,
fórnast kjarni kristindóms
klóm og tönnum heiðindóms,
hugur leitar helgidóms
heim að þínum friðar ströndum.
pegar píslum dauðadóms
dæmist þjóð í öðrum löndum.
Enga byssu, ekkert sverð
átt þú leynt í búð né skipi;
engum heift í huga berð,
hygst á enga landránsferð;
böm þín miklu meira verð
metur þú en sláturgripi.
Enga byssu, ekkert sverð
átt þú leynt í búð né skipi.
Sérhver þjóð af blóðsókn blind,
blessun læri af dæmi þínu;
heimsins friðar fyrirmynd;
fljóti’ af þinni tæru lind
himnesk laug, er höfuðsynd
hreinsi burt með afli sínu.
Sérhver þjóð af blóðsókn blind
blessun læri’ af dæmi þínu.
Sona þinna signir brá
sólin, eins og himneskt auga,
vakir þinni vöggu hjá;
væx„ og friður hvíslast á;
heiðskír loft og höfin blá
höfuð þitt og fætur lauga.
Sífelt þína signi brá
sólin, eins og himneskt auga.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Vinátta.
ii.
pað var algengt á fslandi fyrir skömmu—og
er ef til vill enn—að í mentaskólanum voru tveir
og tveir piltar svo samrýmdir, að þeir voru æf-
inlega saman, þegar þeim var unt.
Væru þeir í kirkju eða á öðrum mannfund-
um, sátu þeir saman; færu þeir út sér til skemt-
unar, gengu þeir saman. pað var eins og þeir
væru partur hvor af öðrum, sem ekki gætu hvor
án annars verið.
Og þessir menn—tveir og tveir—klæddust
venjulega líkt; voru með sömu tegund hatta,
samskonar hálsklúta, í eins litum og eins sniðn-
um fötum, o.s.frv.
Og væri vel tekið eftir, þá sást og heyrðist og
fanst svo mikil líking með þeim í göngulagi, mál-
rómi, orðatiltækjum, limaburði og jafnvel svip,-
að furðu gegndi.
Og það var ekki einungis þannig með pilta,
heldur alveg eins með stúlkur.
petta ytra tákn innri vináttu og trygða hafði
áreiðanlega góð og betrandi áhrif á þjóðina. Og
þótt svo megi ef til vill segja, að ytri reglur séu
oft skyldar yfirskyni, þá er það víst, að þetta var
ekki neitt yfirskyn. pað var virkilegt.
Alveg eins og maður vissi það, að trúlofunar-
hringur á fingri pilts eða stúlku táknaði ást og
trygð, eins vissi maður það, að þegar tvær stúlk-
ur fóru að klæðast eins eða tveir piltar, þá voru
þær eða þeir orðnir vinir í raun og sannleika.
Og það er ekki ólíklegt, að þetta hafi ein-
hvern veginn óafvitandi komið í stað fóstbræðra-
lagsins forna. Menn voru hættir að blanda blóði
til vináttu tákns, en þeir fundu til þess í huga
um þess að sjá ekki eins mikil merki þess fagra
siðar og áður.
Heima á íslandi minnumst vér sérstaklega
ýmsra áður fyrri, sem klæddust líkt og allir virt-
ust taka hver eftir öðrum. Sem dæmi þess má
nefna Valgerði Zöega, sem nú er kona Einars
skálds Benediktssonar, og Sigríður Johnsen, nú-
verandi ráðherrafrú. pessar stúlkur voru alt af
saman í Reykjavík, frá því þær voru svo litlir
hnokkar og þangað til þær giftust. Vér sjáum
þær enn þá í anda eins og þær voru á þeim dög-
um; alveg óskyldar, eftir því sem vér bezt vitum,
en svo nauðalíkar eins og þær væru systur ; ekki
beint líkar í andiitsfalli—og þó virtist eins og
saman drægi að því leyti líka—, heldur líkar í
göngulagi og tilburðum, orðatiltækjum og tilliti.
sér, að eitthvert merki varð að vera um það að
menn væru vinir, eða réttara sagt, vináttan tók
a sig þetta ytra gerfi—þennan líkama, ef svo
mætti segja; því vinátta er sálar einkenni.
En það þarf jafnvel ekki að fara austur yfir
Atlanzhaf til þess að finna þessi einkenni. Vér
minnumst þess, að fyrir 12—15 árum var það al-
gengt hér í Winnipeg, að tvær og tvær stúlkur
voru saman hvar sem höndum varð undir komist
og klæddust mjög svipað.
Vér þekkjum ungar íslenzkar konur nú, sem
þá voru stúlkur og höfðu þennan sið, og vér sökn-
pær klæddust svo að segja alveg eins, og þegar
önnur ætlaði eitthvað, var sjálfsagt að finna
hina og fá hana til að vera með.
Og sem dæmi upp á samskonar andlegar ná-
tengdir meðal pilta, dettur oss í hug Valdimar
Steffensen, sem nú er læknir á Akureyri, og
Bjarni Th. Johnsen sýslumaður. pað var ekki
oft, að annar sæist án þess að hinn væri líka, og
engum ókunnugum hefði komió annað til hugar,
en að þeir væru skyldgetnir bræður.
petta er að eins tekið sem dæmi. pað má vel
vera, að fólk sé eins vinfast nú og áður var, þótt
þess sjáist minni ytri merki; má vel vera, að það
sé af látleysi og stillingu, að vináttan sé ekki
borin utan á sér, en að hún sé þeim mun sterkari
hið innra.
Já, það má vera, en vér trúum því ekki; margt
virðist benda til þess, að hið gagnstæða eigi sér
stað; margt virðist benda til þess, að vinátta
milli manns og manns og milli konu og konu sé
a veikjast og breytast.
pegar tvær “stöllur” eða “stallbræður” höfðu
lengi haldið vináttu og önnur eða annar dó, flutti
í fjarlægð eða gekk í hjónaband, þá var hin eða
hinn alveg eins og vængbrotinn æður—alveg eins
og þau hefðu tapað parti af sjálfum sér, eins og
þau hefðu verið höggvin í sundur lifandi, en
lifðu samt.
Eirðarleysið, leiðindin, söknuðurinn, sársauk-
inn sáust svo greinilega—eins og þögul og nið-
urbæld sorg. pá kom það fyrst í íjós, hversu
sambandið hafi verið djiipt og sælt og hversu
mikið skorti á fullkomna lífsnautn þegar því var
á einhvern hátt slitið.
En hvaða þýðingu hafði þetta? Var það
nokkurs virði? Gerði það hlutaðeigendum lífið
bjartara eða betra? Gerði það þá fullkomnari
eða nýtari borgara? Eða var það þjóðfélaginu
að nokkrkuk leyti gróði?
Áhrif þessarar vináttu—fóstbræðralagsins í
fornöld og stallbræðra- eða stallsystralagsins síð-
ar—, skulu hér rædd í fám orðum; áhrif þess á
einstaklingana sjálfa; áhrif þess á þá, sem þeir
kyntust og veittu eftirtekt, og áhrif þess á þjóð-
félagið í heild sinni. Sömuleiðis það tjón, er af
því leiðir, að þetta skuli vera að leggjast niður.
Kosningar í nánd.
Ný Fullerton aðferð. — Sandi kastað í augu
kjósenda.
Robert Rogers ráðhera hélt vellandi ræðu á
flokksþingi afturhaldsmanna í Winnipeg fyrir
skömmu. Var það nokkurs konar hvítþvottar-
leðja, sem hann smurði með sambandsstjórnina
hátt og lágt.
En um leið og hann “karaði” þannig “kálf-
inn , hrækti hann í allar áttir, þar sem honum
datt í hug að um einhverjar frjálslyndra manna
athafnir væri að ræða.
Pessi ræða Rogers er birt tvisvar í Heims-
kringlu: í heilu líki og síðan í pörtum. Og Tele-
gram er auðvitað lindin, sem Heimsk. eys úr
eins og fyrri daginn.
Menn minnast væntanlega löngu ræðunnar
hans Dr. Montague, þegar hann viðhafði sams-
konar hvítþvott á Roblinstjórnina um það leyti
sem öll svikin komust upp, sem Rogers viðhefir
nú á Bordenstjórnina. Samkvæmt þeirri ræðu
hafði Roblinstjórnin að öllu leyti breytt strang-
samvizkusamlega, en hinir, sem athuguðu gerðir
hennar, voru óbótamenn og ósanninda.
pessi ræða Montagues stendur í Heimsk. þýdd
upp úr Telegram orði til orðs, og segir blaðið, að
engum muni detta í hug að efast um sannleiks-
gildi hennar.
Blaðið fer alveg eins að með ræðu Rogers og
hefir svipuð ummæli um hana.
Og Rogers stendur svipað að vígi nú og Dr.
Montague sál. stóð að vígi þá. líærur höfðu
komið fram af hálfu mótstöðumannanna; kærur
um alvarleg brot; Montague var flæktur í þær
kærur; málamyndanefndir höfðu til málamynda
verið skipaðar; haldið málamyndar rannsóknir
og gefið málamyndar skýrslu, þar sem stjórnin
var hvítþvegin.
Nú höfðu einnig komið fram kærur um óráð-
vendni og stórbrot og afglöp. Rogers er sjálfur
viðriðinn þær ákærur, þar sem allir ráðherrarnir
hljóta að bera ábyrgð á gerðum stjórnarinnar—
og ekki sízt sá, er jafn-víðtæk völd hefir og Rog-
ers. Málamyndar rannsókn var einnig skipuð í
þessi kærumál; málamyndar rannsókn fór fram
og málamyndarskýrsla gefin.
pegar Dr. Montague flutti sína löngu ræðu
vofðu kosningar yfir, og var því nauðsyn að
kasta sandi í augu kjósenda; þegar Rogers nú
flytur sína ræðu, er sama máli að gegna; sam-
bandskosningar vofa yfir, þar sem landsmenn
eiga að dæma um alt athæfi stjórnarinnar, og
það er áríðandi að reyna að kasta sandi í augu
þeirra; til þess er ræðan flutt í þetta skifti, alveg
eins og hin var áður.
THE DOMINION BANk]
STOFNSETTUR 1871
Bankastörf öll fljótt og samvizkusamlega af hendi leyst. Dg
áherzla lögS á aS gera skiftavinum sem þægilegust viSskiftin.
Sparisjóðsdeild,
Vextir borgaSir eSa þeim bætt viS innstæSur frá $1.00 eSa meira.
tvisvar á ári—30. Júnl og 31. Desember. 384
Notre Dame Branch—W. M. HAMII/TON, Manager.
Selkirk Branch—M. 8. BUROEK, Managrr.
Allir muna gleiddina í Heimsk.
um það leyti. Allir muna hversu
það var áreiðanlegt á hennar máli
að alt væri heilagur sannleikur í
ræðu Montagues og Fullertons kær-
unum. Allir muna hversu víst hún
taldi að kjósendur í Manitoba
tryðu þar hverju orði.
Allir muna hvílíkum ákvæðisorð-
um hún fór þá um álla, er dirfðust
að geta nofkurs misjafns til um
Roblinstjórnina. Allir muna hví-
líkir svikarar og samsærismenn þeir
voru á hennar máli, sem fylgdu
Norris- og Johnson í kærunum á
stjórnina.
• Til þess að sanna að allar þær
kærur væru lognar var af Roblin-
stjórninni sjálfri skipuð þingnefnd
til þess að hvitþvo, og hún gerði það
svikalaust.
Til þess að sanna að kærur þær|
sem Kyte, Carvel, Pugslev og
Laurier báru á sambandsstjórnina
séu lognar, er einnig skipuð nefnd
og Bordenstjórnin sjálf setur þær
reglur að sú nefnd eigi að rannsaka,
en megi samt ekki rannsaka aðal-
málið; megi aðeins fara að vissum
takmörkum, en að rannsaka málið
óhindrað það leyfist henni ekki.
Og svo kemur Bordenstjórnin
því til leiðar við þessa rannsókn,
alveg eins og Roblinstjórnin gerði
við hina rannsóknina—að ekki er
hægt að fá þau gögn né vitni sem
aðallega þarf á að halda.
Og svo gefur þessi nefnd skýrslu
alveg eins og reikningsleganefndin
í Manitoba gaf skýrslu.
Og það var básúnað um land alt
að Johnson og Norris og Hudson
og Thornton væru samvizkulausir
níðingar sem komið hefðu fram
með fálskar og ósannar kærur á
saklausa stjórnendur, sem alt hefðu
vel gert og samvizkusamlega.
Þarf ekki annað en lesa “Tele-
gram” og “Saturday Post” frá þeim
dögum til þess að sjá að hér er með '
rétt mál farið. og svo má líta á litla
bergmálið liana Weimsk., þar sem
alt er étið upp.
En þjóðarmeðvitundinni í Mani-
foba var ekki fullnægt með nefnd-
i arþvottinum, og þeir sem í einlægni
og af góðum hug til fólksins höfðu
borið fram ákærurnar lögðu ekki
árar í bát.
Kosningarnar komu og hvít-
þvegnu mennirnir kváðu sigurinn
vísan, en reynslan varð önnur.
Þjóðin fann 'það að rétti hennar
hafði verið misboðið; hún sá það
að hér var verið að leika ljótan leik;
hún fann það að sandi átti að kasta
í augu hennar; hún hafði það á
meðvitundinni að verið var að
blekkja hana og að ranglátir ráðs-
menn voru að reyna að halda sér
við völd með hnefarétti og sjónvill-
ingum til þess að géta fitað sig og
gæðinga sina enn þá lengur á fé
þjóðarinnar og framið nýtt ranglæti
ofan á það gamla.
En nú var þjóðinni nóg boðið;
nú sá 'hún að hætta var á ferðum og
hún rak sjónhverfinga- og afglapa-
mennina út úr hinu heilaga—
en margsaurgaða—stjórnarmusteri
með harðri hendi eindreginna at-
kvæða.
Og að því er kosningarnar snert-
ir biða nú sömu forlög Borden-
stjórnarinnar og Roblinstjórnin
varð að þola.
Kyte, Carvel, Pughly og Laurier
hafa eins greinilega sannað það fyr-
,r augum og í meðvitund þjóðarinn-
ar að allar kœrurnar sem Jieir báru
fram eru bókstaflega sannar, gins
og Johnson, Norris, Hudson og
Thornton sönnuðu það fyrir þjóð-
inni að allar kœrur þeirra á Roblin-
stjórnina voru sannar.
Roblinstjórnin var hvítjivegin af
sinni nefnd og Borden af sinni. En
jijóðarmeðvitundin er nú eins og
hún var þá. Vitnunum var haldið
frá báðum og takmörk sett báðum
til jiess að ekkert hættulegt gæti
komið beinlínis fram í dagsljósið;
en ]>eir geislar sem á bæði málin
skinu og jiað hversu öfluglega var
reynt að halda sem mestu leyndu
skapaði sannfæringuna hjá kjósend-
unum.
Kosningarnar skömmu síðar
sýndu dóm þjóðarinnar í Manitoba,
þrátt fyrir fyrri hvítþvottinn; kosn-
ingarnar í Canada sýna bráðum
dóm þjóðarinnar í heild sinni þrátt
fyrir seinni hvítþvottinn.
En eins og það var lífsspursmál
fyrir afturhaldsblöðin að lýsa því
fyrir fylkiskosningarnar að allar
kærir Johnsons og Norris væru
lognar, eins er það nú lífsspursmál
fyrir þau að halda því fram fyrir
sambandskosningarnar að kærur
Kytes og Carvels séu lognar.
Það er sannað að undir Borden-
stjórninni hafa verið framdir þeir
glæpir sem svartastir eru í sögu
þessa lands í sambandi við stríðið.
Þáð er sannað að keyptir voru far-
lama hestar fyrir okur verð fyrir
hermenn landsins og þeim þannig
stofnað i auka hættu þegar þeir
voru að leggja lif sitt í sölurnar
fyrir jijóðina. Með þessu móti voru
svo að segja lamaðir fæturnir undir
liði bandamanna og Þjóðverjum
veitt lið, eða dregið úr því afli sem
á móti þeim var. Og þetta var gert
í launa skyni við vissa menn fyrir
pólitiskt blindfylgi. Þetta var gert
undir stjórn Bordens og hann hefir
enga hegningu ákveðið glæpamönn-
unum.
Það er sannað að offjár var var-
ið td jiess að kaupa byssur, sem
svo voru lélegar að hermennirnir
blátt áfram fleygðu þeim þegar á
stríðsvöllinn kom. Var lífi þeirra
þannig enn stofnað í hættu og kom-
ið i veg fyrir að þeir gætu orðið að
liði á hervellinum. Þetta var gert
unclir stjórn Bordens og engin hegn-
ing hefir fyrir komið.
Það er sannað að seldir voru
fyrir okurverð sviknir skór á her-
mennina, og lífi jieirra Jiannig enn
stofnað í tvöfalda lífshættu; póli-
tískir vinir stjórnarinnar drýgðu
þenna stóra glæp og hafa enga
hegningu fengið fyrir.
Þáð er sannað að bæði B'retland
og Canada hefir verið flegið og
rúið i sambandi við hervörukaup og
hervörugerð um alt landið frá jaðri
til jaðars. Með öðrum orðum það
hefir verið sannað að stuningsmenn
stjórnarinnar með þagnaraðstoð
hennar sjálfrar hefir notað stríðið
til licss að geta undir fölsku yfir-
skyni fylt alla vasa af fé þjóðarinn-
ar.
Og það er ekki nóg með að
stjórnin láti það viðgangast þegj-
andi og hljóðalaust, heldur hefir
hun hvað eftir annað daufhevrst
við flestum kvörtunum þessu við-
víkjandi og kallað jiað landráð að
vilja hreyfa við Iandráðunum.
Mæðurnar og konurnar hafa
liorft á eftir drengjunum sínum og
mönnunum sínum fara í stríðið þús-
undum saman og sárasta tiifinn-
ing;in sem þá hefir hreyft sér í
hjortum þeirra hefir verið sú að
Jæir séu sendir austur með svikin
vopn, svikna hesta, svikna skó,
svikna sjónauka; með öðrum orð-
um aö hættan sé margfölduð fyrir
þá, sö'kum jjess að gæðingum stjórn-
arinnar leyfist að auðga sjálfa sig
með því að svíkja alt, er þeim sé
lagt til í stríðið.
Aldrei hafa landráti vcrið framin
í seinni tíð, sem jafnast hafa á við
þau að svíkja vopn og verjitr handa
hermönnum þjóðarinnar í stríði.
Kona að halda tölu.
Fyrir nokkru síðan bar mig að
móti. Þar var kona að halda tölu
fyrir eins mörgu fólki og að komst
til að heyra. — Ef þiö víljið vita
hvernig kona þessi kom fyrir sjónir
,á ræðupalli, skal það stuttlega sagt:
Hún var tíguleg og íturvaxin og
aölaðandi í háttprýði, í hvítum, skó-
síðum kyrtli skrautlausum að öðru
en því, að borða rauðum var brugð-
iö yfir vinstri öxl, yfir um undir
hægri höndL—í sigurlykkju. Á
höfði bar hún glóbjart hár, er féll
í bylgjum að mitti. Augun djúp
og blá, er virtust festa sig á hverju
andliti er við henni sneri—en það
gat enginn ncitað sér um, jafnvel