Lögberg - 24.08.1916, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. ÁGÚST 1916
5
AUGLÝSING
Manitobastjórnin og Alþýðumáladeildin
Greinarkafli eftir starfsmann alþýðumáladeildarinnar.
Gildi ryðgaðs hálms.
í ár er heilmikiS af hálnii skemt
a'f ry'Öi. iMargir bændur hafa þá
skoðun aö af því hálmurinn líti svo
illa út og af því hann hafi ekki svo
mikiö í sér af korni, þá sé hann lítils
virði til fóSurs. Af þessum ástæS-
um er hætta á aö bændur brenni
hálminn sem mest er rySgaöur, en
noti aöeins þaö sem bezt lítur út.
Sú hugmynd aö ryögaöur hálmur
sé skemt fóöur er efeki rétt. Sann-
leikurinn er sá að rySgaöur hálmur
hefir meira fóðurgildi en ryðlaus
hálmur.
Áriö 1904 var mjög ryögaöur
hálmur í Manitoba, þá var pruf-
um safnað saman og þær sendar
til sambandsstjórnarinnar til þess
aö efnafræðingar stjórnarinnar gætu
rannsakað lefnafræöislega ryðgaö-
an hálm og óryögaöan.
Prufurnar voru teknar þannig að
eitt strá af hverri tegund var tekiö
í senn, til þess aö fá þaö sem minst
var ryögað og hitt sem mest var
ryðgað af sama akri. Báðar pruf-
urnar voru teknar úr sama stakkn
um og voru af sömu tegund hveitis',
sáð á sama degi, slegiö á sama degi
og að öllu leyti eins nema því aö
sumt haföi ryðgað en sumt ekki eða
lítið.
Efnafræöingur sambandsstjóm-
arinnar fann það út aö ryögaði
hálmurinn hafði þrisvar sinnum
eins mikið fóðurgildi eöa köfnun-
arefni og hitt sem ryölaust var.
'Þegar Mr. Shutt talaöi um þetta
fórust honum þannig orð: “t
oriinu feöfnunarefni eru innifalin
öll þau efni sem byggja upp blóð.
bein og vöðva líkamans'. Aðalgildj
næringarmikils fóðurs er fólgið í
köfnunarefni því, sem það hefirí
Þ)ví er óhætt að halda fram að
ryðgaður hálmur, sem hefir þrisvar
sinnum eins mikið köfnunarefni og
ryðlaus hálmur sé miklu nytsamari
og næringarmeiri.”
Þétta er auðskilið' þegar vel er
aðgætt. Eftir frjófgan hveitisins
þá er það tvent sem fer fram. Það
er í fyrsta lagi “samlögun” eða það
að jurtin tekur til sín næringargildi
úr jarðveginum og loftinu og bygg-
ir sig upp af þvi og vex. í öðru
lagi er það “flutningur” eða það
að næringin sem áður hefir verið
í leggnum og blöðunum safnast í
sáðkomið eða kjarnann.
Þegar jurtin ryðgar getur þetta
,síðara ekki haldið áfram óhindrað,
og fyrir þá sök að jurtarfæðan get-
ur ekki fluzt sáðkorninu verður
kjaminn lítill og skorpinn. En ein-
mitt það að kjaminn fær ekki nær-
inguna veldur því að köfnunar-
efnið eða næringargildið helzt í
leggnum—í hálminum.
Að því er virkilegt fóðurgildi
snertir, er því ryðgaður hálmur
efnafræðislega meira virði en ryð-
laus hálmur. Aftur er öðru máli
að gegna með ljúffengi hans eða
meltanleik. En þrátt fyrir það ættu
þeir sem eiga skepnur að nota
hálminn sem bezt, því hann er mik-
ils virði.
Jarðaverð.
Jarðir eru altaf að hækka í verði.
Sem sýnishorn af því hvað þær
hafa stigið siðari árin, má nefna
jörð í Borgarfirðinum, sem um
aldamótin var seld fyrir 3000 kr.,
1905 fyrir 6500, 1908 fyrir 14,500
kr. og 1915 fyrir 20,000 kr. Á
þessum tíma hefir jörðin altaf ver-
ið vel setin, og nokkuð bætt, en þó
hleypir það verðinu tiltölulega litið
fram.
En annars eru það íleiri jarðir
en þessi, sem hæfckað hafa í verði
síðustu árin, svo sem Háls í Kjós,
Rifkellsstaðir í Eyjafiröi o. fl.
Annars væri nógu gaman að fá
skýrslur um þetta efni. Gæti hag-
stofan ekki unnið þær úr þingbók-
um sýslunnar, sem kaupbréfin eru
innfærð í? P.Z.
—Freyr.
Flutningsgjaldsskrá
milli New York og íslands.
pr.ton
kr.
Bygg, mjöl, maís, baunir, kart-
öflur, Grjón, hveiti, banka-
bygg, kartöflumjöl og rúgmjöl 100
Járn og stál í stöngum og plöt-
um, þakjárn og járnkeðjur . 110
Járnrör, stálvír og Girðingavír 110
Sódi, feiti, síróp, sápa (græn-
sápa og stangasápa), baðlyf - 110
Malt, Ihafrar og haframjöl .. 130
Sykur í jxikum, kössum og tunn-
um . . . .....................120
Gosdrykkir og öl í kössum . . 120
Ávextir þurkaðir i kössum og
tunnum, svo sem rúsínur,
fíkjur o.þ.h..................130
Járn og stálvörur, fötur o.þ.h.
vörur.........................130
Kaffi og kaffibætir............130
Gluggagler og eldföst rör . .. 120
Mjólk niðursoðin og niðursuðu
vörur í kössum................120
Rulla og rjóltóbak.............120
Smjör og smjQrl. (Margarine) 130
Kaðlar, línur, hampur, hör,
segldúkur, tvistur, net, poka-
strigi, bómullarvörur þungar,
pappír o.þ.h.................130
Ostur og flesk................130
Ávextir nýir, svo sem epli, app-
elsinur, Vínber, melónur, lauk-
ur o.þ.h.....................135
Leður.........................130
Skipákex í kössum, pokum og
tunnum.......................130
Kaffibrauð í kössum...........130
Te............................130
Vefnaðarvörur eftir vigt .. .. 135
Járn- og koparvír.............120
pr.tenfet.
. kr.
Leirvörur í körfum og tunnum 1.00
Glervörur, eldspítur, handsáp-
ur, reyktóbak, skófatnaður o.
þ.h. léttar vönir.............1.50
Vefnaðarvörur Jekki sundur-
liðað)........................1.50
Járn- og stárvörur léttar Jekki
sundurliðað).................1.50'
Plankar og borðviður...........1.50
Bifreiðar.....................1.50
Togleður og togleðurshringir 1.50
Lyfjavörur.....................1.50
pr.tunna
kr.
Benzín í járntunnum .. . . 25.00
Síld í tunnum, frá Islandi til
New Yor'k................. 8.00
Ull frá Islandi til New York -----
(Eftir samkomulagi).
H|/ Eimskipafclag íslands.
4.4,4 4.44.4 ♦ *4 » ♦ -f-f-f-f-f-H;
I Glaðar stundir |
Samsæti mifeið var haldið að
heimili þeirra Nikuiásar Ottensen
í River Park og Önnu konu hans á
laugardaginn og sunnudaginn.
Líklega lætur það kynlega í evr-
um nútíðar Islendinga að Iheyra
talað um tveggja daga samsæti.
Híljómar það likar fomaldar frá-
sögnum en viðburðum vorra daga;
en þess ber að gæta að Ottensen
er forníslenzkur maður að mörgu
leyti og það er bókstaflegur sann-
leiknr að hann hafði samsæti í tvo
daga. Það byrjaði um klukkan átta
á laugardaginn og stóð yfir til kl.
fimm að kveldi hins næsta dags.
Tilefnið var það að Halldóra
Olson Ijósmóðir, var hér á ferð að
finna skyldfólk og kunningja og
buðu þau hjónin fjölda fólks á
heimili sitt til þess að gefa því fcost
á að kynnast þessari merku íslenzku
konu.
Sjálfur stýrði Ottenson samsæt-
inu og fórst það myndarlega sem
vænta mátti; er hann ófeilinn mað-
ur í framkomu og blátt áfram; eiga
því allir heima hjá honum sem
þangað koma og er það stór kostur.
Magnús' Markússon hafði ort
kvæði til heiðursgestsins Mrs. Olson
og :er það prentað á öðrum stað í
blaðinu. Kvæðið var skrautritað
af Nikulási Ottenson af mikilli
snild. Voru auk þess á skjalið
teiknaðar myndir sem í sér földu
heilmikinn skáldsfcap.
Efst á blaði í miðju var dregin
mynd af skipi því er Ingólfur sigldi
fyrst þegar hann fann ísland; var
það seglskip eins og allir vita, Sinn
hvoru megin þess voru aðrar mynd-
ir, önnur af íslandi og hin af nýja
fánanum í réttum litum.
Neðan undir kvæðinu var frá-
bærlega vel dregin mynd af Gullfossi
þjótandi fyrir gufuafli, en um-
hverfis kvæðið var rammi og efst
brúin bifröst með regnbogalitum.
Sjálft var kvæðið ritað fornu
letri, svo fögru og skíru sem prent
væri.
Sfcjalið var regluleglt listaverk,
bæði að hugmynd og frágangi.
Kvæðið var sungið af gestunum
eftir að Ottenson hafði lesið jiað
upp, en síðast hófust ræður.
Lárus Guðmundsson bróðir heið-
ursgestsins talaði fyrstur og lýsti æfi
þeirra systkina sem um langan ald-
ur höfðu dvaliö sitt í hvoru lagi við
baráttu lifsins í jiessu landi, en væru
nú öll sameinuð í kveld. Taldi hann
það ekki ólíklegt að þetta væri síð-
asta samverustund þeirra allra
héma megin og þakkaði húsráð-
endum fyrir þann höfðingsskap er
sýndur væri.
Gat hann þess að þótt allir væru
að leita gagns og gengis og legðu
Jram sitt bezta, þá yrði árangurinn
misjafn að minsta kosti að manna
dómi.
Steinolía.....................
Vélolía.......................
21.00 Gladdi það hann hversu vel ba
22.00 áttan hefði hepnast systur hans <
óskaði henni allra íheilla.
Næstur talaði B. L. Baldwinson;
flutti hann langa ræðu og snjalla;
taldi sér það ánægju að hafa orðið
til þess að flytja þessa merku konu
vestur um haf og kvað hana hafa
barist þeirri baráttu sem fáum kon-
um væri lagið. Þyrfti til þess
meira eh lítinn kjark og hæfileika
að hefjast eins hátt í áliti meðal
framandi þjóðar fyrir konu sem
hingað hefði komið félaus og mál-
laus.
Tók Baldwinson skjal Ottensons
sem texta fyrir ræðu sinni og
kvaðst jiar sjá æfiferil 'heiðursgests’-
ins. Hún hefði feomið hingað und-
ir álíka erfiðum kringumstæðum
og Ingólfur hefði átt við að búa á
hinum ófullkomna seglskipi, þar
sem flest hefði á jiað skort að þeim
sem innanborðs hefðu verið gæti
liðið vel. Þannig hefði það verið
fyrir Mrs. Olson; hún hefði komið
hingað á lífsfleyi álíka ófullkomnu
að þvi er kringumstæðurnar snerti.
En eins og nú væri komið gufuskip
með öllum nýtízku útbúnaði til
flutninga að og frá Islandi, eins
hefði lífsgnoð Mrs. Olson full-
komnast svo að þjóð vorri væri að
stór sómi.
Hann kvað það erfitt fyrir út-
lendinga að gerast jafnokar inn-
fæddum mönnum, hvað þá að
vaxa þeim yfir höfuð, en enn þá
erfiðara væri það þó fyrir konu.
Þetta hefði Mrs. Olson gert og fyr-
ir það ætti hún stórar þakkir frá is-
lenzku þjóðinni. Kvaðst ihann litið
hafa Islandi gott upp að unna, en
það gleddi sig ávalt að sjá Landa
sína sfcara fram úr og reynast
sannir menn og konur.
Arnaði hann að endingu Mrs.
Oson allra heilla og óskaði henni
langra lífdaga og gæfuríkra. Var
hinn bezti rómur gerður að máli
hans.
Næstur talaði Dr. Sig. Júl. Jó-
hannesson nokkur orð til heiðurs-
gestsins, aðallega um þýðingu starfs
hennar sem ljósmóðir. »
Sigfús Anderson málari flutti all-
Ianga ræðu. Sýndi ihann fram á
hversu sjálfhælni og hrós um sína
eigin þjóð væri ómennilegt og skað-
legt og hversu gjarnt íslendingum
væri að miklast af því sem í raun
réttri væri lítils virði bæði að því
er menn og málefni snerti.
Hér væri þó öðru máli að gegna;
hér væri um virkilega framkvæmd:
og virkilega yfirburði að ræða; Mrs. ’
Olson hefði rutt sér braut sem vér
öll hlytum að vera stolt af og þakk-
lát fyrir og óskaði hann þes's að
starf hennar yrði að verðleikum
metið
Magnús Markússon talaði bæði
til beiðursgestsins og húsráðenda.
MintLt þess hve oft og rausnarlega
hefði verið veitt á Jiessum stað og
hversiii mikill fornaldar höfðingja-
bragur þar virtist oft vera. Flutti
þann síðan tvö gaman erindi, sem
góður rómur var gerður að.
Sjslfur talaði Ottenson alloft en
stutt í senn; gerði ýmsar fyndnar
athugasemdir við jiað sem á dagskrá
var og hleypti lifi og fjöri í gesti
sína.
Mrs. Þórðarson, systir Önnu
Ottenson var þar einnig stödd
ásamt syni sínum; gáfu þau Otten-
Þessi mynd sýnir þinghúsið í Ottawa eftir brunann, áður en stjórnin lét eyðileggja hana.
son hjónin henni fagra brjóstnál og
þákkítði hún fyrir með hlýjum orð-
um.
Mvs. Halldóra Olson flutti síðan
áváqj, var það jjakklæti til húsráð-
cnda og gesta og yfir höfuð fyrir
jjær góðu viðtökur sem hún hefði
átt 3 5 mæta héir nyrðra.
Söngur og hjóðfærasiáttur
glumdi við öðru hvoru og var ekk-
ert sungið nema íslenzkir söngvar.
■Lm veitingar þarf ekki að tala;
rausn í þeim sökum er hér of kunn
hjá þeim hjónum til þess að hún
þurfi nokkurra orða.. •
En það er sannarlega í frásögur
færandi að veizla skuli hafa verið j
haldin hér meðal Islendinga nú,
sem staðið hafi yfir í tvo daga og
það er víst að þessara glöðu stunda
vc rður lengi minst af þeim er þar
voru.
pegnskylduvinnan, skólarnir
og heimilin.
Eftir Hervald Björnsson.
I.
Það hefir verið hljótt um jiegn-
skylduhugtakið á umliðnum árum.
Menn hafa verið einstaklega þag-
mælskir um það mál þangað til. síð-
asta aljjingi raskaði þagmælsku-
rónni með þingsályktunartillögu um
atkvæðagreiðslu um lögleiðing þegn-
skylduvinnu;, samhliða alþingiskosn-
ingum á komandi hausti Síðan hafa
nokkrar umræður orðið um málið í
blöðunum og á fundum, og eins og
vænta mátti, komið fram ærið and-
stæðar skoðanir. En jiað er nokkuð
erfitt að ræða málið, jjar sem hvorki
verður bygt á hérlendri eða erlendri
reynslu. Skoðanir manna eru því
ekki annað en mismunandi líklegir
spádómar og getgátur eins og hver
og einn getur sannfæi'st um með jjví
að lesa þau skrif, er fram hafa kom-
ið i málinu. Fylgjendum þess finst
það trúlegt, líklegt og sennilegt, sem
andstæðingum jjeirra þykir ótrúlegt,
ólíklegt og ósennilegt Skynsamleg
rök verða hvorki færð málinu til
stuðnings né falls fyr en, það er rætt
á grundvelli náskyldra mála, svo sem
uppeldis og fræðslumálanna. Og í
raun og veru er uppeldishlið joegpi-
skylduvinnunnar ekkert annað en ein
grein á stofni mentamálanna, eða
eitt ráðið, enn til að þroska og
göfga mannseðlið.
Þeir sem láta þegnskyldumálið til
sín taka, og það er beinlínis skylda
allra þeirra, sem á komandi hausti
ætla með atkvæði sínu að hafa áhrif
á úrslit málsins, verða að gæta að
því, hverjar orsakir liggja til þess að
málið er til orðið, og hyggja að því
eftir megni, hvort þegnskylduvinnan
muni vera likleg til að eyða þeim
orsökum.
I “Andvara” 1908 skrifar hinn góð-
kunni höfundur þengskylduvinnunn-
ar, Hermann Jónasson rithöfundur,
grein um málið, sem sannarlega er
vert að veita athygli. Þar stendur
m.a.: “Á síðari árum hefir fáu verið
jafnoft hreyft, bæði í ræðu og riti,
sem því, á hve lágu stigi vér stæðum
í verklegri kunnáttu.” “Stjórnleysi
og agaleysi er á háu stigi....Þá er
og hörmung til Jjess að hugsa, hve ó-
stundvísir vér erum. Það er tæplega
í nokkru atriði, sem íslendingar
standa öðrum þjóðum meira á baki
en í stundvísi. En jjað er mjög skað-
Iegur, þreytandi og amlóðalegur ó-
kostur.” Eg býst við að þeir séu
fáir, sem ekki kannast við að þessi
atriði séu einhver lökustu þjóðar-
meinin.
Matthíasi Ólafssyni aljjm. líst í-
skyggilega á ástandið. Þeir eru
hvorki fáir né smáir i hans augum
skaplestir þjóðarinnar. “Tortrygnin,
öfundin, einræningsskapurinn, fé-
lagslyndisleysið, óstundvísin og með
henni ýms óreiða í orðum og gerð-
um,” segir hann í nefndaráliti sínu,
að mundi “væntanlega með öllu
hverfa”, ef Jjegnskylduvinnan kæmist
í framkvæmd. Enn fremur segir
hann, að“ gáleysið færi í sömu gröf-
ina og á moldum þessara bresta og
lasta muni vaxa: áhugi, hlýðni, hátt-
p,rýði, atorka, félagslyndi, jjrifnáð-
ur, stundvísi og áreiðanleiki í orðum
og viðskiftum.” Eg) efast ekki um,
að þetta sé talað af heilum hug mál-
inu til stuðnings, en mér er kunnugt
um, að jafn-öfgaþrungin ummæli og
jjsssi eru ýmsum góðvinum Jjegn-
skylduvinnunnar til mestu skap-
raunar.
I ræðu, sem M. Ó. hélt í félaginu
“Fram” og birt er í 2. tbl. Lögréttu,
stendur: “Það hefir lengi verið svo
hér á landi, að úrtölu, totrygni,
getsakir og hrakspár hafa fallið í
frjósama jörð, en flest hvataorð í
grýtta” Jafnframt getur hann um,
að hugsunarháttur þjóðarinnar sé
nú “stórum breyttur til hins betra”.
Reyndar er hann ekki alv'eg viss um
að svo sé fyr en eftir atkvæðagreiðsl-
una í haust. Gefur í skyn, að þeir,
sem ekki ljá málinu fylgi sitt, geri
með því opinbert, að innræti þeirra
sé það, sem hér að ofan er lýst.
Skoðun þegnskyldumanna finst
mér í stuttu máli vera sú, að “skek-
inn sé þrótturinn” úr þjóðinni til
margra góðra hluta, en tilhneigingin
til margskonar ómensku sé býsna
rík.
Það er svo sem auðvitað, að þeir,
sem ætla að sannfæra alþjóð manna
um nauðsyn þegnskylduvinnunnar,
verða að benda á einhver mein, sem
henni er ætlað að ráða bót á. En
þar verður að gæta hófs. Það stoð-
ar ekki, sem þegnskyldumönnum
hættir til að færa þjóðbrestina svo í
aukana, að það sé hverjum manni
augljóst, að þeir séu ekki þegn-
skylduv'innunnar meðfæri.
Athugi menn nú framanrituð um-
mæli þegnskyldumanna, þurfa þeir
ekki að ganga þess duldir hvert sé
hlutverk þegnskylduvinnunnar. Og
eg býst við, að flestum muni finnast
viðfangsefnin ærið stórkostleg. Eg
hygg að fullyrða megi, að sú upp-
eldisaðferð sé óþekt, sem á þrem
mánuðum hafi upprætt alla þá vel-
sæmisbresti, sem hér að framan eru
taldir. Hingað til hefir hvorki
mannsandinn né líkaminn reynst svo
þjáll viðureignar, að á þrem mánuð-
uðum yrði þar miklu um þokað,
jafnvel þó að góð skilyrði væru fyrir
hendi.
Þó að þjóðin sé enn, ef til vill,
ekki eins meingölluð og hér að fram-
an er talið, þá eru þjóðbrestirnir
samt svo margir, og miklir, að
þI‘ig'gja mánaða þegnskylduvinnu,
eftir 17 ára aldur, er gersamlega um
megn að ráða nokkura verulega bót
á þeim. Og það eitt ætti að vera
nægileg sönnun þess, að enn er ekki
kominn tími til að lögleiða jjegn-
skylduvinnu. En jjó eru enn ótalin
stekari rök, sem taka betur af skarið.
Frh.J
SKIFTAVINI VORA
ANÆGÐA
The Colvwnbia Press,
Limited
Book, and Comme-rcial
Printera
Phone Garry24^ P.O.Bo*3172
WWNIPIG
Heilrœði.
(pýtt).
Bú þú til kistil úr borðviði sterkum,
boraðu, feldu þar kvisti við kvist;
smíöaðu traustlega, vandur að verkum,
vertu nú hagur, það ríður á list.
Úr hreinasta stáli haf lamir og lás,
læstu svo niður þar hugsana rás.
Og hugsi sér einhver að hnísast þar inn í,
þá hlæjandi seztu á kistilinn þinn.
Lokaðu niður öll vonbrigða vikin
vinar þíns hjarta og ástsælu þrár,
feldu þar líka sorgina og svikin
særandi leyndarmáls beizkjufull tár,
snúðu svo lyklinum, ljúfurinn minn,
láttu’ engan sjá oní kystílinn þinn.
Já, seztu á lokið með léttúðar brosi
og láttu’ engan sjá oní kystilinn þinn.
Yndó.
* SóLiSKIN
Sólkerfið okkar.
Þið sjáið sólina á himnum á dag-
inn og stjörnurnar á kveldin. Bæði
sólin og tunglið og stjörnurnar leika
í lausu ilofti i geimnum og ganga
vissa braut og snúast um leið.
Hvernig þetta er skiljið þið ekki
enn þá, en Sólskin kannske skýrir
það fyrir ykkur smátt og smátt, eft-
ir því sem hægt er.
Þáð sem við köllum sólkerfið er
sólin með Jjeim hnöttum sem fara í
kring um hana og þeim tunglum
sem þeir hafa.
Þáð er álitið að til séu mörg sól-
fcerfi, enginn veit hvað mörg. En
menn vita talsvert um sólkerfið
ofekar. Þeir vita hvað margir
lmettir ganga í kring um sólina og
hvað langt Jjeir eru frá henni, og
margt fleira. Sá timi sem >þarf til
]>ess fyrir einhvem hnött að fara i
kring um sólina er fcaliaður ár.
Jörðin er einn af þeim hnöttum og
'hún er 365 dag að fara í kring
um sólina og Jjess vegna hefir árið
á jörðinni 365 daga og einum degi
fleira fjórða hvert ár. — Það köl1-
um við hlaupár.
Hér eru nöfn helztu hnattanna í
sólfeerfinu okkar; fjarlægðir þeirra
frá sólinni, lengd ársins á þeim og
tunglafjöldinn sem þeim fylgir:
N’al'11 Mílur frá sól Ái-slengd £
Merkúríus 36,000,000 88 da.
Venus 67.000,000 224 da.
Jörðin 93,000,000 365 % da.
Marz 142,000,000 686 da.
Júpíter 483,000,000 12 á,r
Satúrnus 886,000,000 29t£ ár
Úranus 1,782,000,000 83 ár
Neftúnus 2,792,000,000 165 ár
I þriðja dálkinum eru árslengdir á
hnöttunum; það er að segja sá tími
sem það tekur hnöttinn að fara í
kring um sólina; og við mælum það
með okkar dögum og ár.um. Þegar
við J>ví segjum að ár Neftúnusar sé
165 ár, það þýðir það að meðan
Neftúnus fer einu sinni i kring um
sólina, fer jörðin í kring um hana
165 sinnum. Ef við því hefðum
getað sett merki þar sem Neftúnus
var árið 1751, þá hefðum við s'éð að
hann væri um það leyti að feomast
Jjangað aftur núna árið 1916. —
Er það ekki langt ár?
I,—150
GÁTUR.
I.
Aldis og María hirtu eggin fyrir
mömmu sína. Einn dag sá Aldís
að nokkur egg voru í ferköntuðum
hólma úti í ferkantaðri tjörn, eins
og hér er sýnt:
Hún hafði engin ráð með að kom-
ast út i hólmann og l$t því eggin
vera. Næsta dag sá Maria eggin.
Hún hafði tvo planka ; 'en hvorugur
þeirra var alveg nógu langur til þess
að ná tit í hólmann. samt lét hún þá
þannig að hún gat notað þá og náð
eggjunum. Hvernig fór hún að
því ?
II.
Ef $14,50 skiftast á milli 50
bania þannig að stúlkurnar fá 25
cent hver en piltarnir 30 cent, hver,
hve margar eru þá stúlkurnar?
sói_.ssziisr.
BARNABLAÐ LÖGBERGS
I- AIU WTNNTPEG. 24. ÁGÚST 19J6
Bréf
Kæri herra ritstjóri Lögbergs! . .
Mjög er það ótrúlegt að nokkur,
sem þekkir þig, efist um að þú sért
sanngjarn og hreinskilinn, og þolir
því vel, að þér sé borgað í sömu
mynd, hreinskilni,—þolir athuga-
semd, og að þér sé bent, jafnvel af
þér óvitrari mönnum.
Og því er það nú að eg skrifa þér
jjessar fáu línur, og þá um leið að
mér finst að “Sólskin”, bamablað-
ið í Lögbergi, sé farið að tapa til-
gangi sínum, eða þeim tilgangi, sem
mér í fyrstunni sýndist að það ætti
að hafa. — Eg skildi það, sem svo
að þú ritstjórinn sjálfur (eða þá
einhverjir fullorðnir menn) ætluðu
að skrifa litlar sögur eða smáar
greinar til að vekja smekkvísi
jjeirra og gefa Jjeim eitthvað skemti-
legt eða hugðnæmt umhugsunarefni.
— En í þess stað eru börnin látin
eftir eigin vild skrifa í blaðið allra
handa bamaskap, sem raunar ekk-
ert hefir að þýða, nema taka upp
plássið i blaðinu, og fullnægja þeirri
hégómadýrð barnsins að sjá, eða
heyra lesið, nafnið sitt í blaðinu. —
En nú er það ekki virkilegleiki að
börnin skrifi sjálf í blaðið á þeim
aldri, sem að stendur á þeim, undir
greinum þeirra; til þess að sjá það
Jjarf ekki neinn mannfræðing, eða
þekkingu á sálarlifi bamsins. Fyrir
fullorðna að skrifa þetta fyrir þau,
eða hjálpa þeim að mestu leyti til,
getur auðvitað verið kærleiksríkt og
gott, — en það hefir sína ókosti;
ef að barnið sér, eða heyrir lesna
grein frá sér, með nafninu sínu
undir, sem það hefir hvorki hugsað,
stýlað, né skrifað sjálft, — þá er
hætt við að gleði jjess verði ekki
eins mikil, og annars, ef það hefði
sjálft haft fyrir því öllu, og hætt við
að það finni hjá sér vantraust næst,
og næst, þegar það á að fara að
skrifa frá sínu eigin brjósti í
“Sólskinið sitt litla”.
Ef að þau, börnin, væru látin
erfiða við það sjálf: hugsa, stýla og
skrifa greinina sína eða bréfið sitt,
þangað til það er orðið fullboðlegt
í blaöið, (auðvitað ekki neita Jjeim
um bendingu eða litla aðstoð við
það), þá mundu þau prika sig enn
betur áfram; og hinar ófullkomnu
og barnslegu hugsanir þeirra verða
enn betur meðteknar af þeirra litlu
jafnöldrum, og jafnvel af hinum
fullorðnu. Litlar greinar og áhuga-
vekjandi sögur, sem geta gefið
börnunum heilnæmt umhugsunar-
efni eru ágætar; svo sem um það,
hvernig svo margur kærleiksrikur
faðir og móðir hafa þurft að beita
stundum hörðu við bömin sin, þau
börn, sem ekki vildu gangast upp
við ýmsar kærleiksrikar tilraunir,
og skynsamlegar fortölur; og jafn-
vel um það, hvernig guð hefði
stundum orðið að beita hörðu við
suma menn til að gera þá góða,